Healthy Life Ad
Child

ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အႏၲရာယ္ကင္းဂါထာ

ပါေမာကၡဦးေစာ၀င္း ကေလးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး

ေမး။ ။ ဆရာ့ေဆာင္းပါးေခါင္းစဥ္က ‘ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အႏၲရာယ္ကင္းဂါထာ’ဆိုေတာ့ ဆရာက ဂမၻီရ ပညာလည္း၀ါသနာပါတယ္ ထင္တယ္ေနာ္။

ေျဖ။ ။ မဟုတ္ရပါဘူးဗ်ာ။ ဂါထာတို႔၊ မႏၲာန္တို႔က တိုတိုတုတ္တုတ္ေတြမို႔ မွတ္သားရလြယ္ကူေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေရးျဖစ္တာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္ကတည္းက အိပ္ရာ၀င္တိုင္း နားေထာင္ရတဲ့ ေမာင္ေပါက္က်ဳိင္း ဒ႑ာရီထဲမွာပါတဲ့ “ မအိပ္မေန အသက္ရွည္” ၊ “ သြားပါမ်ား ခရီးေရာက္” ၊ “ ေမးပါမ်ား စကားရ” စတဲ့ တိုတိုတုတ္တုတ္ ဂါထာေလးေတြကို အားက်လို႔ပါ။

ေမး။ ။ဒါ့ျဖင့္လည္း ဆရာ့ဂါထာကို ၾကားပါရေစဦး။

ေျဖ။ ။ ကြၽန္ေတာ့္ဂါထာကေတာ့ ေခါင္းစဥ္တပ္ထားသလို ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ရင္ အႏၲရာယ္ကင္းေစဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး စပ္ျဖစ္တာပါ။ ဂါထာအျပည့္အစံုကေတာ့-

‘ရာသီတိုင္းတြင္ ဖ်ားနာလွ်င္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွတ္၊ အဖ်ားက်စဥ္ မလန္းလွ်င္ အစဥ္ သတိခ်ပ္’

ေမး။ ။ ပထမအပိုဒ္က ဘာအဓိပၸာယ္လဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ရင္ ေစာေစာသိဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွ လိုအပ္သလို စနစ္တက် ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္မယ္။ ေဆး႐ံုတင္သင့္တဲ့ အခ်ိန္မွာ တင္မယ္၊ ဒါမွ အႏၲရာယ္ကင္းမွာပါ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက ျခင္ေပါက္ဖြားမႈမ်ားတဲ့ မိုးရာသီကာလေတြမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကား ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ရာသီမွာ ဖ်ားဖ်ား ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ဟုတ္၊ မဟုတ္ ဆိုတာကိုေတာ့ အၿမဲသတိထားေနသင့္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြဘက္ကလည္း အၿမဲျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတာကို သိထားရပါမယ္။ တစ္ခါေသြးလြန္တုပ္ေကြးက ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြရဲ႕ သဘာ၀အတိုင္း တစ္ကိုယ္လံုးမွာ လကၡဏာျပႏိုင္ပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးႏွာေစးလည္း ျဖစ္ႏိုင္သလိုေအာ့အန္၀မ္းပ်က္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြရွိလို႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး မဟုတ္ဘူးလို႔လည္း ေျပာလို႔မရပါဘူး။ အဖ်ားႀကီးရင္၊ မွိန္းရင္၊ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲရင္၊ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္ျဖစ္ရင္
ဘယ္ရာသီျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္လိုတျခားလကၡဏာေတြရွိရွိ ေသြးလြန္တုပ္ ေကြးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း သတိရွိသင့္ပါတယ္။ မိဘေတြ သိဖို႔လိုသလို စမ္းသပ္စစ္ေဆးေပးတဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကလည္း သတိရွိေနရပါမယ္။ ပထမအပိုဒ္ျဖစ္တဲ့ “ ရာသီတိုင္းတြင္ ဖ်ားနာလွ်င္၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွတ္” ဆိုတာ ဒါကို ဆိုလိုတာပါ။

ဒီကေလးေတြက ေက်ာင္းမွာ၊ က်ဴရွင္မွာ မလန္းမဆန္းမို႔ ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒီလို ေသြးလန္႔တဲ့ အခ်ိန္မွာ အခ်ိန္မီအေၾကာေဆးရည္သြင္းၿပီး ကုသမႈက အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရတဲ့အထဲမွာ ကြၽန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ သားသမီးေတာင္ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။

