———၊ ဇြန္ခုိင္ဦး(ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္) ၊———
လူနာကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေနရခ်ိန္မွာ စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ႀကံ့ႀကံ့ခံႏိုင္တဲ့ ဒူေပနာေပအခံႏိုင္ဆံုး လူေတြေတာင္မွ ဖိစီးမႈျဖစ္ကာ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ရတတ္ပါတယ္။ လူနာက အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္းစတဲ့ နာတာရွည္ေ၀ဒနာတစ္မ်ဳိး ခံစားေနရတဲ့ မိဘ ဒါမွမဟုတ္ အိမ္ေထာင္ဖက္ျဖစ္ခဲ့ရင္၊ မသန္စြမ္းတဲ့ ေဆြမ်ဳိးရင္းခ်ာတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ရင္ သူတို႔အနားမွာ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ လူနာေစာင့္ေရွာက္သူတစ္ဦး အၿမဲလိုအပ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ သင္ဟာ လူနာေစာင့္ေရွာက္သူတစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ကိုျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရင္း သင့္စိတ္နဲ႔ခႏၶာမွာ ဖိစီးမႈဒဏ္မခံရေအာင္ ဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ လူနာျပဳစုသူမွာ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေကာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာပါ ဒဏ္ရာရရွိသြားရင္ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္မႈအဆင့္ ေလ်ာ့က်သြားေစႏိုင္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးမေကာင္းရက္နဲ႔ ေပေတၿပီးျပဳစုေနမယ္ဆိုရင္ နာလန္မထႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ကိုယ္ခံအားစနစ္က်ဆင္းကာ ျပင္းထန္တဲ့က်န္းမာေရးျပႆနာ ႀကံဳေတြ႔ရႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတစ္ပါးကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ သင့္ကိုယ္သင္ အရင္ဆံုးေမးသင့္တာက ကိုယ့္က်န္းမာေရးကိုေကာ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္သူ ဟုတ္ရဲ ႔လားဆိုတာကိုပါ။ ကိုယ့္က်န္းမာေရးကို ေကာင္းမြန္ေနေအာင္၊ စိတ္ဓာတ္ႀကံ့ခိုင္ေနေအာင္ ထိန္းထားႏိုင္သူမဟုတ္ရင္ နာတာရွည္ခံစားေနရတဲ့ လူနာကို ေကာင္းေကာင္းေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါ။
လူနာျပဳစုေစာင့္ေရွာက္သူတြင္ စိတ္ဖိစီးမႈခံစားေနရပါက . . .
လူနာကို သက္ေသာင့္သက္သာနဲ႕ အဆင္ေျပေျပေနထိုင္ႏိုင္ေအာင္ အထူးဂ႐ုျပဳေစာင့္ေရွာက္ေနခ်ိန္မွာ မိမိကိုယ္တိုင္ က်န္းမာလန္းဆန္းကာ စြမ္းအင္ျပည့္ေနရဲ ႔လားဆိုတာကို ဆန္းစစ္ေနရပါမယ္။ ဒါမွသာ လူနာကို ေရရွည္ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မွာပါ။ လူနာကို ျပဳစုေနခ်ိန္မွာ ေအာက္ပါလကၡဏာေတြ ခံစားေနရရင္ သင္အေနနဲ႔ အနားယူသင့္ေနပါၿပီ။
• တစ္ခ်ိန္လံုး ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေနျခင္း
• စိတ္ထိခိုက္ကာ စိတ္မသက္မသာခံစားေနရျခင္း
• အိပ္ခ်ိန္နည္းလြန္းျခင္း ဒါမွမဟုတ္ မ်ားလြန္းျခင္း
• ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားစြာ ျမင့္တက္လာျခင္း ဒါမွမဟုတ္ အလြန္အမင္း ေလ်ာ့က်သြားျခင္း
