“မႏၲေလးေဆး႐ံုႀကီးက ႏွလံုးအထူးကုကြန္ရက္ရဲ႕ႀကိဳးပမ္းမႈေၾကာင့္ အသက္ ၇၀ရွိတဲ့ အစ္ကိုႀကီးရဲ႕အသက္ကို အခ်ိန္မီကယ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီ။ အခု မနက္ေစာေစာမွာ အစ္ကိုႀကီး မနက္ရွစ္နာရီေလာက္ကတည္းက ရင္ဘတ္ေအာင့္ၿပီး ေခြၽးေတြျပန္ေနတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းပဲ ေဆးခန္းေျပးၿပီး ECG ႐ိုက္လိုက္တယ္။ အေျဖအရ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တယ္လို႔ အေျဖရတာနဲ႔ ဆရာ၀န္က STEMI Network ရဲ႕ Hotline ဖုန္းနံပါတ္ ၀၉ ၂၅၉၈၉၈၆၆၁၊ ၀၉ ၂၅ ၉၈၉၈၆၆၂ ကို ဖုန္းဆက္ၿပီး ECG အေျဖကို Viber နဲ႔ တစ္ခါတည္းပို႔လိုက္တယ္။ ဆရာတို႔က လာခဲ့ဆိုတာနဲ႔ေဆး႐ံုကို အျမန္သြားေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြက အဆင္သင့္ေစာင့္ေနၿပီး ေသြးေၾကာဖြင့္ေပးပါတယ္။ လူနာလည္း ခ်က္ခ်င္းသက္သာသြားပါတယ္။ တတ္ႏိုင္သည္ျဖစ္ေစ၊ မတတ္ႏိုင္သည္ျဖစ္ေစ အလွဴေငြေလာက္ပဲ ထည့္ခိုင္းပါတယ္။
လုပ္လက္စ အလုပ္ေတြကိုခ်ၿပီး အျမန္ဆံုးအသက္ကယ္ေပးတဲ့ ပါေမာကၡေဒါက္တာသန္းသန္းႀကိဳင္နဲ႔ ပါေမာကၡေဒါက္တာေက်ာ္စိုး၀င္းတို႔ ကြန္ရက္ကို အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္”ဆိုသည့္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္တြင္ တင္ထားသည့္ Post တစ္ခုကို ဖတ္မိသည့္အခိုက္ မႏၲေလးျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး၊ ႏွလံုးေရာဂါအထူးကုဌာနက ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ STEMI Network ကြန္ရက္အေၾကာင္းကို အမ်ားျပည္သူတို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိရွိနားလည္သင့္ေၾကာင္း သေဘာေပါက္မိပါသည္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ ထိုကြန္ရက္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး၊ ႏွလံုးေရာဂါအထူးကုဌာနမွ ပါေမာကၡေဒါက္တာ ေက်ာ္စိုး၀င္းအား ေမးျမန္းေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
ေမး. ႏွလံုးေသြးေၾကာ ပိတ္ေနတဲ့လူနာကို ဆရာတို႔ကြန္ရက္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ေပးပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း/ပိတ္ေရာဂါဆိုတာ ေသြးေၾကာက သာမန္နည္းနည္းက်ဥ္းတာရွိသလို ဆိုးဆိုးရြားရြားက်ဥ္းတာလည္းရွိပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာမွာလည္း အခု ေလာေလာလတ္လတ္ပိတ္တာရွိသလို ဟိုးအရင္တုန္းကပိတ္တာလည္း ရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္း/ပိတ္ေရာဂါက ေလးမ်ဳိးေလာက္ရွိတာေပါ့။ သာမန္ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတာကေတာ့ ေဆးေသာက္႐ံုနဲ႔ သက္သာပါတယ္။
ႏွလံုးေသြးေၾကာ ဆိုးဆိုးရြားရြားက်ဥ္းတာမ်ဳိးကေတာ့ ေဆးေသာက္႐ံုနဲ႔ မသက္သာဘူးဆိုရင္ ဆရာတို႔က ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တာေပါ့။ ဒီလိုေသြးေၾကာခ်ဲ႕တာကို Appointment ရက္ခ်ိန္းေပးၿပီး ခ်ဲ႕႐ိုးခ်ဲ႕စဥ္အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ဒါကို Elective PCI (ေသြးေၾကာကို မခြဲမစိတ္ဘဲခ်ဲ႕တဲ့နည္း)လို႔ ေခၚပါတယ္။ ေသြးေၾကာကက်ဥ္းတယ္၊ အဲဒါကို ေဆးေသာက္လို႔ မရတဲ့အခါမွာ ခ်ဲ႕တာပါ။ ေနာက္တစ္ခုက ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့ လူနာေတြမွာ ဟိုးအရင္ကတည္းက ေသြးေၾကာပိတ္ထားတဲ့သူ ဒါမွမဟုတ္ ေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး သံုးေလးရက္-ႏွစ္လ သံုးလၾကာၿပီးမွ ေရာက္လာတဲ့သူေတြက်ေတာ့လည္း ရက္ခ်ိန္းေပးၿပီး သူ႔ရက္နဲ႔သူ Elective PCI နည္းနဲ႔ပဲ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕ေပးတာလည္း ရွိပါတယ္။
ဒီလို အခ်ိန္မီ ေသြးေၾကာမပြင့္ရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ထားတဲ့သူေတြက ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဆး႐ံုခဏခဏတက္ ရသလို အိမ္မွာေနမေကာင္းလည္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒါက ႏွလံုးညႇစ္အားက်တဲ့ေရာဂါျဖစ္ၿပီး ႏွလံုးၾကြက္ သားက ညႇစ္အားေကာင္းေကာင္း မရွိေတာ့တဲ့အခါ အေမာေဖာက္တဲ့ Heart Failure ျဖစ္သြားလို႔ပါ။ အဲဒီအခါ ခဏခဏ ေဆး႐ံုတက္ခ်င္လည္း တက္ေနရတတ္ . . .
အခု ဆရာတို႔ ကြန္ရက္အေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေပးေနတာက်ေတာ့ အေရးေပၚ အခ်ိန္မိနစ္မဆိုင္းဘဲ ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕ေပးတဲ့နည္း (Primary PCI) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းက ေသြးေၾကာခ်က္ခ်င္း ပိတ္၊ ခ်က္ခ်င္းခ်ဲ႕တဲ့နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာတစ္ေခ်ာင္းပိတ္တယ္၊ ပိတ္ပိတ္ခ်င္း ၁၂ နာရီအတြင္းမွာ ခ်ဲ႕လိုက္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ဒီလူနာရဲ႕ လတ္တေလာ အသက္အႏၲရာယ္က နည္းသြားသလို ေရရွည္အက်ဳိးအတြက္ ပိုေကာင္းသြားပါတယ္။
ေရရွည္ေကာင္းက်ဳိးဆိုတဲ့ေနရာမွာ ေျပာစရာရွိတာက ဒီလိုအခ်ိန္မီေသြးေၾကာမပြင့္ရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ထားတဲ့သူေတြက ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဆး႐ံုခဏခဏတက္ရသလို အိမ္မွာေနမေကာင္းလည္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒါက ႏွလံုးညႇစ္အားက်တဲ့ေရာဂါျဖစ္ၿပီး ႏွလံုးၾကြက္သားက ညႇစ္အားေကာင္းေကာင္း မရွိေတာ့တဲ့အခါ အေမာေဖာက္တဲ့ Heart Failure ျဖစ္သြားလို႔ပါ။ အဲဒီအခါ ခဏခဏ ေဆး႐ံုတက္ခ်င္လည္း တက္ေနရတတ္ပါတယ္။
ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း သူတို႔ပံုမွန္လုပ္ေနတဲ့ စီးပြားရွာတဲ့တာ၀န္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ သူတို႔အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားသလို မိသားစုလည္း ပိုက္ဆံကုန္တယ္၊ လုပ္အားေလ်ာ့တယ္၊ အဆံုးထိ ၿခံဳေျပာရရင္ ေဆး႐ံုေဆးခန္းစရိတ္ကုန္တဲ့အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ပါ လုပ္အားတန္ဖိုး ဆံုး႐ႈံးရပါတယ္။ ဒီလို ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြ အကုန္လံုးေလ်ာ့သြားေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းက ၁၂ နာရီအတြင္း ႏွလံုးေသြးေၾကာကို အျမန္ဆံုးခ်ဲ႕ေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဟိုအရင္တုန္းက ထိုးေဆးကို ေရနဲ႔ေဖ်ာ္ၿပီး ႏွလံုးေသြးေၾကာ ဖြင့္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီလို ေသြးေၾကာဖြင့္တဲ့အခါမွာ လူ ၁၀၀ ဦးမွာ ၆၀ ေလာက္ပဲ ပြင့္ပါတယ္။ ပြင့္သြားၿပီးတဲ့ လူေတြမွာလည္း တစ္ပတ္အတြင္း ျပန္ပိတ္ႏိုင္တဲ့ အလားအလာက ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိေနပါတယ္။ ေဆးနဲ႔ခ်ဲ႕လိုက္တဲ့အတြက္ ေသြးေၾကာပြင့္သလား၊ မပြင့္ဘူးလားဆိုတာကိုလည္း ႐ုတ္တရက္မသိႏိုင္ပါဘူး။ ေသြးေၾကာမပြင့္ရင္လည္း ဘာမွလုပ္လို႔မရခဲ့ဘူး။ ဒါက လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္တုန္းက ကုသခဲ့တဲ့ ကုထံုးျဖစ္ပါတယ္။
