Healthy Life Ad
Life Style

ေရႁမႊာရည္(Amniotic fluid)

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

၁။ ဆရာရွင့္ ေရႁမႊာ ၉ . ၅ ဆိုဗိုက္နာတဲ့ထိ ေစာင့္လို႔ရလားရွင့္။ ခုကိုယ္၀န္က ၃၈ ပတ္ပါ။
၂။ ေရမြန္းတာကို English လိုဘယ္လိုေျပာရပါလဲဆရာ။

ေရမြန္းတယ္လို႔ေတာ့မေခၚပါ။ ေရႁမြာ ေစာေပါက္တာရွိတယ္။ ကေလးမြန္းတာရွိတယ္။ ေရႁမြာရည္ေသြးေၾကာပိတ္တာ ရွိတယ္။ကိုယ္၀န္ေဆာင္တိုင္းမွာ ကေလးက ႁမြာရည္အိတ္ထဲမွာ ရွိတယ္။ ကေလး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လႈပ္ရွားေနႏိုင္တယ္။ အကာကြယ္ေပးထားတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကိုေကာင္းေစတယ္။ အပူခ်ိန္ထိန္းေပးတယ္။ ေရႁမြာရည္ဆိုတာ ၾကည္လင္ေနၿပီး နည္းနည္းေလး၀ါတယ္။ ကိုယ္၀န္ ၃၄ ပတ္မွာ အမ်ားဆံုးရွိတယ္။ ပ်မ္းမွ် ၈၀၀ စီစီ ရွိတယ္။ ေမြးကာနီး ၄၀ ပတ္မွာ ၆၀၀ စီစီ ရွိတယ္။

အႁမႊာဆိုပိုမ်ားမယ္။ Polyhydramnios မ်ားတာလည္းမေကာင္း။ Oligohydramnios နည္းတာလည္း မေကာင္း။ စာ ၂ပုဒ္ေရးထားပါတယ္။ကေလးက ေရႁမႊာရည္မ်ဳိခ်တယ္။ စြန္႔ထုတ္တယ္။ ၁၆ ပတ္မွာ ကေလးေက်ာက္ကပ္ျဖစ္လာလို႔ ဆီးျဖစ္လာၿပီး အဲဒါထဲမွာပဲ စြန္႔ထုတ္တယ္။ ေရႁမႊာရည္ထဲမွာ ေရ + ဓာတ္ဆားေတြ + (၁၂-၁၄ ပတ္ ေနာက္မွာ ပ႐ိုတင္း + ကာဗြန္ဟိုက္ဒရတ္ + အဆီ + ယူရီယာ)ေတြပါေနတယ္။ pH ၇.၀ ကေန ၇.၅ အထိရွိတယ္။ ဗဂ်ိဳင္းနာမွာ pH ၃.၈-၄.၅ ရွိတယ္။ အဲတာမ်ားေနရင္ ေရႁမႊာရည္စိမ့္ေနသလား စဥ္းစားရမယ္။ ေရႁမႊာအိတ္ေပါက္ရင္စိမ့္ထြက္မယ္။ စီးထြက္မယ္။ ပန္းထြက္မယ္။ ေမြးခ်ိန္မတိုင္မီ ထြက္တာမေကာင္းပါ။ ေမြးကာနီး အလိုလိုေပါက္မယ္။ ေစာေမြးေစလိုရင္ တမင္တကာ ေဖာက္ေပးႏိုင္တယ္။ ေဖာက္ၿပီးတာနဲ႔ ကေလးနဲ႔အျပင္ေလာကႀကီး လမ္းပြင့္သြားၿပီ။ ကူးစက္ႏိုင္တာေတြက ကေလးဆီေရာက္လာႏိုင္ၿပီ။ ကေလးက ဆီးကိုပါမ်ဳိခ်လို႔ meconium (မီကိုးနီးယမ္း)ေခၚတာျဖစ္လာတယ္။ ကေလး၀မ္းကိုေျပာတာပါ။ Fetal distressကေလးမြန္းျခင္း အျဖစ္နည္းပါတယ္။ ကေလးမွာ ေအာက္စီဂ်င္လံုေလာက္ေအာင္မရတာကိုေခၚတယ္။ ခန္႔မွန္းေမြးရက္ထက္ ေက်ာ္လာရင္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္၀န္ပံုမွန္ မဟုတ္ရင္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္တာ ေစာင့္ၾကည့္ေနရတယ္။ လိုအပ္လာရင္ မိခင္ေလာင္းကို ေအာက္စီဂ်င္ေပးရမယ္။ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ေဆးရည္သြင္းေပးရမယ္။ အေနအထားျပဳျပင္ေပးရမယ္။ ဥပမာ တဖက္ေစာင္းေနေစတာ။

