—–၊ ပါေမာကၡဦးကိုကို (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း ၊—–
Q. ဘယ္အသက္အရြယ္ဆိုရင္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကို စတင္ျပဳလုပ္သင့္ၿပီလဲ ဆရာ။
A. ေရာဂါမရွိတဲ့ သာမန္လူတစ္ေယာက္က အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ရင္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကုိ စတင္ခံယူသင့္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ခ်က္က တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ မတူပါဘူး။ တခ်ဳိ ႔ႏိုင္ငံေတြက အသက္ ၄၀ မွာ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကို စတင္ခံယူသင့္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ၿပီး တခ်ဳိ ႔က အသက္ ၄၅ ႏွစ္မွာ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကို စတင္ခံယူသင့္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။
Q. က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကို မခံယူမီမွာ လူနာေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို ေဆာင္သင့္၊ ေရွာင္သင့္ပါသလဲဆရာ။
A. က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈ (Medical Checkup) လုပ္ခါနီးမွာ ေရွာင္ဖို႔၊ ေဆာင္ဖို႔ ဆုိတာေတာ့ အေထြအထူးမရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွိ၊ မရွိသိေအာင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ကို စစ္ေဆးခ်င္ရင္ အစာမစားခင္စစ္တာ (Fasting Blood Sugar) ကေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါ။ ေသြးစစ္ေဆးမႈတခ်ဳိ ႔က အစာမစားခင္ ေဖာက္ရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ည ၁၀ နာရီေနာက္ပုိင္း ဘာမွမစားဘဲ မနက္ေစာေစာ သြားစစ္တာက ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြ မစစ္ရင္ေတာ့ မလိုပါဘူး။
ျမန္မာႏုိင္ငံက ဓာတ္ခြဲခန္းအမ်ားစုကေတာ့ အစာစားၿပီးလည္း အဆီဓာတ္ကို စစ္ေဆးေပမယ့္ တခ်ဳိ ႔ဓာတ္ခြဲခန္းေတြမွာေတာ့ အဆီဓာတ္ကုိ စစ္ခ်င္ရင္ ႀကိဳၿပီးေတာ့ အစာမစားဘဲ Fasting Lipid Profile ကို စစ္ေပးပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔စစ္ေဆးမႈေတြ ဥပမာ- CT Scan ႐ိုက္မယ္လို႔ စီစဥ္ထားတဲ့အခါ ေက်ာက္ကပ္ကလည္း သိပ္မေကာင္းတဲ့သူဆိုရင္ Metformin ေဆးကုိ ႀကိဳျဖဳတ္ေပးထားရပါတယ္။ Metformin ေဆးက Lactic Acidosis ဆိုတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုး႐ိုက္တဲ့ CT Scan ေတြမွာ ေဆးမထိုးပါဘူး။ ႐ိုး႐ိုး႐ိုက္ၿပီး အလံုးျဖစ္ျဖစ္ တစ္ခုခုေတြ ႔တဲ့အခါမွာ ေဆးထိုးၿပီး ေဘးပတ္၀န္းက်င္က တျခားအရာေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ အေရာင္တင္တဲ့အေနနဲ႔ ေဆး(Dye)ထိုး ေပးပါတယ္။ ဒါကို Contrast လို႔ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီေဆးက အခန္႔မသင့္ရင္ Nephropathy ရၿပီး ေက်ာက္ကပ္ထိတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ဳိ ႔ Scan ေတြ ႐ိုက္ခါနီးက်ရင္ Metformin ေဆးေသာက္ေနတာရွိရင္ အဲဒီတစ္ရက္ကုိ မေသာက္ဘဲ ႀကိဳျဖတ္ထားဖို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါက Contrast ထိုးလို႔ပါ။ မထိုးရင္ေတာ့ Metformin ကို ျဖဳတ္စရာမလိုပါဘူး။
“ ပိန္တဲ့သူက အဆီမ်ားရင္ မ်ားေနႏိုင္သလို ၀တဲ့သူကလည္း အဆီနည္းရင္ နည္းေနႏိုင္ပါတယ္။ အဆီမ်ားရင္ ေလျဖတ္မယ္၊ ေသြးတိုးျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတယ္.. ဒီလိုလူေတြ မသိႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ေစာေစာစစ္ၿပီး ေစာေစာသိေအာင္ ရွာေဖြသင့္ပါတယ္။ ေဆးပညာမွာ ‘ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ပုိေကာင္း၏’ ဆိုတဲ့အတိုင္း ႏွစ္စဥ္စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ေနတာကုိ အားေပးပါတယ္။”
Q. က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈ မခံယူခင္မွာ တျခားဆင္ျခင္စရာေတြရွိရင္လည္း သိပါရေစ ဆရာ။
A. ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆီးေက်ာက္ရွိ၊ မရွိ စစ္တဲ့(KUB) စစ္ေဆးမႈမွာ ဆီးေက်ာက္နဲ႔ စျမင္းတံုးအစာေဟာင္းေတြနဲ႔ ေရာမွာစိုးတဲ့အတြက္ ၀မ္းႏုတ္ၿပီးမွ ႐ိုက္ရပါတယ္။ ဓာတ္မွန္ကြၽမ္းက်င္ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး ၀မ္းႏုတ္ၿပီးမွ ႐ိုက္ရပါတယ္။ အစာအိမ္မွန္ေျပာင္းၾကည့္ရင္လည္း (အေရးေပၚအေျခအေနမဟုတ္ရင္) အစာမစားဘဲ Fasting လုပ္ထားတာကို ပိုသေဘာက်ပါတယ္။ တျခားေထြေထြထူးထူး ေဆာင္ဖို႔၊ ေရွာင္ဖို႔ မရွိေပမယ့္ လိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ သပ္သပ္႐ိုက္ရတဲ့ အခါမ်ဳိးေတြမွာေတာ့ ခုနကလို ႀကိဳၿပီးလုပ္ေပးထားရတာေတြ ရွိပါတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္း ေခတ္စားေနတဲ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းသလား၊ မက်ဥ္းဘူးလားဆိုတာကုိ ေသြးေၾကာထဲ ေဆးထိုးၿပီးေတာ့ CT Scan ႐ိုက္တာေတြရွိပါတယ္။ အဲဒီလို႐ိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းက ၆၀ ေအာက္ပဲ ရွိေနရပါတယ္။ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ၆၀ ေအာက္ေလာက္ပဲ ရွိရတဲ့အတြက္ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းကုိက်ေအာင္ တခ်ဳိ႕ေသာ B-Blocker ေဆးေတြ ေပးလိုက္ရပါတယ္။ ဒါေတြက သီးသန္႔စစ္ေဆးမႈေတြအတြက္ အထူးလိုက္နာရတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်ဥ္းမွာေတာ့ ည ၁၀ နာရီေနာက္ပိုင္း အစာမစားဘဲ မနက္ေစာေစာ သြားစစ္ရတာေလာက္ပဲ အမ်ားစုလုိအပ္ပါတယ္။
Q. က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကို ပံုမွန္ခံယူတာေၾကာင့္ ဘယ္လိုေကာင္းက်ဳိးေတြ ရရွိႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
A. လူတစ္ေယာက္က ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနသလဲ၊ ဘာေတြျဖစ္လာမလဲဆုိတာ ႀကိဳတင္ၿပီး ဘယ္သူမွမေျပာႏုိင္ပါဘူး။ ေဘာလံုးသမားတစ္ေယာက္လို က်န္းမာေရးေကာင္းၿပီး ပံုမွန္စစ္ေဆးေနသူေတြေတာင္ ဒုတိယပြဲစဥ္မွာ ႏွလံုးခုန္ရပ္ၿပီး ႐ုတ္တရက္ အသက္ဆံုး႐ႈံးသြားတာမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မလုိ႔ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈ ပံုမွန္စစ္ေဆးတာကို အားေပးပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြမွာ ခက္တာက ‘ငါမွ ဘာမွမျဖစ္ဘဲနဲ႔ စစ္ဖို႔မလုိပါဘူး။ စစ္လုိက္လုိ႔ ေရာဂါေတြ႔ရင္၊ သိေနရင္ စိတ္ဆင္းရဲေနရပါဦးမယ္’ ဆိုၿပီးေတာင္ ေတြးေနၾကပါတယ္။ ဒါကမွားပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိေနၿပီး မစစ္လို႔မသိရင္ ေျမြေပြးခါးပိုက္ပိုက္ထားသလို ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိရင္ ေရငတ္ရမယ္၊ ပိန္သြားမယ္၊ ဆီးကုိ ပုရြက္ဆိတ္ကအံုမွာေပါ့ .. အဲဒါေတြမျဖစ္ဘဲနဲ႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို စစ္စရာ မလိုပါဘူးဆိုတာမ်ဳိး ေတြးၾကပါတယ္။ ေသြးတိုးရင္လည္း ေခါင္းမူးရမယ္၊ ေခါင္းကိုက္ရမယ္..ဒါေတြမွမျဖစ္တာ.. စစ္ဖို႔မလိုပါဘူးလို႔ ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။ လူေတြ သိထားဖို႔က အဲဒီေရာဂါေတြက ဘာလကၡဏာမွ မျပဘဲနဲ႔လည္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အဆီမ်ားတာ၊ နည္းတာကလည္း ဘာလကၡဏာမွ မျပပါဘူး။ ပိန္တာ၊ ၀တာနဲ႔လည္း ဆံုးျဖတ္လို႔ မရပါဘူး။
ပိန္တဲ့သူက အဆီမ်ားရင္ မ်ားေနႏိုင္သလို ၀တဲ့သူကလည္း အဆီနည္းရင္ နည္းေနႏိုင္ပါတယ္။ အဆီမ်ားရင္ ေလျဖတ္မယ္၊ ေသြးတိုးျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတယ္..ဒီလိုလူေတြ မသိႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ေစာေစာစစ္ၿပီး ေစာေစာသိေအာင္ ရွာေဖြသင့္ပါတယ္။ ေဆးပညာမွာ “ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ပုိေကာင္း၏” ဆိုတဲ့အတိုင္း ႏွစ္စဥ္စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ေနတာကုိ အားေပးပါတယ္။ စစ္လည္းစစ္သင့္ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ရင္လည္း ေစာေစာသိႏိုင္ၿပီး ေရာဂါမကြၽမ္းခင္ ကုသမႈေပးႏိုင္ပါတယ္။