အခုက်ေတာ့ ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့ လူနာေရာက္လာၿပီဆိုတာနဲ႔ တစ္ခါတည္း စက္ခန္းထဲထည့္ၿပီး ပိတ္ေနတဲ့ေသြးေၾကာကို စုပ္ထုတ္ဖို႔လိုရင္ထုတ္ၿပီး Heart Failure နဲ႔ ခ်ဲ႕လိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဒါက္ထည့္လိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို အေရးေပၚေသြးေၾကာခ်ဲ႕တယ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္လိုက္ရင္ ၉၉ ဒသမ ၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေသြးေၾကာပြင့္သြားပါတယ္။ ေသြးေၾကာထဲ ထံုးခဲေတြမ်ားေနရင္ေတာ့ လူ ၁၀၀၀မွာ တစ္ေယာက္ေလာက္ မပြင့္ပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ အၾကမ္းအားျဖင့္ ရာႏႈန္းျပည့္နီးပါးေလာက္ ေသြးေၾကာပြင့္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေသြးေၾကာပြင့္တာကိုလည္း ဆရာတို႔ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ရတယ္၊ ေသြးေၾကာျပန္ပိတ္ႏိုင္တဲ့ အလားအလာကလည္း အေတာ္ကိုနည္းပါတယ္။ ဒီကုထံုးက သိပ္ေကာင္းတဲ့နည္းပါ။ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ၿပီဆိုရင္ ပိတ္တဲ့သူရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္က ေဆး႐ံုမေရာက္ခင္မွာ ေသဆံုးသြားေလ့ရွိပါတယ္။ အိမ္မွာ ေသတဲ့သူရွိသလို လမ္းမွာေသတဲ့သူလည္း ရွိပါတယ္။ က်န္တဲ့သူေတြက ေသြးေၾကာပြင့္တဲ့ကုထံုးကို မရခဲ့ဘူးဆိုရင္ လူ ၁၀၀မွာ ၂၅ ေယာက္ေလာက္ ထပ္ေသျပန္ပါတယ္။
ေဆးနဲ႔ ေသြးေၾကာဖြင့္ႏိုင္ခဲ့ရင္ ေသဆံုးတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းက ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ထပ္ေလ်ာ့သြားပါတယ္။ အေရးေပၚ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕လိုက္ရင္ေတာ့ ေသဆံုးႏိုင္ေျခက ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။ အေရးေပၚ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕ကုထံုးေၾကာင့္ ဆရာတို႔ေဆး႐ံုကို လူ ၁၀၀ တက္တိုင္း အရင္နဲ႔စာရင္ ၁၀ေယာက္ အသက္ပိုရွင္ေအာင္ ကယ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြန္ရက္ဖြဲ႕လိုက္တဲ့အတြက္ ဒီလိုအသက္ပိုရွင္တဲ့အျပင္ႏွလံုး ညႇစ္အားက်တဲ့ ေရာဂါမျဖစ္ေတာ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ခဏခဏေဆး႐ံုတက္ရတာ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။