ေရႁမႊာရည္အေရာင္ေျပာင္းလာတာဟာ ကေလးအေျခအေနကိုျပတာျဖစ္တယ္။ ပံုမွန္အေရာင္က နည္းနည္းသာ ၀ါရာကေနစိမ္း၀ါ၀ါ။ အစိမ္း။ အစိမ္းပုပ္ေရာင္ေတြဟာ ဆိုးလာတာကိုေျပေနတာျဖစ္တယ္။ ကေလးရဲ႕ပဌမဆံုးသြားတဲ့ meconium ၀မ္းက ေရႁမႊာရည္ထဲမွာ အနည္းနဲ႔ အမ်ားပါေနလို႔ ျဖစ္တယ္။ အေရာင္ရင့္ေလဆိုးေလ။ ကေလးက ေမြးဖြားျဖစ္စဥ္မွာအဲဒါကို ႐ွဴမိႏိုင္တယ္။ ေမြးေမြးခ်င္း ကေလးအသက္မ႐ွဴတာကို meconium aspiration syndrome လို႔ေခၚတယ္။

ေရႁမႊာရည္ေနာက္တာအျပင္ မိခင္ေလာင္းက ကေလးလႈပ္တာနည္းလာတာကို သတိထားမိႏိုင္တယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္ ေႏွးလာ-ျမန္လာႏိုင္တယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္တာကို စက္နဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ရင္ မူမမွန္တာေတြ႕လာႏိုင္တယ္။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ
အသက္႐ွဴလမ္းအခက္အခဲ။ ကေလးအေနအထား မူမမွန္ျခင္း။ ကေလးမ်ားျခင္း Shoulder dystocia ကေလး ပခံုးၾကပ္ေနျခင္း။
Nuchal cord ခ်က္ႀကိဳးလည္ပင္းပတ္ေနျခင္း။ Placental abruption အထဲမွာ အခ်င္းကြာျခင္း။ fetal ductus arteriosus ေခၚေသြးလႊတ္ေၾကာေစာပိတ္သြားျခင္း Uterine rupture သားအိမ္ကြဲျခင္း။ Intrahepatic cholestasis မိခင္အသည္းမေကာင္းျဖစ္လာျခင္း။

အဲလိုျဖစ္လာေတြကိုေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ကေလးကို ျမန္ျမန္ေမြးလာေအာင္လုပ္ေပးရမယ္။ လိုအပ္လာရင္ ခ်က္ခ်င္း ခြဲေမြးေပးရမယ္။ ေမြးလာတဲ့ကေလးကိုလည္း အသက္႐ွဴႏိုင္ေအာင္၊ ႏွလံုးခုန္ႏိုင္ေအာင္နဲ႔ တျခားလိုတာေတြဆက္လုပ္ေပးရမယ္။Early Rupture of Membranes ေရႁမႊာေစာေပါက္ျခင္း၊ ေရႁမႊာဆင္းတာက ေရႁမႊာအိတ္ေပါက္လို႔ ျဖစ္တယ္။ မေမြးခင္မွာ ေရဆင္းတယ္၊ အ၀တ္ကို စိုလာတယ္ဆိုရင္ ေရႁမႊာအိတ္ေပါက္တာျဖစ္မယ္။ ကိုယ္၀န္အားလံုးရဲ႕ ၃ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ စိုးရိမ္စရာ မလိုတာေရာ ခ်က္ခ်င္းလုပ္ေပးရမွာပါရွိတယ္။ကေလးကို ဂ႐ုစိုက္ရမယ္။ စိမ္းေပါက္တာသာ ဆိုရင္ေစာင့္လို႔ရတယ္။ ေရႁမႊာအိတ္ကိုခ်ဳပ္တယ္လို႔ေတာ့ ဆရာမသိပါ။

