Healthy Life Ad
Child

ကေလးစကားေျပာေႏွးျခင္း (Speech and Language Delay and Disorder)

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

Q. ဆရာခင္ဗ်ား ကြၽန္ေတာ့္သားဟာ အခု ၃ နွစ္ရိွပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ တျခားကေလးေတြလို စကားမသြက္ပါဘူး။ ေဖေဖေမေမနဲ႔ တခ်ဳိ႕စကား (ဥပမာ – ေရေရ၊ ဘဘ၊ မမ၊ ေပးပါစတာ) ေတြပဲ ေျပာပါတယ္။ စိုးရိမ္ရပါသလားဆရာ။ စကားသြက္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲခင္ဗ်ာ။ ကေလးဥာဏ္ရည္နဲ႔ ဆိုင္ပါသလား။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေျဖၾကားေပးပါခင္ဗ်ာ။ ေလးစားစြာျဖင့္။

ကေလးမွာ တခုခုလိုေနပံုရတယ္။ ကေလးစကားေျပာအခက္အခဲက ၅-၁၀% ေသာ ေက်ာင္းမထားမီ အရြယ္ေတြမွာျဖစ္တယ္။ အထူးကုသဘို႔ လိုႏိုင္တယ္။ အေျခခံသေဘာသိေအာင္ နည္းနည္းေရးပါရေစ။

Speech နဲ႔ Language မတူေပမဲ့ ထပ္ေနၾကတယ္။ (၁)သူမ်ားေျပာတာကုိ နားလည္ၿပီး၊ (၂) ကုိယ္ေျပာခ်င္တာကို က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္စြာ ေဖာ္ထုတ္တတ္ျခင္းကို “စကားေျပာတတ္တယ္”လို႔ ေခၚပါလို႔၊ နားလည္ျခင္း ၂ မ်ဳိးပါတယ္။ Language အခက္အခဲရွိတဲ့ ကေလးဟာ စကားလံုးေတြ အသံထြက္ဖို႔ ခက္ေနတယ္။ ၂ လံုးထက္မရဘူး။ ကေလးကေတာ့ သူဆိုလိုခ်င္တာကို အမွန္ေတာ့ေျပာတာဘဲ၊ နားေထာင္သူေတြက နားလည္ႏိုင္ေအာင္အထိ မေကာင္းဘူး။ တခ်ိဳ႕ကေလးက ေကာင္းေကာင္းေတာ့ေျပာေပမဲ့၊ Instruction ခိုင္းတဲ့အတိုင္း မလိုက္ႏိုင္ဘူး။

Speech ဆိုတာ အသံထြက္တာ၊ သူမ်ားကနားလည္ေအာင္ မေျပာႏိုင္ရင္ အခက္အခဲရွိေနတာ။ အသံမပီတာလဲပါမယ္။

Language ဆိုတာက အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့အသံ။ ဥာဏ္ရည္အလိုက္ စကားတတ္တယ္၊ သိပ္မတတ္ဘူးျဖစ္ႏိုင္တယ္။

Language delays ေတြဟာ Speech problems ထက္ ျပႆနာႀကီးတယ္။ တိုးတက္လာတာမွန္ေပမဲ့ ေႏွးေနတာလဲပါတယ္။

ကေလးဟာ –

၁ ႏွစ္မျပည့္ခင္ အသံေပးတာကို တံု႔ျပန္ရမယ္။ ကေလးဆီကလဲ ဘယ္လိုအသံျဖစ္ျဖစ္ ထြက္လာရမယ္။

၁၂ လေက်ာ္ရင္ (ဘိုင့္ဘိုင္)ဆိုတာကို တနည္းနည္းနဲ႔ ကေလးက တံု႔ျပန္တတ္မယ္။

၁၈ လမွာ (ဘိုင္ဘိုင္)ကို စကားနဲ႔မဟုတ္ဘဲ လက္ဘဲလႈပ္ခ်င္ေနရင္ေတာ့ အားနည္းေနၿပီမွတ္ပါ။ အသံကို လိုက္တုတတ္ရမယ္။ ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းေလးခိုင္းတာကို ကေလးနားလည္ႏိုင္ရမယ္။

၂ ႏွစ္သားေရာက္လို႔ စကား-အမူအယာသင္ေပးတာကို သင္တဲ့အတိုင္းထက္ပိုျပီး သူ႔အလိုလို စကားလံုး၊ စကားစုမထြက္ရင္၊ ေျပာတဲ့စကားက ထပ္ထပ္သာေျပာေနၿပီး၊ သူအေရးတႀကီးလိုခ်င္-ရခ်င္ေနတာကို ထုတ္မေျပာတတ္ေသးရင္၊ ႐ိုး႐ိုးေလးခိုင္းတာကုိ လိုက္မလုပ္တတ္ေသးရင္၊ ထြက္တဲ့အသံကလည္း ပံုမွန္လိုမဟုတ္ဘဲ ေအာေနမယ္၊ ႏွာေခါင္းသံထြက္ေနမယ္ဆိုရင္၊ စကားအရာမွာ အားနည္းေနၿပီ။