ေမး. Balloon နဲ႔ အေရးေပၚ ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕တဲ့နည္းကို ဘယ္အခ်ိန္ကစခဲ့တာပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ၂၀၁၃ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၈ရက္ေန႔မွာ ဒီကုထံုးကို စခဲ့တာပါ။ အခုဆိုရင္ သံုးႏွစ္ေက်ာ္သြားပါၿပီ။ အေရးႀကီးတာက ဆရာတို႔ ဘယ္ေလာက္လုပ္လုပ္ လူနာမေရာက္ရင္ လုပ္လုိ႔မရပါဘူး။ လူနာေရာက္ဦး၊ ေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး ၁၂ နာရီေက်ာ္မွ ေရာက္ရင္ ဆရာတို႔ ဘာမွလုပ္လို႔မရပါဘူး။ လူနာက ဒီကုထံုးကို အႀကီးစားခြဲစိတ္ကုထံုးလို႔ထင္ၿပီး ေၾကာက္ေနရင္လည္း ဆရာတို႔လုပ္လို႔မရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ေငြေၾကးအခက္အခဲ . . ေလာေလာဆယ္မွာ အေရးေပၚႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕လုပ္ငန္းအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရက ပံ့ပိုးေပးထားတာရွိသလို ႏိုင္ငံျခားက NGO အဖြဲ႕ေတြက လွဴထားတာလည္း ရွိပါတယ္။
အဲဒီအတြက္ အခုအခ်ိန္မွာ ကုန္က်စရိတ္ အေတာ္သက္သက္သာသာနဲ႔ ကုသေပးေနပါတယ္။ လူနာက အေတာ္ေလးအခက္အခဲရွိေနရင္ အလွဴေငြနဲ႔ လုပ္ေပးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ ေရရွည္တည္တံ့ေအာင္ တတ္ႏိုင္တဲ့သူဆိုရင္ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တဲ့ပစၥည္း ျပန္၀ယ္ခိုင္းၿပီး ျပန္ျဖည့္ပါတယ္။ ဒါမွ လည္ပတ္ေနမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ လူနာေတြအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၊ ေဆး႐ံုနဲ႔ကုသေပးတဲ့ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြကို ေငြေၾကးေပးစရာမလိုပါဘူး။ သူတို႔ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕ရာမွာ သံုးရတဲ့ပစၥည္းနဲ႔ ေဆးဖိုးေတြအတြက္ပဲ ေပးရတာျဖစ္ပါတယ္။
ကြန္ရက္လုပ္လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ လူနာအတြက္ေကာ လူနာကို ကုေနတဲ့ ဆရာ၀န္အတြက္ပါ အမ်ားႀကီးအက်ဳိးရွိသြားပါတယ္။ ဒါက ဆရာ၀န္ေတြအတြက္ပါ သင္ၾကားေရးတစ္ခုလို ျဖစ္သြားပါတယ္ . . .
ေမး. ကြန္ရက္ဖြဲ႕လိုက္တဲ့အတြက္ ဘယ္လိုေကာင္းက်ဳိးေတြ ရရွိသြားပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ႏွစ္ႏွစ္မွာ ကြန္ရက္ဆိုတာ မဖြဲ႕ဘဲ ဒီအတိုင္းကုသေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လူနာက မသိေတာ့ ဆရာတို႔ဆီကို အခ်ိန္မီမေရာက္တဲ့အတြက္ လူနာမ်ားမ်ား ကုသမႈမေပးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဆရာတို႔ဆီေရာက္တဲ့ လူနာေတြက ေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး အခ်ိန္ ၁၂ နာရီေက်ာ္မွခ်ည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဆရာတို႔ဆီ ေရာက္လာရင္ေတာင္ ဆရာတို႔မွာ လူစုရတဲ့ အခက္အခဲရွိတယ္။ ဒါေတာင္ ကံေကာင္းတာက ဆရာတို႔ဆီက ဆရာမေတြက ေဆး႐ံု၀င္းထဲေနၿပီး ဆရာတို႔ေတြကလည္း ေဆး႐ံုအနီးအနားတစ္၀ိုက္မွာပဲ ေနပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ လူနာေရာက္လာခ်ိန္မွာ ဆရာတို႔ေတြစုရတယ္၊ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တဲ့ စက္ႀကီးကိုလည္း ႀကိဳဖြင့္ရတယ္၊ အဲဒီအခါ နာရီ၀က္- ၄၅ မိနစ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူရပါတယ္။ ႐ံုးဖြင့္ရက္ဆိုရင္ အဲဒီေလာက္ မၾကာေပမယ့္ ႐ံုးပိတ္ရက္နဲ႔ ႐ံုးခ်ိန္ျပင္ပဆိုရင္ ၾကာပါတယ္။ လူနာကလည္း ေဆး႐ံုလာဖို႔ ၾကာသလို ဆရာတို႔ျပင္ဆင္ရတာလည္း အခ်ိန္ထပ္ၾကာေနတယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ႐ုတ္တရက္ပိတ္တဲ့ လူနာအတြက္ မိနစ္တိုင္း၊ မိနစ္တိုင္း အေရးႀကီးပါတယ္။ လူနာကို ႏွလံုးေသြးေၾကာဖြင့္ဖို႔ တစ္မိနစ္ေနာက္က်ရင္ ၁၀ ရက္ပိုၿပီး