ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦး (တာ၀န္ခံဆရာ၀န္၊ ေရာင္ျခည္သစ္ကုသုိလ္ျဖစ္ေဆးခန္း)
ႏွစ္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔ကို ကမၻာ့ခုခံအား က်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ (World AIDS Day) အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ကမၻာတစ္၀န္း HIV/AIDS ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ လူထုလမ္းေလွ်ာက္ပြဲမ်ား၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို က်င္းပလ်က္ရွိရာ HIV/AIDS အေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဗဟုသုတ ပိုရွိေစရန္ ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦး၏ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားကို မွ်ေ၀လိုက္ရပါသည္။
ေမး ။ HIV / AIDS ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။
ေျဖ ။ HIV ဆိုတာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးပါပဲ။ ပိုးကူးစက္ခံရတယ္ ဆိုရင္ HIV positive (HIV ပိုးကူးစက္ခံရသူ)လို႔ ေျပာပါတယ္။ AIDS ဆိုတာကေတာ့ HIV ပိုး၀င္ၿပီး ကုသမႈ မခံယူတဲ့သူေတြ ခုခံအားက်သြားတဲ့အခါ ေရာဂါအစုအေ၀း စုေပါင္းျဖစ္လာတာကို ေခၚတာပါ။
ေမး ။ HIV ပိုး၀င္ၿပီး AIDS ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့အခါ ဘယ္လိုေရာဂါလကၡဏာေတြျပတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ HIV ပိုး ကူးစက္ခံရတဲ့အခါ တခ်ဳိ႕မွာ လကၡဏာ မျပပါဘူး။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ ပိုး၀င္၀င္ၿပီးခ်င္းဖ်ားတာ၊ နာတာ၊ ကိုယ္လက္မအီမသာျဖစ္တာေလာက္ပဲ ျပတတ္ပါတယ္။ ပိုး၀င္ၿပီး ႏွစ္ကာလၾကာလာတယ္၊ စားေသာက္ ေနထိုင္မႈပံုစံမဆင္ျခင္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ခံအားက်လာတယ္ . . အဲဒီအခါမွာ AIDS ေရာဂါလကၡဏာေတြကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ ရက္ရွည္ဖ်ားတာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်တာ၊ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာတာ၊ ပါးစပ္မွာ အနာေပါက္တာ စသျဖင့္ ျပတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုလကၡဏာေတြ ျပတိုင္းလည္း HIV positivr ရယ္လို႔လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုလကၡဏာ ေတြခံစားရၿပီဆိုရင္ေတာ့ HIV positive မ်ားလား ဆိုၿပီး ေသြးစစ္ေဆးမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။
ေမး ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ HIV / AIDS ျဖစ္ပြားႏႈန္းကိုလည္း ေျပာျပေပးပါဦး ဆရာ။
ေျဖ ။ အခု ကိန္းဂဏန္းေတြ၊ စာရင္းဇယားေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV / AIDS ေ၀ဒနာ ခံစားေနရသူ ႏွစ္သိန္းသံုးေသာင္းကေန ႏွစ္သိန္းေျခာက္ေသာင္းၾကားရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အသစ္ေတြ႕ရွိႏႈန္းကေတာ့ တစ္ေသာင္းတစ္ေထာင္ေလာက္ရွိၿပီးေတာ့ ART ေဆးကုသမႈခံယူေနသူဦးေရက တစ္သိန္းသံုးေသာင္း၀န္းက်င္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ AIDS ေရာဂါ နဲ႔ ေသဆံုးႏႈန္းကေတာ့ ၇၈၀၀ ဦးပဲရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ၫႊန္းကိန္းေတြအရ အရင္ႏွစ္ေတြနဲ႔စာရင္ HIV / AIDS အသစ္ျဖစ္ပြားႏႈန္းက်လာသလို ေသဆံုးမႈႏႈန္းကလည္း က်လာပါတယ္။ ART ကုထံုးရဲ႕ လႊမ္းၿခံဳမႈကလည္း ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိတယ္ ဆိုတာကေတာ့ သတင္းေကာင္းပါပဲ။
