Healthy Life Ad
Health Tips

ေနထိုင္မႈပံုစံႏွင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါအေၾကာင္း (Lifestyle and Diabetes)

————-၊ ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး) ၊————–

ေနထိုင္မႈပံုစံ (Lifestyle)ကို ထိေရာက္ေအာင္ ျပဳျပင္ႏိုင္ရင္ အမ်ဳိးအစား(၂) ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါတခ်ဳိ႕ ျပန္လည္ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ သာဓကေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါက ေရာဂါသိပ္မဆိုးေသးတဲ့သူ၊ အဓိက အ၀လြန္တဲ့ ဆီးခ်ဳိေတြမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပန္၀လာရင္ ဆီးခ်ဳိျပန္ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၿပီးေပ်ာက္ကင္းသြားတယ္ဆိုတာ အလြန္ရွားပါတယ္။lifestyle ေနထိုင္မႈပံုစံတစ္ခုကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ၿပီးရင္ အၿမဲ ဒီအတိုင္း ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းေနဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ေနသူမ်ားအဖို႔ အေကာင္းဆံုးေသာ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲေ၀ဒနာေတြ ကင္းေ၀းၿပီး အသက္ရွည္ရွည္ ေနရျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပန္းတိုင္ကို ေရာက္ရွိဖို႔ ကုသရာမွာ ေသြးခ်ဳိထိန္းတာ၊ ေသြးတိုးထိန္းတာ၊ ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္ထိန္းတာေတြကို အစဥ္အၿမဲ ထိေရာက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္မွသာ ရရွိႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကိုထိန္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ အထူးသျဖင့္ ေသြးခ်ဳိထိန္းတဲ့ အေကာင္းဆံုးေသာေဆးသစ္ေတြကို နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ႀကိဳးစားရွာေဖြေနၾကဆဲပါပဲ။ ေဆးေကာင္း၀ါးေကာင္းမ်ားစြာ ရွာေဖြေတြ႕ရွိလာေပမယ့္ ယခုထိ လူတိုင္းအသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ ေဆးေကာင္းတစ္လက္ မရရွိေသးပါဘူး။ တစ္ဖက္မွာ အစြမ္းထက္ျပန္ရင္ တစ္ဖက္မွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြ၊ မလိုလားအပ္တဲ့ ဆိုးက်ဳိးေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုးက်ဳိးနည္းတဲ့ ေဆးေကာင္းေတြ ေပၚလာျပန္ရင္လည္း ဒီေဆးသံုးဖို႔ ေဆးဖိုးမတတ္ႏိုင္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

မ်ဳိး႐ိုးဗီဇေၾကာင့္ဆိုေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ အမ်ဳိးအစား(၂) ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ ေနထိုင္မႈပံုစံ မူမမွန္တဲ့အတြက္ ျဖစ္လာတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားက သိပ္အေလးမထားမိၾကတဲ့ အထိေရာက္ဆံုးနဲ႔ ေစ်းႏႈန္းအသက္သာဆံုး ကုထံုး သို႔မဟုတ္ ေဆးေကာင္းတစ္လက္ကေတာ့ လူေတြရဲ႕ (lifestyle)ေနထိုင္မႈပံုစံကို ထိေရာက္ေအာင္ ေျပာင္းလဲေပးျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ရမဲ့ အဓိက အခ်က္ ၂ ခုကေတာ့-

