—–၊ ပါေမာကၡဦးေန၀င္း (အ႐ိုးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း ၊—–
Q. အဆစ္တြင္းေသြး၀င္ျခင္း (Haemarthrosis) အေၾကာင္းကို သိပါရေစ ဆရာ။
A. Haem ဆိုတာ ေသြးကိုဆိုလိုၿပီး Arthrosis ဆိုတာ အဆစ္ေရာင္တာကို ဆိုလိုပါတယ္။ Haemarthrosis ဆိုေတာ့ အဆစ္ထဲေသြး၀င္ျခင္းလို႔ ေခၚပါတယ္။ အဆစ္တိုင္း ေသြး၀င္ႏိုင္ေျခ ရွိေပမယ့္ အမ်ားအားျဖင့္ ဒီလိုအဆစ္ထဲ ေသြး၀င္တာက ဒူးအဆစ္မွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
Q. အဆစ္ထဲေသြး၀င္တာက အျဖစ္မ်ားပါသလား ဆရာ။
A. အဆစ္ထဲေသြး၀င္တာက အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ထိမိခိုက္မိရင္ ျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ လူငယ္ပိုင္းေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
Q. အဆစ္တြင္းေသြး၀င္မႈ အျဖစ္မ်ားရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို သိပါရေစ ဆရာ။
A. ဒူးအဆစ္ထဲ ေသြး၀င္မႈ အျဖစ္မ်ားရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းက ထိမိခိုက္မိလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ ထိမိခိုက္မိတဲ့အခါ ဒူးအဆစ္ေရာင္တယ္၊ နာတယ္၊ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါ ေထာ့နဲ႔ေထာ့နဲ႔ ျဖစ္တတ္တယ္၊ အဲဒီလို ဒူးဆစ္ႀကီးေရာင္ၿပီး ဆရာတို႔ဆီ ေရာက္လာၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ထိမိခိုက္မိတဲ့ ရာဇ၀င္ရွိတယ္၊ ျပဳတ္က်တယ္ စတဲ့ ထိခိုက္တဲ့ က်န္းမာေရးရာဇ၀င္ (History of Trauma) ရွိပါတယ္။ ေရာင္တဲ့ဒူးကို စမ္းၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေပ်ာ့စိစိ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါက ဒူးထဲမွာ အရည္တစ္မ်ဳိး ရွိေနတတ္တယ္။ ဒူးအဆစ္ထဲ အရည္ရွိတာ စမ္းတဲ့နည္းကို Fluctuation ရွိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္တဲ့အခါ ဒူးက ေကြးလို႔ဆန္႔လို႔လည္း မေကာင္းပါဘူး။
Q. အဆစ္တြင္း ေသြး၀င္တာက ဘယ္သူေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားပါသလဲ ဆရာ။
A. ေယာက်္ားေလးေတြ Haemophilia ဆိုတဲ့ ေရာဂါရွိရင္ မၾကာခဏ အဆစ္ထဲ ေသြး၀င္တတ္ပါတယ္။ မၾကာခဏ အဆစ္ထဲ ေသြး၀င္ရင္ အဆစ္က ပ်က္စီးသြားတတ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ေသြးက်ဲေဆးေတြ ေသာက္သံုးမႈမ်ားရင္ ၾကာရွည္စြဲေသာက္ရင္ အဆစ္ထဲေသြး၀င္တတ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဆစ္ေတြေရာင္လာတယ္၊ ေသြးေတြရွိေနတယ္ဆိုရင္ ေဆးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စဥ္းစားဖို႔ လိုပါတယ္။
“ အဆစ္ထဲ ေသြး၀င္ၿပီး ဒူးနာတာက ႐ုတ္တရက္ျဖစ္တာပါ။ ၿပီးေတာ့ ထိမိခိုက္မိတဲ့ ရာဇ၀င္လည္း ရွိပါတယ္။ အဆစ္ထဲ ေသြး၀င္ရင္ တင္းၿပီးေရာင္တယ္ဆိုရင္ အေတာ္နာတတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဆစ္ထဲမွာ အ႐ိုးက်ဳိးတယ္၊ အရြတ္ျပတ္တယ္ဆိုရင္ လမ္းေတာင္မေလွ်ာက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ နာတတ္ပါတယ္” . . .
