———၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၊———
“ ကလလရည္ၾကည္” ဆိုတာ ေမြးကာစသိုးငယ္ရဲ ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ခါထားတဲ ဆီသုတ္ထားတဲ့ အေမႊးထိပ္ပမာဏေလာက္ပဲရွိတယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
အရြယ္ရွိ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္ဟာ က်န္းမာေနရင္ လစဥ္လတုိင္း Ovum မ-မ်ဳိးဥတခု ထုတ္ေပးေနတယ္။ မ်ဳိးဥကို Gamate, Egg cell, Egg စသျဖင့္ေခၚတယ္။ Spermatozoa ေခၚတဲ့ က်ား-သုက္ပိုးေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံု-ေပါင္းစပ္ရာကေန သေႏၶဆိုတာျဖစ္လာမယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ကို Fertilization လို႔ေခၚတယ္။
Sperm သုက္ပိုးေတြက အမ်ဳိးသမီးရဲ ႔မ်ဳိးပြားစနစ္ထဲမွာ ၂-၃ ရက္အထိ အသက္ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ ဒီအေတာအတြင္းမွာ ရင့္မွည့္ေနတဲ့ မ-မ်ဳိးဥနဲ႔ေတြ႔မွသာ ကိုယ္၀န္ရေစမယ္။ အၾကမ္းအားျဖင့္ ၁၂-၂၄ နာရီအတြင္းျဖစ္ရမယ္။ မ်ဳိးစပ္လိုက္ၿပီျဖစ္တဲ့ Fertilized egg ကလလရည္ၾကည္ဟာ ဆဲလ္ပြားျခင္းေတြ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္လာတယ္။ Embryo သေႏၶျဖစ္ဖို႔ရာ ၅-၇ ရက္ၾကာတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ အခ်င္းမ်ဥ္းက တလကၼရဲ႕ ၁၀၀ ပံု ၁ ပံုသာရွိတယ္။
အဲဒါက Implantation သားအိမ္အတြင္းနံရံမွာ လာတြယ္တာကို ကိုယ္၀န္ရွိၿပီလို႔ ေျပာတာျဖစ္တယ္။ ဒီရက္ေတြအတြင္း အဲလိုမျဖစ္ေစေအာင္လုပ္တာကို Emergency contraception အေရးေပၚတားနည္းလို႔ေခၚတယ္။ သားအိမ္အတြင္းနံရံမွာ လာတြယ္တာနဲ႔ ေဟာ္မုန္းတမ်ဳိးစထုတ္လာၿပီ။ ဒီ Human chorionic gonadotrophin (hCG) ေဟာ္မုန္းေသြးထဲနဲ႔ ဆီးထဲမွာပါ ေန-မေနစစ္တာကို Pregnancy test ကိုယ္၀န္ရွိ-မရွိစစ္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။
“ မ-မ်ဳိးဥဆိုတာ မိန္းကေလးေမြးမလာခင္ ဗိုက္ထဲမွာကတည္းက ထုတ္ေနၿပီ။ Primordial egg cells ေခၚတယ္။ ေမြးကာစကေလးမမွာ မ-မ်ဳိးဥ ၂ သန္းရွိေနတယ္။ ျဖစ္-ပ်က္-ေသ သေဘာတရားကို အတိအက်လိုက္နာမယ္။ အပ်ဳိျဖစ္ခ်ိန္မွာ မ-မ်ဳိးဥ ၄ ေသာင္းသာရွိေနမယ္။ ဒီအရြယ္ကစၿပီး လစဥ္ရင့္မွည့္ျဖစ္စဥ္လာၿပီ။ တစ္လမွာ တခုက အျပည့္အ၀ ရင့္မွည့္တယ္။ ႏွစ္ခုရင့္မွည့္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။”
Egg size မ-မ်ဳိးဥ အရြယ္အစားဟာ ျဖစ္လာမယ့္သေႏၶရဲ ႔ အရြယ္အစားကို သက္ေရာက္တယ္။ Gamete Size အရြယ္အစား သုေတသနတခုမွာ သက္ရွိအေကာင္ (၃) ခုရဲ ႔ မ-မ်ဳိးဥနဲ႔ သုက္ပိုး ၅၀ ကို ေလ့လာခဲ့တယ္။ အမ-မ်ဳိးဥကို အဆ ၄၀၀၊ အဖို -သုက္ပိုးကို အဆ ၁၀၀၀ ခ်ဲ ႔ၾကည္ရတဲ့ Differential microscope အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူးေတြနဲ႔ ေလ့လာတယ္။ လူကိုေတာ့ ေလ့လာတာမေတြ႔မိေသးပါ။ အဖို-အမဆိုတာ သဘာ၀လံုး၀မတူၾကပါ။
• Egg cell (Ovum, Oocyte)ဆိုတာ လူ႔(ဆဲလ္) ေတြထဲမွာ အႀကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ 0.15 ကေန 0.2 mm အထိရွိတယ္။ မ်က္စိေကာင္းရင္ ျမင္ႏိုင္တယ္။ လံုး၀န္းေနတယ္။ Cytoplasm (ဆိုက္တိုပလာဆမ္)အႏွစ္မ်ားတယ္။