အသက္တိုပါတယ္၊ တစ္နာရီေနာက္က်ရင္ ရက္ ၆၀၀ (ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး) အသက္တိုသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာတို႔က အခ်ိန္ျမန္ေစခ်င္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ကြန္ရက္ (Network) ဆိုၿပီး ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီအခါ လူနာကို ေသြးေၾကာပိတ္တယ္လို႔ သိတဲ့ဆရာ၀န္က ဆရာတို႔ Network ကို ဖုန္းေခၚၿပီး ECG အေျဖကို Viber နဲ႔ ပို႔လိုက္တယ္ဆိုရင္ ဆရာတို႔က ေသခ်ာၿပီ၊ ဒီလူနာက ေသြးေၾကာခ်ဲ႕ရမယ့္ လူနာ၊ အခ်ိန္ကလည္း ၁၂နာရီအတြင္း မွီတယ္၊ လာခဲ့ဆိုၿပီး ေျပာလိုက္တယ္၊ အဲဒီလိုေျပာၿပီး လူနာေဆး႐ံုမေရာက္ခင္ ဆရာတို႔က အကုန္လံုးကိုစုၿပီး အဆင္သင့္ ျပင္ထားလိုက္တယ္။ ထံုးစံဆိုရင္ လူနာတစ္ေယာက္ေရာက္တဲ့အခါ ေဆး႐ံုျပင္ပလူနာကုဌာနမွာ စာရင္းသြင္းရတယ္။
သူ႔ေရွ႕မွာ လူနာ ေလးငါးဆယ္ေယာက္ရွိေနရင္ အခ်ိန္ၾကန္႔ၾကာမႈရွိတယ္။ အဲဒီလို ၾကန္႔ၾကာမႈကို ေရွာင္ရွားခ်င္တယ္၊ လူနာေရာက္မွ ဆရာတို႔ျပင္ဆင္ရတဲ့ ၾကန္႔ၾကာမႈကို ေရွာင္ရွားခ်င္တယ္၊ အဲဒီအတြက္ ကြန္ရက္ဖြဲ႕လိုက္တဲ့အခါ လူနာအတြက္ အနည္းဆံုး ႏွစ္နာရီေလာက္ အခ်ိန္ပိုတိုသြားပါတယ္။ လူနာေရာက္တာနဲ႔ ဆရာတို႔ဆီကို ခ်က္ခ်င္းေခၚၿပီး လူနာကို ရွင္းျပၿပီးတာနဲ႔ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕ေပးလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ဒီလူနာက ေဆး႐ံုျပင္ပလူနာကုဌာနမွာ ေဆး႐ံုတက္ေၾကာင္း စာရင္းသြင္းရပါတယ္။
ဒီကြန္ရက္ဖြဲ႕လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ လူနာအတြက္ ေသြးေၾကာဖြင့္ဖို႔ အခ်ိန္ၾကန္႔ၾကာမႈနည္းသြားပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တယ္လို႔ ရွင္းေနတဲ့ ECG အေျဖရွိသလို တစ္ခါတေလ သာမန္ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အဖို႔ ဆံုးျဖတ္ရခက္တဲ့ အေျဖလည္းရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ECG Viber ပို႔လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ ဆရာတို႔ဆီက ႏွလံုးအထူးကု ဆရာ၀န္တစ္ဦးကၾကည့္ၿပီး “ဒါက ေသြးေၾကာပိတ္တာ ေသခ်ာတယ္၊ ဒါကမဟုတ္ဘူး” ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေပးႏိုင္သြားပါတယ္။ ေျပာရရင္ ကြန္ရက္လုပ္လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ လူနာအတြက္ေကာ လူနာကိုကုေနတဲ့ ဆရာ၀န္အတြက္ပါ အမ်ားႀကီး အက်ဳိးရွိသြားပါတယ္။ ဒါကဆရာ၀န္ေတြအတြက္ပါ သင္ၾကားေရးတစ္ခုလို ျဖစ္သြားပါတယ္။
ေမး. ေသြးေၾကာခ်ဲ႕ကုထံုးအတြက္ ကြန္ရက္မွာလူအင္အား ဘယ္ေလာက္လိုအပ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တဲ့ေဆးက လက္ေထာက္ဆရာ၀န္နဲ႔ သူနာျပဳဆရာမတစ္ေယာက္ရွိရင္ ဘယ္ေနရာမွာမဆို ေပးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕ရာမွာ စက္ႀကီးရွိရမယ္၊ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕လုပ္ငန္းေတြကို ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္လုပ္ႏိုင္တဲ့ ဆရာ၀န္ရွိရမယ္၊ ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးမယ့္ သူနာျပဳဆရာမ အနည္းဆံုး သံုးဦးရွိရပါမယ္။ ဒီစက္ႀကီးကို ကိုင္တြယ္ေပးမယ့္ ဓာတ္မွန္ကြၽမ္းက်င္တစ္ေယာက္လိုပါတယ္။ အျပင္ကေန