ေမး။ ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ရင္ ဘာလို႔ ေစာေစာသိဖို႔ လိုတာလဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ရင္ ေစာေစာသိဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ လကၡဏာေတြကို ႀကိဳတင္သိရွိၿပီး လိုအပ္သလိုကုသႏိုင္မွာပါ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွာ ဖ်ားၿပီး သံုးရက္က ငါးရက္ေလာက္ အတြင္းမွာ ေသြးလန္႔တာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကေလးက အဖ်ားက်သြားေပမယ့္လည္း မလန္းဆန္းဘဲ မွိန္းေနတယ္၊ ကေယာင္ကတမ္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုေသြးလန္႔ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္တာကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းထား၊ ႀကိဳတင္ကုထားလို႔ ရပါတယ္။ ေသြးလန္႔ျခင္း ျဖစ္ရင္လည္း ေသြးလန္႔တဲ့အခ်ိန္ကို တိုႏိုင္သမွ် တိုေအာင္ ကုသရပါတယ္။ တကယ္အႏၲရာယ္ႀကီးတဲ့ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေသြးယိုျခင္းေတြက အမ်ားအားျဖင့္ ေသြးလန္႔ခ်ိန္ၾကာတဲ့ လူနာေတြမွာသာ ျဖစ္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္မွန္းသိဖို႔၊ တခ်ဳိ႕ လူနာေတြမွာျဖစ္တတ္တဲ့ ေသြးလန္႔ျခင္းျဖစ္ရင္လည္း ျဖစ္မွန္းသိဖို႔ လုိအပ္သလို အခ်ိန္ကိုက္ကုသဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒုတိယအပိုဒ္ကို ရွင္းျပပါဦး ဆရာ။

ေျဖ။ ။ ဒုတိယအပိုဒ္က “ အဖ်ားက်စဥ္ မလန္းလွ်င္၊ အစဥ္ သတိခ်ပ္” ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္တဲ့ လူနာတိုင္း ေသြးလန္႔တဲ့ အေျခအေနကို မေရာက္ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕မွာေတာ့ ေသြးလန္႔တဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္ပါတယ္။ ေသြးလန္႔ျခင္းဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ဆံခ်ည္မွ်င္ေသြးေၾကာငယ္ ေလးေတြထဲမွာရွိတဲ့ ေသြးရည္ၾကည္ေတြဟာ ေရာင္ရမ္းေနတဲ့ ဆံခ်ည္မွ်င္ေသြးေၾကာေလးေတြရဲ႕ ျပင္ပကိုထြက္သြားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရင္ ေသြးေပါင္က်ျခင္း၊ ေသြးခုန္ႏႈန္းျမန္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ေသြးလွည့္ပတ္စီးဆင္းမႈ မလံုေလာက္ေတာ့ျခင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးလန္႔တဲ့အေျခအေနကို အျမန္ဆံုးသိၿပီး အျမန္ဆံုးကုဖို႔ လိုပါတယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွာ ထူးျခားတဲ့အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ေသြးလန္႔ျခင္းျဖစ္ခ်င္ရင္ အဖ်ားကက်သြားပါတယ္။ အဖ်ားက်သြားေပမယ့္လည္း ကေလးက ေခါင္းမေထာင္ဘူး၊ မေဆာ့ပါဘူး။ တစ္ခါတေလ အန္တာ၊ မူးတာ၊ ထိုင္လိုက္ ထလိုက္ရင္ မူးေမ့လဲတာ ေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ အဖ်ားက်သြားရင္ လူကလန္းဆန္းလာရမွာပါ။ ေသြးလန္႔ျခင္း ျဖစ္ရင္ေတာ့ အဖ်ားကက်ၿပီး မလန္းမဆန္းျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

သဘာ၀အားျဖင့္ အဖ်ားက်သြားရင္ မိဘေတြေရာ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြပါ စိတ္ေအးသြားတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ေက်ာင္း၊ က်ဴရွင္ေတြ လႊတ္တာေတြေတာင္ ေတြ႕ရပါတယ္။ တကယ္ဆိုရင္ ဒီကေလးေတြက ေက်ာင္းမွာ၊ က်ဴရွင္မွာ မလန္းမဆန္းမို႔ ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒီလို ေသြးလန္႔တဲ့ အခ်ိန္မွာ အခ်ိန္မီ အေၾကာေဆးရည္သြင္းၿပီး ကုသမႈက အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရတဲ့ အထဲမွာ ကြၽန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ သားသမီးေတာင္ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဖ်ားက်ၿပီး မလန္းဆန္းရင္ အေရးႀကီးေၾကာင္းသိဖို႔ “ အဖ်ားက်စဥ္ မလန္းလွ်င္၊ အစဥ္ သတိခ်ပ္” လို႔ ဒုတိယအပိုဒ္ကို စပ္ထားတာပါ။