သားအိမ္ေစာပြင့္တာကိုသာ ျပန္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ ကေလးလႈပ္ေနရင္ ေကာင္းတယ္။ ေစာေမြးရင္ ကေလးကို အထူးဂ႐ုစိုက္ရတယ္။ ေစာေမြးလည္း ကေလးေကာင္းတာေတြ မ်ားပါတယ္။ Premature labor ကေလးေစာေမြးျခင္း စာဖတ္ႏိုင္တယ္။Premature rupture of membranes (PROM) ဆိုတာ ကိုယ္၀န္ ၃၇ ပတ္ေနာက္မွာေရအရည္ဆင္းတာကို ေခၚတယ္။
ဗိုက္မနာေသးဘူး။ ေသြးလည္း မဆင္းေသးဘူး။ Preterm Premature Rupture Of mem­branes (PPROM) ဆိုတာ ၃၇ပတ္ မတိုင္ခင္အဲလိုျဖစ္တာ။ Spontaneous premature rupture of the membranes(SPROM) ဆိုတာ ပံုမွန္၊ ေရႁမႊာလည္းေပါက္မယ္။ ေမြးဖို႔ျဖစ္လာတယ္။

ေစာေမြးတာေတြရဲ႕ ၈၅% မွာ ကေလးမက်န္းမာတာနဲ႔ ေသဆံုးတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၃၀-၄၀% က PPROMကေနေစာေမြးတာျဖစ္တယ္။ ေမြးလမ္းကို လက္နဲ႔စမ္းတာမလုပ္ဘဲထားရတယ္။ ေပါက္တာ ေသခ်ာဖို႔ေမြးလမ္းထဲကိရိယာထည့္ၾကည့္မယ္။ အရည္က အယ္လ္ကာလိုင္းဓာတ္ရွိတာကို Nitrazine paper နဲ႔စမ္းႏိုင္တယ္။ အာလ္ထြာေဆာင္း ႐ိုက္ႏိုင္တယ္။ ေရႁမႊာရည္၊ ကေလးအသက္၊ အေလးခ်ိန္၊ အေနအထား၊ စတာေတြကိုသိရမယ္။ ေရႁမႊာေပါက္ၿပီးရင္ ၉၀% က ဆက္ေမြးတယ္။ ၂၄ နာရီသာၾကာတတ္တယ္။ ေပါက္ေနတာၾကာရင္ ပိုး၀င္တာကို သတိထားရေတာ့မယ္။ chorioamnionitis ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလးအတြက္ သတိထားရမွာေတြကေတာ့ ပိုး၀င္တာ၊ အခ်င္းအထဲမွာကြာတာ၊ ကေလးမြန္းတာ၊ ကေလးခ်ဳိ႕ယြင္းတာ၊ အထဲ ဒါမွမဟုတ္ အျပင္ေရာက္မွ ကေလးမရွင္တာေတြျဖစ္တယ္။ ၁% ေသဆံုးႏိုင္တယ္။

ေမြးေပးရေတာ့မလား၊ ေစာင့္ႏိုင္ေသးလား ခ်ိန္ဆရတယ္။ လေစ့ေနရင္ ေမြးေပးသင့္တယ္။
၁။ IV Antibiotics – Ampicillin 2 g q6h and Erythromycin 250 mg q6h ထိုးေပးမယ္။
၂။ စားေဆး Erythromycin တမ်ိဳးတည္း ျဖစ္ျဖစ္၊ amoxicillin clavulanic acid တမ်ိဳးတည္းျဖစ္ျဖစ္၊ amoxicillin clavulanic acid + erythromycin ျဖစ္ျဖစ္သံုးႏိုင္တယ္။ ၇ ရက္အမ်ားဆံုးေပးတယ္။

