—–၊ သြားႏွင့္ ခံတြင္းဘက္ဆိုင္ရာ အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးတစ္ဦး ေျပာၾကားသည္။ ၊—–
Q. ကြမ္းစားရင္ သြားမွာ ဘယ္လိုက်န္းမာေရးျပႆနာေတြ အရင္ဆံုး ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ကြမ္းစားတာေၾကာင့္ အရင္ဆံုးျဖစ္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈက သြားေတြမွာ ကြမ္းဂ်ဳိးတက္တာပါပဲ။ သြားေတြ အေရာင္ေျပာင္းလဲပါတယ္။ ကြမ္းစားတာမ်ားတဲ့သူေတြမွာဆိုရင္ သြားေတြေပၚမွာ မည္းေနတဲ့အလႊာေတြကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ သြားအေျခမွာ ကြမ္းဂ်ဳိးေတြ၊ ေက်ာက္ေတြ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ကြမ္းစားတာေၾကာင့္ သြားေတြပဲ့တာ၊ ထိခိုက္ပြန္းပဲ့တာေတြ ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ သြားမ်က္ႏွာျပင္ေပၚက ေႂကြသြားလႊာ ပါးတဲ့ အေျခအေန(Attrition)ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ကြမ္း၀ါးတာေၾကာင့္ သြားေတြ ပံုစံေျပာင္းသြားတဲ့အတြက္ ေစာင္းသြားတာ၊ မညီမညာျဖစ္တာ၊ သြားေတြက ခြၽန္ထက္ၿပီး စူးရွတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီခြၽန္ထက္ေနတဲ့ သြားေတြက လွ်ာ၊ ပါးေစာင္ စတာေတြကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ထိခိုက္ေစရာကေန တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လွ်ာကင္ဆာ၊ ခံတြင္းကင္ဆာ စတာေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
Q. ကြမ္းစားတဲ့အခါမွာ ဘာေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈျဖစ္ရတာလဲဆရာ။
A. ကြမ္းစားတဲ့အခါမွာ ကြမ္းရြက္၊ ကြမ္းသီး၊ ထံုး၊ ေဆး စတာေတြကို ထည့္စားၿပီး ကြမ္းယာကို ၀ါးလိုက္တဲ့အခါမွာ ကြမ္းတံေတြးထြက္လာၿပီး အဲဒီကြမ္းတံေတြးထဲမွာ Aerocolene ဆိုတဲ့ ဓာတ္ပါလာပါတယ္။ အဲဒီဓာတ္က သြားဖံုးနဲ႔ ပါးေစာင္မွာရွိတဲ့ အသားႏုေတြကို စားသြားၿပီး SMF(Sub-Mucous Fibrosis) ကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ SMF ဆိုတာက ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အနာ(Precancerous Lesion)လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာဆိုရင္ နာက်င္တာ၊ ခံတြင္းကို အျပည့္အ၀နဲ႔ ေကာင္းေကာင္းမဟႏိုင္တာ၊ တံေတြးမ်ဳိရင္ နာက်င္တာ စတာေတြကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာဆိုရင္ေတာ့ သြားနဲ႔ခံတြင္း ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသသင့္ပါတယ္။ အခ်ိန္မီကုသမႈခံယူရင္ ေရာဂါေပ်ာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကုသမႈခံယူေနတဲ့ အခ်ိန္အေတာအတြင္းမွာပဲ ကြမ္းကိုလည္း ျဖတ္ရပါမယ္။ တကယ္လို႔ ေဆးမကုသဘဲ ေပါ့ေပါ့ဆဆ သေဘာထားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခံတြင္းကင္ဆာအျဖစ္ ေျပာင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။
“ ကြမ္းစားတဲ့အခါမွာ ၀ါးၿပီးေထြးထုတ္ပစ္တတ္တဲ့ သူေတြက ပါးစပ္ထဲမွာ ကြမ္းကိုၾကာၾကာ မထားတာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခနည္းပါတယ္။ ကြမ္းစားတဲ့အခါမွာ ပါးေစာင္ေနရာမွာ ဒါမွမဟုတ္ လွ်ာေအာက္မွာ ငံုထားတတ္တဲ့ အက်င့္ရွိရင္ေတာ့ ကြမ္းေၾကာင့္ ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားပါတယ္။”
Q. ကြမ္းစားတဲ့သူတိုင္း သြားနဲ႔ခံတြင္းေ၀ဒနာေတြကို ခံစားရႏိုင္ပါသလားဆရာ။
A. ကြမ္းစားတဲ့သူတိုင္းေတာ့ ခံတြင္းကင္ဆာ မျဖစ္ၾကပါဘူး။ ကြမ္းစားတဲ့အခါမွာ ၀ါးၿပီးေထြးထုတ္ပစ္တတ္တဲ့ သူေတြက ပါးစပ္ထဲမွာ ကြမ္းကို ၾကာၾကာမထားတာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္းပါတယ္။ ကြမ္းစားတဲ့အခါမွာ ပါးေစာင္ေနရာမွာ ဒါမွမဟုတ္ လွ်ာေအာက္မွာ ငံုထားတတ္တဲ့ အက်င့္ရွိရင္ေတာ့ ကြမ္းေၾကာင့္ ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားပါတယ္။
Q. ကြမ္းစားတာနဲ႔အတူ အရက္၊ ေဆးလိပ္ စတာေတြကိုပါ တြဲမွီ၀ဲရင္ သြားနဲ႔ခံတြင္းေ၀ဒနာကို ခံစားရႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါသလားဆရာ။
