—–၊ ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား) ၊—–
အပန္းေျဖမူးယစ္ေဆး(Recreational Drug)၊ ေပ်ာ္ရႊင္ပြဲပါတီ မူးယစ္ေဆး(Party Drug)၊ ညကပြဲ႐ံုမူးယစ္ေဆး(Nightclub Drug)စသျဖင့္ အမည္တြင္တဲ့ မူးယစ္ေဆးေတြအေၾကာင္းကို စာေရးသူရဲ႕ မိတ္ေဆြကိုတာနဲ႔ စကားလက္ဆံုက်ေနပါတယ္။
ကိုတာက ဆက္လက္ေမးျမန္းတယ္။
“အမ္ဒီအမ္ေအ(MDMA)(အက္စ္တစီ)ေဆးလံုးနဲ႔ ေရာေႏွာထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်တဲ့ ေဆးတစ္မ်ဳိးက ကက္တမင္း (Ketamine)လို႔ ခင္ဗ်ားေျပာခဲ့တယ္။ ကက္တမင္းဆိုတာဘာလဲ”
“ကက္တမင္းေဆးကို ထံုေဆးေမ့ေဆးအျဖစ္ တိရစၦာန္ေဆးကုဆရာ၀န္ေတြ အသံုးျပဳတာမ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကက္တမင္းေဆးကို “ျမင္းစိတ္ၿငိမ္ေဆး”(Horse Tranquilliser)လို႔ ေခၚၾကတယ္။ လူေတြအတြက္ အေရးေပၚက်န္းမာေရး ေဆးခန္းေတြမွာ အသံုးျပဳၾကတယ္။ မီးေလာင္ဒဏ္ရာကို ေဆးထည့္ေပးတဲ့အခါနဲ႔ အ႐ိုးက်ဳိးတာကို ျပန္ဆက္ေပးဖို႔ ခြဲစိတ္တဲ့အခါေတြမွာ အသံုးျပဳႏိုင္တယ္။ သံုးစြဲေနက် ေမ့ေဆးနဲ႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ လူနာေတြမွာလည္း အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒါက တရား၀င္ အသံုးျပဳႏိုင္တာပါ။ လူငယ္ေတြထဲမွာေတာ့ ကက္တမင္းကို ေပ်ာ္ရႊင္ပြဲပါတီ မူးယစ္ေဆးအျဖစ္ သံုးစြဲလာၾကတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရွိ အသက္ ၁၈ ႏွစ္က ၂၅ ႏွစ္အတြင္း လူငယ္ေတြထဲမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း အနည္းဆံုးတစ္ႀကိမ္ ကက္တမင္းသံုးစြဲဖူးတဲ့သူ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ၁ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က ကက္တမင္းမူးယစ္ေဆး ၃ ဒသမ ၁ကီလိုဂရမ္ ဖမ္းဆီးရမိတယ္လို႔ ဖတ္လိုက္ရတယ္။ (APAIC ၂၀၁၇) ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာလူငယ္ေတြထဲမွာ ကက္တမင္းမူးယစ္ေဆးသံုးစြဲမႈ အစပ်ဳိးလာၿပီလုိ႔ ယူဆႏိုင္တယ္”
စာေရးသူရဲ႕စိတ္ထဲမွာ ေပ်ာ္လာတဲ့ သတင္းတစ္ခုကို ဆက္ေျပာလိုက္ပါတယ္။
“အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ သတင္းတစ္ခုရွိတယ္။ မၾကာေသးပါဘူး။ အသက္ ၂၁ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္က သူငယ္ခ်င္းတစ္စုနဲ႔ ဘီယာေသာက္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ကက္တမင္းမူးယစ္ေဆးလည္း သံုးစြဲၾကတယ္။ အမ်ဳိးသမီးအေဆာင္ျပန္ေရာက္ေတာ့ အဲဒီအမ်ဳိးသမီးက ေရခ်ဳိးဖို႔ ေရခ်ဳိးခန္းထဲ၀င္သြားတယ္။ အခ်ိန္တန္လို႔ ေရခ်ဳိးခန္းထဲက ျပန္ထြက္မလာေသးေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေတြက လိုက္ရွာၾကတာေပါ့။ အဲဒီအမ်ဳိးသမီးကို “ေရခ်ဳိးစည္ပိုင္းျပတ္”( Bath Tub)ထဲမွာ ေရနစ္ေသဆံုးေနတာ ေတြ႕ၾကရတယ္တဲ့”
“သူ႔ကိုယ္သူ သတ္ေသသြားတာလား”