မေမြးခင္ စတီး႐ြိဳက္ေဆးေပးျခင္း
Corticosteroids ေဆးကို ကေလး ၂၄-၃၄ ပတ္မွာအဆုတ္အားေကာင္းေအာင္ေပးႏိုင္တယ္။ ေဆး႐ံုတင္ဖို႔လိုႏိုင္တယ္။
ကေလးအေျခအေနေတြလည္း ၾကည့္ေနရမယ္။
၁။ Betamethasone 12 mg IM twice in a 24-hour interval ဒါမွမဟုတ္
၂။ Dexamethasone 6 mg q12h 4 doses ေပးတယ္။
၃။ Tocolytics ေဆးလည္းသံုးတယ္။ ေလ့လာမႈမစံုေသးပါ။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးရဲ႕ ေမြးလာမယ့္ ကေလးဟာ မိခင္သားအိမ္ထဲမွာ ေရႁမႊာရည္အျပည့္ရွိတဲ့ အိတ္ေလးထဲမွာ ေနတယ္။ ေရႁမႊာရည္ဆိုတာ ေသြးလိုပဲ အၿမဲလည္ပတ္ေနတယ္။ ကိုယ္၀န္သက္ ထက္၀က္ရွိတဲ့ေနာက္မွာ ေရႁမႊာရည္ဆိုတာ ေန႔စဥ္ ကေလးဆီး 700ml/day နဲ႔ အဆုတ္ကေနစြန္႔ထုတ္ရည္ 350ml/day ပါ၀င္ေနတယ္။ ကေလးက အဲဒါကို မ်ဳိခ်တယ္။
မိခင္ေသြးလွည့္စနစ္ထဲျပန္ေရာက္တယ္။ ေရႁမႊာရည္အိတ္နံရံကေသြးေၾကာေလးေတြကေန ခ်က္ႀကိဳးေသြးေၾကာထဲေရာက္တယ္။

ေရႁမႊာရည္ အနည္း-အမ်ားကို Prolactin နဲ႔ Prostaglandins ေဟာ္မုန္းေတြကေန သက္ေရာက္တယ္။ osmotic နဲ႔ hydrostatic forces အရည္ သဘာ၀ဖိအားေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ကေလးအေျခအေနလည္းပါတယ္။ မိခင္ ေရေသာက္နည္းတာ နဲ႔လည္းဆိုင္တယ္။ ေန႔စဥ္ နည္းနည္းေျပာင္းေနတယ္။

ေမြးကာနီးလာရင္ နည္းနည္းလာတယ္။ အဲဒါ ပံုမွန္ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တယ္။

ေရႁမႊာရည္မ်ားလြန္းတာကိုPolyhydramnios ေခၚတယ္။ နည္းလြန္းတာကို Polyhydramnios ေခၚတယ္။ အနည္း-အမ်ားအာလ္ထြာေဆာင္းအေျဖမွာေပၚတယ္။ Amniotic Fluid Index လို႔ေခၚတယ္။ ဥပမာ Amniotic Fluid Index (AFI) = 10cm လို႔ေရးမွတ္တယ္။ ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာကိုနည္းတယ္၊ မ်ားတယ္ေခၚမလဲေျပာရတာ မတိက်လွပါ။ ေပါ့ကက္ေခၚ အိတ္ေလးခန္းရွိတယ္။

ေရႁမႊာရည္နည္းရင္ ဗိုက္ေပၚကေန ကေလးကို စမ္းရတာ သိသာေနမယ္။ ကေလးလႈပ္ရွားမႈလည္း နည္းမယ္။ မ်ားေနရင္ ဗိုက္အရြယ္အစားပိုႀကီးမယ္။ ကေလးကိုစမ္းရတာခက္မယ္။ အျပင္ကေန ကေလးႏွလံုးခုန္သံ နားေထာင္ရတာခက္တယ္။

