ပါေမာကၡဦးေစာ၀င္း(ကေလးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး။ ။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕အစည္း (WHO)ရဲ႕ စစ္တမ္းအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကေလးတီဘီျဖစ္ပြားႏႈန္း ျမင့္မားတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကေလးတီဘီျဖစ္ႏႈန္းက ဘာေၾကာင့္မ်ားရတာလဲ ဆိုတာသိခ်င္လို႔ပါ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ကေလးတီဘီက လူႀကီးတီဘီလို မဟုတ္ဘူး။ လူႀကီးတီဘီမွာေတာ့ သလိပ္ကို စစ္လို႔ရတယ္၊ သ လိပ္စစ္ၿပီး တီဘီေရာဂါျဖစ္လား၊ မျဖစ္လား ဆိုတာကို အတိအက်ေျပာလို႔ရတယ္။ ကေလးတီဘီအ ေတာ္မ်ားမ်ားက သလိပ္မထြက္ဘူး၊ အဲဒီအတြက္ သလိပ္ကို စစ္လို႔မရဘူး။ ဓာတ္မွန္မွာလည္း ဒါကိုေတြ႕တာနဲ႔ တီဘီဆိုၿပီး ေျပာလို႔ရတဲ့အခ်က္က ကေလးတီဘီမွာသိပ္မရွိဘူး။ ဒီေတာ့ ကေလးတီဘီလို႔ သတ္မွတ္တဲ့ေနရာမွာ ကေလးဆရာ၀န္ေတြထဲမွာလည္း တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ကြာျခားမႈက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
အဓိကကေတာ့ Clinical Features လို႔ေခၚတဲ့လကၡဏာေတြကို ၾကည့္ၿပီး ကေလးတီဘီကို သတ္မွတ္ပါတယ္။
ကေလးတီဘီေဆးေပးရင္ ကေလးကို ဥာဏ္ရည္မထိခိုက္ေစပါဘူး။ ကေလးတီဘီမွာ ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တဲ့ အေရျပား အနီကြက္ ထြက္တာ၊ ဆီးနီတာ၊ မ်က္လံုး၀ါတာေလးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာင္ ကေလး ၁၀၀မွာ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ပဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြသိႏိုင္ဖို႔ ကေလးကို တစ္လ တစ္ခါျပန္ေခၚၾကည့္ေပးရပါတယ္ . . .
(၁) ကေလးတစ္ေယာက္က ဖ်ားတယ္၊ ႏွစ္ပတ္-သံုးပတ္ထက္ပိုၿပီး ဖ်ားတယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးတယ္၊
(၂) တီဘီျဖစ္တဲ့သူနဲ႔ နီးစပ္တဲ့သူရွိသလား ဆိုတာ ေမးရတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အိမ္မွာ တီဘီျဖစ္တဲ့သူ မရွိဘူး၊ ဒါေပမဲ့ အိမ္မွာ အပ္ခ်ဳပ္ဆိုင္၊ ေစ်းဆိုင္စသျဖင့္ ဖြင့္ထားေတာ့ လူတိုင္းက ဒီကေလးကို ခ်ီရင္းကူးတာမ်ဳိးလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။
(၃) ကေလးက ပိန္သြားတယ္၊ အစားအေသာက္ပ်က္ေနတယ္။
ဒီလိုလကၡဏာေတြရွိရင္ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္ပါတယ္။ ဓာတ္မွန္မွာ လကၡဏာေတြရွိသလားဆိုတာ ၾကည့္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ Tuberculum Test ဆိုတဲ့ အေရျပားမွာ တီဘီပိုးနဲ႔ ထိေတြ႕မႈ ရွိ၊ မရွိဆိုတာ စစ္ေဆးပါတယ္။ ဒီလိုေတြ စစ္ၿပီးေတာ့မွ တီဘီေဆး ေပးသင့္၊ မေပးသင့္ ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာရရင္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးသလိုပဲ။ မဲမ်ားရင္ တီဘီေဆးေပးတယ္၊ မဲနည္းရင္ မေပးဘူး။ ကေလးတီဘီကို တိတိက်က်ေျပာႏိုင္တာ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ဘယ္ေနရာမွမရွိေသးပါဘူး။
