♦ —ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆးဝါးတကၠသိုလ္)— ♦
ျပင္းထန္တဲ့ အပူဒဏ္ခံရသူေတြက အပူဒဏ္သင့္ေဝဒနာေတြ ခံရနိုင္ပါတယ္။ အပူဒဏ္ခံရတဲ့အတြက္ အပူရွပ္ျပီး သတိလစ္တာ၊ အပူဒဏ္ေျကာင့္ အားအင္ကုန္ခမ္းခ်ည့္နဲ့တာ၊ အပူဒဏ္ေျကာင့္ ေမ့လဲတာ၊ အပူဒဏ္ေျကာင့္ ျကြက္တက္တာ၊ အပူဒဏ္ေျကာင့္ နီျမန္းတာ စတဲ့ေဝဒနာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြ၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားေတြ၊ လယ္သမားေတြနဲ့ အျပင္ထြက္အလုပ္လုပ္ေနရသူေတြက အပူဒဏ္ခံရနိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အဝလြန္သူေတြ၊ အသက္ ၆၅ နွစ္ေက်ာ္အရြယ္ေတြဟာ ျပင္းထန္တဲ့ အပူရွိန္ေျကာင့္ ေသြးတိုးတာနဲ့ နွလံုးေရာဂါဒဏ္ ခံရနိုင္တာကို သတိျပုဆင္ျခင္ေစလိုပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ အပူဒဏ္ ခံရတဲ့အခါ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြ ရွိသလဲ၊ ပိုဆိုးမသြားေစဖို့နဲ့ အျမန္ဆံုး သက္သာရာရေစဖို့ ဘယ္လိုေရွးဦးျပုစုသင့္သလဲဆိုတဲ့ နည္းလမ္းေကာင္းေတြကို အျကံျပုလိုက္ပါတယ္။
(၁) အပူလွ်ပ္ျပီး သတိလစ္ျခင္း (Heat Stroke)
အပူလွ်ပ္ျပီး သတိလစ္တာက အျပင္းထန္ဆံုး အပူေျကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေဝဒနာပါ။ ခနၶာကိုယ္က အပူခ်ိန္ကို မထိန္းခ်ုပ္နိုင္ေတာ့ဘဲ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာကာ ေခြ်းထြက္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ က်ဆင္းသြားပါတယ္၊ ေနာက္ဆံုးမွာ ခနၶာကိုယ္က မေအးေတာ့ဘဲ ကိုယ္အပူခ်ိန္က ၁၀၆ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္အထိ အခ်ိန္ ၁၀-၁၅ မိနစ္အတြင္း ျမင့္တက္လာပါေတာ့တယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အေရးေပၚ ကုသမႈမေပးနိုင္ရင္ အသက္အနၱရာယ္ ျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
အပူလွ်ပ္ျပီး သတိလစ္တဲ့အခါ-
♦ အေရျပားပူျပီး ေျခာက္ေသြ့ေနပါတယ္၊ ေခြ်းေျခာက္ေနပါတယ္၊
♦ ကေယာင္ကတမ္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္၊
♦ ခ်မ္းတုန္ေနပါတယ္၊
♦ ေခါင္းထိုးကိုက္တတ္ပါတယ္၊
♦ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္ေနပါတယ္၊
♦ စကားေျပာရင္ မပီဘဲ ဝါးေနတတ္ပါတယ္
♦ သတိလြတ္ျပီး ေခါင္းမူးေနတတ္ပါတယ္
ေရွးဦးသူနာျပုစုနည္းမ်ား
♣ အေရးေပၚ လူနာတင္ယာဉ္ေခၚပါ။
♣ ေအးျမတဲ့ အရိပ္အာဝါသရွိတဲ့ေနရာကို ေျပာင္းပါ၊ (လူနာက မလုပ္နိုင္ရင္ ေဘးကလူက ေရွြေပးပါ)
♣ အဝတ္အစားေတြကို ေရစြတ္ျပီး ေရပတ္တိုက္ျပီး ေအးသြားေအာင္ လုပ္ေပးပါ၊
♣ ပန္ကာေလ ဒါမွမဟုတ္ အဲကြန္းနဲ့ ေအးျမေအာင္ လုပ္ေပးပါ။
(၂) အပူေျကာင့္ အားအင္ကုန္ခမ္းခ်ည့္နဲ့ျခင္း (Heat Exhaustion)
ေခြ်းအလြန္အမင္း ထြက္တဲ့အခါ ခနၶာကိုယ္ကေန ေရနဲ့ဆားဓာတ္ အလြန္အမင္းဆံုးရံႈးမႈကို တုန့္ျပန္ရာက အားအင္ကုန္ခမ္း ခ်ည့္နဲ့တတ္ပါတယ္။ အသက္ျကီးသူေတြ၊ ေသြးတိုးသူေတြနဲ့ အပူထဲ အလုပ္လုပ္ရသူေတြ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
♦ ေခြ်းထြက္မ်ားတတ္ပါတယ္၊
♦ အလြန္အမင္း အားနည္းတတ္ပါတယ္၊ နံုးခ်ည့္ေညာင္းညာတတ္ပါတယ္၊
♦ မူးေဝတတ္ပါတယ္၊ သတိလက္လြတ္ျဖစ္တတ္ပါတယ္၊
♦ ပ်ို့ခ်င္အန္ခ်င္စိတ္ ေပၚတတ္ပါတယ္၊
