Healthy Life Ad
Health Tips

“ သင့္ကေလးမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါရွိ၊ မရွိ”

———၊ ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး) ၊———

ေအာ္တစ္ဇင္အုပ္စု၀င္ေရာဂါ (Autism Spectrum Disorder) ေလးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ အဲဒီေလးမ်ဳိးထဲမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါ (Autstic Disorder) က ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းမ်ားၿပီး လူသိမ်ားတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါက ကေလးအသက္ ၂ ႏွစ္သားအရြယ္ ပတ္၀န္းက်င္မွာ စတင္ျဖစ္ေပၚတတ္တယ္။ ကမၻာ့လူဦးေရတစ္ရာမွာ ပ်မ္းမွ် တစ္ေယာက္ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းရွိတယ္။ ၾသစႀတီးလ်ႏိုင္ငံမွာ လူဦးေရ ၁၅၀ မွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္း ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါ ခံစားရတယ္။ ေယာက္်ားကေလးေတြထဲမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္းက၊ မိန္းကေလးေတြမွာထက္ ၄ ဆပိုမိုမ်ားျပားပါတယ္။ မိမိသားသမီးမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါရွိေနသလားလို႔ စိုးရိမ္းပူပန္တတ္တဲ့ မိဘေတြလည္းရွိပါတယ္။ ၂ ႏွစ္သားအရြယ္ သားဦးကေလးရဲ ႔ မိခင္ေဒၚနီလာလိုေပါ့။ မိတ္ေဆြတစ္ဦးရဲ ႔ ေမြးေန႔ဧည့္ခံပြဲတစ္ခုမွာ ေဒၚနီလာက စာေရးသူ အခ်ဳိပြဲစားေနတဲ့ စားပြဲမွာ လာေရာက္ေနရာယူၿပီး မိတ္ဆက္စကားေျပာတယ္။

“ ဆရာက စိတ္က်န္းမာေရးဆရာ၀န္လို႔ ဟိုဘက္ကအဖြဲ႔က ေျပာလိုက္လို႔၊ ဆရာ့ကို တစ္ခုေလာက္ ေမးခ်င္တာပါ”

“ အခုအနားယူထားပါၿပီ။ လူနာမကုေတာ့ပါဘူး”

“ အၾကံဥာဏ္ေတာင္းခ်င္တာပါ။ ကြ်န္မသားကေလးက အသက္ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္လာပါၿပီး။ ကၽြန္မရဲ ႔သားဦးကေလး ပါ။ အမ်ိဳးသမီးဂ်ာနယ္တစ္ခုမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါအေၾကာင္း ဖတ္မိပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးဖတ္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မသားကေလးမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါမ်ား ရွိေနသလားလို႔ စိတ္ပူမိလို႔ပါ”

“ ေဒၚနီလာ ဘာေၾကာင့္ အဲလိုစိတ္ပူေနတာလဲ”

“ ကၽြန္မသားကေလးက စကားေျပာေနာက္က်တယ္ဆရာ။ အသက္ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္မွာ စတင္ေျပာတယ္။ သူက သိပ္ၿပီးရွက္တတ္သလိုပဲ။ အသက္ရြယ္တူ တျခားကေလးေတြနဲ႔ မကစားခ်င္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး တစ္ေယာက္တည္း ကစားရင္လည္း ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ေနတယ္။ တစ္ခုခုကို ထပ္ျပန္တလဲလဲ လုပ္ေနတတ္တယ္”

“ ထူးျခားတဲ့ အျပဳအမူတစ္ခု ႏွစ္ခုကိုသာၾကည္ၿပီး ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါရွိတယ္လို႔ မသတ္မွတ္ပါဘူး။ စစ္ေဆးၾကည့္ရင္ေတာ့ မမွားပါဘူး။ အသက္ ၁ ႏွစ္ခဲြမွ ၂ ႏွစ္အတြင္း ကေလးမ်ားမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါရွိမရွိ၊ ပံုမွန္စစ္ေဆးသင့္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကေလးေရာဂါကု ပညာရွင္အဖြဲ႔ (American Academy Of Pediatric) က အၾကံေပးၫႊန္ျပထားတာလည္း ရွိပါတယ္”

“ ကၽြန္မ ဘာဆက္လုပ္သင့္သလဲ”

