———၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၊———
Uric acid မ်ားရင္ ဆိုးက်ဳိးက ဘာျဖစ္တတ္လဲ။ ၅.၇ ရွိရမွာကို ၈.၈ ျဖစ္ေနတာပါ။ အစားအစာကေရာ ဘာေတြေရွာင္ရမလဲဆိုတာ ေျပာျပေပးပါ။
ဓာတုေဗဒေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ Uric acid ဆိုတာ C5H4N4O3 လို႔ေရးၾကမယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ ေသြးထဲမွာ(ယူရစ္-အက္ စစ္)မ်ားေနရင္ Gout (ေဂါက္)ဆိုတဲ့ အဆစ္နာေရာဂါျဖစ္မယ္လို႔ သင္ၾကရတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြက ေသြးထဲမွာ ယူရစ္-အက္စစ္မ်ားေနတာကို Hyperuricemia လို႔ေခၚတယ္။
ဘာလို႔ ဒီဓာတ္မ်ားေနသလဲ။ မ်ဳိးနဲ႔႐ိုးနဲ႔ဆိုသလို မ်ားတတ္တယ္လို႔ ေျပာရင္လည္း မမွားဘူး။ ေနာက္တခ်က္က စားတဲ့အစာေပၚမွာ မူတည္တယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ အစားထဲမွာ Purinee နဲ႔ Fructose မ်ားရင္ Uric acid (ယူရစ္-အက္စစ္) မ်ားေစတယ္။ ဒီဓာတ္ကို ေက်ာက္ကပ္ကေန စြန္႔ထုတ္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းရင္ ေသြးထဲမွာမ်ားေနမယ္။ အစာမစားဘဲေနတာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အျမန္ခ်တာ-က်တာ လုပ္ရင္ ယာယီမ်ားေနမယ္။ ေယာက်္ားေတြမွာ အသက္ႀကီးလာရင္ သံဓာတ္မ်ားလာၿပီး ေၾကးနီဓာတ္နည္းလာတယ္။ ဒါကေနဆက္ၿပီး Uric acid မ်ားေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလွဴပါ၊ တေန႔မွာ Cu 2 mg ေသာက္ပါ။
Gout ေဂါက္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစတာ Uric acid မ်ားေနလို႔ပါ။ အဆစ္ေတြနဲ႔ ေသြးေၾကာမွ်ဥ္ေလးေတြ အနီးအနားမွာ (ယူရစ္-အက္စစ္) ပံုေဆာင္ခဲေတြ လာစုေနတယ္။ ဒါကိုအပ္နဲ႔တူတဲ့ Crystals လို႔ ေျပာၾကတယ္။ သၾကားနဲ႔ ခ်ဳိေအာင္လုပ္ထားတဲ့ အရည္ကို တစ္ေန႔ ၂ ခြက္နဲ႔ ၂ ခြက္မက ေသာက္ေနသူေတြဟာ ေဂါက္ေရာဂါ ၈၅% ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ေရာဂါအျပင္ Cardiovascular disease ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ၊ Diabetes ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ Metabolic syndrome ေရာဂါေတြနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္။ Uric acid stone ေက်ာက္ျဖစ္ေစတတ္တယ္။
“ ဘာလို႔ ဒီဓာတ္မ်ားေနသလဲ။ မ်ဳိးနဲ႔႐ိုးနဲ႔ဆိုသလို မ်ားတတ္တယ္လို႔ ေျပာရင္လည္းမမွားဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္က စားတဲ့အစာေပၚမွာ မူတည္တယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ အစားထဲမွာ Purine နဲ႔ Fructose မ်ားရင္ Uric acid (ယူရစ္-အက္စစ္) မ်ားေစတယ္။”
Uric acid နည္းေနတာ ဘာေၾကာင့္လဲ။
အစာထဲမွာ Zinc သြပ္ဓာတ္နည္းရင္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ Oral contraceptive ကိုယ္၀န္တားစားေဆးေသာက္ေနရင္ နည္းႏိုင္တယ္။ သံဓာတ္နည္း ေသြးအားနည္းေရာဂါ ရွိေနရင္လည္း နည္းတယ္။ ဒီဓာတ္နည္းေနသူေတြနဲ႔ Multiple sclerosis ေရာဂါဆက္စပ္ေနတယ္။ အရက္အၾကာႀကီး ေသာက္သူ။ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိသူ၊ ခဲဆိပ္သင့္သူေတြမွာ ဆီးထဲမယ္ (ယူရစ္-အက္စစ္) နည္းေနတာ ေတြ႔ရမယ္။
