—–၊ ေဒါက္တာမိုးေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ (အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာဝန္ႀကီး) ၊—–
Q. အခုခ်ိန္မွာ ကိုဗစ္ကာလျဖစ္တဲ့အတြက္ Pulse Oximeter စက္ေလးေတြနဲ႔ ေအာက္ဆီဂ်င္ကို တိုင္းေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပေပးပါဦး ဆရာ။
A. SpO2 ဆိုတာ Oxygen Saturation ကိုသံုးတာပါ။ ေသြးထဲမွာ ေသြးနီဥကေန ေအာက္ဆီဂ်င္ကို သယ္ေဆာင္တာျဖစ္ပါတယ္။ အသက္႐ွဴသြင္းလိုက္တဲ့အထဲမွာပါတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ေတြက အဆုတ္ထဲမွာ Gas Exchange ျဖစ္တယ္။ (ေလထုထဲက ေအာက္ဆီဂ်င္စုပ္ယူၿပီး တစ္ကိုယ္လံုးက စြန္႔ပစ္လိုက္တဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ေတြကို ေလ ျပြန္ထဲကေန စြန္႔ထုတ္တဲ့နည္းနဲ႔ အဆုတ္မွာ Gas Exchange လုပ္တာကို ဆိုလိုပါတယ္) ဒီလိုမ်ိဳး ေသြးနီဥကေန ေအာက္ဆီဂ်င္သယ္ေဆာင္မႈကို သိဖို႔ Pulse Oximeter စက္နဲ႔ တိုင္းတာက လုပ္သင့္တယ္လို႔ ေျပာရပါမယ္။
Q. Pulse Oximeter မွာပါတဲ့ SpO2 98 % တို႔၊ 99 % တို႔ဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ။
A. SpO2 98 % တို႔၊ 99 % တို႔ဆိုတာ ေသြးနီဥထဲမွာပါတဲ့ ေဟမိုဂလိုဘင္က ေအာက္ဆီဂ်င္အျပည့္ သယ္ေဆာင္လာတယ္ဆိုရင္ ၁၀ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက မသယ္ဘဲ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ သယ္ေဆာင္တယ္ဆိုရင္ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းလို႔ပဲ ျပပါတယ္။ Oximeter နဲ႔ တိုင္းတဲ့အခါ ေပၚတဲ့အတိုင္းအတာက မွန္းဆၿပီး သိတာပါ။ အတိအက်သိခ်င္ရင္ ေသြးလႊတ္ေၾကာထဲမွာရွိတဲ့ ေသြးကိုေဖာက္ၿပီးေတာ့မွ ေအာက္ဆီဂ်င္ဘယ္ေလာက္ သယ္ေဆာင္သလဲဆိုတာကို ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ စစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အတိအက် အေသခ်ာဆံုးပါပဲ။ အခုအျပင္မွာ သံုးေနတဲ့ Oximeter စက္ေလးေတြကေတာ့ အနီးစပ္ဆံုး မွန္းဆႏိုင္ပါတယ္။
Q. SpO2 က ဘယ္ေလာက္ဆိုရင္ ပံုမွန္လို႔ သတ္မွတ္ထားပါသလဲ ဆရာ။
A. SpO2 က ၉၅ နဲ႔ ၁၀ဝ % ၾကားဆိုရင္ ပံုမွန္လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ ရွိေနရင္ေတာ့ လိုအပ္ခ်က္ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ၉၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ရွိေနရင္ေတာ့ ေအာက္ဆီဂ်င္လိုအပ္မႈ ရွိတာေၾကာင့္ ဆရာဝန္နဲ႔ စမ္းသပ္တိုင္ပင္စစ္ေဆးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခုေျပာစရာရွိတာက Pulse Oximeter ေတြက ကုမၸဏီေပါင္းစံုထုတ္တဲ့အတြက္ ထုတ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သံုးစြဲတဲ့အခ်ိန္ ၾကာျမင့္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ မွန္ကန္မႈေလ်ာ့က်တာ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေပၚလာတဲ့ ဂဏန္းတစ္ခုတည္းကို အတည္မယူဘဲ ခံစားရတဲ့ လကၡဏာေတြကိုပါ ထည့္တြက္သင့္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက အသားမည္းတဲ့သူေတြရယ္၊ ေျခဖ်ားလက္ဖ်ားေအးၿပီး ေသြးေလွ်ာက္တာနည္းတဲ့သူေတြ (ဥပမာ-ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူ၊ ေဆးလိပ္တအားေသာက္လို႔ ေျခလက္သြားတဲ့ ေသြးေၾကာေတြ က်ဥ္းေနသူေတြ)မွာ ေအာက္ဆီဂ်င္ သယ္ေဆာင္ႏႈန္းက တိတိက်က်မေပၚႏိုင္ပါဘူး။ ဒီဂဏန္းတစ္ခုတည္းကိုပဲ အတိအက်မသတ္မွတ္ဘဲ တကယ္လို႔ ေအာက္ဆီဂ်င္က်ေနရင္ သူ႔မွာတြဲဖက္ၿပီး ေမာေနသလား၊ အသက္႐ွဴမဝ/ရင္ဘတ္ေအာင့္ေနသလားဆိုၿပီး ၾကည့္ရပါမယ္။ အခုခ်ိန္မွာဆိုရင္ေတာ့ ဖ်ားတယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာနဲ႔ တြဲတယ္ဆိုရင္ ေအာက္ဆီဂ်င္က်တာက မွန္ႏိုင္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္တိုင္းေနတဲ့သူဆိုရင္ ပံုမွန္တိုင္းတာက ၉၆-၉၈ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိသူက မအီမသာႏံုးၿပီး ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏ ၉၀-၉၂ ေလာက္ျဖစ္သြားၿပီဆိုရင္ ဒီစက္ကျပတာ မွန္ႏိုင္ပါတယ္။
နာတာရွည္ရင္က်ပ္ေရာဂါရွိသူ၊ နာတာရွည္ အဆုတ္ေရာင္သူေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ နဂိုကတည္းက ေအာက္ဆီဂ်င္ သယ္ေဆာင္တဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလ်ာ့က်ေနတာရွိတတ္ပါတယ္။ ၉၄-၉၆ ရာခိုင္ႏႈန္းစသျဖင့္ ျဖစ္တာက အေျခခံေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ၉၂ ေအာက္က်ၿပီဆိုရင္ အေျခခံေရာဂါကို ကုသမႈခံယူဖို႔ လိုပါတယ္။
Q. SpO2 ပံုမွန္က ၉၅ နဲ႔ ၁၀ဝ ၾကားဆိုေတာ့ ၉၅ ေအာက္ေရာက္ေနတယ္ဆိုရင္ ပံုမွန္ျပန္ေရာက္ေအာင္ ဘာေတြလိုက္နာေနထိုင္လို႔ ရပါသလဲဆရာ။
A. SpO2 က ၉၅ ေအာက္ နည္းနည္းက်သြားတဲ့ ၉၄-၉၃ ဆိုပါစို႔။ ဒါဆိုရင္ ေသြးနီဥထဲက ေဟမိုဂလိုဘင္ေတြက Gas Exchange လံုလံုေလာက္ေလာက္မရတာ မ်ားလားဆိုၿပီး စဥ္းစားရမယ္။ အသက္႐ွဴႏႈန္းေႏွးခ်ိန္မွာ ေအာက္ဆီဂ်င္သယ္ေဆာင္တဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္း နည္းနည္းက်တတ္ပါတယ္။ အဝလြန္တဲ့သူေတြမွာ ဗိုက္ႀကီးက ပူတယ္၊ အသက္ျပင္းျပင္း႐ွဴလို႔ ေကာင္းေကာင္းမရဘူး . .ဒီလိုလူေတြကလည္း အသက္႐ွဴေလ့က်င့္ခန္းေလး လုပ္သင့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သလား၊ နာတာရွည္အဆုတ္ေရာဂါရွိသလား ဆန္းစစ္ေပးပါ။ အသက္႐ွဴေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ၿပီး ထပ္စစ္လို႔ ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏက ထပ္က်သြားရင္ေတာ့ အဆုတ္မွာ ျပႆနာတစ္ခုခု ရွိေနတာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ဆရာဝန္ဆီ သြားျပသင့္ပါတယ္။ လတ္တေလာအျဖစ္မ်ားေနတဲ့ ကိုဗစ္ေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိႏိုင္လို႔ပါ။
Q. ကေလးေတြမွာဆိုရင္ေကာ SpO2 က ဘယ္ေလာက္ဆိုရင္ ပံုမွန္လို႔ သတ္မွတ္ထားပါသလဲ ဆရာ။
A. ကေလးေတြမွာလည္း လူႀကီးေတြလိုပါပဲ။ SpO2 က ၉၅ နဲ႔ ၁၀ဝ % ၾကားဆိုရင္ ပံုမွန္လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ကေလးနဲ႔ လူႀကီး ေသြးနီဥပမာဏ နည္းနည္းကြာေပမယ့္ ေသြးနီဥကသယ္ေဆာင္တဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏကို စစ္ေဆးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ သိပ္မကြာဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။
