—–၊ ပါေမာကၡဦးကိုကို (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း ၊—–
Q. မယ္လတိုနင္အေၾကာင္း သိပါရေစ ဆရာ။
A. မယ္လတိုနင္ဆိုတာ ဦးေႏွာက္မွာရွိတဲ့ ပိုင္နီရယ္ဂလင္း (Pineal Gland) ကေန ထြက္ရွိတဲ့ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ေန၀င္ၿပီး ေမွာင္လာတဲ့အခါ ပိုင္နီရယ္ဂလင္းက မယ္လတိုနင္ေဟာ္မုန္းေတြကို စတင္ထုတ္လုပ္ၿပီး ေသြးထဲေရာက္ရွိေစပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ မယ္လတိုနင္ဓာတ္က ည ၉ နာရီေလာက္မွာ စတင္အထြက္မ်ားလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ မယ္လတိုနင္ဓာတ္ေတြ သိသိသာသာ ျမင့္တက္လာၿပီး ခႏၶာကိုယ္က တက္ၾကြမႈ ေလ်ာ့က်လာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အိပ္ခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ေသြးထဲက မယ္လတိုနင္အဆင့္ဟာ ညကစၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔မနက္ အလင္းေရာင္မက်ေရာက္ခင္အထိ အခ်ိန္ ၁၂ နာရီေလာက္ ျမင့္တက္ေနပါတယ္။
Q. မယ္လတိုနင္ရဲ ႔လုပ္ငန္းေဆာင္တာကို သိပါရေစဆရာ။
A. မယ္လတိုနင္ဟာ ခႏၶာကိုယ္မွာ အိပ္စက္မႈ၊ ေလ့လာသင္ၾကားမႈ စတာေတြ ပါ၀င္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြအတြက္ အေရးပါပါတယ္။ ဆဲလ္ေတြထဲက ဖရီးရယ္ဒီကယ္ေတြကို တြန္းဖယ္ေပးတဲ့အစြမ္းထက္ အင္တီေအာက္ဆီးဒင့္ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တာေၾကာင့္ အိုမင္းမႈကို ဟန္႔တားေပးသလို ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းလုပ္ငန္းေဆာင္တာအမ်ားစုရဲ ႔ ၾကားခံအေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ၿပီး ကိုယ္ခံအားစနစ္ က်န္းမာဖို႔နဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြမ၀င္ဖို႔ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေပးပါတယ္။
“ မယ္လတိုနင္ကို ရာသီဥတုေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ စိတ္က်ေ၀ဒနာ (Seasonal Affective Disorder) ရွိသူေတြမွာလည္း ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔က အအိပ္လြန္၊ အစားလြန္တာ၊ အာ႐ံုစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္း ခက္ခဲတာနဲ႔ စိတ္ဓာတ္က်တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါကို မယ္လတိုနင္အားျဖည့္ေဆးေပးလိုက္ရင္ သက္သာတတ္ပါတယ္” . . .
Q. မယ္လတိုနင္ေဆးကို ဘယ္လိုသတ္မွတ္ထားပါသလဲ ဆရာ။
A. အေမရိကန္မွာ FDA က မယ္လတိုနင္ (Melatonin) ေဆးကို အားျဖည့္ေဆးအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာ၀န္ရဲ႕ ေဆးၫႊန္းစာမလိုဘဲ ၀ယ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ပံုမွန္ေဆးပမာဏ ၁-၃ မီလီဂရမ္ကို မွီ၀ဲရင္ ေသြးထဲက မယ္လတိုနင္ဓာတ္ဟာ ပံုမွန္ထက္ ၁-၂၀ ဆအထိ ျမင့္တက္လာတတ္ပါတယ္။
Q. မယ္လတိုနင္က ဘယ္အရြယ္မွာ အထြက္မ်ားပါသလဲ ဆရာ။
A. မယ္လတိုနင္ဟာ ညဘက္အိပ္ခ်ိန္ ေရာက္လာတဲ့အခါ အသက္ ၃-၄ လ အရြယ္မွာ စတင္ထြက္ရွိလာပါတယ္။ အသက္ ၁-၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ အျမင့္ဆံုးပမာဏ ထြက္ရွိတတ္ပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္ခါစအရြယ္မွာ အနည္းငယ္ ေလ်ာ့က်သြားတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း အသက္ႀကီးလာတဲ့အခါ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းသြားတတ္ပါတယ္။ အသက္ ၇၀ အရြယ္ေတြမွာ ထြက္ရွိတဲ့ မယ္လတိုနင္ဓာတ္က လူငယ္ေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ ေလးပံုတစ္ပံုပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ႀကီးလာလို႔ မယ္လတုိနင္ အထြက္ႏႈန္းေလ်ာ့က်သြားတဲ့အတြက္ ညဘက္ေကာင္းေကာင္း အိပ္ေပ်ာ္ဖို႔ ခက္ခဲလာပါေတာ့တယ္။
Q. အိပ္မေပ်ာ္လို႔ မယ္လတိုနင္ကို မွီ၀ဲခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုမွီ၀ဲသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ညအိပ္ရာမ၀င္ခင္ ၂၀-၄၀ မိနစ္ျခားၿပီး မွီ၀ဲေပးရပါမယ္။ ဒါဆိုရင္ အိပ္ရာထဲ လွဲေနရတဲ့အခ်ိန္နဲ႔ အိပ္ေပ်ာ္တဲ့အခ်ိန္ၾကား ကြာဟခ်က္က ေလ်ာ့က်သြားပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေမာက်သြားပါလိမ့္မယ္။ မယ္လတိုနင္က ေလယာဥ္အၾကာႀကီးစီးခဲ့ရတဲ့သူေတြမွာျဖစ္တဲ့ Jet Lag ေ၀ဒနာနဲ႔ ညဆိုင္းအလုပ္လုပ္ရတဲ့သူေတြမွာ အသံုး၀င္ပါတယ္။