• Sperm cells က်ား-သုက္ပိုးဟာ လူ႔(ဆဲလ္)ေတြထဲမွာ အေသးဆံုးျဖစ္တယ္။ အေျဖာင့္ျဖစ္တယ္။ ေခါင္း နဲ႔ အၿမီးပါတယ္။ Nucleus (ႏူကလိယပ္စ္)သာပါတယ္။
• မ-မ်ဳိးဥဟာ ထြက္လာတာနဲ႔ မလႈပ္ႏိုင္ဘဲ သူေနရတဲ့အရည္မွာ ေပါေလာေမ်ာေနေတာ့တယ္။ သုက္ပိုးက ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ကူးခပ္သြားလာတယ္။
• မ-မ်ဳိးဥက အထဲမွာသြက္လက္ၿပီး၊ အျပင္ေရာက္ရင္မလႈပ္ေတာ့ဘူး။ သုက္ပိုးက အထဲမွာမလႈပ္ဘဲ အျပင္ရာက္ရင္ သြက္လက္တယ္။ တကယ့္လူဘ၀နဲ႔ ဆင္တယ္မဟုတ္ပါလား။
• မ-မ်ဳိးဥဟာ Metabolically active ဇီ၀ျဖစ္စဥ္မွာ တက္ႂကြမႈရွိတယ္။ ဓာတ္ပစၥည္းေတြကို စုပ္ယူႏိုင္တယ္။ ထုတ္ေပးႏိုင္တယ္။ သူ႔သဘာ၀-၀န္းက်င္မွာ ၁၂-၂၄ နာရီသာ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ ပ်က္စီးဖို႔ အင္မတန္လြယ္တယ္။ ဒီအခ်က္လဲ လူ႔ဘ၀နဲ႔တူတာပဲ။
• သုက္ရည္က ဘာကို မစုပ္ယူႏိုင္၊ ထုတ္မေပးႏိုင္ဘူး။ သားအိမ္ထဲမွာ ၃-၅ ရက္အထိ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ အျပင္မွာလဲ အပူခ်ိန္ (အေအးခ်ိန္) ၆၀ ဒီဂရီ (စီ)မွာ သိမ္းထားလို႔ရတယ္။
• “ေယာက်္ားေကာင္း ေမာင္းမတေထာင္” ဆိုတာ ဒီေနရာမွာေျပာင္းျပန္။ မ်ဳိးစပ္ဖို႔ရာ မ-မ်ဳိးဥတခုတည္းသာလိုေပမဲ့၊ က်ား-သုက္ပိုး သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီးလိုတယ္။ “ေျခတလွမ္း ကုေဋတသန္း”ဆိုတဲ့ စကားမွန္လွတယ္။
• ေယာက္်ားတေယာက္မွာ တခါသုက္လႊတ္တာမွာ သုက္ပိုးအေရအတြက္ သန္းေပါင္း ၂၀-၄၀ ထက္နည္းရင္ Barren အၿမဳံျဖစ္တယ္။ တကယ္လိုမွာကေတာ့ တခုတည္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခ်န္ပီယံေရွ ႔ဆံုးက ပန္း၀င္တယ္ဆိုတာလဲ မွန္တာပဲ။
• အပူ-အေအး ႀကိဳက္တာမွာလဲ မတူၾကဘူး။ မ-မ်ဳိးဥက ပူေႏြးတာႀကိဳက္ၿပီး၊ က်ားသုက္ပိုးက ေအးတာႀကိဳက္တယ္။
• မ-မ်ဳိးဥဆိုတာ မိန္းကေလးေမြးမလာခင္ ဗိုက္ထဲမွာကတည္းက ထုတ္ေနၿပီ။ Primordial egg cells ေခၚတယ္။ ေမြးကာစကေလးမမွာ မ-မ်ဳိးဥ ၂ သန္းရွိေနတယ္။ ျဖစ္-ပ်က္-ေသ သေဘာတရားကို အတိအက် လိုက္နာမယ္။ အပ်ဳိျဖစ္ခ်ိန္မွာ မ-မ်ဳိးဥ ၄ ေသာင္းသာရွိေနမယ္။ ဒီအရြယ္ကစၿပီး လစဥ္ ရင့္မွည့္ျဖစ္စဥ္လာၿပီ။ တစ္လမွာ တခုက အျပည့္အ၀ရင့္မွည့္တယ္။ ႏွစ္ခု ရင့္မွည့္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ က်န္တာေတြ ေသဆံုးသြားတယ္။ တြက္ၾကည့္ရင္ တစ္ႏွစ္မွာ ၁၃ ခု၊ အပ်ဳိျဖစ္တာကေန ေသြးဆံုးခ်ိန္အထိ၊ အႏွစ္ ၃၀ ဆိုရင္ ရင့္မွည့္တဲ့ မ-မ်ဳိးဥေပါင္း ၄၀၀ ရွိမယ္။
• ေယာက်္ားေတြမွာၾကေတာ့ ပဌမဆံုးသုက္ပိုးဆိုတာ လူပ်ဳိျဖစ္မွျဖစ္လာတယ္။ ဒိေနာက္ေတာ့ စကၠန္႔တိုင္းမွာ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ထုတ္ေနေတာ့တာပဲ။ တရက္ဆို သန္းနဲ႔ခ်ီတယ္။ အၿမဲမျပတ္ အသစ္ေတြျဖစ္ေနတယ္။
• မ-မ်ဳိးဥဆိုရင္ အိုေဟာင္းရင့္မွည္မွေကာင္းၿပီး၊ သုက္ပိုးဆိုတာ သစ္လြင္လတ္ဆတ္ေနတယ္။ မ-မ်ဳိးဥဟာ ေသဆံုးျခင္းဆီ ဦးတည္ေနတယ္။ ေနာက္ဆံုးရပ္တန္႔သြားတယ္။ က်ား-သုက္ပိုးက ဘယ္ေတာ့မွ မရပ္ဘူး။
• ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ Egg cell မ-မ်ဳိးဥနဲ႔ Sperm က်ား-သုက္ပိုးဟာ Appearance အသြင္သဏၭာန္ေရာ Processes ျဖစ္စဥ္ပါ Mutually antagonistic အျပန္အလွန္ဆန္႔က်င္ၿပီး၊ Opposite ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ၾကတယ္။