“မဟုတ္ရပါဘူး။ ေဆးမူးေနလုိ႔ မေတာ္တဆ ေရတိမ္မွာေရနစ္ရတာပါ”
“ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အမ်ဳိးသမီးလို ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္မယ္။ အသိစိတ္ကင္းကြာၿပီး မျပဳလုပ္သင့္တာကို ျပဳမူလုပ္ေဆာင္မိမယ္။ ေဆးအရွိန္ေျပသြားရင္ ေဆးမူးခ်ိန္မွာ ျပဳလုပ္မိတာကို သတိမရေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႐ိုဟပ္ေနာလ္ကို ‘ခ်ိန္းဆိုလိင္အဓမၼျပဳေဆး’အျဖစ္ အလြဲသံုးစြဲၾကတာျဖစ္ပါတယ္။”
ကိုတာက စူးစမ္းေမးျမန္းတယ္။
“ကက္တမင္း(Ketamine)က ဘယ္လိုအာနိသင္ရွိလို႔လဲ”
“ကက္တမင္းကို “ေၾကာင္ဗီလီယမ္”(Cat Valium)၊ “အထူးေက”(Special-K)၊ “ဗီတာမင္ ေက”(Vitamin K) စသျဖင့္ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္မွာ တင္စားေခၚဆိုၾကတယ္။ စားေဆး၊ ႐ႈေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကတယ္။ ေဆးသံုးစြဲၿပီးရင္ ၁၀ မိနစ္အတြင္း ေဆးအာနိသင္ရရွိလာတယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေဆးမူးလကၡဏာနဲ႔ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေဆးမူးလကၡဏာ ႏွစ္မ်ဳိးေတြ႕ရွိရတယ္။
(က) ေဆးမူးလာရင္ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးတူးစိတ္ ခံစားရမယ္။ အသိစိတ္က ခႏၶာကိုယ္မွ ကင္းကြာသြားၿပီး ေလထဲမွာ ပ်ံ၀ဲေနသလို ခံစားရမယ္”
ကိုတာက မွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္။
“ဒါေၾကာင့္ လူငယ္ေတြ ႏွစ္ၿခိဳက္တာျဖစ္မွာေပါ့”
“ေရမႈတ္တစ္ဖက္၊ မီးစာတစ္ဖက္ပါကိုတာ။ သာယာမႈမရွိတဲ့ စိတ္အေျပာင္းအလဲကိုလည္း ခံစားလာရပါတယ္။ အခ်ိန္ေနရာနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနကို အမွန္အတိုင္း မခန္႔မွန္းႏိုင္ဘဲ ေယာင္၀ါး၀ါးျဖစ္ျခင္း၊ အေၾကာင္းမဲ့အသံၾကားျခင္း၊ မရွိတဲ့အရာေတြကို ျမင္ေယာင္ျမင္မွားျဖစ္ျခင္း၊ အာ႐ံုမစိုက္ႏိုင္ျခင္း၊ အေတြးမွားျခင္း၊ မဟုတ္တမ္းတရားေတြကို ယံုၾကည္လက္ခံလာျခင္း စတဲ့ စိတၱဇလကၡဏာေတြကို ခံစားလာရမယ္”
“ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးတူးစိတ္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားၿပီး ေၾကာက္စိတ္၊ ညစ္ညဴးစိတ္၊ သံသယစိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာမယ္။ ပိုၿပီးဆုိးရြားတဲ့ လကၡဏာတစ္ခုရွိတယ္။ ေဆးမူးေနသူရဲ႕စိတ္ထဲမွာ ထြက္ေပါက္မရွိ၊ ေခ်ာင္ပိတ္မိေနသလို ခံစားရတယ္။ အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ေနမယ္။ အဲဒီလိုအေတြ႕အႀကံဳကို “ေက-အေမွာင္က်င္း”( K-Hole)လို႔ေခၚၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကက္တမင္းေဆးမူးရင္ အႏၲရာယ္မ်ားတဲ့ မေတာ္တဆျဖစ္ပြားမႈအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ႀကံဳႀကိဳက္ႏိုင္ပါတယ္”
ကိုတာက စကားလမ္းေၾကာင္းဆက္ေပးတယ္။
“ခႏၶာကိုယ္မွေဆးမူးလကၡဏာေတြကေကာ . .”