Q. အဆစ္တြင္း ေသြး၀င္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္အခ်က္ကို အထူးသတိထားရပါသလဲ ဆရာ။
A. ဒူးပတ္ပတ္လည္မွာ ဒူးကိုထိန္းထားတဲ့ အရြတ္ေတြရွိပါတယ္။ ဒူးအထဲမွာလည္း အရြတ္ေတြ ရွိပါတယ္။ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရတဲ့အခါ ဒီအရြတ္ေတြ ၿပဲတတ္ပါတယ္။ ဒူးထဲမွာ ေသြးထြက္ေနတယ္ဆိုရင္ ဆရာတို႔က ေပါ့ေပါ့တန္တန္ မစဥ္းစားပါဘူး။ ဒူးအဆစ္ေတြ ထိခိုက္တဲ့အခါ ဒူးပတ္ပတ္လည္မွာ ဒူးကိုထိန္းထားတဲ့ အရြတ္ေတြထိခိုက္မႈ ရွိတတ္တာေၾကာင့္ ေပါ့ေပါ့ဆဆ မစဥ္းစားသင့္ပါဘူး။
Q. ဒူးအဆစ္ထဲ ေသြး၀င္တဲ့အေျခအေနကို ဘယ္လိုစမ္းသပ္ရပါသလဲ ဆရာ။
A. တစ္ခါတေလမွာ ဒူးအဆစ္ကလည္း ေရာင္ေနတယ္၊ ေရာင္တာကလည္း မက်ႏိုင္ဘူး..အဲဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ဒူးအဆစ္ကို စမ္းသပ္ရတာ ခက္ခဲတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေရာဂါအေျခအေန ေသခ်ာသိေအာင္ ေမ့ေဆးေပးၿပီး စမ္းသပ္ရတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေတာင္ ရွိပါတယ္။ စမ္းသပ္ေတာ့ လက္နဲ႔ပဲ စမ္းသပ္ပါတယ္။
ဒူးဆစ္ပတ္ပတ္လည္မွာရွိတဲ့ အ႐ိုးေတြက်ဳိးရင္လည္း ေသြး၀င္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အ႐ိုးက်ဳိးတဲ့အခါ အဆစ္က ေရာင္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္ရပါတယ္။ ဆရာတို႔တိုင္းျပည္မွာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ဓာတ္မွန္အမ်ားစုရဲ႕ အရည္အေသြး (Quality)က အေတာ္ေလး ညံ့ေနတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ပင္ ႐ိုက္ျငားေသာ္လည္း အ႐ိုးက်ဳိးတာက မေပၚပါဘူး။ ဒီလိုေလးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခုေခတ္မွာေတာ့ Digital X-ray ဆိုၿပီး ဒီဂ်စ္တယ္ဓာတ္မွန္ေတြ ေပၚလာေတာ့ အဲဒါေလးေတြက ပိုၿပီး အရည္အေသြးေကာင္းတယ္၊ ပိုေပၚလြင္မႈရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခါတေလ ဓာတ္မွန္အရည္အေသြးမေကာင္းရင္ ဒီဂ်စ္တယ္ဓာတ္မွန္နဲ႔ ျပန္႐ိုက္ရတာမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ လြတ္သြားတတ္လို႔ပါ။ တစ္ခါတေလက်ရင္ အရည္အေသြးေကာင္းတဲ့ ဓာတ္မွန္နဲ႔ေတာင္ မျမင္ရတဲ့ အ႐ိုးက်ဳိးေနတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ CT Scan ထပ္႐ိုက္ရပါတယ္။ တစ္ခါတေလ အဆစ္ပတ္ပတ္လည္မွာ အ႐ိုးက်ဳိးရင္ အဆစ္ထဲ၀င္သြားတတ္တယ္။ အဲဒီအခါ ခြဲစိတ္ကုသမႈ လုပ္ေပးရပါတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေသခ်ာခ်ႏိုင္ဖို႔ ေရာဂါအတိအက်သိေအာင္ ရွာေဖြမႈေတြက အေရးပါပါတယ္။
Q. အဆစ္ထဲေသြး၀င္ၿပီး ေရာင္ရမ္းေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မလုပ္သင့္တဲ့ အျပဳအမူေတြရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