(၁) လိုအပ္တာထက္ ပိုစားေနျခင္းနဲ႔

(၂) လႈပ္ရွားသင့္တာေလာက္ မလႈပ္ရွားတဲ့ ျပႆနာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ေတြ႕မွာေတာ့ (lifestyle) ေနထိုင္မႈပံုစံ ျပဳျပင္ျခင္းဟာ ေအာင္ျမင္ဖို႔ အခက္ခဲဆံုး ကုထံုးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူတိုင္းမွာ ေမြးရာပါအတြင္းစိတ္ထဲမွ လိုလားေတာင့္တေနၾကတဲ့ ေမြးရာပါ အတြင္းစိတ္ကေတာ့ ေကာင္းစြာစားေသာက္ေနႏိုင္တဲ့ ဘ၀အေျခအေနပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ စားခ်င္တာစားလို႔ရခ်င္တယ္။ အရသာ အေကာင္းဆံုးေတြကို လွ်ာမွာ အရသာခံခ်င္တယ္။ ေကာင္းရင္ ရသေလာက္ အမ်ားႀကီးစားလိုက္ခ်င္တယ္။ ၿပီးရင္ ဇိမ္က်ခ်င္တယ္။ သက္ေသာင့္သက္သာကို ႀကိဳက္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကားေတြ၊ ဓာတ္ေလွကားေတြ၊ ထိုင္ရာကမထပဲ အေ၀းမွထိန္းတဲ့ remote control ရီမုတ္ခလုတ္ေတြ တီထြင္ၾကတယ္။ ႀကိဳက္လည္းႀကိဳက္ၾကပါတယ္။ ေခတ္မီလာတာနဲ႔အမွ် ဒါေတြပိုမ်ားလာတယ္။

“ ေနထိုင္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲျခင္း ျပဳလုပ္ရာမွာ Adherence လို႔ေခၚတဲ့ အေလ့အက်င့္တစ္ခုကို အၿမဲတေစ ဆက္လက္ထိန္းထားလိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ရွိဖို႔လည္း အရမ္းလိုအပ္ပါတယ္။ မေတြ႕ျမင္ရေသးတဲ့ အႏၲရာယ္ကို ႀကိဳတင္ျမင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီး အေရးႀကီးဆံုးထြက္ေပါက္ကို လမ္းျပထားရမွာျဖစ္ပါတယ္” . . .

ဒီအခ်က္ႏွစ္ခုေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ဂလူးကို႔စ္ခြန္အားေတြ ပိုလွ်ံလာပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးပိုေနတဲ့ ဂလူးကို႔စ္ (သို႔) ခြန္အားေတြကို အဆီေတြအျဖစ္နဲ႔ အေရျပားေအာက္မွာ၊ ၀မ္းဗိုက္တြင္းမွာ သိုေလွာင္ၿပီး စုေဆာင္းထားလိုက္ရပါတယ္။ ရလဒ္ကေတာ့ အဆီမ်ားၿပီး ၀လာမယ္။ ၀လာရင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိျဖစ္လာမယ္။ ဆီးခ်ဳိကို အာဟာရလြန္ကဲတဲ့ ေရာဂါလို႔လည္း ေခၚရင္မမွားပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဇစ္ျမစ္ကို ကုရမယ္ဆိုရင္ “ေလွ်ာ့စားၿပီးပိုလႈပ္ရွား”ေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ အေျပာလြယ္သေလာက္ လက္ေတြ႕အလုပ္မွာ ခက္ေနရသလဲဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ခက္ခဲရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ အဓိက အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ဆီးခ်ဳိအေၾကာင္း ေဆးပညာဗဟုသုတ မရွိလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ မသိလို႔ မေၾကာက္ေတာ့ ဒီေလာက္အေရးႀကီးမယ္ မထင္မိၾကပါဘူး။ ဆီးခ်ဳိနဲ႔ အ၀လြန္သူေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ဘာေ၀ဒနာမွ မခံစားရပါဘူး။ တခ်ဳိ႕က ၀တာကိုေတာင္ ပိုႀကိဳက္ေနတာ ေတြ႕ရပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပဳျပင္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ သို႔မဟုတ္ပါက ေရာဂါရဲ႕ ေနာင္ျဖစ္လာမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆင့္ပြားေရာဂါေတြအေၾကာင္း အရင္ဆံုးသိဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိလာမယ္ဆိုရင္ ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ႔ မိမိက်န္းမာေရးအတြက္ စိုးရိမ္စိတ္၊ ပူပန္စိတ္ေတြ ျဖစ္လာဖို႔လိုပါတယ္။ ယေန႔ ေနေကာင္းေပမဲ့ ယခုကုသေနတာဟာ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ဆယ္ႏွစ္-ႏွစ္၂၀ အတြက္ လုပ္ေနတယ္ဆိုတာ နားလည္သေဘာေပါက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ ဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲဆိုတဲ့ ထြက္ေပါက္ကို ရွာေဖြႀကိဳးစားၿပီး လိုက္နာေဆာင္ရြက္ဖို႔ မ်ားပါတယ္။

