———၊ ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္) ၊———
လက္ရွိသုေတသနမ်ားေပၚ အေျခခံ၍ေျပာရလွ်င္ ကိုဗစ္-၁၉ ကူးစက္နည္းမွာ အဓိကအားျဖင့္ ႏွစ္နည္းသာရွိေၾကာင္း က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ဒုတိယဝန္ႀကီး (အၿငိမ္းစား)၊ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ကူညီပံ့ပိုး အားျဖည့္ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔ဝင္ ေဒါက္တာဝင္းျမင့္က ေအာက္တိုဘာ ၅ ရက္ေန႔ ကိုဗစ္အေၾကာင္း အေမးအေျဖအစီအစဥ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျပည္သူလူထုအတြင္းမွာ ေရာဂါပိုးရွိေနတယ္ဆိုတာကို ယံုမွားသံသယရွိစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ ဘယ္သူ႔ဆီမွာေရာဂါပိုးရွိေနတယ္ဆိုတာ တပ္အပ္ေျပာလို႔ မရပါဘူး။ လူတိုင္းလူတိုင္း ေရာဂါပိုးရွိေနႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့စိတ္နဲ႔ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ကို လိုက္နာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ကူးစက္ခံရသလဲဆိုတဲ့ သိမွ ဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲဆိုတာ သိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိုးက ၁၀ လသားပိုးေလး၊ တစ္ႏွစ္ေတာင္ မျပည့္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သုေတသနပညာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီပိုးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရႏိုင္သမွ် ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ခ်ျပေနေပမယ့္ တကယ္တမ္း ျပည့္ျပည့္စံုစံုေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ ရရွိတဲ့ သုေတသနေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ေျပာရရင္ ကူးစက္နည္းက ႏွစ္နည္းပဲရွိပါတယ္။ ပထမနည္းကေတာ့ တိုက္႐ိုက္ကူးစက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တိုက္႐ိုက္ကူးစက္တာက ေခ်ာင္းဆိုးေနတဲ့သူ၊ ႏွာေခ်ေနတဲ့သူ ဒါမွမဟုတ္ စကားေျပာလိုက္တဲ့အခါ သူရဲ ႔ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ေတြက ထြက္လာတဲ့ အမႈန္အမႊားေတြထဲမွာ ေရာဂါပိုးပါလာႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေရာဂါပိုးေတြဟာ ေရာဂါပိုးမရွိသူဆီကို တိုက္႐ိုက္ကူးစက္သြားတာ ျဖစ္ႏိုင္သလို ဒုတိယနည္းကေတာ့ ဒီပိုးရဲ ႔အရြယ္အစားက နည္းနည္းေလးတဲ့အတြက္ ေဝးေဝးမသြားႏိုင္ပါဘူး။ ျပဳတ္က်တဲ့အခါ စားပြဲေပၚ ျပဳတ္က်တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုင္ေနတဲ့ လက္တန္းေပၚ၊ တံခါးဂ်က္ေတြေပၚ ျပဳတ္က်တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပဳတ္က်သြားပါတယ္။ အဲဒီလက္တန္း၊ တံခါးဂ်က္ကို ကိုင္မိရာက မိမိမ်က္ႏွာကို ပြတ္မိသြားရင္ ေရာဂါပိုးဟာ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္တို႔ကတစ္ဆင့္ ဝင္ေရာက္ၿပီ ကူးစက္တာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာဦးဝင္းျမင့္က ဆိုသည္။
သုေတသနျပဳေနေသာ အျခားနည္းမ်ား ရွိေေသာ္လည္း အျခားနည္းမ်ားကို အာ႐ံုမစိုက္ေတာ့ဘဲ ယခုကူးစက္နည္းႏွစ္နည္းကို အေျခခံၿပီး မည္သို႔ကာကြယ္ရမည္ဆိုသည္ကို သိရွိၿပီး မျဖစ္မေန လိုက္နာရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ ေရာဂါပိုးရွိသူ၊ မရွိသူ ခြဲျခားမသိတဲ့အတြက္ မိမိေနအိမ္မွာ ေနျခင္းအားျဖင့္၊ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ ဆက္သြယ္မႈနည္းပါးျခင္းအားျဖင့္ ေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈကို ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္မိသားစုထဲမွာလည္း ဘယ္သူ႔မွာ ေရာဂါပိုး ရွိ၊ မရွိ မသိႏိုင္တဲ့အတြက္ ၆ ေပခြာၿပီး ခပ္ခြာခြာေနဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။မိသားစုဝင္ေတြအေနနဲ႔ အာဟာရျပည့္ဝမွန္ကန္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြစားဖို႔။ အခ်ိန္မွန္အိပ္ဖို႔၊ သင့္ေတာ္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းေလးေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ အိမ္ကလည္း ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းတဲ့ အေနအထားျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ့္အိမ္ထဲမွာလည္း အသက္ ၆၀ ေက်ာ္ အဘိုးအဘြားေတြ၊ ေသြးတိုး/ဆီးခ်ိဳ/ကင္ဆာေရာဂါလူနာေတြ ရွိမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ကိုပိုၿပီး ဂ႐ုစိုက္ၿပီး ၆ ေပအကြာက ေနဖို႔လိုသလို သူတို႔စားေသာက္တဲ့ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္ေတြကို သီးသန္႔ထားေပးသင့္ပါတယ္။
လက္ေဆးတဲ့အက်င့္ကို လူတိုင္း မၾကာခဏ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္ပါတယ္။ အိမ္ျပင္ကို မျဖစ္မေန ထြက္ဖို႔လိုလာရင္ လူစုလူေဝးေရွာင္ရွားရပါမယ္၊ ၆ ေပအကြာမွာ ေနရပါမယ္၊ ႏွာေခါင္းစည္းကို စနစ္တက် တပ္ရပါမယ္၊ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ တိုက္႐ိုက္မဟုတ္ဘဲ တစ္ဆင့္ကူးစက္မႈမျဖစ္ေအာင္ လက္ကိုမၾကာခဏ စနစ္တက် ေဆးေၾကာေပးရပါမယ္။ အခုေျပာေနတာကို လူတိုင္းသိခ်င္သိေပမယ့္ အသိကေန သတိဆိုတဲ့အတိုင္း ယံုယံုၾကည္ၾကည္ လက္ခံဖို႔ကလည္း အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါကို လိုက္နာတဲ့သူ ၅၀-၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ရွိေပမယ့္ တိတိက်က်လိုက္နာတဲ့သူက အဲဒီေလာက္ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဥပမာ- ႏွာေခါင္းစည္းတပ္တယ္ဆိုရင္ စနစ္တက်တပ္တဲ့သူက ႏွာေခါင္းစည္းမတပ္ခင္ လက္ေဆးရမယ္ဆိုတာ လိုက္နာသူ ရွားပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ႏွာေခါင္းစည္းတပ္တဲ့အခါ သတၲဳကြင္းေလးကို အေပၚဘက္မွာ ထားရပါမယ္” ဟု ေဒါက္တာဦးဝင္းျမင့္က သတိေပးေျပာၾကားထားသည္။