တိတိက်က် စစ္ရေအာင္။

ေမြးေမြးခ်င္း = ငိုမယ္။

၂-၃ လ = ငိုပံုငိုနည္းမတူေတာ့။ သူမႀကိဳက္တာဆိုရင္ အမ်ားႀကီး၊ နည္းနည္းမႀကိဳက္ရင္ နည္းနည္းငိုမယ္။ ေခ်ာ့ရင္တိတ္မယ္။

၃-၄ လ = ဘူးမႈတ္မယ္။

၅-၆ လ = ဘူးမႈတ္တာ စည္းခ်က္က်လာမယ္။

“မိဘေတြက လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ မ်ိဳးရိုးဗီဇသန္တာ၊ ေႏွးတာရွိတယ္။ ပါတ္၀န္းက်င္ကလည္း အမ်ားႀကီးသက္ေရာက္ပါတယ္။ ကေလးနဲ႔ေနဖို႔ အခ်ိန္ေပးပါ။ စကားေျပာ၊ သီခ်င္းဆို၊ အမူအယာလုပ္ေပးပါ။ အတုလိုက္ႏိုင္ေအာင္ အားေပးပါ။ ကေလးနားမွာ စာဖတ္ျပပါ။ စာအုပ္ထဲက အ႐ုပ္ေတြျပပါ။ အ႐ုပ္နာမယ္ေတြ ေျပာျပပါ။”

၆-၁၁ လ = စကားသံလို ဘူးမႈတ္သံတူလာမယ္။ အမူအယာလဲျပမယ္။

၁၂ လ = စကား ၁-၂ လံုးေျပာမယ္။ နာမည္ေတြမွတ္မိလာမယ္။ ရင္းႏွီးတဲ့အသံမ်ဳိး အတုလုပ္လာမယ္။ ႐ိုး႐ိုးေလးခိုင္းတာကို နားလည္လာမယ္။

၁၈ လ = စကားလံုး ၅-၂၀ ေလာက္ နားလည္လာမယ္။ နာမည္ေတြပါတယ္။

၁-၂ ႏွစ္ = စကားလံုး ၂ ခုပါ စာေၾကာင္း။ ေ၀ါဟာရပိုၾကြယ္။ (ဂြတ္ဘိုင္) လုပ္တတ္။ ရင္းႏွီးတဲ့ တိရစၦာန္အသံမ်ဳိး လိုက္တုတတ္လာ။ လိုခ်င္တာ ပိုေတာင္းတတ္၊ မလိုခ်င္တာ ျငင္းတတ္။

၂-၃ ႏွစ္ = ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းေတြ ျပတတ္။ နာမည္သာမက ကုိယ့္ဖါသာကိုယ္ သားသား-မီးမီး လို႔ေျပာတတ္။ Noun နာမ္နဲ႔ Verb ကိရိယာ တြဲသံုးလာ။ ေ၀ါဟာရ ၄၅၀ ေလာက္တတ္။ Short sentence စာေၾကာင္းတိုေျပာတတ္။ အေရာင္ ၃-၄ မ်ိဳးခြဲတတ္။ အႀကီး-အငယ္ခြဲျခားတတ္။ ၾကားၿပီးသားပံုျပင္ကို ထပ္ၾကားခ်င္။

၃-၄ ႏွစ္ = ပံုျပင္ေျပာတတ္။ စကားလံုး ၄-၅ လံုးပါစာေၾကာင္း။ ေ၀ါဟာရ ၁၀၀၀ ေလာက္တတ္။ လမ္းနာမည္သိ။ ကဗ်ာ-သီခ်င္းတခ်ဳိ႕တတ္။

၅-၆ ႏွစ္ = ေ၀ါဟာရ ၂၀၀၀ ေလာက္တတ္။ ထူးျခားတဲ့ဆက္စပ္မႈမ်ဳိး ပိုေ၀း-ပိုႀကီး ဆိုတာသိလာ။ လိပ္စာသိလာ။ မတူတာနဲ႔ တူတာသိလာ။ ပိုက္ဆံမွန္းသိလာ။ ၁၀ မ်ဳိးအထိေရတတ္။ ဘယ္-ညာ သိလာ။ စာေၾကာင္းစံုတတ္။

၄-၅ ႏွစ္= အတိတ္ကာလ past tense သိလာ။ ေ၀ါဟာရ ၁၀၀၀ ေလာက္တတ္။ အေရာင္ေတြခြဲတတ္။ “ဘာလို႔-ဘာ့ေၾကာင့္” ေမးခြန္းေတြ ထပ္ထပ္ေမးလာမယ္။

