ေဒါက္တာစိုးလြင္ (သားဖြားမီးယပ္အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)
မိခင္စိတ္အျပည့္ျဖင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္သင့္
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ လူနာတစ္ေယာက္ကို ၾကည့္ၿပီးတိုင္း ဘာေတြေဆာင္ရမယ္၊ ဘာေတြေရွာင္ရမယ္ စသျဖင့္ ဆရာတို႔က ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ ေဆး႐ံုေတြမွာ မိခင္ေတြက အမ်ားႀကီး၊ ဆရာ၀န္က တစ္ေယာက္တည္း ျဖစ္ေတာ့ အကုန္လံုးကို စံုလင္ေအာင္ ေျပာဖို႔ အခ်ိန္မရွိပါဘူး။ ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက ကိုယ္ရဲ႕ ကေလးေလးကို လိုခ်င္လွပါၿပီဆိုတဲ့ မိခင္စိတ္ရွိၿပီး ကိုယ္၀န္ေဆာင္သင့္တာက အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။ ကေလးကို တကယ္လိုခ်င္လာၿပီဆိုရင္ ကိုယ္က မိခင္ျဖစ္ဖို႔ အဆင္သင့္ ျဖစ္ၿပီလား ဆိုတာကို ေတြးရမယ္။ ကိုယ့္မွာ ေရာဂါေတြရွိေနရင္ ကိုယ့္ေရာဂါေၾကာင့္ ဒီကေလးေလးမွာ ထိခိုက္မႈေတြမျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။
က်န္းမာတဲ့ ကေလးေမြးဖြားႏိုင္ဖို႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ သိထားသင့္တဲ့ အခ်က္မ်ား
က်န္းမာတဲ့ ကေလးေမြးဖြားႏိုင္ဖို႔ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ေ၀းေ၀းေရွာင္ဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ေသာက္မွ ထိခိုက္တာမဟုတ္ပါဘူး။ သူတစ္ပါးေသာက္တဲ့ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ႐ွဴမိရင္လည္း ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ေဖာလစ္အက္စစ္လို႔ ေခၚတဲ့ေဆးျပားေလးကို တစ္ေန႔တစ္လံုး မွန္မွန္ေသာက္ ဖို႔လိုပါတယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္ ေမြးလာရင္ မိခင္ေတြ ပထမဆံုးေမးတဲ့ ေမးခြန္းက ‘ဆရာ . . ကြၽန္မကေလးေလး ကိုယ္လက္အဂၤါစံုရဲ႕လား’ဆိုၿပီး ေမးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ‘ကေလးေလးက သူ႔အေဖလို မည္းသလား၊ ထိပ္ေျပာင္သလား’ စသျဖင့္ ေမးတတ္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိကေလးေလး ဦးေႏွာက္နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာၿပီး ကိုယ္လက္အဂၤါ မခ်ဳိ႕ယြင္းေအာင္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ ေဖာလစ္အက္စစ္ကို ေန႔စဥ္ ေသာက္သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီးၿပီဆိုတာနဲ႔ အနည္းဆံုး ႏွစ္လႀကိဳၿပီး ေဖာလစ္အက္စစ္ ေသာက္သင့္ပါတယ္။
ကိုယ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးလာခဲ့တဲ့ ရာသီရက္ကို မွတ္မိေနဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီရာသီရက္ကို မွတ္မိေနမွသာ ကေလးေလး ေမြးမယ့္ရက္ကို တြက္ခ်က္ႏိုင္မွာ ျဖစ္လို႔ပါ။ တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြကို ေမးလိုက္ရင္ ေယာင္ ၀ါး၀ါးေတြျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ေတြ႕တဲ့ ရက္ေကာက္ေျပာတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီရက္က အေရးႀကီးတာေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ဒိုင္ယာရီမွာျဖစ္ျဖစ္၊ ျပကၡဒိန္မွာျဖစ္ျဖစ္ မွတ္ထားဖို႔လိုပါတယ္။
