ေဒါက္တာထြန္းထြန္းလင္း (သြားႏွင့္ ခံတြင္းဘက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္)
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ကာလ အပိုင္းအျခား ၃ ပိုင္း ရွိပါတယ္။ ပထမသံုးလပတ္ကာလ (ကိုယ္၀န္ ၁မွ ၁၂ပတ္၊ ဒုတိယသံုးလပတ္ကာလ (ကိုယ္၀န္ ၁၃ မွ၂၄ ပတ္)၊ တတိယသံုးလပတ္ကာလ (ကိုယ္၀န္ ၂၅ မွ ၄၀ ပတ္)တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမသံုးလပတ္ကာလမွာ သေႏၶသားရဲ႕ ကိုယ္လက္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ စတင္ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီပထမ သံုးလပတ္ကာလဟာ သေႏၶသားအတြက္ အရမ္းအေရးႀကီးတဲ့ ကာလတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယ သံုးလပတ္ကာလမွာ သေႏၶသားရဲ႕ ျဖစ္တည္ၿပီးေသာ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ ဆက္လက္ႀကီးထြားရင့္က်က္လာတဲ့ ကာလျဖစ္တယ္။ တတိယသံုးလပတ္ကာလမွာလည္း အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ ဆက္လက္ႀကီးထြားရင့္က်က္ေနပါတယ္။ သြားနဲ႔ ခံတြင္းေဆးကုသမႈေတြက ပထမသံုးလပတ္ကာလနဲ႔ တတိယသံုးလပတ္ကာလေတြမွာ ေရွာင္ရပါတယ္။ ဒုတိယသံုးလ ပတ္ကာလမွာ ကုသမႈခံယူမွသာ သေႏၶသားအတြက္ စိတ္ခ်ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ယူမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ လိုအပ္တဲ့ သြားနဲ႔ခံတြင္းက်န္းမာေရးကို စစ္ေဆးကုသမႈ ခံယူထားသင့္ပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ အီစထ႐ိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းက ၁၀ ဆ၊ ပ႐ိုဂ်က္စတီ႐ုန္းေဟာ္မုန္းက ၃၀ ဆ သာမန္ထက္ ပိုမ်ားေနပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းမ်ားေနတာေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ရဲ႕ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ေတြကို ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ သြားနဲ႔ခံတြင္း က်န္းမာေရးကိုလည္း သက္ေရာက္မႈရွိေစတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ သြားနဲ႔ ခံတြင္းေရာဂါေတြကေတာ့ . . .
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ အီစထ႐ိုဂ်င္ေဟာ္မုန္း က ၁၀ ဆ၊ ပ႐ိုဂ်က္စတီ႐ုန္းေဟာ္မုန္းက ၃၀ ဆ သာမန္ထက္ပိုမ်ားေနပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းမ်ားေနတာေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ရဲ႕ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ေတြကို ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ သြားနဲ႔ခံတြင္း က်န္းမာေရးကိုလည္း သက္ေရာက္မႈရွိေစတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ သြားနဲ႔ ခံတြင္းေရာဂါေတြကေတာ့-
(၁) ကိုယ္၀န္ေၾကာင့္ သြားဖံုးေရာင္ျခင္း (Pregnancy gingivitis)
(၂) ကိုယ္၀န္ေၾကာင့္ သြားဖံုးအသားလံုးျဖစ္ျခင္း (Pregnancy eputis)
(၃) သြားမ်ားယိုင္နဲ႔လာျခင္း (Tooth mobility)
(၄) သြားပိုးစားျခင္း (Dental caries)
(၅) သြားေၾကြလႊာျပဳန္းတီးျခင္း (Dental Erosion)တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(၁) ကိုယ္၀န္ေၾကာင့္ သြားဖံုးေရာင္ျခင္း (Pregnancy gingivitis)
အျဖစ္မ်ားဆံုး ခံတြင္းေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ေဟာ္မုန္းအထြက္မ်ားတာေၾကာင့္ ေသြးေၾကာေတြ စိမ့္၀င္စိမ့္ထြက္ႏိုင္မႈမ်ားလာၿပီး သြားဖံုးေတြ ေရာင္လာရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ ၂လမွ ၈ လအတြင္း ေတြ႕ရတတ္ၿပီး အလြယ္တကူ ေသြးထြက္ႏိုင္တယ္။ သြားမွာကပ္ၿငိေနတဲ့ ေက်ာက္ေတြကို ျခစ္ထုတ္တာ၊ စနစ္မွန္နည္းနဲ႔ သြားေသခ်ာတိုက္တာ၊ ခံတြင္းသန္႔စင္ေဆးရည္နဲ႔ ပလုတ္က်င္းတာတို႔နဲ႔ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၂) ကိုယ္၀န္ေၾကာင့္ သြားဖံုးအသားလံုးျဖစ္ျခင္း (Pregnancy eputis)
၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ သြားႏွစ္ေခ်ာင္းၾကားရွိ သြားဖံုးအခြၽန္ေလးကတစ္ဆင့္ အသားပိုအလံုးလို ႀကီးထြားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသားပိုအလံုးမွာ ပန္းေရာင္မွ အျပာေရာင္ရွိႏိုင္ၿပီး အလြယ္တကူ ထိခိုက္မိကာ ေသြးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ သြားဖံုးေရာင္တာကို ကာကြယ္သလိုမ်ဳိး ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးေမြးဖြားၿပီးခ်ိန္မွာ အသားပိုအလံုးအရြယ္အစား ေသးသြားႏိုင္ပါတယ္။ အရမ္းႀကီးလို႔ စားရ၊ ေသာက္ရတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေႏွာင့္အယွက္ရွိရင္ ခြဲစိတ္ျဖတ္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၃) သြားမ်ား ယိုင္နဲ႔လာျခင္း (Tooth mobility)
ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေဟာ္မုန္းအထြက္မ်ားတာေၾကာင့္ သြားအျမစ္နဲ႔ အ႐ိုးကို ဆက္သြယ္ေပးတဲ့ အမွ်င္ေတြ အားနည္းလာျခင္း၊ သြားအျမစ္နဲ႔ အ႐ိုးၾကားရွိ Lamina duraမွာ သတၱဳဓာတ္ပါ၀င္မႈေလ်ာ့ နည္းလာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
(၄) သြားပိုးစားျခင္း (Dental caries)
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ တံေတြးအထြက္နည္းပါးတာ၊ သြားအတြင္း သတၱဳဓာတ္ပါ၀င္မႈနည္းပါးတာ၊ အက္စစ္ဓာတ္လြန္ကဲတဲ့ တံေတြးျဖစ္လာတာ၊ သြားပိုးစားေစတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြ မ်ားျပားလာတာ၊ တံေတြးနည္းၿပီး အစားအစာေတြ ကပ္ၿငိတာတို႔ေၾကာင့္ သြားပိုးစားတာကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။
(၅) သြားေၾကြလႊာျပဳန္းတီးျခင္း (Dental Erosion)
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ခံတြင္းပ်က္ၿပီး အခ်ဥ္မ်ားမ်ားစားတာ၊ ပ်ဳိ႕အန္ရာက ထြက္လာတဲ့အရည္မွာ အက္စစ္ဓာတ္လြန္ကဲေနတာတို႔ေၾကာင့္ သြားေၾကြလႊာ ျပဳန္းတီးရတယ္။ ပ်ဳိ႕အန္ၿပီးရင္ ခ်က္ခ်င္းသြားမတိုက္ဘဲ ႐ိုး႐ိုးေရ ဒါမွမဟုတ္ ေဆာ္ဒါမႈန္႔ခပ္ထားတဲ့ေရနဲ႔ ပလုတ္က်င္းရပါမယ္။ သြားနဲ႔ခံတြင္း က်န္းမာေရးကလည္း သေႏၶသားငယ္ကို သက္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။
(၁) ကိုယ္၀န္လမေစ့ဘဲ ေမြးဖြားျခင္း (Preterm Labour)
– သြားဖံုးေရာင္ေရာဂါရွိတဲ့ မိခင္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
– Anaerobic oral gram negative bacteria ေတြက သြားဖံုးသားေတြကို ေရာင္ရမ္းေစပါတယ္။
– သြားဖံုးေရာင္တဲ့အခါ ပ႐ိုစတာဂလာဒင္နဲ႔ ဆိုင္တိုကိုင္းကို ထြက္ေစၿပီး ကေလးေမြးရျမန္ေစပါတယ္။
(၂) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့နည္းေသာ ကေလးေမြးဖြားျခင္း (Low Birth Weight)
သြားဖံုးေရာင္ရာက ထြက္လာတဲ့ ပ႐ိုစတာဂလာဒင္က မိခင္နဲ႔ သေႏၶသားကို ဆက္သြယ္ေပးတဲ့ အခ်င္းႀကိဳးရဲ႕ ေသြးလွည့္ပတ္မႈကို နည္းပါးေစၿပီး သေႏၶသားေကာင္းစြာ မႀကီးထြားလို႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ နည္းပါးရပါတယ္။
(၃) ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ျခင္း (Pre-eclampsia)
ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တာနဲ႔ သြားဖံုးေရာင္တာရဲ႕ တိက်တဲ့ ဆက္စပ္မႈကို မသိရေသးပါဘူး။ သြားဖံုးက ထြက္လာတဲ့အရည္ (Gingival Crevicular Fluid) မွာပါတဲ့ PGE2 ၊ IL-1 TNF-& ေတြက သာမန္ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ထက္ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ေနတဲ့ မိခင္မွာ ပိုမ်ားေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္တာေၾကာင့္ သြားနဲ႔ခံတြင္း က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ႏုိင္သလို သြားနဲ႔ခံတြင္းေရာဂါေတြကလည္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္တာနဲ႔ သေႏၶသားကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ သြားနဲ႔ခံတြင္းေရာဂါေတြကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ အခ်ိန္ကာလအပိုင္းအျခားနဲ႔ ကုရတာေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ယူမယ္လုိ႔ စဥ္းစားတာနဲ႔ သြားနဲ႔ခံတြင္းဆရာ၀န္နဲ႔ျပသကာ လိုအပ္တဲ့ ကုသမႈေတြကို ခံယူသင့္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