Q. မယ္လတိုနင္ေၾကာင့္ ကင္ဆာကို ဘယ္လိုေလ်ာ့က်ေစတာပါလဲ ဆရာ။
A. ကင္ဆာတခ်ဳိ႕က မယ္လတိုနင္အဆင့္နဲ႔ ဆက္ႏႊယ္မႈရွိတယ္လို႔ ေလ့လာမႈတခ်ဳိ႕က ထင္ျမင္ထားၾကပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာလူနာနဲ႔ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာလူနာေတြမွာ မယ္လတိုနင္အဆင့္ဟာ ပံုမွန္ထက္ တစ္၀က္ေလာက္ ေလ်ာ့က်ေနတယ္လုိ႔ ဆိုၾကပါတယ္။ မယ္လတိုနင္အဆင့္က အသက္ႀကီးလာေလေလ၊ ေလ်ာ့က်သြားေလေလ ျဖစ္တာေၾကာင့္ မယ္လတိုနင္ခ်ဳိ႕တဲ့မႈက တခ်ဳိ႕သက္ႀကီးေရာဂါေ၀ဒနာေတြကို ျဖစ္ေစတယ္လုိ႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြက ယံုၾကည္ထားၾကပါတယ္။ မယ္လတိုနင္ေဟာ္မုန္း သက္ေရာက္မႈရွိတဲ့ ေရာဂါေတြက အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါ၊ ဂလူးကို႔စ္ကို ခံႏိုင္ရည္မရွိတာ၊ ကိုယ္ခံအားစနစ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ထိခိုက္တာနဲ႔ ကင္ဆာတို႔ျဖစ္ၾကတယ္လို႔ ထင္ျမင္ထားၾကပါတယ္။
Q. မယ္လတိုနင္ကို ေလယာဥ္အၾကာႀကီးစီးရတဲ့ Jet lag ေ၀ဒနာရွိသူေတြမွာ သံုးတဲ့အခါ ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိပါသလဲ ဆရာ။
A. မယ္လတိုနင္သံုးတဲ့အခါ ေကာင္းေကာင္းအိပ္ေပ်ာ္ေစပါတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးက ေခါင္းမူးတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ဗိုက္မဆာတာနဲ႔ ေန႔ခင္းဘက္ အိပ္ငိုက္တာတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Q. မယ္လတိုနင္ မမွီ၀ဲသင့္တဲ့ အေျခအေနေတြရွိရင္ ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။
A. မယ္လတိုနင္ကို မမွီ၀ဲသင့္တဲ့ အေျခအေနေတြကေတာ့-
• ကိုယ္၀န္ရွိရင္၊
• ကေလးႏို႔တိုက္ေနရရင္၊
• ျပင္းထန္တဲ့ဓာတ္မတည့္မႈ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ခံအားလြန္ကဲတဲ့ေရာဂါ (Auto-immune Disease) ရွိရင္၊
• ကိုယ္ခံအားစနစ္ဆိုင္ရာ ကင္ဆာတစ္မ်ဳိး ခံစားေနရရင္၊
• ကေလးယူဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ရင္၊
• စိတ္ေရာဂါအျပင္းစား ခံစားေနရရင္၊
• စတီး႐ြိဳက္လိုေဆးေတြ မွီ၀ဲေနရင္၊
• MAO တားေဆးေတြ မွီ၀ဲေနရင္၊
• အတက္ေရာဂါ (Epilepsy) ရွိရင္ မမွီ၀ဲသင့္ပါဘူး။
Q. မယ္လတိုနင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တျခားေျပာလိုတာရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
A. မယ္လတိုနင္ကို ရာသီဥတုေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ စိတ္က်ေ၀ဒနာ (Seasonal Affective Disorder) ရွိသူေတြမွာလည္း ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔က အအိပ္လြန္၊ အစားလြန္တာ၊ အာ႐ံုစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္း ခက္ခဲတာနဲ႔ စိတ္ဓာတ္က်တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါကို မယ္လတိုနင္အားျဖည့္ေဆး ေပးလိုက္ရင္ သက္သာတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေလ့လာမႈေတြအရ မယ္လတိုနင္က အယ္ဇိုင္းမားေရာဂါ၊ ပါကင္ဆန္ေရာဂါတို႔လို ဦးေႏွာက္အာ႐ံုေၾကာေရာဂါေတြကို သက္သာေစၿပီး ကင္ဆာေရာဂါရွင္ေတြမွာ အသက္ရွင္ႏႈန္းကို တိုးေစတယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ ေလျဖတ္တာေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးသလို ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္လည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ည ည ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေမာက်ေစပါတယ္။ မယ္လတိုနင္ေဆးကို ပမာဏမ်ားမ်ား မွီ၀ဲတာေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးက ေန႔ခင္းဘက္အိပ္ငိုက္တာနဲ႔ ကိုယ္အပူခ်ိန္က်ဆင္းတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
