၊ ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္) ၊
“ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီပိုးျဖစ္ႏႈန္းက ဟိုးအရင္ကနဲ႔စာရင္ ေလ်ာ့သြားပါတယ္။ အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈက သံုးႏွစ္ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္ဆိုေပမယ့္ တျခားအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈေတြေၾကာင့္ေရာ အသည္းေရာဂါျဖစ္သူဦးေရက သိသိသာသာ ေလ်ာ့က်သြားတာေတြ႕ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ကစၿပီး ေမြးကင္းစကေလးငယ္ေတြမွာ အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပိုး ကာကြယ္ေဆးကို တိုးခ်ဲ႕ကာကြယ္ေဆးထိုးစီမံကိန္းအျဖစ္ ထိုးေပးေနေတာ့ အရင္ထက္စာရင္ ဘီပိုးျဖစ္သူဦးေရက ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္” ဟု အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္း ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ေဒါက္တာေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္က ဆိုသည္။
အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းကို ၁၂-၁၂-၂၀၁၂ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး ဖြဲ႕စည္းရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အသည္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈကမ်ားၿပီး အသည္းေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူလည္း မ်ားေနသည့္အတြက္ အသည္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းျမင့္မားျခင္းႏွင့္ အသည္းေရာဂါေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ အသက္ဆံုး႐ႈံးမႈႏႈန္း ျမင့္မားေနျခင္းတို႔ကိုေလွ်ာ့ခ်ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အသည္းေဖာင္ ေဒးရွင္းကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ အသည္းေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပညာရွင္အဖြဲ႕အစည္းရွိေပမယ့္ အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းက ျပည္သူလူထုအေျချပဳတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္လို႔ ဆရာ၀န္ေတြတင္မကပါဘူး၊ သုေတသနပညာရွင္ေတြ လည္းပါတယ္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ၊ အႏုပညာရွင္ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ လူေပါင္းစံု အလႊာေပါင္းစံုပါသလို အသည္းေရာင္ ဘီပိုး၊ စီပိုးျဖစ္ေနသူေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ပါ၀င္ခ်င္ရင္လည္းလက္ခံပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္က အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္း၏ရပ္တည္ခ်က္ကို ေျပာျပခဲ့သည္။
အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္း၏ လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္အသည္းေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဟာေျပာပြဲက်င္းပျခင္း၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုး၊ စီပိုး အခမဲ့စစ္ေဆးေပးျခင္း၊ ဘီပိုးမရွိသူတို႔အား ကာကြယ္ေဆးကို အမ်ားအားျဖင့္ အခမဲ့ထိုးေပးျခင္း၊ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား၊ မြမ္းမံသင္တန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း အစရွိသည္တို႔အား ရန္ကုန္တြင္သာမက အနယ္နယ္အရပ္ရပ္တြင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
