—–၊ ပါေမာကၡဦးေအးမြန္ (ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း ၊—–
Q. ဆရာ့အေတြ႕အႀကံဳအရ လိပ္ေခါင္းေရာဂါျဖစ္တဲ့ လူနာေတြထဲက ထူးထူးျခားျခားရွိရင္ ေျပာျပေပးပါဦး။
A. လိပ္ေခါင္းျဖစ္ရင္ ဘာမွစိုးရိမ္စရာ မလိုပါဘူး။ ခြဲစိတ္ကုသမႈ ခံယူလိုက္ရင္ ေကာင္းသြားတာပါပဲ။ ဒါကို သက္ဆိုင္ရာ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ မျပသဘဲ ျဖတ္လမ္းနည္းေတြနဲ႔ ကုသတာေၾကာင့္ စအိုတစ္ခုလံုး ပုပ္ပြၿပီး ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြ အမ်ားႀကီးကို ဆရာတို႔ မၾကာခဏ ႀကံဳဖူးပါတယ္။ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားက လူနာေတြတင္မက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာေနတဲ့ လူနာေတြေတာင္ ဒီလိုျဖတ္လမ္းနည္းေတြသံုးၿပီး ဒီလိုျဖစ္ၿပီး ေဆး႐ံုေရာက္လာတာမ်ဳိး ရွိပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ ေတြ႕ဖူးတဲ့ လူနာေတြက်ေတာ့ လိပ္ေခါင္းေသြးယိုတာကို လံုး၀ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ ေသြးအားနည္းကာ ျဖဴေဖြးၿပီး ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ဆိုရင္ လူတိုင္းမွာ ေဟမိုဂလိုဘင္အဆင့္က ၁၀ ေလာက္ရွိသင့္ပါတယ္။ ဒီလူနာေတြက ေဟမိုဂလိုဘင္အဆင့္ ၄-၅ နဲ႔ ေဖ်ာ့ေတာ့ၿပီး ေသြးအားနည္းတဲ့အထိ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါက ေသြးထြက္တာမ်ားၿပီး ႏွလံုးအားနည္းတဲ့အဆင့္အထိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြလည္း မၾကာခဏ ႀကံဳဖူးပါတယ္။ ဒါက လိပ္ေခါင္းကေန ေသြးက ျဖည္းျဖည္းခ်င္း စိမ့္ထြက္ေနတာကို ေပါ့ဆလြန္းအားႀကီးတာေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းေရာဂါက တအားဆိုးရြားတဲ့အဆင့္ ေရာက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ လိပ္ေခါင္းက ျဖစ္လာရင္ အေစာပိုင္းမွာေတာ့ ၀မ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ေန၊ ေဆးေသာက္လုပ္လုိ႔ ရပါတယ္။ ေရာဂါရင့္လာရင္ေတာ့ ခြဲကိုခြဲသင့္ပါတယ္။ တစ္ခုရွိတာက အသက္ငယ္စဥ္ကတည္းက လိပ္ေခါင္းရွိတာကို မခြဲဘဲ အသက္အရြယ္ႀကီးၿပီး ခြဲစိတ္မႈဒဏ္ကို မခံႏိုင္တဲ့အခ်ိန္က်မွ ခြဲတာမ်ဳိးကို မလုပ္သင့္ပါဘူး။”
ေနာက္တစ္ခုထူးျခားတာက အေရးေပၚအေျခအေနနဲ႔ ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္သလဲဆိုရင္ အျပင္ကို ထြက္ေနတဲ့ လိပ္ေခါင္းက အထဲကို ျပန္မ၀င္ေတာ့ဘဲ ပိုး၀င္၊ ေရာင္ကိုင္းၿပီး ေသြးဆိပ္သင့္တဲ့ အေျခအေန(Septicaemia)နဲ႔ ေရာက္လာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ ေသြးဆိပ္တက္ၿပီး ေတာ္ေတာ္ေလး အသက္အႏၲရာယ္နဲ႔ နီးကပ္မွ ေရာက္လာတဲ့ လူနာမ်ဳိးကိုလည္း ေတြ႕ဖူးပါတယ္။
ေနာက္အေတြ႕အႀကံဳတစ္ခုက အသက္ ၉၀ အရြယ္ လိပ္ေခါင္းရင့္ၿပီး ေသြးတေတာက္ေတာက္က်ၿပီး ေရာက္လာတာ၊ အသက္ကသိပ္ႀကီးေနေတာ့ ႏွလံုးကလည္း အားနည္းေနၿပီ။ လူကလည္း ေမာေနၿပီ . . ဒီအခ်ိန္မွာ ခြဲစိတ္ကုသမႈေပးဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ေမ့ေဆးေပးဖို႔ သိပ္ကိုခက္ခဲသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိပ္ေခါင္းျဖစ္ရင္ အသက္ ၆၀ ေက်ာ္တဲ့အထိ မထားသင့္ပါဘူး။