ကိုယ့္မွာ ဘယ္လို ေရာဂါေတြရွိသလဲ၊ တခ်ဳိ႕မွာ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးတိုးစတဲ့ ေရာဂါေတြရွိသလို တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ တက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ ကိုယ့္မွာ ေရာဂါရွိမွန္းမသိၾကပါဘူး။ ျဖစ္သင့္တာက ကေလး ယူဖို႔စၿပီး ျပင္ဆင္ၿပီဆိုရင္ မိသားစု ဆရာ၀န္နဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး ကိုယ့္မွာ ဘာေရာဂါေတြရွိေနသလဲဆိုတာ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ေရာဂါေတြရွိေနရင္ ကိုယ္၀န္ယူဖို႔သင့္ေတာ္ရဲ႕လားဆိုတာ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေသခ်ာတိုင္ပင္ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုပါတယ္။ ကုသဖို႔ လိုအပ္ရင္ ကုသမႈခံယူၿပီး အေကာင္းဆံုး အေျခအေန မွာမွ ကေလးယူသင့္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕မသိဘဲ ကေလးယူၿပီးမွ ေသြးခ်ဳိေတြ တအားတက္လာတာမ်ဳိး ေတြ႕ရပါတယ္။
ဘယ္မွာမွလည္း ဗိုက္မအပ္ႏိုင္၊ ေရာဂါစစ္ေဆးမႈလည္း မရွိဘဲ အရပ္လက္သည္ေတြနဲ႔ ေမြးထားတဲ့ ကေလးေတြဆိုရင္ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေဆး႐ံုတက္ရတာ မ်ားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္ကတည္းက ေရာဂါ ရွိ၊ မရွိ စစ္သင့္တယ္၊ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ မဂၤလာမေဆာင္ခင္ကတည္းက စစ္သင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံ တခ်ဳိ႕တရား႐ံုးေတြမွာဆိုရင္ မဂၤလာေဆာင္မယ့္ ေမာင္ႏွံေတြကို ေသြးစစ္ထားၿပီးၿပီလား၊ အေျဖေတြျပပါလို႔ ေျပာတတ္တယ္၊ မစစ္ထားရင္ လက္မွတ္မထိုးေပးပါဘူး၊ ဒါက သိပ္ေကာင္းတဲ့ အေလ့အထပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မိခင္ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ရင္ ေရာဂါပိုးေတြ၀င္လြယ္ၿပီး က်န္းမာေရးထိခိုက္မယ္၊ သူကေမြးလာတဲ့ ကေလးက ကိုယ္လက္အဂၤါ ခ်ဳိ႕ယြင္းၿပီး ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္ မျပည့္တဲ့ ကေလးေလး ေမြးဖြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ အာဟာရ ျပည့္ေအာင္ စားသင့္ပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္လိုအပ္ေသာ အာဟာရ
အာဟာရဆိုတာ လူတစ္ေယာက္အတြက္ အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ကားတစ္စီးက ဓာတ္ဆီမထည့္ရင္ မသြားလာႏိုင္သလိုပဲ လူေတြကလည္း ဘာမွမစားရင္ ဘာမွမလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ မိခင္ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ရင္ ေရာဂါပိုးေတြ၀င္လြယ္ၿပီး က်န္းမာေရး ထိခိုက္မယ္၊ သူက ေမြးလာတဲ့ ကေလးက ကိုယ္လက္ အဂၤါခ်ဳိ႕ယြင္းၿပီး ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္မျပည့္တဲ့ ကေလးေလးေမြးဖြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာအာဟာရျပည့္ေအာင္ စားသင့္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ကို စံုလင္မွ်တေအာင္ စားသင့္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အေမေတြက ကိုယ္၀န္ေဆာင္တဲ့ သမီးကို အသားေတြမစားနဲ႔၊ ကေလးထြားမယ္၊ ပဲမစားနဲ႔၊ ကေလးေလပါမယ္ စသျဖင့္ ေျပာတတ္တယ္။ တစ္ခါတေလ ဘာစားရမွန္းကို မသိေလာက္ေအာင္ပါပဲ . . အဲဒီလိုနဲ႔ ထမင္းနဲ႔ ငါးေျခာက္ဖုတ္ေလး စားေနတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ ဒါက မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆေတြ ျဖစ္လို႔ တိုက္ထုတ္ပစ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီအခါ ဗီတာမင္ဘီ၀မ္း ခ်ဳိ႕တဲ့ၿပီး ထံု နာက်င္နာ ျဖစ္တတ္တယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဘိုးအဘြားေတြက ဆပ္ျပာကိုင္လုိ႔ ျဖစ္တာလို႔ ထင္တတ္တယ္၊ ဒီအေျခအေနမွာ ဗီတာမင္ဘီ၀မ္းကို အျမန္ဆံုးေပးႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ ႏွစ္ေယာက္စာ စားသင့္သလား
ေနာက္ထပ္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ေတြ လုပ္ေလ့ရွိတဲ့ အယူအဆမွားက ဗိုက္ထဲက ကေလးအတြက္ပါႏွစ္ေယာက္စာ စားမယ္ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က ငါးခါစားရင္ အခု ၁၀ ခါစားမယ္ဆိုတာမ်ဳိး လုပ္တတ္ၾကတယ္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဗိုက္ထဲက ကေလးအတြက္ အပိုေဆာင္းၿပီး မ်ားမ်ားစားလိုက္ရင္ ကယ္လိုရီအပိုတိုင္းက အဆီအျဖစ္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ သိုေလွာင္သြားတယ္။ ကေလးေမြးၿပီး သြားေရာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အဆမတန္ မ်ားသြားတတ္တယ္။
ႏြားႏို႔၊ ၾကက္ဥ/ဘဲဥစတာေတြကို မက်က္တက်က္မစားေသာက္သင့္ဘူး။ ပိုးေတြပါတတ္လို႔ အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းစားရင္ အားရွိတယ္ဆိုၿပီး ၾကက္သည္းၾကက္ျမစ္၊ ၀က္သည္း စတာေတြ ေန႔စဥ္စားရင္ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ တိရစၦာန္ကလီစာေတြထဲမွာ ဗီတာမင္ေအပါ၀င္တဲ့အတြက္ ဗီတာမင္ေအက မ်ားလြန္းရင္ ကေလးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေကာ္ဖီနဲ႔ အရက္ကို မေသာက္သင့္ပါဘူး။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ၀ဖို႔ လိုသလား
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ “ ၀မွ လွတယ္” ဆိုတဲ့ စကားက မွားပါတယ္။ ၀တာက ေရာဂါေတြ ပိုျဖစ္လြယ္တတ္သလို ကင္ဆာေတာင္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ စိတ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တဲ့ ေရာဂါ၊ ေသြးခ်ဳိဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ စတာေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကေလး လမေစ့တာေတြ၊ ခြဲစိတ္ရခက္ခဲတာေတြ စတဲ့ ျပႆနာေတြ ရွိတတ္တယ္။ ခြဲစိတ္ေမြးဖြားရာမွာ ၀တဲ့လူနာကို ခြဲရမွာ သိပ္ကို ေၾကာက္ပါတယ္။ အဆီအထပ္ထပ္ကို ခြဲၿပီး ကေလးကို ေမြးထုတ္ရပါတယ္။ ခြဲၿပီးသြားရင္လည္း အနာက်က္ဖို႔ ခဲယဥ္းပါတယ္။ ေမ့ေဆးေပးဖို႔လည္းမလြယ္ပါဘူး။ ခ်ဳပ္႐ိုးေတြကလည္း ကြဲထြက္တတ္တဲ့ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မပိန္မ၀ ခႏၶာကိုယ္ကို ထိန္းသင့္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္က သိပ္၀ေနရင္လည္း မေကာင္း၊ သိပ္ပိန္ေနရင္လည္း မေကာင္းပါဘူး။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေ၀ဒနာေတြ ကင္းေအာင္