BCR Test ဆိုရင္လည္း ေသြးက ယူရမယ္။ ေသြးက ယူဖို႔က်ေတာ့လည္း တီဘီပိုးက ေသြးထဲ ေရာက္ခ်င္မွ ေရာက္မွာေလ။ သလိပ္ယူဖို႔က်ေတာ့လည္း ေျခာက္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးအေတာ္မ်ားမ်ားက သလိပ္မထြက္ျပန္ဘူး။ ခိုင္မာတိက်တဲ့ ေရာဂါရွာေဖြနည္း မရွိေသးတာက ကေလးတီဘီမွာ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒီေတာ့ WHOက ေျပာတဲ့ ကေလးတီဘီျဖစ္ႏႈန္းမ်ားတယ္ဆိုတာ တကယ္ျဖစ္ႏႈန္းမ်ားတာထက္ ေရာဂါသတ္မွတ္ခ်က္ေတြက မ်ားေနတာပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါကလည္း ကေလးဆရာ၀န္ထဲမွာေတာင္ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ေရာဂါသတ္မွတ္ရွာေဖြ ပံုကြာျခားခ်က္ရွိတာေၾကာင့္ပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ ခဏခဏ ေခ်ာင္းဆိုးတယ္၊ ရင္က်ပ္တယ္ . .ေျပာရရင္ ကေလးပန္းနာရင္က်ပ္ေပါ့။ ဒါက တျခားႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ျဖစ္ႏႈန္းမ်ားတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ေတြ႕ရတယ္။ တစ္ခါတေလ ကေလးပန္းနာရင္က်ပ္နဲ႔ တီဘီက ဆင္ေနေတာ့ ပန္းနာရင္က်ပ္ကို တီဘီဆိုၿပီး ကုတာလည္း ရွိတတ္တယ္။
ေမး။ ။ ကေလးတီဘီေရာဂါအတြက္ Gene Express စစ္ေဆးမႈကေတာ့ အဆင္ေျပႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ Gene X-pert ဆိုတဲ့ စစ္ေဆးမႈကလည္း သလိပ္လိုပါတယ္။ ကေလးေတြမွာ သလိပ္ကအၿမဲတမ္း ရတာ မဟုတ္ဘူး။ အစာအိမ္ကိုေဆးၿပီး စစ္ေဆးတဲ့ Gastric Lavage ဆိုတဲ့နည္းကလည္း တီဘီရွိ၊ မရွိ တင္မက ေဆးတိုးလား၊ မတိုးလားဆိုတာပါ စစ္ႏိုင္လို႔ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတဲ့ နည္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေတြ႕ ရင္ ကေလးတီဘီေသခ်ာတယ္ဆိုေပမယ့္မေတြ႕ရင္ ကေလးတီဘီမဟုတ္ဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ျပန္ဘူး။ ဘာ ျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဆုတ္ထဲကေန ေခ်ာင္းဆိုးၿပီး မ်ဳိခ်မွသာ အစာအိမ္ထဲေရာက္မွာကိုး။
ေမး။ ။ ကေလးတစ္ေယာက္က တီဘီလား၊ တီဘီမဟုတ္ဘူးလားဆိုတာ မေသခ်ာတဲ့ အေျခအေနမွာ တီဘီ ေဆးေပးတာနဲ႔ မေပးတာ ဘယ္အရာက ပိုသင့္ေတာ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ကေလးတီဘီမွာ ခိုင္မာတိက်တဲ့ နည္းစနစ္က တစ္ကမၻာလံုးမွာ မရွိေသးပါဘူး။ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေသ ခ်ာေပါက္ေျပာလို႔ရတာ မရွိေသးတဲ့အတြက္ ဆရာ ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလို လကၡဏာေတြ၊ ဓာတ္မွန္ အေျဖ၊ တီဘီေရာဂါသည္နဲ႔ ထိေတြ႕မႈ ရွိ/မရွိ၊ Tuberculum Test ဒါေတြကို ေပါင္းၿပီး စဥ္းစားရပါတယ္။ ဒီမွာ တီဘီေဆးေပးၾကည့္လိုက္လို႔ ကေလးက စားေသာက္လာတယ္၊ ၀လာတယ္၊ လန္းဆန္းလာတယ္ဆိုရင္ ကေလးတီဘီလို႔ ယူဆရတာေပါ့။
အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေဆးထိုးစီမံကိန္းအရက ေလးေတြကို ဘီစီဂ်ီကာကြယ္ေဆးထိုးေပးပါတယ္။ ဘီစီဂ်ီက ႐ိုး႐ိုးတီဘီကို မကာကြယ္ပါဘူး။ ျပင္းထန္ဆိုးရြားတဲ့ တီဘီ၊ တစ္ကိုယ္လံုး ပ်ံ႕ႏွံ႔တဲ့ တီဘီ ေတြကိုပဲ ကာကြယ္ေပးတာပါ။ အဲဒီအတြက္ တီဘီ ျဖစ္တယ္လို႔ သံသယရွိရင္ ေဆးေပးပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ေပးသလဲဆိုေတာ့ ကေလးရဲ႕ အရြယ္အစားအလိုက္ ေဆးပမာဏေပးရင္ ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးကို ကေလးက လူႀကီးထက္ ပိုခံႏိုင္လို႔ပါ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးျဖစ္ႏႈန္းက ကေလး ၁၀၀ မွာ တစ္ေယာက္ေတာင္ မရွိဘူး။ အဲဒီအတြက္ ေပးသင့္ရင္ ေပးရပါတယ္။ တီဘီေဆး မေပးလိုက္မွ ကေလးက ဖြံ႕ၿဖိဳးသင့္သေလာက္ မဖြံ႕ၿဖိဳးတာေတြ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တီဘီဦးေႏွာက္အေျမႇးေရာင္ေရာဂါနဲ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔တီဘီေတြ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ကေလးတီဘီေဆးေပးလိုက္ရင္ ဥာဏ္ရည္ထိခိုက္မယ္လို႔ မိဘတခ်ဳိ႕ကစိတ္ပူေနၾကပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပေပးပါဦး။
ေျဖ။ ။ ကေလးတီဘီေဆးေပးရင္ ကေလးကို ဥာဏ္ရည္ မထိခိုက္ေစပါဘူး။ ကေလးတီဘီမွာေဆးေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ အေရျပား အနီကြက္ထြက္တာ၊ ဆီးနီတာ၊ မ်က္လံုး၀ါတာေလးေတြရွိပါတယ္။ ဒီလို ဆိုးက်ဳိးေတြ ကေတာင္ ကေလး ၁၀၀မွာ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ပဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြသိႏိုင္ဖို႔ ကေလးကို တစ္လတစ္ခါ ျပန္ေခၚၾကည့္ေပးရပါတယ္။
ေမး။ ။ ကေလးတီဘီက ကေလးအခ်င္းခ်င္း ကူးစက္ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ မကူးစက္ႏိုင္ပါဘူး။ ကေလးတီဘီျဖစ္ရင္ တီဘီအက်ိတ္ျဖစ္တယ္၊ အဆုတ္ထဲမွာရွိတယ္၊ အဆုတ္ ထဲမွာ ျဖစ္တဲ့ တီဘီက ခဏျဖစ္ၿပီး ျပန္ေပ်ာက္သြားတယ္။ ဒါကို ေဆးပညာအေခၚအေ၀ၚအရ Primary Complex လို႔ေခၚပါတယ္။ ကေလးမွာေတာ့သလိပ္ ထြက္တာနည္းတဲ့ တီဘီလို႔ေခၚပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ကေလး ကေလးခ်င္း ကူးတာမရွိပါဘူး။ ကေလးတီဘီက သလိပ္ထဲမွာ ပိုးပါတဲ့ လူႀကီးဆီက ကူးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ကေလးေတြမွာ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေကာ ျဖစ္ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ကေလး ေဆးယဥ္ပါးတီဘီအတြက္ သုေတသနေတြ လုပ္ဖူးပါတယ္။ ဆရာ့တပည့္တစ္ေယာက္ သု ေတသနလုပ္တာေတာ့ မေတြ႕ေသးဘူး။ ေလာေလာဆယ္ မႏၲေလးက ကေလးဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ သု ေတသနလုပ္ေတာ့ တစ္ေယာက္ေတြ႕တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေဆးယဥ္ပါးလူနာရွိတဲ့ အိမ္က ကေလးေတြမွာ ဆရာတို႔က သတိထားေစာင့္ၾကည့္ပါတယ္။ အခုခ်ိန္အထိ ဆရာ့အေတြ႕အႀကံဳအရေတာ့ ကေလးေတြမွာ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီျဖစ္တာမရွိေသးပါဘူး။ ကေလးေတြက တီဘီျဖစ္လို႔ ေဆးကုလုိက္ရင္ ေပ်ာက္တာခ်ည္းပါပဲ။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