ေမး။ ။ အခုလို ရွင္းျပတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ လကၡဏာေတြက ဘာေတြပါလဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ အဖ်ားႀကီးၿပီး ေအာက္ပါအခ်က္ေတြထဲက ႏွစ္ခ်က္ရွိရင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ရပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့-

(၁) ပ်ဳိ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္း၊

(၂) အေရျပားမွာ အပိန္႔ထြက္ျခင္း၊

(၃) နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္း၊

(၄) ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းကိရိယာနဲ႔ စမ္းသပ္မႈ (Hess Test) လုပ္ရာမွာ ေရာဂါလကၡဏာ ျပျခင္း၊

(၅) ေသြးစစ္ၾကည့္ရင္ ေသြးျဖဴဥ (Total White Cell Count) နည္းျခင္း၊

(၆) အႏၲရာယ္လကၡဏာတစ္ခုခု ရွိျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါကိုၾကည့္ရင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိျခင္း (Probable Dengue)ကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အဖ်ားေတြမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

ေမး။ ။ အႏၲရာယ္လကၡဏာေတြက ဘာေတြပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးလို႔ သံသယရွိတဲ့ ဒါမွမဟုတ္ ေသခ်ာတဲ့လူနာမွာ ေအာက္ပါအခ်က္အလက္ေတြရွိရင္ အႏၲရာယ္လကၡဏာလို႔ သတ္မွတ္ရပါတယ္။

(၁) ဗိုက္နာျခင္း သို႔မဟုတ္ လက္ျဖင့္ ဖိၾကည့္လွ်င္ နာျခင္း၊

(၂) မၾကာခဏ အန္ျခင္း၊

(၃) ၀မ္းဗိုက္၊ အဆုတ္တို႔တြင္ ေရစုျခင္း၊

(၄) ေကာ္ဖီႏွစ္ေရာင္ အန္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံျခင္း၊ သြားဖံုး ေသြးယိုျခင္း၊

(၅) ႏံုးေခြျခင္း သို႔မဟုတ္ ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ျခင္း၊

(၆) အသည္း ႏွစ္စင္တီမီတာထက္ ပိုႀကီးျခင္း၊

(၇) ေသြးျပစ္ႏႈန္း (PCV) တက္လာျခင္း သို႔မဟုတ္ ေသြးဥမႊား (Platelet Count) က်လာျခင္း။

အဲဒီအခ်က္ေတြထဲက တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းက စစ္ေဆးမွ၊ ဓာတ္ခြဲ စမ္းသပ္မွရမယ့္ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ အဲဒီေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ရင္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေဆး႐ံုတင္ရမလဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ ျပင္းထန္တဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါတိုင္းကို ေဆး႐ံုတင္ရမွာပါ။ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အႏၲရာယ္ လကၡဏာတစ္ခုခု ရွိေနရင္လည္း ေဆး႐ံုတင္ရပါမယ္။ တစ္ႏွစ္ေအာက္ကေလး၊ အ၀လြန္တဲ့ ကေလး၊ တျခားေရာဂါေတြ (ဥပမာ- ေမြးရာပါ ေသြးအားနည္း ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ)ရွိတဲ့ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးလူနာေတြလည္း ေဆး႐ံုတင္ထားရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္တဲ့ လူနာတစ္ဦးဟာ အခ်ိန္မေရြး ေသြးလန္႔တဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္သြားႏိုင္တာမို႔ သြားေရးလာေရး ခက္ခဲတဲ့၊ ေဆး႐ံုနဲ႔ အလွမ္းေ၀းတဲ့ ေနရာမွာ ေနတဲ့ လူနာေတြဆိုရင္လည္း ေဆး႐ံုတင္ထားသင့္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။ နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ဘာမ်ား မွာၾကားခ်င္ပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ အဓိကကေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ရင္ ျဖစ္မွန္း သိဖို႔၊ လိုအပ္ရင္ ေဆး႐ံုတင္ထားဖို႔၊ ေသြးလန္႔ တာကို ေစာေစာသိၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ကုသဖို႔ တို႔ဟာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေၾကာင့္ အသက္မဆံုး႐ႈံး ရေရးအတြက္ ေသာ့ခ်က္ေတြပါပဲ။ ဒီအတြက္ ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕ “ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အႏၲရာယ္ကင္း ဂါထာ” က အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူ ျပဳလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အႏၲရာယ္ေဘးမွ ကင္းေ၀းၾကပါေစ။

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top