♦ အေရျပားက ေစးထန္းထန္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္၊
♦ အသားအေရာင္ ေဖ်ာ့ေတာ့ေနတတ္ပါတယ္၊
♦ ျကြက္တက္တတ္ပါတယ္၊
♦ ကိုယ္အပူခ်ိန္ အနည္းငယ္ ျမင့္တက္ေနတတ္ပါတယ္၊
♦ အသက္ရႉျမန္နိုင္ပါတယ္။
ေရွးဦးသူနာျပုစုနည္းမ်ား
အပူေျကာင့္အားအင္ကုန္ခမ္းတဲ့အခါ-
♣ အရိပ္ရျပီး ေအးျမတဲ့ေနရာ ဒါမွမဟုတ္ အဲကြန္းခန္းထဲမွာ လူနာကို အနားယူခိုင္းပါ။
♣ ေရမ်ားမ်ားတိုက္ပါ ဒါမွမဟုတ္ ေအးျမတဲ့ အယ္လ္ကိုေဟာမပါတဲ့ အရည္တိုက္ပါ၊
♣ ေရပတ္တိုက္ေပးပါ။
(၃) အပူဒဏ္ေျကာင့္ ေမ့လဲျခင္း (Heat Syncope)
ေနပူထဲ ျကာျကာရပ္ရတဲ့အခါ ဒါမွမဟုတ္ ထိုင္ေနရာက ရုတ္တရက္ ထလိုက္တဲ့အခါ အပူဒဏ္ေျကာင့္ ေမ့လဲနိုင္ပါတယ္။ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္တာနဲ့ တြဲျဖစ္တတ္တဲ့ အေျခအေနပါ။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
♦ ေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္၊
♦ ေခါင္းမူးတတ္ပါတယ္၊
♦ သတိလစ္ခ်င္သလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေရွးဦးသူနာျပုစုနည္းမ်ား
♣ အပူဒဏ္ေျကာင့္ ေမ့လဲခ်င္သလိုလို စျဖစ္တာနဲ့ ေအးျမတဲ့ေနရာမွာထိုင္ပါ ဒါမွမဟုတ္ လွဲေနပါ။
♣ ေရ၊ အားကစားအခ်ိုရည္နဲ့ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေသာက္ေပးပါ။
(၄) အပူဒဏ္ေျကာင့္ ျကြက္တက္ျခင္း (Heat Cramps)
ျပင္းထန္တဲ့လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ရာက ေခြ်းထြက္မ်ားတဲ့အခါ ျကြက္တက္တဲ့ ေဝဒနာ ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ျကြက္သားေတြထဲမွာ ဆားဓာတ္နည္းရာက နာက်င္တဲ့ ျကြက္တက္တဲ့ ေဝဒနာရတတ္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
♦ ဝမ္းဗိုက္၊ လက္ေမာင္းနဲ့ ေျခသလံုးေတြမွာ ျကြက္သားေတာင့္တင္း နာက်င္တတ္ပါတယ္၊ ဆန့္ငင္ဆန့္ငင္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေရွးဦးသူနာျပုစုနည္းမ်ား
♣ လႈပ္ရွားမႈအားလံုးရပ္ျပီး ေအးျမတဲ့ေနရာမွာ ထိုင္ပါ။
♣ အားကစားအခ်ိုရည္ေသာက္ပါ။
♣ ဒီလိုျဖစ္ျပီး နာရီပိုင္းအတြင္း ျပင္းထန္တဲ့လႈပ္ရွားမႈကို ျပန္မလုပ္ပါနဲ့။
♣ နွလံုးေရာဂါရွိရင္၊ ဆိုဒီယမ္နည္းတဲ့ အစာေတြစားေနရင္နဲ့ တစ္နာရီအတြင္း ျကြက္တက္တာ မသက္သာရင္ ဆရာဝန္နဲ့ ျပသင့္ပါတယ္။
(၅) အပူေျကာင့္ နီျမန္းျခင္း (Heat Rash)
ပူျပင္းစိုစြတ္တဲ့ ရာသီဥတုအတြင္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေခြ်းထြက္ျပီး အပူဒဏ္ေျကာင့္ နီျမန္းမႈ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
♦ အေရျပားမွာ ေသးငယ္တဲ့ အရည္ျကည္ဖု ဒါမွမဟုတ္ ဝက္ျခံနီဖုလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
♦ လည္ပင္း၊ ရင္ဘတ္၊ ေပါင္ျခံ၊ ရင္သားနဲ့ တံေတာင္ဆစ္အေကြးေနရာေတြမွာ အရည္ျကည္ဖုေတြ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
ေရွးဦးသူနာျပုစုနည္းမ်ား
♣ ေအးျမျပီး စိုထိုင္းဆနည္းတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အလုပ္လုပ္ပါ။
♣ အရည္ျကည္ဖုေပါက္တဲ့ အေရျပားေနရာေတြကို ေျခာက္ေသြ့ေအာင္ ထားပါ။
♣ ေပါင္ဒါမႈန့္ လိမ္းေပးျပီး ယားယံမႈသက္သာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ပါ။
