Healthy Life Ad
Health Tips

၀မ္းကိုက္ေရာဂါ (Dysentery)

———၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၊———

အဂၤလိပ္လို Bloody diarrhoea ေသြး၀မ္းသြားတယ္လို႔ အေရးမ်ားတယ္။ ေဆးစာနဲ႔ဆို Dysentery ေခၚတယ္။ WHO ကေန သတ္မွတ္ထားတာက ၀မ္းအရည္သြားၿပီး ေသြးပါတာတဲ့။ အေမရိကန္ CDC ကေတာ့ ၀မ္းသြားတာထဲမွာ ျမင္သာတဲ့ ေသြးပါေနတာကို သတ္မွတ္တယ္။

ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္တယ္။ စအိုကထြက္-ပါးစပ္က၀င္လာတာျဖစ္တယ္။ ဗက္တီးရီးယားပိုးကေနျဖစ္ရင္ Bacillary dysentery လို႔ေခၚၿပီး Entamoeba histolytica (အမီးဘား) ပိုးကေနျဖစ္ရင္ Amoebic dysentery လို႔ေခၚတယ္။ တျခား E coli, Salmonella နဲ႔ Campylobacter ပိုးေတြကေနလည္း ျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ သန္ေကာင္ေတြ၊ ဓာတုေဆးနဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကေနလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ၀မ္းကို ဓာတ္ခြဲခန္းမွာစစ္ရင္ အတိအက် သိရမယ္။

အမ်ားဆံုးျဖစ္ေစတာ Shigella ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ပါ။ Bacillary dysentery ေခၚတယ္။ သူ႔ဖာသူေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ Amoeba Entamoeba histolytica ေၾကာင့္ျဖစ္တာကို Amoebic dysentery ေခၚတယ္။ ဆိုးတယ္၊ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ ဥပမာ အသဲေရာင္(အသားမ၀ါ)၊ ဦးေႏွာက္ေရာင္။

၀မ္းခဏခဏသြားမယ္၊ သြားရင္ ဗိုက္ရစ္ၿပီးနာမယ္။ ေသြးကမမ်ားဘူး။ ၀မ္းမွာ အက်ိအခြၽဲပါမယ္။ တခ်ဳိ ႔မွာ ကိုယ္နည္းနည္းပူတတ္တယ္။ တခ်ိဳ ႔က ကိုယ္မပူဘူး။ တခ်ဳိ ႔မွာ နည္းနည္းသာခံရၿပီး တခ်ဳိ ႔ၾက ဆိုးလွတယ္။ ရက္တိုသူ၊ ရွည္သူရွိတယ္။ အူမႀကီးမွာေရာင္တာ၊ နာတာ၊ ၀မ္းခဏခဏသြားမယ္။ ၀မ္းထဲေသြးပါမယ္၊ ကိုယ္ပူမယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ အားယုတ္မယ္။

ဘယ္လိုကုမလဲ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ၊ ဓာတ္ဆားရည္ေသာက္ပါ။ နားပါ။ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး ပိုလုပ္ေပးပါ။ ပါးစပ္ထဲ၀င္တာမွန္သမွ် ဂရုစိုက္ပါ။ ေရသန္႔မယ္၊ အစားအစာသန္႔မယ္ဆိုရင္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ ပူေအာင္လုပ္ထားတဲ့ အစာထဲ၊ ေရထဲမွာ ပိုးမပါႏိုင္ပါ။

(၁) Bacterial dysentery ဗက္တီးရီးယား ၀မ္းကိုက္ေရာဂါအတြက္ –

Ceftriaxone 250 mg uae 2 grams အထိ၊ တေန႔တႀကိမ္ကေန ၂ ႀကိမ္ခြဲေပးတယ္။ ၇- ၁၄ ရက္။ ကေလးေတြဆိုရင္ 50-100 mg/kg တေန႔တႀကိမ္ကေန ၂ ႀကိမ္ခြဲေပးတယ္။ ၇-၁၄ ရက္။

Ciprofloxacin 500 mg ကို ၁၂ နာရီတခါ၊ ၅-၇ ရက္။

Trimethoprim-sulfamethoxazole (Bactrim, Septra, Septrin) တခါေသာက္ ၂ ျပား၊ တေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ ၅-၁၀-၁၄ ရက္။

“ ၀မ္းထဲေသြးပါမယ္၊ ကိုယ္ပူမယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ အားယုတ္မယ္။ ဘယ္လိုကုမလဲ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ၊ ဓာတ္ဆားရည္ေသာက္ပါ။ နားပါ။ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး ပိုလုပ္ေပးပါ။ ပါးစပ္ထဲ၀င္တာမွန္သမွ် ဂရုစိုက္ပါ။ ေရသန္႔မယ္၊ အစားအစာသန္႔မယ္ဆိုရင္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ ပူေအာင္လုပ္ထားတဲ့ အစာထဲ၊ ေရထဲမွာ ပိုးမပါႏိုင္ပါ” . . .