“ အေထြေထြအထူးကုဆရာ၀န္နဲ႔ ေရွးဦးေဆးစစ္သင့္တယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ မေတြ႔ခင္ ေဒၚနီလာသားကေလးရဲ ႔ အျပဳအမူေတြကို ၾကည့္ရႈေလ့လာထားတဲ့ မွတ္တမ္းရွိရင္ ပိုၿပီးအဆင္ေျပမယ္။ ဆရာ၀န္အတြက္ ကေလးေရာဂါကို ခန္႔မွန္းရတာ လြယ္တာေပ့ါ”

“ ဘယ္လိုအျပဳအမူေတြလဲဆရာ”

“ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါမွာ အဓိကခ်ဳိ ႔ယြင္းခ်က္ ၃ မ်ဳိးရွိတယ္။

(က) အရြယ္အလိုက္ လူမႈဆက္ဆံေရး ကၽြမ္းက်င္မႈ (Social Skill) ခ်ဳိ ႔ယြင္းျခင္း။ (ခ) အရြယ္အလိုက္ေျပာဆို ဆက္သြယ္ႏိုင္မႈ စြမ္းရည္ (Communication Ability) ခ်ဳိ ႔ယြင္းျခင္းနဲ႔ (ဂ) မူမမွန္တဲ႔ အစြဲအလန္းႀကီး ထပ္တလဲလဲ အျပဳအမူမ်ား (Unusual Interests and Repetitive Behaviour) တို႔ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီလို အဓိက ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ လကၡဏာသံုးမ်ဳိးကို ျခံဳငံုမိတဲ့ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါစစ္ေဆးမႈစာရင္း (Checklist) ရွိပါတယ္။ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါရွိမရွိ သိရွိႏိုင္တဲ့ မီးနီျပေရာဂါလကၡဏာ စစ္ေဆးလႊာဆိုပါေတာ့။ အဲဒီစစ္ေဆးလႊာမွာပါရွိတဲ့ အျပဳအမူေတြ ေဒၚနီလာရဲ ႔သားေလးမွာ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း ေတြ႔ရွိေနရသလားဆိုတာ မွတ္သားၾကည့္ႏိုင္တယ္။ ရက္သတၱတစ္ပတ္ေလာက္ ေလ့လာၾကည့္။ ခ်ဳိ ႔ယြင္းမႈေတြရွိရင္ ခဲတံနဲ႔ ေတးမွတ္ထားလိုက္။ ေဒၚနီလာရဲ ႔ သားေလး အျပဳအမူေတြက ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါလကၡဏာအမ်ားအျပားနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ေနရင္၊ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ၾကည့္ေပါ့”

ေဒၚနီလာက အားတက္သေရာ ေျပာတယ္။

“ ကၽြန္မသေဘာတူတယ္ဆရာ။ အဲဒီစစ္ေဆးလႊာဆိုတာ ဆရာ႔မွာရွိသလား”

“ ရွိပါတယ္။ ေဒၚနီလာရဲ ႔ e- mail လိပ္စာေပးလိုက္။ ကၽြန္ေတာ္ပို႔လိုက္မယ္”

ေဒၚနီလာခင္ဗ်ား – ဧည္ခံပြဲမွာေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း၊ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါ မီးနီးျပ” လကၡဏာမ်ားစာရင္ကို ပူးတဲြေပးပို႔လိုက္ပါတယ္။ ဤစာရင္းမွာ နံပါတ္(၁) မွ (၅)အထိက၊ အရြယ္အလိုက္ လူမႈဆက္ဆံေရးခ်ဳိ ႔ယြင္းမႈကို ေဖာ္ျပတဲ့ လကၡဏာမ်ားျဖစ္တယ္။ နံပါတ္(၆) မွ (၁၁) အထိက အရြယ္အလိုက္ ေျပာဆိုဆက္သြယ္မႈ စြမ္းရည္ ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္းအတြက္ျဖစ္တယ္။ နံပါတ္ (၁၂) မွ (၁၅) အထိကေတာ့ မူမမွန္တဲ့ အစြဲအလန္းႀကီး ထပ္တလဲလဲ အျပဳအမူမ်ားကို ရည္ၫႊန္းပါတယ္”

“ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါ ဆန္ကာတင္စစ္ေဆးလြႊာစာရင္း” (Autistic Disorder Screening Checklist)

(၁) အသက္တစ္ႏွစ္ခဲြေက်ာ္ေသာ္လည္း မိမိအမည္ကိုေခၚလွ်င္ ကေလးသည္ တံုျပန္မႈမရွိ။

(၂) တစ္ျခားသူတစ္ဦးဦးႏွင့္ ဆက္ဆံသည့္အခါ မ်က္လံုးခ်င္းဆိုင္ၾကည့္သည့္ အျပဳအမူမရွိ။

(၃) တစ္ျခားကေလးမ်ားႏွင့္ ကစားရန္ အခြင့္အလမ္းရွိေသာ္လည္း မိမိတစ္ဦးတည္းသာ ကစားလိုျခင္းရွိသည္။