ေနထိုင္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲျခင္း ျပဳလုပ္ရာမွာ Adherence လို႔ေခၚတဲ့ အေလ့အက်င့္တစ္ခုကို အၿမဲတေစ ဆက္လက္ထိန္းထားလိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ရွိဖို႔လည္း အရမ္းလိုအပ္ပါတယ္။ မေတြ႕ျမင္ရေသးတဲ့ အႏၲရာယ္ကို ႀကိဳတင္ျမင္ေအာင္ျပဳလုပ္ၿပီး အေရးႀကီးဆံုးထြက္ေပါက္ကို လမ္းျပထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔မဟုတ္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိျဖစ္ခါစ ခဏတာ စိုးရိမ္မိၿပီး ေဆးေသာက္ထားတာပဲ ဒါေတြမလုပ္လည္း ရသကဲ့သို႔ ထင္ျမင္လာကာ ေနထိုင္မႈပံုစံ(Lifestyle) မေျပာင္းေတာ့ပဲ မူလပံုစံ ျပန္၀င္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေနထိုင္မႈပံုစံ အၿမဲေျပာင္းပစ္ျခင္းဟာ အခက္ဆံုးအလုပ္တစ္ခုဆိုတာ အားလံုးလက္ခံထားၾကပါတယ္။ နားလည္သိရွိျခင္း၊ ယံုၾကည္လက္ခံျခင္း၊ လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ျခင္း(knowledge, attitude and practice)ေတြ အားလံုးဟာ အၿမဲတေစ အေလ့အထသဖြယ္ျဖစ္သြားရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုျဖစ္ဖို႔ အလြန္ခက္ခဲေၾကာင္းကို ေဆးပညာအသိေတြ ၾကြယ္၀ၿပီးတဲ့ ကြၽန္မတို႔ဆရာ၀န္ေတြကို ၾကည့္ရင္ သိသာထင္ရွားပါတယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္ ေနထိုင္မႈပံုစံ ေျပာင္းျခင္းရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကို သိပါလ်က္ ယံုၾကည္လက္ခံမႈနဲ႔ လက္ေတြ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြမွာ လိုအပ္ေနၾကေသးတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အသိပညာရွိ႐ံုသက္သက္နဲ႔ အၿမဲလက္ေတြ႕ ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ေသးတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူနာေရာ ဆရာ၀န္ေတြကပါ ေဆးကိုသာအရင္ဆံုး အားကိုးမိၾကပါတယ္။ေဆးေသာက္ၿပီး အစားေရွာင္႐ံုနဲ႔ ရႏိုင္ၿပီလို႔ မွတ္ယူၾကသူေတြ မ်ားျပားလာၾကၿပီး အေရးႀကီးဆံုး ေဆးတစ္ခြက္ျဖစ္တဲ့ (lifestyle) ေနထိုင္မႈပံုစံေျပာင္းျခင္းကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားမိၾကပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးရျခင္းရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဆီးခ်ဳိမျဖစ္ခင္ေရာ၊ ျဖစ္ၿပီးသူေတြေရာ အားလံုးအသံုးျပဳဖို႔ လိုအပ္တဲ့ စရိတ္သက္သာ၊ ထိေရာက္ၿပီး ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး မရွိသေလာက္နည္းတဲ့ ေန႔စဥ္ေနထိုင္မႈပံုစံကို ျပဳျပင္ႏိုင္ၾကဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေအာင္ တြန္းပို႔ေပးမယ့္ သိျခင္း၊ ယံုၾကည္လက္ခံျခင္း၊ လက္ေတြလုပ္ေဆာင္ျခင္း ၃ ရပ္စလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္လႊမ္းမိုးထားတဲ့ “စိတ္ဓာတ္”ေျပာင္းလဲျခင္းကို ဒီေဆာင္းပါးက အေထာက္အကူေပးႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top