(၂) Amebic dysentery (အမီးဘား) ၀မ္းကိုက္ေရာဂါအတြက္ –

Amebic dysentery (အမီးဘား) ၀မ္းကိုက္ = Metronidazole 750 mg တေန႔ ၃ ႀကိမ္၊ ၅-၁၀ ရက္။

Metronidazole (Flagyl) ေဆးအေၾကာင္းေလးပါ ထည့္ေရးပါရေစ။ အသံုးလဲမ်ား ေဆးအဆလဲ ကြာျခားလို႔ပါ။ ေရာဂါအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သံုးတယ္။

Amebic Giardia (ဂိုင္ယားဒီယား) ပိုးေၾကာင့္ ၀မ္းပ်က္ျခင္း = 250 mg တေန႔ ၃ ႀကိမ္၊ ၅ ရက္။

Amebic gingivitis (အမီးဘား) သြားဖုံးေရာင္၊ Metronidazole 400 mg TDS x 5-7 days

Amebic liver abscess (အမီးဘား) အသဲျပည္တည္ျခင္း = Metronidazole 250 မွ 750 mg တေန႔ ၃ ႀကိမ္၊ ၅-၁၀ ရက္ေသာက္ပါ။

Amebic Urethritis (ဂိုင္ယာဒီးယား) ပိုး၀င္၍ က်ား-မ ဆီးႁပြန္ေရာင္ျခင္း၊ Metronidazole 500 mg BD x 7 days

Anaerobic Bacterial Infections ေလမႀကိဳက္တဲ့ပိုးေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္ျခင္း၊ ထိုးေဆး 500 mg TDS (30 mg/kg/dose) IV တေန႔ ၃ ႀကိမ္။ စားေဆး = 7.5 mg/kg တေန႔ ၄ ႀကိမ္၊ ၇-၁၀ ရက္။ တေန႔မွာ 4 grams ထက္ မပိုရ။
Bacterial Vaginosis ေမြးလမ္းေရာင္ျခင္း = Metronidazole 750 mg တေန႔ ၁ ႀကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။

Metronidazole Vaginal cream တေန႔ ၁=၂ ႀကိမ္ ၅ ရက္ ညအခ်ိန္မွာ ေမြးလမ္းထဲထည့္ပါ။

Clostridium difficile infection (ကေလာဆထြိဳင္ဒီးယား) ၀မ္းပ်က္ေရာဂါ = 250-500 mg တေန႔ ၄ ႀကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၅၀၀-၇၅၀ တေန႔ ၃ ႀကိမ္။

Hpylori infections အစာအိမ္အနာ Metronidazole 800-1500 mg ေန႔စဥ္+ကို Clarithromycin and Omeprazole နဲ႔တြဲေပးသည္။

Pelvic inflammatory disease (PID) တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါေတြေရာင္ျခင္း = 500 mg တေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ ၁၄ ရက္၊ အျခားေဆးမ်ားနဲ႔ တြဲေပးပါ။

Rosacea အေရျပားနီရဲေနတဲ့ေရာဂါ လိမ္းေဆး= Gel ၀.၇၅-၁% တေန႔တႀကိမ္လိမ္းပါ။ Metronidazole ကလြဲရင္ Diloxanide furoate, Paromomycin (Humatin), or Iodoquinol (Yodoxin) ေဆးေတြကိုလဲ သံုးပါေသးတယ္။ Traveler’s diarrhea ခရီးသြား၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊ Metronidazole 250 mg TDS x 5-7 days

Trichomoniasis ပိုးေၾကာင္ STD/STI လိင္ကတဆင့္ (ထ႐ြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္) ႏွင့္ (ဂိုင္ယာဒီယား) ပိုးမ်ားေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္း-သားအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ Metronidazole 2 grams တခါထဲေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ 1 gram ကို ၂ ခါခြဲ တရက္ထဲေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ တခါေသာက္။ ဒါမွမဟုတ္ 250 mg တေန႔ ၃ ႀကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ 375 mg တေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ စုစုေပါင္း ၇ ရက္ေသာက္ပါ။

ဦးေႏွာက္ျပည္တည္ျခင္း၊ Metronidazole 7.5 mg/kg orally QID not to exceed 4 grams daily + Penicillin or (Cefixime, Cefdinir, Cefoperazone, Cefotaxime, Cefpodoxime, Ceftazidime, Ceftizoxime, Ceftriaxone) ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ား၊ အစာအိမ္ေရာင္၊ ပ်ဳိ႕-အန္၊ အစာမေၾက၊ FDA uae Pregnancy (B) လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ဆိုလိုတာက အက်ဳိးဟာ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ဳိးထက္ပိုရင္ ေသာက္ႏိုင္တယ္။

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top