(၄) တစ္ျခားသူ၏ စိတ္ခံစားမႈကို ႏႈတ္အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အမႈအရာအားျဖင့္လည္းေကာင္း ထုတ္ေဖာ္ျပသျခင္းမရွိ။

(၅) မိမိ၏ စိတ္ခံစားမႈကို ႏႈတ္အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အမူအရာအားျဖင့္လည္းေကာင္း ထုတ္ေဖာ္ျပသျခင္းမရွိ။

(၆) အသက္တစ္ႏွစ္ခဲြေက်ာ္ေသာ္လည္း မိမိစိတ္၀င္စားသည့္ အရာမ်ားကို လက္ညွိဳးထိုးၫႊန္ျပတတ္ျခင္းမရွိ။ (ဥပမာ – ေျပးလႊားေနသည့္ေခြး၊ ပ်ံသန္းသြားသည့္ငွက္)

(၇) အသက္တစ္ႏွစ္ခဲြေက်ာ္ေသာ္လည္း ယံုတမ္းကစားနည္းျဖင့္ ကစားသလို ေဖာ္ျပသည့္ အျပဳအမူမရွိေသး။ (ဥပမာ – အ႐ုပ္ကို ေရတိုက္သည့္အျပဳအမူ)

(၈) စကားေျပာေနာက္က်မႈကိုလည္း ေတြ႔ရွိရသည္။ အသက္အရြယ္အလိုက္စကားေျပာဆိုႏိုင္မႈ မရွိျခင္းကိုလည္း ေတြ႔ရွိရသည္။

(၉) လက္ဟန္ေျခဟန္ျဖင့္ ဆက္သြယ္သည့္ အျပဳအမူကို မေဖာ္ျပႏိုင္ရွိသည္။ (ဥပမာ – လက္ရမ္းႏႈတ္ဆက္ျပျခင္း။ ဦးေခါင္းခါျပျခင္း)

(၁၀) စကားလံုးတစ္လံုး သို႔မဟုတ္ စာေၾကာင္းတစ္ခုကို ထပ္တလဲလဲေရရြတ္ေျပာဆိုျခင္းရွိသည္။

(၁၁) ေမးခြန္းေမးလွ်င္၊ ေမးခြန္းႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေသာ အေျဖကိုေျဖဆိုတတ္သည္။

(၁၂) ျပဳလုပ္ေနက် အျပဳအမူအတိုင္းမျပဳလုပ္ရလွ်င္၊ စိတ္ထိခိုက္လြယ္သည္။ အမ်က္ေဒါသထြက္သည္။

(၁၃) အစြြဲအလန္းႀကီး ထပ္သလဲလဲ ျပဳလုပ္တတ္သည့္ အျပဳအမူမ်ားရွိသည္။ (ဥပမာ – ကစားစရာအ႐ုပ္မ်ားကို တိတိက်က် စီတန္းထားျခင္း။ ကစားပံုကစားနည္းတစ္မ်ဳိးတည္းကိုသာ တစ္ေထရာတည္း ထပ္တလဲလဲ ကစားေနတတ္ျခင္း)

(၁၄) လက္ကို ခါရမ္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ခႏၶာကို ယိမ္းယိုင္လႈပ္ရွားျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ခ်ာလပတ္လည္ လွည့္ပတ္လႈပ္ရွားျခင္း စသည့္ အျပဳအမူမ်ားကို ထပ္တလဲလဲ ျပဳမူတတ္သည္။

(၁၅) ေတြ႔ရွိေနက်မဟုတ္ေသာ၊ အသစ္အဆန္းအာရံုမ်ား (အသံ၊ အျမင္၊ အနံ႔ ၊ အထိအေတြ႔) ကို ခံစားရလွ်င္၊ အလြန္အမင္း တုန္လႈပ္မႈရွိသည္။ ထူးထူးဆန္းဆန္း တံု႔ျပန္သည့္ အျပဳအမႈရွိသည္။

(မွတ္ခ်က္။ ။အထက္ေဖာ္ျပပါအျပဳအမႈလကၡဏာ အမ်ားအျပားကို ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း ေတြ႕ရွိရလွ်င္ ကေလးတြင္ ေအာ္တစ္ဇင္ေရာဂါရွိ၊ မရွိ မွတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္ရန္ ေဆးစစ္ခံယူသင့္သည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top