ေမး ။ လူတစ္ေယာက္က HIV ပိုးရွိေနၿပီဆိုရင္ AIDS အဆင့္ကိုေရာက္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္ ၾကာျမင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ HIV ကို စတင္ခံစားရၿပီ၊ HIV ပိုးေတြ႕ၿပီဆိုတာနဲ႔ ၁၀ ႏွစ္၀န္းက်င္မွာ AIDS အဆင့္ကို ေရာက္သြားတယ္ဆိုၿပီး စစ္တမ္းေတြမွာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေပမဲ့
HIV ပိုးရွိလို႔ ေဆးကုသမႈ ခံယူေနသူေတြမွာ AIDS အဆင့္ကို ေရာက္ႏိုင္ေျခ နည္းသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ HIV ပိုးရွိတယ္လို႔ သိလိုက္ရတဲ့ အခ်ိန္ကတည္းက အရမ္းေၾကာက္ေနဖို႔ မလိုပါဘူး။ ART ဆိုတဲ့ ကုထံုးက တကယ္အစြမ္း ထက္ပါတယ္။ ဒီကုသမႈကိုသာ စနစ္တက် ခံယူမယ္ဆိုရင္ လူ႔သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိပါတယ္။
နာတာရွည္ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါတုိ႔ကို ကုသမႈခံယူသလိုမ်ဳိး ဒါကလည္း နာတာရွည္ေရာဂါတစ္မ်ဳိးပါပဲ၊ ကုသမႈ ခံယူဖို႔သာ အေရးႀကီးပါတယ္။
တခ်ဳိ႕လူနာေတြက HIV ပိုးရွိတယ္ဆိုတာကို လက္မခံဘူး၊ အဲဒီလို လက္မခံတဲ့အခါ က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းေတြက ကုသရ ခက္ပါတယ္။ လူနာက ကိုယ္တိုင္ လက္ခံမွ ကုသလို႔ရမွာေလ။ စနစ္တက်ကုသမႈ ခံယူမွ လူ႔သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ HIV / AIDS ရွိသူေတြက တျခားသူေတြကို မကူးစက္ေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္သင့္ပါသလဲဆရာ။
ေျဖ ။ ကိုယ့္မွာ HIV/AIDS ရွိေနၿပီဆိုရင္ ကိုယ့္အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကို သီးသန္႔ထားသင့္ပါတယ္။ ထမင္းစားတာ၊ ေရေသာက္တာေတြက အတူတူစားေသာက္လို႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္က ထြက္မယ့္ အရည္၊ ေသြးစတာေတြကို တျခားသူေတြ မထိေတြ႕မိေအာင္ ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္ရွိတယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္အိမ္ေထာင္ဖက္ကို ေသခ်ာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေဆြးေႏြးၿပီး အေနအထိုင္ ဆင္ျခင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အေပ်ာ္အေဖာ္ေတြ လိုက္စားရင္ ကြန္ဒံုးကို စနစ္တက်သံုးစြဲဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
ေမး ။ HIV / AIDS ေ၀ဒနာရွင္ေတြကို ေတြ႕ရင္ ေျပာျပေပးခ်င္တဲ့ စကားရွိရင္ ေျပာေပးပါဦး ဆရာ။
ေျဖ ။ ကမၻာ႔ခုခံအားက်ဆင္းမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ေဆာင္ပုဒ္အေနနဲ႔ လူတိုင္းက်န္းမာေရးတန္းတူအခြင့္အေရး ရရွိေရးဆိုတဲ့အတိုင္း ေ၀ဒနာခံစားေနရတဲ့ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမေတြအားလံုး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို တန္းတူ အခြင့္အေရး ရရွိဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ရခဲလွတဲ့ လူ႔ဘ၀မွာ ဘ၀ေန႔ရက္ေတြကို စိတ္ခ်မ္းသာ၊ ကိုယ္က်န္းမာစြာနဲ႔ တန္ဖိုးရွိေအာင္ ေနထိုင္သြားဖို႔ အားေပးႏွစ္သိမ့္ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