အေၾကာင္းေတြရွာရေအာင္

အမ်ားႀကီးပါဘဲ။ ဦးေႏွာက္ထဲက စကားေျပာ (စင္တာ) မွာ မဖြံ႕ၿဖိဳးေနရင္ ႏႈတ္ခမ္း၊ လွ်ာ၊ ေမးေတြကို ေကာင္းေကာင္းအသံုးမျပဳႏိုင္ဘဲ ျဖစ္ေနမယ္။ စကားအရာသာ မဟုတ္ဘဲ တျခားဟာေတြ ဥပမာ အစားေၾကြးရတဲ့ အခက္အခဲမ်ိဳးပါ တြဲျဖစ္ေနတာလည္း ရွိႏိုင္တယ္။ နားၾကားမႈခ်ိဳ႕ယြင္းေနတာေၾကာင့္ ျဖစ္တာလည္း စစ္ရပါမယ္။ ေမြးရာပါမဟုတ္ဘဲ နားမွာ ပိုး၀င္-ေရာင္-ျပည္ယိုေနတာေတြ႕ရင္ကုသပါ။

အထူးဘာသာရပ္အေနနဲ႔ တိတိက်က် ေရာဂါနာမည္ေတြ ခြဲထားေသးတယ္။

Structural problems (Cleft lip or Cleft palate) ေမြးရာပါ ႏႈတ္ခမ္းကြဲ၊ အာေခါင္ကြဲ၊

Learning disability ေလ့လာမႈခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း၊

Hearing loss နားမၾကားျခင္း၊

Intellectual disability ဥာဏ္ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း၊

Prematurity လမေစ့ေမြးျခင္း၊

Auditory processing disorder နားကၾကားေသာ္လည္း အဓိပၸါယ္ဖြင့္ရန္ ေႏွးျခင္း၊

Neurological problems (Cerebral palsy, Muscular dystrophy, Traumatic brain injury) ဦးေႏွာက္၊ အာ႐ံုေၾကာ၊ ၾကြက္သားေရာဂါ၊ ခိုက္မိတာတခုခုရွိေနျခင္း။

Autism ဦးေႏွာက္မွာ သူရေနတဲ့ Information သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ေကာင္းေကာင္း Process အသံုးမျပဳႏိုင္ေသးတာေၾကာင့္ အမူအယာ၊ ေျပာဆိုဆက္ဆံမႈ၊ စတာေတြ ပံုမွန္ကေလးလို မျဖစ္ေသးတဲ့ေရာဂါ။ ၃ ႏွစ္မတိုင္ခင္ကေလးမွာ စျဖစ္တယ္။

ဘယ္လိုကုမလဲ

ေဆးတိုက္တာနဲ႔ ရမွာမဟုတ္ပါ။ မိဘကေန ကုိယ့္ကေလးကို ပံုမွန္ထက္ ပိုေမွ်ာ္လင့္ေနတာမ်ဳိးလည္း ရွိတယ္။ Speech-language pathologist ဆိုတဲ့အထူးကုသမႈ လိုႏိုင္တယ္။ ဒါနဲ႔လဲ မလံုေလာက္ပါ။ မိဘေတြက လုပ္စရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇသန္တာ၊ ေႏွးတာရွိတယ္။ ပါတ္၀န္းက်င္ကလည္း အမ်ားႀကီးသက္ေရာက္ပါတယ္။ ကေလးနဲ႔ေနဖို႔ အခ်ိန္ေပးပါ။ စကားေျပာ၊ သီခ်င္းဆို၊ အမူအယာလုပ္ေပးပါ။ အတုလိုက္ႏိုင္ေအာင္ အားေပးပါ။ ကေလးနားမွာ စာဖတ္ျပပါ။ စာအုပ္ထဲက အ႐ုပ္ေတြျပပါ။ အ႐ုပ္နာမယ္ေတြ ေျပာျပပါ။ ကေလးေခ်ာ့ ကဗ်ာ၊ သီခ်င္း၊ ဆိုျပပါ။ ေန႔စဥ္တဓူ၀ အလုပ္ေတြတိုင္းမွာ သင္ေပးပါ။ စားစရာ၊ ကစားစရာ၊ အခန္းထဲကပစၥည္းေတြ၊ ကား၊ ရထား။ Nature and Nurture သဘာ၀နဲ႔ ျပဳစုမႈ ၂ မ်ဳိးတြဲလိုတယ္။

ကေလးအထူးကုကို အရင္ျပပါ။ သူကေန ဆက္ၫႊန္ဖို႔လိုရင္ ၫႊန္ပါလိမ့္မယ္။

ကေလးေရာ လူႀကီးပါ က်န္းမာ-ခ်မ္းသာၾကပါေစ။

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top