• စိတ္ပါခဲ့တဲ့ အရာေတြကို စိတ္၀င္စားမႈ နည္းသြားျခင္း
အထက္ပါအခ်က္ေတြဟာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေနေၾကာင္း ျပသတဲ့ လကၡဏာေတြပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈကို ခံစားရတာၾကာလာရင္ စိတ္ဓာတ္က်ေရာဂါ ဒါမွမဟုတ္ စိုးရိမ္စိတ္မ်ားျခင္း ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လူနာကို ေစာင့္ေရွာက္ေနရတဲ့အတြက္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေကာင္းေကာင္းမလုပ္ႏိုင္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ အာဟာရျပည့္ျပည့္၀၀ မစားျဖစ္ရင္ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါတို႔လို ေရာဂါေတြရ႕ဲဲျဖစ္ႏႈန္းကို တိုးျမင့္ေစပါတယ္။
လူနာျပဳစုသူ၏ စိတ္ဖိစီးမႈ သက္သာေလ်ာ့ပါးေစရန္
လူနာျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရသူတိုင္း စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ႏြမ္းနယ္ပင္ပန္းမႈ သက္သာေစဖို႔ လိုက္နာသင့္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
(၁) အကူအညီကို လက္ခံပါ
တျခားသူေတြက သင့္ကို ကူညီႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းကိုေမးပါ။ သင့္ကို တကယ္အကူအညီ ေပးႏိုင္ေလာက္တဲ့သူကို အကူအညီေတာင္းပါ။ ဥပမာ- သင့္အိမ္အတြက္ ေစ်း၀ယ္ခိုင္းတာမ်ဳိး၊ သင္အနားယူေနစဥ္ သင္ေစာင့္ေရွာက္ေနတဲ့ လူနာအနားမွာ အခ်ိန္ပိုင္းေစာင့္ေရွာက္ခိုင္းတာမ်ဳိး အကူအညီေတာင္းၾကည့္ပါ။ သင့္ပတ္၀န္းက်င္က လူတခ်ဳိ႕ဟာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအျဖစ္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ကူညီခ်င္ၾကေၾကာင္း သင္လက္ေတြ႕သိလာပါလိမ့္မယ္။
(၂) အျပစ္မျမင္ပါနဲ႔
လူနာျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ရာမွာ ဘယ္သူမွေတာ့ အျပည့္အ၀ကြၽမ္းက်င္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ “ အေရးထဲ ငါကလည္း ပင္ပန္းေနေသးတယ္” ၊” ႏွစ္ကိုယ္ခြဲထားလို႔ရရင္ ခြဲထားလိုက္ခ်င္တယ္” စသျဖင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အျပစ္ျမင္စိတ္ မထားပါနဲ႔။
(၃) အေၾကာင္းၾကားပါ
သင္ေစာင့္ေရွာက္ေနသူမွာ က်န္းမာေရးေဖာက္ျပန္မႈ တစ္စံုတစ္ရာ ႀကံဳေတြ႕ေနရရင္ မိသားစုဆရာ၀န္ ဒါမွမဟုတ္ လူမႈကူညီေရးအသင္း စတာေတြကို အေၾကာင္းၾကားၿပီး တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးပါ။
(၄)ေထာက္ပံ့ကူညီေရးအသင္းႏွင့္ ဆက္သြယ္ပါ
ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕ေတြ ဒါမွမဟုတ္ လူမႈေရး ကူညီမႈအသင္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ထားရင္ လူနာနဲ႔ သင့္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ႏွစ္သိမ့္မႈ၊ ေအးခ်မ္းမႈနဲ႔ အကူအညီရရွိပါလိမ့္မယ္။
(၅) မိသားစု၊ အေပါင္းအသင္းႏွင့္ အဆက္အသြယ္မျပတ္ပါေစႏွင့္
မိသားစု၊ ေဆြမ်ဳိး၊ အေပါင္းအသင္းေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္မျပတ္ ထိေတြ႕ေနထိုင္ၿပီး အကူအညီရေနတာက သင့္အတြက္ ခြန္အားတစ္ရပ္ပါပဲ။