မိခင္အေနရခက္တယ္။ အသက္႐ွဴခက္မယ္။ မိန္မကိုယ္မွာေသြးျပန္ေၾကာေဖာင္းတာ။ ကိုယ္ေရာင္တာ၊ အစာအိမ္အေနရခက္တာေတြရွိႏိုင္တယ္။
ေရႁမႊာရည္ထုထည္ 500mls ထက္နည္းတာ၊ သို႔မဟုတ္ <2cm maximum pool သို႔မဟုတ္ AFI <5 ကို ေရႁမႊာရည္နည္းတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ကိုယ္၀န္ ၃% ကေန ၅% ဟာ ေရႁမႊာရည္နည္းၾကတယ္။ နည္းတာက ၂မ်ဳိး ရွိေသးတယ္။ Physiological oligohydramnios ဇီ၀ကမၼ အရနည္းျခင္း၊ ပံုမွန္ကိုယ္၀န္မွာ ၃၇ ပတ္၊ ေမြးကာနီးလာရင္ျဖစ္တယ္။ ခန္႔မွန္းရက္ထက္ေနာက္က်သူ ေတြမ်ာလည္း နည္းတယ္။ နည္းတိုင္း အခက္အခဲ ရွိမယ္လို႔ တန္းမေျပာႏိုင္ပါ။ Physiological oligohydramnios ေရာဂါရွိတဲ့ေရႁမႊာရည္နည္းျခင္း ကေလးဆီက စြန္႔ထုတ္မႈ နည္းလို႔ျဖစ္တယ္။ မိခင္ကိုယ္၀န္ပံုမမွန္မဟုတ္လို႔လည္း ျဖစ္တယ္။ ကေလးဖြံထြားမႈ အကန္႔အသတ္ရွိမယ္။ Polyhydramnios ေရႁမႊာရည္မ်ားျခင္း

ထုထည္ 2000 mls ၀န္းက်င္သို႔မဟုတ္ >8cm maximum pool စသသူ သို႔မဟုတ္ AFI >25cm အထိ ရွိတာကိုေခၚတယ္။ ကိုယ္၀န္ ၁% ကေန ၃% ရွိတာ ကိုေခၚတယ္။ သူတို႔ထဲက ၆၀% မွာ ဘာေၾကာင့္ အဲလိုျဖစ္ရသလဲမသိပါ။ ကေလးကဆီးသြားမ်ားတာ၊ မ်ိဳခ်တာနည္းတာ၊ အခ်င္းက တဆင့္ ေရပို႔စနစ္မ်ားတာေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ မိခင္မွာ ဆီးခ်ဳိရွိေနရင္၊ Rh ေသြးအုပ္စု အဆင္မသင့္ရင္၊ ကေလးေမြးရာပါခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေတြကေနဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမ်ားစုမွာ အခက္အခဲမရွိေမြးပါတယ္။

တခ်ဳိ႕မွာ ေစာေမြးတယ္။ ကေလးအေနအထားေျပာင္းႏိုင္တယ္။ ခ်က္ႀကိဳးကြၽံက်တတ္တယ္။ အထဲမွာ အခ်င္းကြာတတ္တယ္။ အဲလို ကိုယ္၀န္ေဆာင္ကို ဗိုက္မနာခင္ေဆးနဲ႔ ေမြးေအာင္ လုပ္ေပးရတတ္တယ္။

နယူးေဒလီမွာ ျမန္မာျပည္က ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ယမုန္ေဆးခန္းေလးမွာ ၂၀၀၆ ႏို၀ဘၤာလကေန ၂၀၁၄ စက္တဘၤာလအထိ ေမြးလူနာေတြ ၾကည့္ေပး၊ ေမြးေပးခဲ့တယ္။ စုစုေပါင္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ၃၄၉ ေယာက္။ Blue Baby ေခၚ ေမြးေမြးျခင္း အသက္မ႐ွဴျပာႏွမ္းေနတဲ့ကေလးေပါင္း ၇ ေယာက္ရွိခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ေဆးခန္းမွာ ေအာက္စီဂ်င္မရွိပါ။ ဘာစက္မွ မရွိပါ။ ဆရာမေတြကလည္း ကြၽန္ေတာ္သင္ေပးထားတဲ့ဒုကၡသည္ေတြ။ ကေလးေတြကံနဲ႔ ဆရာ၀န္ကံ သာ အားကိုးရတယ္။ အဲဒီကေလးေတြအသက္ရွင္ခဲ့ပါတယ္။ လက္နဲ႔ပုတ္ရတယ္။ ေဆးလိုတာထိုးရတယ္။ ပါးစပ္နဲ႔ေတ့မႈတ္ရတယ္။ အဲတာ Life Kiss အစစ္။

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top