လိပ္ေခါင္းက ဆရာတို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြမွာ အေတာ္ေလး အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။ ဒါကို ေဆးနဲ႔ကုသတာ၊ ခြဲစိတ္ကုသတာ စတဲ့ သင့္ေတာ္တဲ့ ကုသနည္းေတြနဲ႔ ကုလိုက္ရင္ အဆင္ေျပေပမယ့္ လူနာအမ်ားစုက ျဖတ္လမ္းနည္းေတြ၊ ကို႔႐ို႕ကားရားနည္းေတြသံုးၿပီး အေတာ္အေျခအေနဆိုးမွ ေရာက္လာတာမ်ဳိးေတြကို ဆရာတို႔ မၾကာခဏ ႀကံဳေတြ႕ေနရပါတယ္။
အခုေနာက္ပိုင္း ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ ၀မ္းခ်ဳပ္တာ ပိုမ်ားလာတဲ့အတြက္ လိပ္ေခါင္းျဖစ္ႏႈန္း ပိုမ်ားလာတယ္လို႔ ဆရာထင္ပါတယ္။ ဆရာ့အေတြ႕အႀကံဳအရ ေက်ာက္ဆည္၊ ကေလး၊ မေကြးစတဲ့ နယ္ေတြမွာေရာ ရန္ကုန္မွာပါ လိပ္ေခါင္းျဖစ္တဲ့သူ အေတာ္မ်ားလာပါတယ္။ လိပ္ေခါင္းျဖစ္လို႔ ဆရာတို႔ဆီ လာျပၿပီဆိုရင္လည္း အဆင့္တစ္၊ ႏွစ္ကသိပ္မရွိဘူး။ အဆင့္ သံုး၊ ေလး ျဖစ္ၿပီး ရင့္မွ၊ ေသြးထြက္မ်ားမွ လာျပၾကတာ မ်ားပါတယ္။
Q. လိပ္ေခါင္းရွိသူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လိုေနထိုင္ စားေသာက္မႈပံုစံကို ဆင္ျခင္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
A. လိပ္ေခါင္းေရာဂါ ရွိတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ အပူအစပ္ေတြကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ အပူအစပ္စာေတြက ၀မ္းပိုခ်ဳပ္ႏိုင္ၿပီး ေရာဂါအေျခအေန ပိုဆိုးတတ္ပါတယ္။ င႐ုတ္သီးစားရင္ ၀မ္းခ်ဳပ္ၿပီး ၀မ္းကိုပိုညႇစ္ရတာေၾကာင့္ ေရွာင္သင့္တာပါ။ ၀မ္းမခ်ဳပ္ေစဖို႔နဲ႔ ေန႔စဥ္ ၀မ္းမွန္မွန္ သြားေစဖို႔အတြက္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလုပ္တာ၊ ေရမ်ားမ်ားေသာက္တာ၊ အမွ်င္ဓာတ္မ်ားတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ အသီးအႏွံစားတာနဲ႔ ၀မ္းမွန္မွန္သြားေအာင္ ဂ႐ုစိုက္တာဆိုတဲ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္တဲ့ Lifestyle အတိုင္း ေနထိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
လိပ္ေခါင္းက ျဖစ္လာရင္ အေစာပိုင္းမွာေတာ့ ၀မ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ေန၊ ေဆးေသာက္လုပ္လုိ႔ ရပါတယ္။ ေရာဂါရင့္လာရင္ေတာ့ ခြဲကိုခြဲသင့္ပါတယ္။ တစ္ခုရွိတာက အသက္ငယ္စဥ္ကတည္းက လိပ္ေခါင္းရွိတာကို မခြဲဘဲ အသက္အရြယ္ႀကီးၿပီး ခြဲစိတ္မႈဒဏ္ကို မခံႏိုင္တဲ့အခ်ိန္က်မွ ခြဲတာမ်ဳိးကို မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ဥပမာ- အသက္ ၃၀ အရြယ္မွာ လိပ္ေခါင္းျဖစ္တယ္ဆိုရင္ အသက္ ၄၀ေလာက္ လိပ္ေခါင္း အဆင့္ ၃၊ ၄ ေလာက္ျဖစ္လာရင္ ခြဲသင့္ပါတယ္။ အသက္ ၇၀- ၈၀ ေလာက္က်မွ ေရာဂါရင့္လာလို႔ ခြဲခ်င္တယ္ဆိုရင္ ခက္သြားတယ္။ အသက္သိပ္ႀကီးတဲ့အထိေတာ့ မထားသင့္ပါဘူး။ က်န္းမာေရးေကာင္းတုန္း၊ ခြဲစိတ္မႈဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရည္ရွိတုန္းအခ်ိန္မွာ လိပ္ေခါင္းကို ခြဲလိုက္တာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