“(ခ) ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြလား။ ထံုေဆးထိုးထားသလို နာက်င္မႈမခံစားရျခင္း၊ ၾကြက္သားတင္းမာျခင္း၊ ေျခလက္လႈပ္ရွားမႈ ဟန္ခ်က္မညီျဖစ္ျခင္း၊ဒယီးဒယိုင္လႈပ္ရွားသြားလာျခင္း၊ ေခြၽးထြက္မ်ားျခင္း၊ တံေတြးထြက္မ်ားျခင္း၊ စကားေျပာရင္ အာေလးျခင္း၊ ဗလံုးဗေထြးေျပာဆုိျခင္း၊ မ်က္လံုးလႈပ္ခါျခင္း၊ မ်က္စိသူငယ္အိမ္က်ဥ္းျခင္း စတဲ့ ခႏၶာကိုယ္လကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရမယ္။ ေသြးတိုးျခင္း၊ အသက္႐ွဴျမန္ျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္ျခင္း၊ အသက္႐ွဴ ‘တိမ္’ျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ျခင္း လကၡဏာေတြလည္း ခံစားရမယ္။ ေဆးဒဏ္မခံႏိုင္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးအလြန္အကြၽံ သံုးစြဲမိရင္ ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ရပ္တန္႔သြားျခင္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တက္မယ္၊ သတိလစ္ေမ့ေမ်ာသြားမယ္။ ကက္တမင္းေဆးအာနိသင္က တစ္နာရီခြဲေက်ာ္ ၾကာႏုိင္တယ္။ ေဆးမူးေျပသြားရင္ ေဆးမူးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျဖစ္ပြားတဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြကို မမွတ္မိဘူး။ “မွတ္ဥာဏ္ဟာကြက္”( Amnesia) ကိုရရွိႏုိင္တယ္”
ကိုတာက သူၾကားဖူးတဲ့ အခ်က္အလက္တစ္ခုကို ေျပာတယ္။
“ပါတီပြဲထဲမွာ မိန္းကေလးေတြကိုေဆးခတ္ၿပီး အႏိုင္က်င့္ဖုိ႔ အသံုးျပဳတဲ့ေဆးက ကက္တမင္းေဆးလား”
“မွန္ပါတယ္။ ကက္တမင္းေဆးက “ခ်ိန္းဆိုလိင္အဓမၼျပဳေဆး”(Date Rape Drug)တစ္မ်ဳိးပါ။ ကက္တမင္းေဆးက ေရထဲမွာေပ်ာ္၀င္တယ္။ အနံ႔အရသာမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေဖ်ာ္ရည္ထဲမွာ ေဆးခတ္ထားရင္ မသိသာဘူး။ ကက္တမင္းေဆးမူးေနရင္ သတိရတစ္ခ်က္၊ မရတစ္ခ်က္ရွိမယ္။ အေျခအေနမွန္ကို မရိပ္မိဘူး။ ေျခလက္ေတြက ဒယီးဒယိုင္ျဖစ္ေနလုိ႔ တြန္းလွန္ႏိုင္အား မရွိဘူး။ မွန္မွန္ကန္ကန္ မဆံုးျဖတ္ႏုိင္ဘူး။ ေဆးအရွိန္ျပယ္သြားရင္ အႏိုင္က်င့္ခံရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ကို မမွတ္မိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အႀကံယုတ္မာ ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲသူေတြက ကက္တမင္းေဆးကို သူတို႔အႀကံေအာင္ျမင္ဖို႔ အသံုးခ်ၾကပါတယ္”
ကိုတာက ျဖည့္စြက္ေျပာပါတယ္။
“ေဆးခတ္ၿပီး လိင္အဓမၼျပဳက်င့္သူ အေတာ္မ်ားမ်ားက ဓားစာခံအမ်ဳိးသမီးနဲ႔ သိကြၽမ္းသူေတြလို႔ ကြၽန္ေတာ္ဖတ္ရဖူးတယ္”
“မွန္ပါတယ္ကိုတာ။ ပါတီကပြဲမွာ ေဖ်ာ္ရည္ေသာက္ဖို႔လာေပးရင္ သတိထားရမယ္။ ကက္တမင္းအျပင္ တျခားေဆးေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ႐ိုဟပ္ေနာလ္(ဓာတုအမည္ Flunitrazepam)နဲ႔ “ဂ်ီ အိပ္ခ်္ဘီ”( GHB)(ဓာတုအမည္ Gamma Hydroxybutyric Acid)ေဆးေတြပါ”
အနည္းငယ္ေတြေ၀စဥ္းစားၿပီး ကိုတာကေျပာတယ္။
“တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ စိတ္ၿငိမ္ေဆးစြဲေနတဲ့ အသက္ ၂၆ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးအေၾကာင္းကို သတိရလို႔ပါ။ အဲဒီအမ်ဳိးသမီးက ႐ိုဟပ္ေနာလ္ေသာက္ၿပီး “အသိစိတ္ကင္းကြာအေျခအေန”(Fugue) ျဖစ္သြားတယ္။ ေစ်းတန္းထဲမွာ ေတြ႕ကရာပစၥည္းေတြကို ေကာက္ယူေနလုိ႔ အဖမ္းခံရတယ္တဲ့”
“အဲဒါ ႐ိုဟပ္ေနာလ္ေဆးေၾကာင့္ တစ္ခါတစ္ရံ ျဖစ္ေပၚႏိုင္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးပါ။ ႐ိုဟပ္ေနာလ္က အာနိသင္ျပင္းထန္ၿပီး ေဆးစြဲေရာဂါ ျဖစ္ပြားလြယ္တဲ့ စိတ္ၿငိမ္ေဆး၊အိပ္ေဆးျဖစ္တယ္။ ကုသလို႔မရေတာ့တဲ့ နာတာရွည္ေရာဂါရွင္ေတြအတြက္ စိတ္ၿငိမ္ေဆး၊ အိပ္ေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ၊ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္မွာ ROACH ၊ Mexico Valium စတဲ့ အမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းခ်တယ္။ ဒီေဆးက ေရထဲမွာေပ်ာ္၀င္ႏိုင္တယ္။ အနံ႔အရသာမရွိဘူး။ ေဆးအာနိသင္ေၾကာင့္ အာေလးလွ်ာေလးျဖစ္မယ္၊ ဒယီးဒယိုင္ျဖစ္မယ္၊ အိပ္ငိုက္မယ္၊ မူးေ၀လဲက်သြားႏုိင္တယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အမ်ဳိးသမီးလို ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္မယ္။ အသိစိတ္ကင္းကြာၿပီး မျပဳလုပ္သင့္တာကို ျပဳမူလုပ္ေဆာင္မိမယ္။ ေဆးအရွိန္ေျပသြားရင္ ေဆးမူးခ်ိန္မွာ ျပဳလုပ္မိတာကို သတိမရေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႐ိုဟပ္ေနာလ္ကို “ခ်ိန္းဆိုလိင္အဓမၼျပဳေဆး”အျဖစ္ အလြဲသံုးစြဲၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂ်ီအိပ္ခ်္ဗီ(GHB)က တတိယအမ်ားဆံုး အသံုးျပဳတဲ့ “ခ်ိန္းဆိုလိင္အဓမၼျပဳေဆး”ျဖစ္တယ္။ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္မွာ(Cherry Meth၊ CLiquid Ectasy၊ Saltwater၊ Energy Drink)စသျဖင့္ နာမည္အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ေရာင္းခ်ေနၾကတယ္။ တျခားအပန္းေျဖ မူးယစ္ေဆးေတြနဲ႔ လြဲမွားအသံုးျပဳမိႏုိင္တယ္။ ဂ်ီအိပ္ခ်္ဘီကလည္း အေရာင္မရွိဘူး။ အနံ႔မရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဂ်ီအိပ္ခ်္ဘီပါတဲ့ အရည္က နည္းနည္းငံတဲ့အရသာရွိမယ္။ ေဆးအာနိသင္က စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးတူးေစပါတယ္။ အာေလးလွ်ာေလးျဖစ္မယ္။ ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္တတ္တယ္။ အဆင္မသင့္ရင္ သတိေမ့ေမ်ာသြားမယ္။ အသက္႐ွဴရပ္သြားႏုိင္တယ္။ ဂ်ီအိပ္ခ်္ဘီကို လူငယ္ေတြထဲမွာ သံုးစြဲမႈက တစ္ေထာင္မွာ ၃ ေယာက္ႏႈန္းသာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဂ်ီအိပ္ခ်္ဘီေဆးမူးၿပီး ေသဆံုးတဲ့ႏႈန္းက မ်ားျပားေၾကာင္း ေတြ႕ရတယ္။ အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာ ေလ့လာထားတဲ့ သုေတသနတစ္ခုရွိတယ္။ ၂၀၁၁ မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ဂ်ီအိပ္ခ်္ဘီ ေဆးအေပ်ာ္သံုးစြဲလို႔ ေသဆံုးရသူ ၆၁ ေယာက္ရွိပါတယ္။ (Strudwick ၂၀၁၇)
