—၊ ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး) ၊—
အစဥ္အလာအရ သက္ႀကီးရြယ္အို Elderly ဆိုတာ အသက္ ၆၅ ႏွစ္အထက္ရွိသူေတြကို ကန႔္သတ္ေခၚေ၀ၚထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္ေပမယ့္ လူငယ္ေတြလို သြက္လက္က်န္းမာေနသူေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ ႔ႏိုင္ငံ(ဂ်ပန္)မွာ အသက္ ၇၅ ႏွစ္အထိ သြက္လက္က်န္းမာေနၾကေသးလို႔ ၇၅ ႏွစ္အထက္ကိုသာ သက္ႀကီးရြယ္အိုလို႔ သတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္းေရးထားတဲ့ စာတမ္းတစ္ေစာင္ကို ေလ့လာမွတ္သားဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ အ႐ြယ္တစ္ခုကိုပဲ ပုံေသမသတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ၊ ေဆး၀ါးနဲ႔ ေရာဂါရွာေဖြေရးကိရိယာေတြ ေခတ္မီတိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် Life expectancy ေခၚ လူေတြရဲ ႔ပ်မ္းမွ်သက္တမ္းဟာ ပိုရွည္လာၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔အတူပဲ ဆီးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္းဟာလည္း ကမာၻနဲ႔ အ၀ွမ္းတျဖည္းျဖည္း မ်ားျပားလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အသက္ႀကီးတဲ့သူေတြမွာ ဆီးခ်ဳိေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စစ္တမ္းမ်ားအရ အသက္ ၆၀ ေက်ာ္သူေတြရဲ ႔ ၁၅% ဟာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ခံစားေနၾကရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုလူနာေတြမွာ ဘာေတြထူးျခားမႈရွိသလဲ၊ သူတို႔ကို ဘယ္လိုပိုၿပီး ဂ႐ုစိုက္ရမလဲဆိုတာကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္သူေတြေရာ လူနာေတြကိုယ္တိုင္ပါ သိရွိထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းသိမ္းမႈအတြက္ (Glycemic Target Range) မတူညီျခင္း
ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ကုသရာမွာ အေရးပါတဲ့ ၃ လ ပ်မ္းမွ်ေသြးခ်ဳိ (HbA1c)ကို အဘိုးအဘြားေတြအတြက္ တစ္ဦးခ်င္းအေျခအေနအရ Personalized glycemic target range ထားၿပီး သတ္မွတ္ရပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္းအေျခအေနလို႔ဆိုရာမွာ လူနာအဘိုးအဘြားေတြရဲ ႔ အေထြေထြနဲ႔ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရဲ ႔ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ ရွိမရွိ၊ တျခားေရာဂါေတြ ရွိမရွိ၊ ဦးေႏွာက္ရဲ ႔စြမ္းေဆာင္မႈအေျခအေန၊ ေသြးခ်ိဳအက်လြန္တာ (Hypoglycaemia) ျဖစ္ပြားလြယ္တဲ့ အေျခအေန စတာေတြအားလုံးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါတယ္။ ပံုမွန္သတ္မွတ္ထားတဲ့ HbA1c 7% ရရွိဖို႔ အရမ္းႀကိဳးစားရင္း ေသြးခ်ဳိအက်လြန္ၿပီး အသက္တိုရကိန္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္အေမရိကန္ ဆီးခ်ဳိဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ American Diabetes Association (ADA) က နာတာရွည္ေရာဂါ ႀကီးႀကီးမားမားမရွိတဲ့ က်န္းမာေရးပုံမွန္အေျခအေနရွိသူ အဘိုးအဘြားေတြအတြက္ HbA1c ကို ၇.၅% ရေအာင္သာ ထိန္းသိမ္းကုသေစဖို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ နာတာရွည္ေရာဂါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးခ်ဳိ ႔တဲ့သူ အဘိုးအဘြားေတြမွာေတာ့ HbA1c ကို 8% မွ 8.5% ေလာက္ရရင္ သင့္ေတာ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ ႔ အေျခအေနၾကည့္ၿပီး လူနာနဲ႔သင့္ေတာ္မယ့္ Target HbA1c ကို သတ္မွတ္ေပးျခင္းဟာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ပါတယ္။