A. အဆစ္ထဲေသြး၀င္ၿပီး ေရာင္ရမ္းေနရင္ အပ္နဲ႔စုပ္ထုတ္တာမ်ဳိးကို မလုပ္ပါနဲ႔၊ မလုပ္သင့္ပါဘူးလို႔ အေလးအနက္ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ လြယ္ကူတဲ့ နည္းလမ္းလို႔ ယူဆၿပီး အပ္နဲ႔ေသြးေတြကို စုပ္ထုတ္တာက ဒူးဆစ္ထဲျပည္ပိုး၀င္ၿပီး ျပႆနာတက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကလည္း ေသြး၀င္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စုပ္ထုတ္လုိက္ရင္ ေနာက္ထပ္ေသြးျပန္၀င္ၿပီး ျပန္ေဖာင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းက အႏၲရာယ္ရွိလို႔ ဆရာတို႔က သိပ္အားမေပးပါဘူး။
Q. အဆစ္တြင္းေသြး၀င္တာကို ဘယ္လိုကုသမႈ ေပးႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ဒူးအဆစ္ထဲ ေသြး၀င္တဲ့အေျခအေနကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ မစဥ္းစားပါနဲ႔။ လူနာက ေသြးမတိတ္တဲ့ ေရာဂါရွိသလား၊ ေသြးက်ဲေဆးေတြ ေသာက္ေနသလား၊ ထိခိုက္မႈအတိုင္းအတာက ဘယ္ေလာက္ဆိုးသလဲ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရွိသလား စတဲ့ အေျခအေနေတြကိုလည္း သံုးသပ္ၿပီး ကုသမႈေပးရပါတယ္။
Q. အဆစ္ထဲ ေသြး၀င္တဲ့အခါ ခြဲစိတ္ကုသမႈေပးရတဲ့ အေျခအေနေတြကို သိပါရေစ ဆရာ။
A. ဒူးအဆစ္ထဲ ေသြး၀င္တာက သိပ္ဆိုးရြားတဲ့ ျပႆနာမဟုတ္ေပမယ့္ အဆစ္ထဲကအရြတ္ေတြ ျပတ္သြားရင္ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ Anterior Cruciate Ligament ေတြနဲ႔ Posterior Cruciate Ligament ေတြျပတ္သြားရင္ ေသခ်ာခြဲစိတ္ကုသဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဆစ္ထဲ အ႐ိုးက်ဳိးတယ္ဆိုရင္လည္း အမ်ားအားျဖင့္ ခြဲစိတ္ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ တိက်တဲ့ကုသမႈကို ေပးဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဆိုးဆိုးရြားရြား အရြတ္ၿပဲတာ၊ အ႐ိုးက်ဳိးတာ မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ အနားေပးမယ္၊ ခ်ဳိင္းေထာက္နဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္ခိုင္းမယ္၊ တစ္ခါတေလ ဒူးဆစ္ကို အနားေပးဖို႔အတြက္ ေက်ာက္ပတ္တီးစည္းေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အ႐ိုးက်ဳိးရင္၊ အဆစ္ပါသြားရင္ ခြဲစိတ္ကုသရပါတယ္။ Anterior Cruciate Ligament ျပတ္သြားရင္ ခြဲစိတ္ကုသလိုက္တဲ့အခါ ျပန္ေကာင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီကုသမႈေတြလုပ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ၾကြက္သားနဲ႔ အဆစ္ေတြအတြက္ ျပန္လည္သန္စြမ္းေရး ေလ့က်င့္ခန္းေတြ လုပ္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။
Q. OA ဒူးနာနဲ႔ အဆစ္ထဲေသြး၀င္ၿပီး ဒူးနာတာက ဘာကြာျခားမႈ ရွိပါသလဲ ဆရာ။
