———၊ ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္) ၊———
အသက္ႀကီးလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ထံုးစံမဟုတ္တဲ့ လကၡဏာေတြ ခံစားလာရရင္ ျပင္းထန္ဆိုး၀ါးတဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ လကၡဏာေတြေၾကာင့္ လက္ရွိက်န္းမာေရး အေျခအေနကို ပိုဆိုးေစႏိုင္တဲ့အတြက္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈမထားသင့္ဘဲ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။
ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ အသက္႐ွဴမ၀ျခင္း
ႏွလံုးေရာဂါထတဲ့ လကၡဏာတစ္ရပ္က ရင္ဘတ္ေအာင့္တာ တစ္ခုတည္းလို႔ မထင္လိုက္ပါနဲ႔။ ရင္ဘတ္ေအာင့္တာအျပင္ လူတိုင္းခံစားေနရတဲ့ လကၡဏာေတြက မတူညီဘဲ ကြဲျပားေနတတ္ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ေျပာရရင္ ပံုမွန္လမ္းေလွ်ာက္ၿပီးတာေတာင္ အသက္႐ွဴရခက္ခဲေနရင္ ႏွလံုးကို ေသြးပုိ႔ေဆာင္တဲ့ ေသြးလႊတ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈ (Coronary Ischemia) ရဲ႕ အေစာပိုင္းလကၡဏာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္႐ွဴမ၀တာက နာတာရွည္ျဖစ္ေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ အရင္ကမျဖစ္ဘဲ ခ်က္ခ်င္းထျဖစ္လာရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသဖို႔ လိုပါတယ္။ ရင္ဘတ္တင္းက်ပ္တာ၊ ရင္ဘတ္မွာ ဖိထားခံရတာ၊ အသက္႐ွဴမ၀တာနဲ႔ မူးေ၀တာေတြလို တျခားလကၡဏာေတြ တြဲခံစားရရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ အေရးေပၚျပသဖို႔ လိုပါတယ္။
႐ုတ္တရက္ စကားေျပာဆိုမႈ၊ ခႏၶာကိုယ္ဟန္ခ်က္ ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ ေျပာင္းလဲသြားျခင္း
အသက္ႀကီးလာတဲ့အခါ ႐ုတ္တရက္ လမ္းေလွ်ာက္ရခက္တာ၊ အလြန္အမင္းမူးေ၀တာ၊ ခႏၶာကိုယ္ဟန္ခ်က္ ပ်က္ယြင္းတာေတြ ျဖစ္လာရင္ ေလျဖတ္တာရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ တျခားစိတ္ပူစရာေကာင္းတဲ့ လကၡဏာေတြအေနနဲ႔ စကားေျပာႏိုင္စြမ္း ခက္ခဲတာ၊ အျမင္အာ႐ံုေျပာင္းတာ၊ မ်က္ႏွာ၊ လက္၊ ေျခထံုတာနဲ႔ အားနည္းတာ (အထူးသျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တစ္ျခမ္းမွာပဲျဖစ္ရင္) ျဖစ္ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ အျမန္ဆံုးျပသသင့္ပါတယ္။
ေသြးဆံုးၿပီး မိန္းမကိုယ္မွ ေသြးဆင္းျခင္း
ေသြးဆံုးၿပီးခ်ိန္မွာ မိန္းမကိုယ္မွ ေသြးဆင္းရင္ အျမန္ဆံုး ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသသင့္ပါတယ္။ ေသြးဆံုးၿပီး ေသြးျပန္ဆင္းတာက အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ အေျခအေနေတြမွာ ကင္ဆာလို ျပင္းထန္တဲ့ ေရာဂါကို ၫႊန္ျပေနႏိုင္ပါတယ္။
ပန္းေသပန္းညႇဳိးျခင္း
ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါ(Erectile Dysfunction)ဟာ အမ်ဳိးသားေတြအတြက္ အသက္ႀကီးလာခ်ိန္မွာ ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အမ်ဳိးသားက်န္းမာေရး တကၠသိုလ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈအရ အသက္ ၆၀ အရြယ္ရွိ အမ်ဳိးသား ၁၆ ဒသမ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ပန္းေသပန္းညႇဳိးျဖစ္တတ္ၿပီး အသက္ ၄၀ အရြယ္ အမ်ဳိးသား ၁ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ ပန္းေသပန္းညႇဳိး ျဖစ္တတ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အသက္ ၇၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ေတာ့ ပန္းေသပန္းညႇဳိး ျဖစ္ႏိုင္ေျခက ၄၇ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္သြားပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါက လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေက်နပ္မႈမရတာအျပင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔ တျခားက်န္းမာေရး ျပႆနာေတြနဲ႔ပါ ဆက္စပ္မႈရွိေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ စိတ္ဓာတ္က်တာေတြနဲ႔လည္း ဆက္စပ္မႈရွိေနတတ္ပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးျဖစ္တဲ့ အေျခအေနအမ်ားစုအတြက္ ကုသမႈ လိုအပ္ပါတယ္။
၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း
၀မ္းခ်ဳပ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲသံုးခု ရွိပါတယ္။ နံပါတစ္က ၀မ္းခ်ဳပ္တာက အူလႈပ္ရွားမႈရဖို႔ ႀကိဳးစားေနစဥ္ အလြန္အမင္း တြန္းထုတ္ရတာနဲ႔ ညႇစ္အားသံုးရတာေၾကာင့္ လိပ္ေခါင္းျဖစ္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားရတာပါ။ ဒုတိယအခ်က္က ၀မ္းခ်ဳပ္တာက အမ်ားအားျဖင့္ ပံုမွန္ပဲ ျဖစ္ေပမယ့္ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ အရြယ္ေတြမွာ အက်ိတ္၊ အသားလံုးနဲ႔ တျခားတစ္ခုခု ပိတ္ဆို႔တာေၾကာင့္ ၀မ္းပိတ္တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တတိယအခ်က္အေနနဲ႔ ၀မ္းခ်ဳပ္တာေၾကာင့္ မာေၾကာက်စ္လ်စ္ေနတဲ့ ၀မ္းေတြဟာ အူနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ထဲမွာ တင္းက်ပ္ပိတ္ဆို႔ေနၿပီး အျပင္ကို ၀မ္းထြက္သြားေအာင္ မတြန္းပို႔ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါကို Fecal Impaction လို႔ ေခၚပါတယ္။
ေသြး၀မ္းသြားျခင္း၊ ၀မ္းမည္းသြားျခင္း
၀မ္းအေရာင္က စားေသာက္တဲ့ အစားအေသာက္နဲ႔ မွီ၀ဲတဲ့ ေဆး၀ါးေတြေပၚ မူတည္ၿပီး ေျပာင္းလဲေနတတ္ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ သံဓာတ္ျဖည့္စြက္ေဆးလို တခ်ဳိ႕ေဆးေတြက ၀မ္းမည္းမည္း သြားေစႏိုင္ပါတယ္။ အမည္းေရာင္၀မ္းသြားတဲ့အခါ အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း အေပၚပိုင္းမွာ ေသြးထြက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသလို ေသြး၀မ္းသြားတဲ့အခါ အစာေျခအူလမ္းေၾကာင္းစနစ္ရဲ႕ ေအာက္ပိုင္းမွာ ေသြးထြက္တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အစာအိမ္အနာ၊ လိပ္ေခါင္းနဲ႔ တျခားအစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါေတြရွိ၊ မရွိ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသသင့္ပါတယ္။
ရင္သားေရာင္ရမ္းျခင္းႏွင့္ ရင္သားအေရာင္ေျပာင္းျခင္း
ရင္သားမွာ မာေၾကာတဲ့ အဖုအက်ိတ္တစ္ခုေပၚတာက ရင္သားကင္ဆာရဲ႕ ပထမဆံုးလကၡဏာ တစ္ရပ္ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ တျခားျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ ရင္သားေရာင္ရမ္းတာ၊ တင္းမာတာနဲ႔ အေရာင္ေျပာင္းတာေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေတြမွာ ရွားရွားပါးပါး ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိပါတယ္။ တျခားျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြအေနနဲ႔ ႏုိ႔သီးေခါင္းမွ အရည္ထြက္တာနဲ႔ ရင္သားအေရျပား အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္တာေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
အနာမက်က္ႏိုင္ေသာ အေရျပားအဖု
အေရျပားေပၚက အဖုအပိမ့္နဲ႔ မွဲ႔ေတြကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈမထားပါနဲ႔။ အေရျပားအဖုနဲ႔ မွဲ႕ေတြက နာက်င္တာ၊ အနာမက်က္တာ၊ ေသြးထြက္တာေတြျဖစ္ရင္ အေရျပားကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိပါတယ္။ တျခားျဖစ္တတ္တဲ့ အေရျပားကင္ဆာေတြကေတာ့ မွဲ႔ေတြ အေရာင္ေျပာင္းတာ၊ အေရျပားအဖုေတြ အနာမက်က္ဘဲ ၾကာရွည္ျဖစ္ေနတာေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
စိတ္ဓာတ္က်ေသာ လကၡဏာရပ္မ်ား
အသက္ႀကီးတဲ့သူေတြက စိတ္ဓာတ္က်ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဆံုး႐ႈံးမႈဒဏ္၊ အထီးက်န္တဲ့ေ၀ဒနာကို သူမ်ားထက္ ပိုမိုခံစားရတတ္လို႔ပါ။ အိမ္ေထာင္ဖက္ေသဆံုးတာ၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြ ဆံုး႐ႈံးတာနဲ႔ ဘယ္အရာကိုမွ ေပ်ာ္ရႊင္မႈမရတာ စတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ စိတ္ဓာတ္က်ရတတ္ပါတယ္။ လကၡဏာအေနနဲ႔ ၀မ္းနည္းတာ၊ ပူပင္ေသာကမ်ားတာ၊ တန္ဖိုးမရွိသလို ခံစားရတာ၊ ထံုးစံမဟုတ္ဘဲ ႏုံးတာ၊ ေပ်ာ္ရႊင္စရာေကာင္းတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ စိတ္၀င္စားမႈကင္းမဲ့တာ၊ အစာစားခ်င္ စိတ္အေျပာင္းအလဲျဖစ္တာ၊ အိပ္ေရးပ်က္တာနဲ႔ အလြန္အမင္းအိပ္တာေတြကို ခံစားရရင္ စိတ္ဓာတ္က်ေနတာ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဆရာ၀န္နဲ႔ အျမန္ဆံုး ျပသသင့္ပါတယ္။