ဆရာတို႔ ကုသေနတာကိုထိုင္ၿပီး ေမာ္နီတာထဲ မွတ္ေပးမယ့္သူ တစ္ေယာက္လည္းလိုပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ကုသၿပီးခ်ိန္မွာ အထူးၾကပ္မတ္ကုသခန္းထဲ ေစာင့္ၾကည့္ေပးမယ့္ ဆရာမေလးေတြလည္းလိုပါတယ္။ ဒီကုထံုး လုပ္ႏိုင္ဖို႔ စက္ႀကီးလိုသလို အနည္းဆံုး ကြၽမ္းက်င္တဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း ၈-၁၀ ေယာက္ေလာက္လိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တဲ့ ပစၥည္းလိုအပ္တယ္၊ အဲဒီ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တဲ့ပစၥည္းက ေစ်းႀကီးပါတယ္။ ဒီနည္းကို ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံေတြမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ စုႏွစ္ကတည္းက လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ ဆရာတို႔ဆီမွာ စက္ပစၥည္းအခက္အခဲေတြေၾကာင့္ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။
လက္ရွိအေနအထားအရေျပာရရင္ လူအင္အားမႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လူေတြကို အသက္ကယ္ေပးႏိုင္မယ္၊ မိသားစုအပိုကုန္မယ့္ ေငြေလ်ာ့နည္းေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္မယ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ လုပ္အားတန္ဖိုး ဆံုး႐ႈံးမႈေလ်ာ့နည္းမယ္ဆိုတဲ့ အသိစိတ္နဲ႔ လုပ္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဦးေကာင္း၊ တစ္ေယာက္ေကာင္းနဲ႔ မရပါဘူး။ အားလံုးက လူနာအက်ဳိးအတြက္ ကိုယ္ပိုင္အသိစိတ္ဓာတ္ေတြနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေပးလို႔ ဒီေလာက္ ေအာင္ျမင္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဖုန္းကို ၂၄ နာရီ ဖြင့္ထားၿပီး ႏွလံုးအထူးကု သင္တန္းသားႏွစ္ဦးက ကိုင္ထားပါတယ္။
ေမး. ကြန္ရက္မဖြဲ႕ခင္က ကုသႏိုင္ခဲ့တဲ့ လူနာနဲ႔ ကြန္ရက္ဖြဲ႕ၿပီး ကုသႏိုင္တဲ့လူနာဦးေရ ကြာျခားမႈရွိသြားပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ပထမႏွစ္မွာ ၄၇ ေယာက္၊ ဒုတိယႏွစ္မွာ ၅၉ ေယာက္၊ တတိယႏွစ္ ကြန္ရက္ဖြဲ႕ၿပီး ကုသမႈ ေပးလိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ၂၃၃ ေယာက္ကို ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြန္ရက္ဖြဲ႕ၿပီးခ်ိန္မွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕နဲ႔ မိုင္ ၁၀၀ ေ၀းတဲ့ေနရာေတြ (မႏၲေလးၿမိဳ႕ကိုသံုးနာရီအတြင္းေရာက္ေအာင္ လာႏိုင္မယ့္ေနရာေတြ) ဥပမာ မံုရြာ၊ ေရႊဘို၊ စစ္ကိုင္း၊ မိတၳီလာ၊ ျမင္းၿခံ၊ ပခုကၠဴ၊ ေညာင္ဦး၊ ေက်ာက္ဆည္၊ ျပင္ဦးလြင္ စတဲ့ ၿမိဳ႕ေတြကိုသြားၿပီး ၿမိဳ႕ေပၚက အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြ ဖိတ္ပါတယ္၊ ၿပီးေတာ့ အေရးေပၚ ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕တာရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကို ရွင္းျပပါတယ္။ ဆရာတို႔ ကြန္ရက္အေၾကာင္းေျပာၿပီး ဆရာတို႔ဆီကို ဘယ္လို လႊဲပို႔ေပးလို႔ရတယ္ဆိုတာ ေျပာျပပါတယ္။ အဲဒီလို ေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္လိုက္ေတာ့ လူနာေတြ အရမ္းမ်ားလာပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဆိုရင္ ႏွစ္၀က္အတြင္းမွာကို လူနာ ၁၀၀ နီးပါးေလာက္ ကုသေပးၿပီးေနပါၿပီ။