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ပ်ဳိ႕မယ္၊ အန္မယ္၊ ၀မ္းခ်ဳပ္မယ္၊ ရင္ပူမယ္၊ တစ္ခါတေလ လိပ္ေခါင္းေတာင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ . . အန္ရင္း အန္ရင္း အသက္ေတာင္ပါတဲ့အထိ ျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ သတိထားသင့္ပါတယ္။ အန္တတ္ရင္ အပူအစပ္ေတြ၊ အဆီမ်ားတာေတြ ေရွာင္ရပါမယ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ဘာအစာမွ မ၀င္ဘဲနဲ႔ အန္ပဲ အန္ေနတတ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အစာကို နည္းနည္းစီ နည္းနည္းစီ စားေပးၿပီး အအန္ေပ်ာက္ ေဆးေသာက္ေပးရပါမယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ရင္ပူရင္ အ၀တ္က်ပ္က်ပ္ေတြမ၀တ္ရဘူး။ ေခါင္းအံုး ျမႇင့္ၿပီး အိပ္ေပးရမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကိုယ္၀န္ ေဆာင္မိခင္ေတြက ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာထြက္လာတဲ့ ေဟာ္မုန္းက သားအိမ္ကို ၿငိမ္ေအာင္ထိန္းေပးတဲ့အျပင္ အူေတြကိုပါ ၿငိမ္ေအာင္လုပ္ပစ္လိုက္ပါတယ္။ အူေတြက မလႈပ္ရွားေတာ့ ၀မ္းခ်ဳပ္တတ္ပါတယ္။ ၀မ္းမသြားရင္ ေနရခက္တဲ့အတြက္ ၀မ္းမွန္မွန္သြားေအာင္ အသီးအရြက္ေတြမ်ားမ်ားစားရမယ္၊ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရမယ္၊ မနက္မိုးလင္းလာရင္ ေရေသာက္၊ ၀မ္းသြားတတ္တဲ့ အက်င့္ကို လုပ္ထားရပါမယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္လည္း ေတြ႕ရာႀကံဳရာ ၀မ္းႏုတ္ေဆးျပင္းျပင္း ေတြမေသာက္သင့္ပါဘူး။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ေတြနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ၀မ္းႏုတ္ေဆးအေပ်ာ့စား (ဥပမာ MOM)ကို ေသာက္ေပးရမယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္တစ္ေယာက္က တစ္ေယာက္တည္း ေလွ်ာက္သြားသင့္ပါဘူး။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေျခသလံုးၾကြက္တက္တတ္တဲ့အတြက္ လႈပ္ရွားမႈ မ်ားမ်ား လုပ္ေပးရမယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေျခသလံုးကို ႏွိပ္နယ္ေပးရပါမယ္။
ေဖာတာ၊ ေရာင္တာေတြ ျဖစ္လာရင္ ကိုယ္၀န္ ဆိပ္တက္တဲ့ လကၡဏာေတြ ျဖစ္တတ္လို႔ သတိထားရပါမယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ဘာအေၾကာင္းမွမရွိဘဲ ေမာပန္းေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရင္လို ပင္ပင္ပန္းပန္း အလုပ္မလုပ္သင့္ပါဘူး။ စိတ္ကိုလည္း ေျဖေလွ်ာ့ထားရပါမယ္။ ခါးကို မတ္မတ္ ထားရမယ္၊ ေဒါက္ျမင့္ဖိနပ္ မစီးရဘူး၊ ဖိနပ္ပါး စီးရမယ္။ ပစၥည္းေတြကို ကုန္းၿပီး မေကာက္ရဘူး၊ ထိုင္ၿပီးမွ ေကာက္ရမယ္။ ဒါမွ ခါးနာတဲ့ ေ၀ဒနာကင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