ဒီဓာတ္မ်ားေနတယ္ဆိုတာ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ Gout ေဂါက္ေရာဂါရွိသူ၊ ကင္ဆာေနာက္ပိုင္းေရာက္ေနသူ၊ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီနဲ႔ ေသြးျဖဴဥေရာဂါရွိေနသူ၊ အစားထဲမွာ ဒီဓာတ္မ်ားေနသူ၊ Rhabdomyolysis, LeschNyhan syndrome, Fanconi syndrome ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ မ်ားေနမယ္။
ဆီးထဲမွာ ဒီဓာတ္ကိုစစ္ရင္ ၂၄ နာရီခံထားတဲ့ ဆီးယူရတယ္။ ဆီးမခံခင္ အရက္၊ Allopurinol, Ibuprofen, Aspirin, Thiazide diuretics, vitamin C, Probenecid ေဆးေတြ ေသာက္မထားရဘူး၊ ေသြးမစစ္ခင္ ၄ နာရီအတြင္း အစာမစားရဘူး။ Alcohol အရက္အျပင္ Ascorbic acid, Aspirin, Caffeine, Cisplatin, Diazoxide, Diuretics, Epinephrine, Ethambutol, Levodopa, Methyldopa, Nicotinic acid, Phenothiazines နဲ႔ Theophylline ေဆးေတြ မေသာက္ရဘူး။ Allopurinol, Azathioprine, Clofibrate, Corticosteroids, Estrogen, Glucose, Guaifenesin, Mannitol, Probenecid နဲ႔ Warfarin ေဆးေတြကေနလည္း သက္ေရာက္ေစႏိုင္တယ္။
Acidosis, Alcoholism, Diabetes, Gout, Hypoparathyroidism, Lead poisoning, Leukemia, Nephrolithiasis, Polycythemia vera, Renal failure, Toxemia of pregnancy, Purine-rich diet, Excessive exercise နဲ႔ Chemotherapy-related side effects ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာမ်ားေနတာ ေတြ႔ရမယ္။
Fanconi syndrome, Wilson’s disease, Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone (SIADH) secretion နဲ႔ Low purine diet ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာနည္းေနတာ ေတြ႔ရမယ္။
• ၂၅၀ to ၇၅၀ milligrams per 24 hours ဆိုတာ ပံုမွန္ဆီးအေျဖျဖစ္တယ္။
• 3.0 နဲ႔ 7.0 mg/dL အတြင္းရွိရင္ ပံုမွန္ေသြးအေျဖျဖစ္တယ္။
• ေသြးထဲမွာ 6 mg/dL သာရွိေပမဲ့ Gout ေရာဂါရသူနဲ႔ 9.6 mg/dL အထိရွိေပမဲ့ ေရာဂါမရွိတာေတြ႔ရတယ္။
• ဓာတ္ခြဲခန္းေတြ တခုနဲ႔တခု ကြဲလြဲတာေလးေတြရွိတာ သတိျပဳပါ။
အစာလည္း ေဆး၊ ေဆးလည္း အစာ
အသား၊ ငါး၊ အသဲ၊ ဥ၊ ပင္လယ္စာ၊ ႏွလံုး၊ ၀က္ေပါင္ေျခာက္၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ ၀ိုင္၊ ေပါင္မုန္႔၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဘက္ရည္၊ အေစ့အဆံ၊ ေျပာင္း-ေျပာင္းဖူး၊ စပ်စ္သီးေျခာက္၊ ဘယ္ရီသီး၊ ခ်ဥ္တဲ့ (ခရင္မ္)၊ ဒိန္ခ်ဥ္(ေရာဂတ္)၊ (ဘတ္တား-မစ္လ္ခ္)၊ ေတြက အက္စစ္ဓာတ္မ်ားေစတယ္။ ယူရစ္-အက္စစ္မ်ားတယ္။
Cranberry ေဖ်ာ္ရည္၊ ခ်ယ္ရီေဖ်ာ္ရည္၊ ပန္းသီးေဖ်ာ္ရည္ေသာက္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
လိေမၼာ္၊ သံပရာ၊ ေရွာက္၊ ကမၺလာသီး၊ Lentils, Legumes, Asparagus, Cauliflower, Mushrooms, Spinach, Citrus fruits, Legumes, Bananas, Celery, Tomatoes, Key Lime, Citron, Wild Orange, Pomelo, Mandarin Orange, Trifoliate Orange, Round Lime ေတြကို အသင့္အတင့္ စားႏိုင္တယ္။