ေမး. ကြန္ရက္ေရရွည္တည္တံ့ဖို႔ ဘာေတြလိုအပ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေရရွည္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ကလည္း ပံ့ပိုးမႈရွိရပါမယ္၊ လူနာေတြကလည္း သူတို႔တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကုန္က်စရိတ္စိုက္ထုတ္ၿပီး ကုဖို႔လိုမယ္၊ ၀န္ထမ္းအင္အားလိုမယ္။ ႏိုင္ငံျခားမွာဆိုရင္ ဒီလိုလူနာေတြက ဖုန္းဆက္လိုက္တာနဲ႔ အေရးေပၚလူနာတင္ယာဥ္နဲ႔ သြားေခၚၿပီး ေဆး႐ံုက ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕ဌာနဆီ တိုက္႐ုိက္ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ အဲဒီလိုမရွိေသးတဲ့အတြက္ ဆရာတို႔က လူမႈကူညီေရး အသင္းေတြကို ဆရာတို႔အေၾကာင္းရွင္းျပၿပီး လူနာက အေရးေပၚေသြးေၾကာပိတ္တယ္ဆိုၿပီးေခၚရင္ ဒီလကၡဏာေတြေတြ႕ရင္ မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး ျပင္ပလူနာကုဌာနကို ေခၚခဲ့ပါ၊ အခ်ိန္ၾကန္႔ၾကာမွာစိုးလို႔ တျခားေနရာေတြကို မပို႔ပါနဲ႔လို႔ ေျပာရပါတယ္။
ကားေပၚမွာ တစ္ခုခုျဖစ္ရင္ သူတို႔ ဘာမွမလုပ္တတ္ဘူးလို႔ ဆိုတာနဲ႔ ဆရာတို႔က အေရးေပၚ အသက္ကယ္နည္းသင္တန္းကို တစ္ႀကိမ္ေခၚေပးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း ဆက္လုပ္ေပးဖို႔လည္းရွိပါတယ္။ ကြန္ရက္မဖြဲ႕ခင္တုန္းက ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တဲ့သူ ၁၀၀ မွာ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက မႏၲေလးၿမိဳ႕နဲ႔ အနီးတစ္၀ိုက္ ေျခာက္ၿမိဳ႕နယ္ကပဲ။ ကြန္ရက္ဖြဲ႕ၿပီးခ်ိန္မွာ မႏၲေလးက တစ္၀က္ျဖစ္သြားၿပီး က်န္တဲ့နယ္ေတြက တစ္၀က္ျဖစ္သြားပါတယ္။ ကြန္ရက္ထူေထာင္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ျပင္ပက လူနာေတြအတြက္ပါ အက်ဳိးရွိသြားပါတယ္။
ေမး. ႏွလံုးေသြးေၾကာ ႐ုတ္တရက္ပိတ္ၿပီဆိုရင္ လူနာက ဘယ္လိုလကၡဏာေတြ ျဖစ္ေပၚတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. အဓိကကေတာ့ ရင္ဘတ္ေအာင့္တာေပါ့။ ရင္ဘတ္ေအာင့္တာကေတာ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာအျပင္ တျခားအေၾကာင္းအရာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး ရင္ဘတ္ေအာင့္တယ္ဆိုရင္ ႏွလံုးေနရာက ေအာင့္တယ္လို႔ လူနာေတြက ထိုးျပၾကတယ္။ ဒါဆိုရင္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခနည္းႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း/ပိတ္တယ္ဆိုရင္ ရင္ဘတ္ရဲ႕ အလယ္တည့္တည့္၊ ရင္ေခါင္း၊ လည္ပင္းေနရာမွာ ေအာင့္တတ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ဘယ္ေနရာရယ္လို႔ တိတိက်က် ၫႊန္ျပလို႔မရေအာင္ ရင္ေခါင္း၊ ရင္ဘတ္တစ္ခုလံုး တစ္ျပင္လံုးႀကီးေအာင့္ပါတယ္၊ စူးခနဲစူးခနဲေအာင့္တာဆိုရင္ သိပ္မတူပါဘူး။ အျပင္ကေန ရင္ဘတ္တစ္ခုလံုးကို ျပဳတ္တူႀကီးနဲ႔ ထုသလို၊ ရင္ဘတ္ႀကီးတစ္ခုလံုးကို ဆြဲစုထားသလို တင္းက်ပ္ၿပီး ညႇစ္ထားသလိုေအာင့္မွသာ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း/ပိတ္တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြအျပင္ ေခြၽးေစးျပန္ပါတယ္။ လူႀကီးက ေအးစက္ၿပီး တစ္ကိုယ္လံုးေရခ်ဳိးထားသလို ေခြၽးျပန္တတ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့ လူနာ ၁၀၀ မွာ ၈၀ ေလာက္က ဒီလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါတယ္။