A. အရက္၊ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းကိုတြဲၿပီး မွီ၀ဲရင္ ခံတြင္းအတြင္းသားေနရာေတြျဖစ္တဲ့ ပါးေစာင္၊ လွ်ာ စတဲ့ ေနရာေတြမွာ အသားႏုေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကို Mucosal Diseases လို႔ေခၚပါတယ္။ ပါးေစာင္အတြင္းပိုင္းေနရာေတြမွာ မလိုင္ဖတ္ကပ္သလို၊ ပင့္ကူအိမ္တြယ္သလိုျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြပါ။ ေဆးလိပ္ကိုပါ ေသာက္တာေၾကာင့္ ႏႈတ္ခမ္းကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ႏႈတ္ခမ္း၊ လွ်ာ၊ ပါးေစာင္၊ အာေခါင္ စတဲ့ ေနရာေတြမွာ အနာအမ်ဳိးမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Q. ကြမ္းဂ်ဳိးကို ျခစ္တဲ့အခါမွာေကာ တစ္ႀကိမ္တည္းျခစ္႐ံုနဲ႔ ပံုမွန္သြားေတြလို ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းသြားႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
A. ကြမ္းဂ်ဳိးအနည္းအမ်ားအလိုက္ သြားျခစ္၊ ေက်ာက္ျခစ္ရတဲ့ အႀကိမ္ေရက ကြာျခားႏိုင္ပါတယ္။ သြားေက်ာက္တည္တာမ်ားရင္ တစ္ႀကိမ္ထက္ပိုၿပီး ေက်ာက္ျခစ္ကုသရတတ္ပါတယ္။ ေက်ာက္ျခစ္ကုသမႈ ခံယူၿပီးရင္ေတာ့ သြားေတြက နဂိုမူလအေရာင္အတိုင္း ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းသြားမွာပါ။ ေက်ာက္ျခစ္ၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း ကြမ္းစားတာကို ရပ္လိုက္မွ ဒါမွမဟုတ္ ေလွ်ာ့လိုက္မွသာ အရင္လို ေက်ာက္ထူတာေတြ၊ သြားအေရာင္ေျပာင္းတာေတြကို မျဖစ္ေစေတာ့မွာပါ။
Q. ကြမ္းစားတဲ့သူေတြက သြားပိုးမစားဘူးလို႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ မွန္ပါသလား ဆရာ။
A. သြားေတြေပၚမွာ ကြမ္းဂ်ဳိးအုပ္ေနရင္ သြားပိုးစားေရာဂါ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ကေလးေတြမွာ Fissure Sealent ဆိုတဲ့ေဆးကို သြားမ်က္ႏွာျပင္ေပၚက အေျမႇာင္းေတြမွာ ထည့္ေပးရင္ သြားပိုးစားတာကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ကြမ္းစားထားရင္ေတာ့ ကြမ္းဂ်ဳိးေတြက အေျမႇာင္းေနရာေတြကို ပိတ္သြားေစတဲ့အတြက္ သြားပိုးမစားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ေကာင္းေတာ့မေကာင္းပါဘူး။ သြားပိုးမစားေပမယ့္ သြားပိုးရည္ေတြေၾကာင့္ သြားကိုဖံုးအုပ္ထားတဲ့ ေႂကြသြားလႊာေတြကို ပြန္းပဲ့ေစတဲ့အတြက္ သြားက်ဥ္တာ၊ အစာစားရင္နာတာ၊ သြားအေျခက သြားဖံုးနဲ႔ ထိတဲ့ေနရာမွာ သြားဂ်ဳိးနဲ႔ သြားေက်ာက္ေတြရွိတာေၾကာင့္ ေရစီးကမ္းၿပိဳေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တာ စတာေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ပါ။ ေရစီးကမ္းၿပိဳေရာဂါ(Chronic Periodontitis) ျဖစ္ရင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ားေ၀ဒနာ ခံစားရတတ္ၿပီး သြားဖံုးနဲ႔ သြားျမစ္၀ွမ္းအဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ပ်က္စီးေစတာေၾကာင့္ သြားလႈပ္တာ၊ သြားေတြ အေခ်ာင္းလိုက္ကြၽတ္တာ စတာေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
Q. ကြမ္းစားတာေၾကာင့္ သြားနဲ႔ ခံတြင္းေရာဂါေတြ မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ကြမ္းမစားဖို႔ပဲ ေျပာရမွာပါ။ ကြမ္းစားတဲ့အတြက္ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးလည္း မေကာင္းပါဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္ကိုလည္း ညစ္ညမ္းေစပါတယ္။ ဟိုးအရင္တုန္းက ကြမ္းစားခဲ့ၾကေပမယ့္ ခံတြင္းကင္ဆာ မျဖစ္တာကေတာ့ ရွားေစးထည့္စားတာေၾကာင့္ပါ။ ကြမ္း၊ ကြမ္းသီး၊ ထံုး စတာေတြဓာတ္ျပဳၿပီး ထြက္လာတဲ့အရည္က Aerocolene ဆိုတဲ့ဓာတ္ထြက္လာပါတယ္။ ရွားေစးထည့္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ေျဖေဆးအေနနဲ႔ ဓာတ္ျပယ္ေစတာေၾကာင့္ ေရွးတုန္းကလူေတြက ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ႏႈန္းနည္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။