“ ဒီေရာဂါက ဘယ္လိုျဖစ္လာတယ္၊ ဒီေရာဂါက ဘယ္လိုကူးႏိုင္တယ္၊ ဒီေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္ရမယ္၊ ေရာဂါရွိၿပီးသားသူကလည္း ေရာဂါမဆိုးေအာင္ ဘယ္လိုလိုက္နာရမယ္၊ ဘယ္လို ေနထိုင္စားေသာက္ရမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို အမ်ားျပည္သူတို႔ သိနားလည္ေအာင္ ေဟာေျပာပြဲေတြကို အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွာ က်င္းပေပးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုး၊ စီပိုးေတြကို အခမဲ့ စစ္ေဆးေပးပါတယ္။ မိဘမဲ့ေဂဟာ၊ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း၊ ေသြးလွဴရွင္၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက သံဃာေတာ္ေတြ၊ သီလရွင္ေက်ာင္းက ဆရာႀကီး၊ ဆရာေလးေတြကို စစ္ေဆးေပးတယ္။
ဘီပိုးမရွိတဲ့သူေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အခမဲ့ထိုးႏွံေပးတာပါ။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ေဆးထိုးေပးပါတယ္။ ဒါက ကုသိုလ္ျဖစ္ ပရဟိတလုပ္ငန္းျဖစ္ေတာ့ ကာကြယ္ေဆးေရာင္းတဲ့ ကုမၸဏီေတြ၊ ေဆးစစ္တဲ့ ကိရိယာေရာင္းတဲ့ ကုမၸဏီေတြကလည္း အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းက ၀ယ္မယ္ဆိုရင္ သံုးပံုတစ္ပံု ေစ်းေလွ်ာ့ေပးတယ္။ ဥပမာ ဘီကာကြယ္ေဆး က ရွစ္ေထာင္က်ပ္ကေန ၁၁၀၀၀က်ပ္ၾကား ရွိပါ တယ္။ ဆရာမတို႔၀ယ္ရင္ ၅၀၀၀ နဲ႔ ေပးတယ္၊ ေဆး စစ္တဲ့ကိရိယာဆိုလည္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ရွိရင္ အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းက ၀ယ္တဲ့အခါ ၁၀၀၀ ၀န္းက်င္နဲ႔ေပး ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အမ်ားျပည္သူလည္း ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႔ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏုိင္တယ္၊ ေဟာေျပာပြဲလည္း နားေထာင္ရတယ္၊ လူစုထားရင္ ဆရာမတို႔အသင္းက တကူးတက သြားထိုးေပးတယ္ဆို ေတာ့ အဆင္ေျပသြားပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္က ေျပာသည္။
အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္း၏ အဖြဲ႕ခြဲမ်ားအျဖစ္ ရန္ကုန္တင္မက ျမစ္ႀကီးနား၊ စစ္ကိုင္း၊ မႏၲေလး၊ ပုသိမ္၊ မအူပင္၊ ေမာ္လၿမိဳင္ကြၽန္း၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ သာယာ၀တီ၊ ေရႊဘိုတို႔တြင္ရွိၿပီး မၾကာမီ လား႐ႈိး၊ ေတာင္ႀကီး၊ ခရမ္း၊ ျပည္အစရွိသည့္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္လည္း ထပ္မံဖြင့္လွစ္သြားရန္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
“ အခု တိုးတက္လာတဲ့ေခတ္မွာ ဘီပိုးအတြက္ ပိုးျပန္႔ပြားတာကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ ေဆးေပၚလာၿပီ၊ စီပိုးအတြက္ဆိုရင္ သံုးလေသာက္ရံုနဲ႔ ေပ်ာက္တဲ့ေဆးေပၚလာၿပီ၊ ဘီပိုးကေတာ့ဘယ္ေလာက္ေသာက္ ရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်ိန္အကန္႔အသတ္ မရွိေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ ၅ ႏွစ္- ၁၀ႏွစ္ စသျဖင့္ ေသာက္သြားၾကရတယ္၊ ပိုးမရွိရင္ နာတာရွည္အသည္းေရာင္ေရာဂါ၊ အသည္းေျခာက္ေရာဂါ၊ အသည္းကင္ဆာေရာဂါ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ေဆးျဖတ္လိုက္ရင္ ပိုးျပန္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ေဆးကို ေသာက္လိုက္၊ မေသာက္လိုက္ လုပ္လို႔မရပါဘူး။ ေန႔တိုင္း Tenofovir ေဆးေလး တစ္လံုး တစ္လံုးေသာက္ေပးေနရမယ္၊ ေဆးေသာက္ေနစဥ္မွာလည္း တတ္ကြၽမ္းတဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ပံုမွန္ ဆက္ျပဖို႔ လိုပါတယ္။ ဘီပိုး ပိုးေကာင္ေရက ၂၀၀၀-၃၀၀၀ ေလာက္ဆိုရင္ ပိုးသတ္ေဆးမေသာက္ေသးဘဲ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။ ပိုးေကာင္ေရမ်ားရင္ေတာ ေသာက္သင့္တယ္။ စေသာက္တာနဲ႔ တစ္လကို အနည္းဆံုး ၃ ေသာင္းကေန ၅ ေသာင္းေလာက္ ကုန္မယ္၊ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး ေသာက္ရမွာ ျဖစ္လို႔ မလိုဘဲနဲ႔ မေသာက္ေစခ်င္ဘူး၊ ေဆးက အႏၲ ရာယ္လံုး၀ ကင္းတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ေဆးေသာက္ရင္းနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ ထိလာႏိုင္ေျခ ရွိတယ္၊ လူတိုင္းေတာ့ ထိတာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု ေဒါက္တာေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္က ဘီပိုးကုသေဆးႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္းေပးထားသည္။
အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းသည္ အျခားအသင္း မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာ၀န္အသင္းႏွင့္ သာမက ပရဟိတအသင္းမ်ားႏွင့္လည္း တြဲဖက္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ မအူပင္ႏွင့္ သာယာ၀တီရွိ ေဖာင္ေဒးရွင္း႐ံုးခြဲမ်ားသည္ ပရဟိတ အသင္းမ်ားႏွင့္တြဲဖက္ျပဳလုပ္ေနေၾကာင္းသိရသည္။
“ စီပိုးကေတာ့ သံုးလေသာက္ရင္ ေပ်ာက္တဲ့ ေဆးေပၚေနၿပီ။ ဒီေဆးကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ပညာရွင္ေတြ ပါ၀င္တဲ့ ေကာ္မတီဖြဲ႕ၿပီး စနစ္တက် အဖက္ဖက္က စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အသည္း ေျခာက္ေနတဲ့လူေတြကို အစိုးရက ကုသေပးဖို႔ စီစဥ္ေနသလို တတ္ႏိုင္တဲ့သူေတြလည္း ေစ်းသက္သက္ သာသာနဲ ႔ကုသႏိုင္ဖို႔စီစဥ္ေနပါတယ္။ လပိုင္းအတြင္းမွာ အေကာင္အထည္ေပၚေတာ့မွာပါ။ စီပိုးရွိတယ္ ဆိုရင္ ပိုးေကာင္ေရစစ္ၿပီး ေဆးေသာက္ရမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ေဆးက ႏွစ္မ်ဳိးေပါင္းၿပီး ေျခာက္လေသာက္ရင္ ၇၀ ကေန ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုးေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေဆးက ေစ်းႀကီးေပမယ့္ မၾကာခင္ေစ်းက်လာမွာပါ။ အစိုးရက အခမဲ့ ကုသေပးမယ္ ဆိုရင္ ေရာဂါအတိမ္အနက္ေပၚ မူတည္ၿပီး ဦးစားေပးကုသေပးမွာပါ။ စီပိုးျဖစ္ၿပီး အသည္းေျခာက္ေနတဲ့ အဆင့္ေရာက္ေနတဲ့သူက တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ အသည္းကင္ဆာေျပာင္းႏိုင္တယ္၊ ေရဖ်င္းစြဲႏိုင္တယ္၊ ေသြးအန္ႏိုင္တယ္ . .အဲဒီလို မျဖစ္ခင္မွာ အသည္းေျခာက္တဲ့သူကို အျမန္ဆံုးေဆးေပးလိုက္ႏိုင္ရင္ ပိုးက တစ္လခြဲ ႏွစ္လအတြင္း သုညျဖစ္သြား ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေဆးက အေမရိကန္မွာ သံုးလစာ ေဒၚလာ ကိုးေသာင္းက်ေတာ့ ျမန္မာေငြနဲ႔ဆိုရင္ သိန္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္က်မယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ CSR ပ႐ိုဂရမ္အရ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံလည္းျဖစ္၊ ကလင္တန္အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔လည္း ခ်ိတ္ဆက္ထားေတာ့ ကူညီမယ္ဆိုၿပီး Gilead ေဆး ကုမၸဏီက ကူညီပံ့ပိုးတဲ့ အေနနဲ႔ ေဆးသံုးလစာကို ေဒၚလာ ၉၀၀ နဲ႔ေပးတယ္၊ အခုက်ေတာ့ အဲဒီထက္ ေလွ်ာ့ေပးတဲ့အျပင္ အလွဴေငြေတြ အမ်ားႀကီးလည္း ထည့္ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္ျမန္ အေကာင္အထည္ေပၚေအာင္ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဘယ္လိုလူမ်ဳိးေတြ ဦးစားေပးကုမလဲ၊ ေသြးစစ္တာကို ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ စစ္မလဲဆိုတာေတြ ေဆြးေႏြးခ်မွတ္ၿပီး ျဖစ္သလိုေဆးက ဘယ္ေလာက္၀ယ္ရမလဲဆိုတာ သိရေအာင္ အခုအရင္ဆံုး ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီနဲ႔စီျဖစ္ေနသူ ဦးေရ ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲဆိုတာသိဖို႔ ေဆးသုေတသနဦးစီးဌာနမွ သုေတသီအဖြဲ႕ေတြက တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ၁၄ခုမွာ ကြင္းဆင္းၿပီး ေသြးစစ္ေနပါတယ္။ ဒီလကုန္ စစ္ၿပီးသြားရင္ ေဆးကိုဘယ္ေလာက္၀ယ္သင့္တယ္ဆိုၿပီး တြက္ခ်က္၀ယ္ေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက စကုမယ့္ေနရာကေတာ့ အစိုးရေဆး႐ံုႀကီးေတြက အသည္းေရာဂါဌာန ေတြပဲျဖစ္မွာပါ။ အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္း အဖြဲ႕၀င္ ဘီပိုး၊ စီပိုး လူနာေတြလည္း ကုခြင့္ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးမွာပါ။ အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းကေတာ့ စရိတ္မွ်ေပးအေနနဲ႔ ကုမွာျဖစ္သလို အေမရိကန္ကတကၠသိုလ္တစ္ခုကလည္း အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး စီပိုးကိုကုသေပးမယ့္ စီမံကိန္း တစ္ခုေဆာင္ရြက္ဖို႔စီစဥ္ေနပါၿပီ” ဟု အသည္းေရာင္အသား၀ါ စီပိုးရွိၿပီး ေငြေၾကးခ်ဳိ႕တဲ့သူတို႔အတြက္ အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္း၏ ပါ၀င္စြမ္းေဆာင္မႈအေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့သည္။
“ ႀကိဳတင္ၿပီး အာထရာေဆာင္း႐ိုက္ထားပါ၊ အသည္းမေျခာက္ေသးရင္ ခဏေစာင့္ပါဦး၊ ပိုေကာင္းတဲ့ ေဆးေတြ လာေတာ့မွာပါ” ဟုလည္း စီပိုးလူနာမ်ားသို႔ ေဒါက္တာေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္က အႀကံျပဳထားသည္။
“ အေရးႀကီးဆံုး ေျပာခ်င္တာက
ဘီပိုး၊ စီပိုး ရွိ၊ မရွိ ေသြးစစ္ထားၾကပါ၊ ဘီပိုး၊ စီပိုးရွိတဲ့ သူေတြက ေရာဂါကြၽမ္းမွ သိတာမ်ားတယ္၊ ဘီပိုး၊ စီပိုးရွိေပမယ့္ လကၡဏာကလည္း မျပေတာ့
တစ္ခါတေလ တျခား အေၾကာင္းေၾကာင့္ က်န္းမာေရးစစ္ရင္းနဲ႔မွ ဘီပိုး၊ စီပိုး ရွိမွန္း သိတာမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခား မွာ “ အသံတိတ္လူသတ္သမား”လို႔ ေခၚပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ ဒီေရာဂါေတြရွိလည္း ကုမွမကုႏိုင္တာ၊ ေၾကာက္လို႔ မသိခ်င္ဘူးဆိုၿပီး မစစ္ၾကဘူး၊ အခုေတာ့ အာနိသင္သိပ္ေကာင္းတဲ့ ေဆးေတြကလည္း ေပၚလာၿပီ၊ အရင္က ေဆးေတြကမွ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြ မ်ားေသးတယ္၊ အခုေဆးေတြက အလုပ္လုပ္ရင္း၊ ေက်ာင္းတက္ရင္း ေသာက္လို႔ရတယ္၊ စီပိုးက ေပ်ာက္တဲ့ေဆးေပၚၿပီ၊ ဘီပိုးက မပ်ံ႕ပြားေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ ေဆးေတြ ေပၚေနၿပီ၊ ေဆးေသာက္ေနရင္ ေရာဂါပိုမဆိုးဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ေငြေထာင္ဂဏန္းေလာက္ပဲ ကုန္မယ့္ ေသြးစစ္တာကို လုပ္ၾက ပါ၊ ဘီပိုးမရွိေသးရင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားၾကပါ လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာ ေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္က အမ်ားျပည္သူကို အသည္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတိေပးထားသည္။
တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ အသည္းေျခာက္၊ အသည္းကင္ဆာအထိျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပိုး၊ စီပိုးဆိုတာ ကမၻာေပၚတြင္ လံုး၀မရွိေတာ့သည္အထိ ပေပ်ာက္သြားႏိုင္ေၾကာင္း ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က သံုးသပ္ထားသည္ဟုေဒါက္တာ ေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္က ၀မ္းသာစရာ သတင္းေကာင္း တစ္ခုကို မွ်ေ၀လိုက္ပါေသးသည္။