အသက္ႀကီးတဲ့သူ၊ ဆီးခ်ဳိရွိတဲ့သူ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြက်ေတာ့ ဒီလကၡဏာေတြနဲ႔ နည္းနည္းကြဲပါတယ္။ ဆိုးဆိုးရြားရြား ရင္ဘတ္ေအာင့္ခ်င္မွ ေအာင့္မယ္၊ ေခြၽး ေစးျပန္ခ်င္မွ ျပန္မယ္၊ ဒါေပမဲ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ေနလို႔မေကာင္းဘူး၊ ေနရတာတစ္မ်ဳိးႀကီး မအီမသာ ျဖစ္ေနတတ္ ပါတယ္။ နံပါတ္တစ္က သူတို႔ခံစားရတဲ့ လကၡဏာ၊ နံပါတ္ႏွစ္က သူ႔မွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းတာ/ပိတ္တာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္း ဘာေတြရွိသလဲဆိုတာကို စဥ္းစားရပါတယ္။
ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူ၊ ဆီးခ်ဳိရွိတဲ့သူ၊ အရမ္း၀တဲ့သူ၊ ကြမ္းစားတဲ့သူ၊ မိသားစုမ်ဳိး႐ိုးထဲမွာ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ဖူးတဲ့သူ ဒီလိုအေျခခံ အေၾကာင္းရင္းေတြ ရွိတယ္ဆိုရင္၊ ေစာေစာကေျပာတဲ့ လကၡဏာေတြနဲ႔ လာတဲ့အခါ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာ ေသခ်ာသေလာက္ပါပဲ။ အဲဒီအခါ ဒုတိယအဆင့္ အေနနဲ႔ အီးစီဂ်ီဆြဲရပါတယ္။ ဆရာတို႔က လူနာေတြကို ပညာေပးလိုတာက ဒီလိုအေျခခံအေၾကာင္းရင္းနဲ႔ လကၡဏာေတြရွိရင္ ဘယ္ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမွ မသြားဘဲနဲ႔ အီးစီဂ်ီဆြဲလို႔ရတဲ့ ေဆးခန္းတစ္ခုကို အျမန္သြားပါ၊ အီးစီဂ်ီ အေျဖကို ဆရာ၀န္က ဆရာတို႔ဆီပို႔လိုက္မယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္မီေရာက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. ဒီလိုမ်ဳိးကြန္ရက္ဖြဲ႕ၿပီး အေရးေပၚေသြးေၾကာခ်ဲ႕တာက မႏၲေလးျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးအျပင္ ဘယ္ေနရာမွာ ရွိပါေသးသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ကြန္ရက္အေနနဲ႔ မႏၲေလးၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕တည္းမွာပဲ လုပ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ အေရးေပၚ ေသြးေၾကာခ်ဲ႕တာ ကိုေတာ့ မႏၲေလး ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုမွာ စခဲ့ေပမယ့္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုမွာလည္း ရွိပါတယ္။ တပ္မေတာ္ ေဆး႐ံုေတြနဲ႔ ပုဂၢလိကေဆး႐ံုေတြမွာ ရွိပါတယ္။ ပုဂၢလိက ေဆး႐ံုေတြမွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး သိန္း ၅၀အထက္ေလာက္ ကုန္က်ႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာတို႔ အစိုးရေဆး႐ံုမွာေတာ့ စက္ဖိုးေပးစရာမလိုဘူး၊ ေဆးကုသမႈအတြက္ ေပးစရာမလိုဘူး၊ ျပန္လည္ၿပီး သံုးလို႔ရတဲ့ ပစၥည္းေတြအတြက္လည္း ေပးစရာမလိုဘူး။
လူနာေပးရမယ့္အရာက သူ႔ကိုယ္ထဲ ထည့္လိုက္တဲ့ ေဆးနဲ႔ပစၥည္းဖိုးေလာက္ပဲ ေပးရပါတယ္။ အဲဒါက ၁၀ သိန္းနဲ႔ သိန္း ၂၀ၾကားေလာက္ပဲ ကုန္က်ပါတယ္။ ဆရာတို႔ ကြန္ရက္အေနနဲ႔ အခမဲ့ကုေပးခဲ့တဲ့ လူနာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ တခ်ဳိ႕လည္း သူတို႔တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဒါက္တစ္ေခ်ာင္းဖိုး ျပန္လွဴတာ၊ Balloon တစ္လံုးဖိုး ျပန္လွဴတာတို႔ရွိပါတယ္။ အျပည့္ေပးတဲ့သူေတြက ရွိေတာ့ရွိေပမယ့္ နည္းပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