A. OA ဒူးနာေရာဂါက အသက္အရြယ္ႀကီးမွ ျဖစ္တာမ်ားပါတယ္။ ထိမိခိုက္မိတဲ့ ေရာဂါရာဇ၀င္ မရွိပါဘူး။ ဆရာတို႔ဆီေရာက္ရင္ ဒူးနာတာ နည္းနည္းၾကာေနၿပီ၊ အထိုင္အထနာတယ္၊ ေလွကားအဆင္းအတက္လုပ္ရင္ နာတယ္၊ ၾကမ္းျပင္ေပၚထိုင္ရင္ နာတယ္၊ လမ္းေလွ်ာက္တာမ်ားရင္ ပိုနာတယ္.. အစရွိတဲ့ လကၡဏာေတြနဲ႔ တြဲေနတတ္ပါတယ္။ အဓိက ကြာျခားတာက OA ဒူးနာက ႐ုတ္တရက္ျဖစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဆစ္ထဲေသြး၀င္ၿပီး ဒူးနာတာက ႐ုတ္တရက္ျဖစ္တာပါ။ ၿပီးေတာ့ ထိမိခိုက္မိတဲ့ ရာဇ၀င္လည္း ရွိပါတယ္။ အဆစ္ထဲေသြး၀င္ရင္ တင္းၿပီးေရာင္တယ္ဆိုရင္ အေတာ္နာတတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဆစ္ထဲမွာ အ႐ိုးက်ဳိးတယ္၊ အရြတ္ျပတ္တယ္ဆိုရင္ လမ္းေတာင္မေလွ်ာက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ နာတတ္ပါတယ္။
Q. ထိခိုက္မႈ တစ္ခုခုျဖစ္လာတဲ့အခါ လူနာေတြအေနနဲ႔ ဆရာ၀န္ဆီမျပခင္ သက္သာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ေဆာင္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ထိမိခိုက္မိၿပီး ေရာင္လာလို႔ ပထမဆံုး ၂၄ နာရီက ေန ၄၈ နာရီအတြင္းမွာ ေရခဲအံုခိုင္းပါတယ္။ ေရခဲအံုလိုက္ရင္ ေသြးေၾကာေတြ က်ဳံ႕သြားၿပီး ေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔ အနာသက္သာသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေသြးထြက္တာလည္း ေလ်ာ့သြားပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ အပူကုထံုး (Heat Therapy) ေပးလို႔ရပါတယ္။ ခ်င္းစိမ္းနဲ႔မိႆလင္၊ င႐ုတ္သီးပါတဲ့ လိမ္းေဆး၊ ဖေယာင္းစိမ္တာ စတဲ့နည္းေတြ အားလံုးက အပူကုထံုးေတြပါပဲ။ အပူကုထံုးေပးလိုက္ရင္ ၾကြက္သားေတြ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းၿပီး အနာသက္သာသြားတတ္ပါတယ္။ လူအမ်ားစု သံုးေနၾကတဲ့ ျမန္မာလိမ္းေဆး၊ တ႐ုတ္လိမ္းေဆးေတြက အပူေတြမ်ားေတာ့ လိမ္းေတာ့လိမ္းပါ.. ဒါေပမဲ့ အေရျပားမေလာင္ေစနဲ႔လို႔ ေသခ်ာမွာရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြမွာ အေရျပားက ထံုေနေတာ့ အပူလိမ္းေဆးေတြ လိမ္းၿပီးေလာင္တာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္လို႔ သတိထားခိုင္းရပါတယ္။
Q. အဆစ္တြင္း ေသြး၀င္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို အႀကံဥာဏ္ေပးလိုတာရွိရင္ သိပါရေစဆရာ။
A. ဒူးက ထိမိခိုက္မိၿပီး နာသြားရင္ ေကာင္းသြားမွာပါ..ဟိုေဆးလိမ္း၊ ဒီေဆးလိမ္းၿပီး မေနပါနဲ႔။ တစ္ခုခုျဖစ္လာရင္ မွန္းဆၿပီး လုပ္လို႔ရတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလိုဒူးနာၿပီး ေရာင္ေနရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ တစ္ေခါက္ေလာက္ေတာ့ ျပၾကည့္ပါလို႔ အႀကံျပဳလိုပါတယ္။ ဘာမွ အေထြအထူးမျဖစ္ရင္ ကိစၥမရွိေပမယ့္ အဆစ္ထဲ အ႐ိုးက်ဳိးတာ၊ အရြတ္ျပတ္တာေတြ ျဖစ္ေနရင္ ျမန္ျမန္ကုေလ လူနာအတြက္ ပိုၿပီးအက်ဳိးရွိေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္က်သြားေလေလ၊ ကုသရတာ ခက္ခဲေလေလ၊ လူနာအတြက္ ကုရတာခ်င္းတူေပမယ့္ ေစာေစာကုသတဲ့ ရလဒ္ေလာက္ မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မွန္ကန္တဲ့ ေရာဂါေတြ႕ရွိမႈ ရရွိဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