“ အဘိုးအဘြားေတြရဲ ႔ ဆီးခ်ဳိကို ကုသမႈေပးရာမွာလည္း လူနာနဲ႔သင့္ေတာ္မယ့္ ေဘးအကင္းဆုံးကုသနည္းကို စဥ္းစားေ႐ြးခ်ယ္ရျပန္ပါတယ္။ ကုထုံးေ႐ြးခ်ယ္ရာမွာ လူနာတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ ႔ ေရာဂါအေျခအေနနဲ႔ မိသားစုေနာက္ခံအေျခအေနေတြကို ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစားၿပီး ဆုံးျဖတ္ရပါမယ္။ ဦးေႏွာက္ရဲ ႔ အေထြေထြစြမ္းေဆာင္ရည္ေတြ ေကာင္း၊ မေကာင္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါမယ္။”
ဆီးခ်ဳိကုထုံးမ်ား (Glycemic Management) ေ႐ြးခ်ယ္ရာတြင္ စဥ္းစားရမည့္အခ်က္မ်ား
အဘိုးအဘြားေတြရဲ ႔ ဆီးခ်ဳိကို ကုသမႈေပးရာမွာလည္း လူနာနဲ႔သင့္ေတာ္မယ့္ ေဘးအကင္းဆုံး ကုသနည္းကို စဥ္းစားေ႐ြးခ်ယ္ရျပန္ပါတယ္။ ကုထုံးေ႐ြးခ်ယ္ရာမွာ လူနာတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ ႔ ေရာဂါအေျခအေနနဲ႔ မိသားစုေနာက္ခံအေျခအေနေတြကို ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစားၿပီး ဆုံးျဖတ္ရပါမယ္။
ဦးေႏွာက္ရဲ ႔ အေထြေထြစြမ္းေဆာင္ရည္ေတြ ေကာင္း၊ မေကာင္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါမယ္။ Neurocognitive dysfunction ရွိလို႔ သတိေမ့တတ္ၿပီး မွတ္ဉာဏ္မေကာင္းေတာ့တာ၊ သူငယ္ျပန္တာေတြရွိတဲ့ အဘိုးအဘြားလူနာေတြကို ကုသမႈနည္းလမ္း ေ႐ြးခ်ယ္ရာမွာ တတ္ႏိုင္သမွ် ႐ိုးရွင္းၿပီး ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းတဲ့ ကုထုံးမ်ဳိး၊ ေဆးထိုးေဆးေသာက္ရတဲ့ အႀကိမ္ေရနည္းတဲ့ ကုထုံးမ်ဳိးနဲ႔ ကုသမႈေပးသင့္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ လူနာရဲ ႔ပတ္၀န္းက်င္၊ လူမႈေရးႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခအေန(Social and Psychological issues) ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေငြေၾကးပံ့ပိုးေပးမယ့္သူ၊ အနီးကပ္ျပဳစုေပးမယ့္သူရွိသလား၊ လူနာက ေဆးမွန္မွန္ေသာက္လိုစိတ္ရွိသလား၊ စိတ္ဓာတ္က်ေနျခင္း ရွိသလား စတဲ့အခ်က္ေတြကိုလည္း ထည့္စဥ္းစားရပါမယ္။
ဒါေတြအျပင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔အတူ ပူးတြဲပါလာမယ့္ ေရာဂါေတြအေပၚလည္းၾကည့္ၿပီး ဆုံးျဖတ္ရပါတယ္။ လူနာအဘိုးအဘြားေတြမွာ အသက္အရြယ္အရ ေက်ာက္ကပ္စြမ္းရည္ နည္းလာတာကို သတိျပဳရမယ့္အျပင္ ပူးတြဲျဖစ္ေနတဲ့ တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ ဆီးခ်ဳိရဲ ႔ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြ ရွိမရွိေပၚမူတည္ၿပီး ကုထုံးကို ေရြးခ်ယ္ရပါမယ္။
Hypoglycemia ေသြးခ်ဳိအက်လြန္ျခင္း ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားႏိုင္သူေတြအတြက္ အထူးစဥ္းစားၿပီးမွ ကုထုံးကို ေ႐ြးခ်ယ္ရပါမယ္။ သက္ႀကီးရြယ္အို အဘိုးအဘြားေတြမွာ ဒီလိုေသြးခ်ဳိအက်လြန္ျခင္း ျပႆနာေတြ ပိုၿပီးအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ပိုၿပီးလည္း ဆိုး႐ြားတတ္ပါတယ္။ ဒါက ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေသြးခ်ဳိအက်လြန္တဲ့အခါ ခံစားရတဲ့ ရင္တုန္တာ၊ ေခြၽးေစးျပန္ၿပီး ကတုန္ကယင္ျဖစ္တာ၊ ဗိုက္ဆာတာ စတဲ့ လကၡဏာေတြဟာ သက္ႀကီးရြယ္အို အဘိုးအဘြားေတြမွာ ေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိေပးတဲ့လကၡဏာမရွိဘဲ ေသြးတြင္းအခ်ဳိဓာတ္ေတြ ဆက္က်သြားၿပီး သတိလစ္ကာ ေလျဖတ္သလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မီမကုသႏိုင္ရင္ အသက္ေသဆုံးႏိုင္တာအထိ ရွိတတ္ပါတယ္။ Hypoglycemia ေသြးခ်ဳိက်စဥ္မွာ မူလကရွိေနၿပီးျဖစ္တဲ့ ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါေၾကာင့္ ႏွလုံးေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္း (cardiovascular events) ေတြ ေပၚေပါက္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုထုံးေ႐ြးခ်ယ္ရာမွာ ေသြးခ်ဳိအက်လြန္ျခင္းျဖစ္ေစတတ္တဲ့ ကုထုံးနဲ႔ေဆး၀ါးမ်ဳိးကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ ဘယ္ဆီးခ်ဳိေဆးေတြကို ဘယ္လိုေ႐ြးခ်ယ္သင့္သလဲ ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
ေနာက္တစ္ပတ္ ဆက္လက္ဖတ္႐ႈပါရန္
