ယခင္တစ္ပတ္မွအဆက္
—၊ ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး) ၊—
သုေတသီတစ္ဦးအျဖစ္ စတင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း
၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ စတင္းေဖာ့ဒ္ေဆး႐ံု (Stanford Medical center) မွ သူရဲ႕ႏွလံုးဆရာ၀န္ ေဒါက္တာဂြါဒီႏို (Dr.Guardino) ရဲ႕ တိုက္တြန္းခ်က္အရ သူရဲ႕ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို လူအမ်ားအတြက္ အက်ဳိးရွိေစဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး စာတမ္းတင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သုေတသနစာတမ္းမ်ား ေရးသားၿပီး ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခြင့္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ပထမဦးဆံုး စာတမ္းကို IDF 2017 Abu Dabhi မွာ လက္ခံခြင့္ျပဳခ်က္ ရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ယ္ရီဟာ သူကိုယ္တိုင္ က်န္းမာလာတဲ့ လမ္းစဥ္ကို လူအမ်ားကို သင္ခန္းစာေပးၿပီး နည္းေပးလမ္းျပေန႐ံုသာမက သူေတြ႕ရွိထားတဲ့ Math-physical Medicine (MPM) သခၤ်ာ-႐ူပေဗဒ ေဆးကုနည္းကို စတင္ျဖန္႔ေ၀ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ၂၀၁၈ ခုမွာေတာ့ စာတမ္းေပါင္း ၄၄ ခုကို တင္ခဲ့ပါတယ္။ ေဆးဂ်ာနယ္ေတြမွာလည္း ေဆာင္းပါး article ေပါင္း ၂၂ ခုကို ေရးသားျဖန္႔ေ၀ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ေဆးညီလာခံေတြသာမက ေဆးပညာမဟုတ္ေသာ တျခားညီလာခံေတြမွာပါ ေဟာေျပာသူအျဖစ္လည္း ဖိတ္ၾကားျခင္းမ်ားစြာ ခံယူရရွိခဲ့ပါတယ္။
“ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ေဆးကုေနၾကတဲ့ ဆီးခ်ဳိဆရာ၀န္အားလံုးနဲ႔ အာဟာရပညာရွင္ေတြ အားလံုးရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ ရွိေနေသးတဲ့ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္တစ္ခုကေတာ့ စားေသာက္ေနထိုင္မႈပံုစံ Lifestyle ေျပာင္းလဲျခင္းကို စာေတြ႕သာ ေဆာင္ရြက္ေနၾကၿပီး လက္ေတြ႕မွာ မေအာင္ျမင္ၾကေသးျခင္းကို မီးေမာင္းထိုးျပထားပါတယ္။ တကယ္လုပ္မွ တကယ္ေအာင္ျမင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။”
ယခုႏွစ္ ၂၀၁၉ ခုမွာ ေဟာေျပာသူ Keynote speaker အျဖစ္ ညီလာခံေပါင္းမ်ားစြာ ( ၁၀၀ေက်ာ္) မွ ဖိတ္ၾကားခံရၿပီး ၂၈ ခုကို သြားေရာက္ဖို႔ ေရြးခ်ယ္ထားေၾကာင္း သိရပါတယ္။ စာတမ္းေပါင္း ၅၈ ခု တင္ဖို႔ရွိေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဒီလို မ်ားျပားလွတဲ့ ဖိတ္ၾကားမႈေတြအတြက္ မအားလပ္ႏိုင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြၾကားက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ MSEM ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဟာ္မုန္းေရာဂါအသင္းရဲ႕ ဖိတ္ၾကားခ်က္ကို ႏွစ္ႀကိမ္ခန္႔သာ စဥ္းစားၿပီး လက္ခံဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ မ်ားစြာေက်းဇူးတင္ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ သူရဲ႕ခံယူခ်က္ေတြကေတာ့ တစ္ကမၻာလံုးမွာ သူ႔လိုခံစားေနရတဲ့ ဆီးခ်ဳိေ၀ဒနာရွင္ေတြကို ေနာက္ဆက္တြဲေ၀ဒနာအေပါင္းမွ ကင္းေ၀းေစလိုတဲ့ ေစတနာ၊ အသက္တိုရျခင္းေတြမွ လြတ္႐ုန္းေစႏိုင္မယ့္ ေစတနာအေပါင္းတို႔နဲ႔ ကူညီေပးလိုတဲ့ ဆႏၵအျပည့္ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ လက္ရွိက်န္းမာေရး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကတဲ့ ဆရာ၀န္၊ သူနာျပဳ၊ အာဟာရပညာရွင္နဲ႔ ျပည့္သူ႔က်န္းမာေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြ အားလံုမွတဆင့္ သူရဲ႕ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ေနထိုင္မႈပံုစံ ျပဳျပင္ျခင္းအေၾကာင္းအပါအ၀င္ သူတီထြင္ထားတဲ့ AI ေအအိုင္ပစၥည္းကို သံုးၿပီး နယ္စည္းမျခားတဲ့ဆရာ၀န္ “Doctors without Distance” အျဖစ္ ေနရာတကာ ေရာက္ရွိ အသံုးျပဳႏိုင္ၾကေစလိုတဲ့ ေစတနာေတြကို ေဖာ္ျပလိုက္တဲ့အတြက္ မ်ားစြာေလးစားမိပါတယ္။
သူရဲ႕ေဟာေျပာခ်က္ေတြနဲ႔႔တကြ သူရဲ႕ဘ၀ကို ေလ့လာခြင့္ရရွိျခင္း၊ သူရဲ႕ေတြ႕ရွိတဲ့ သုေတသနေတြကို ေလ့လာရျခင္းနဲ႔ သူရဲ႕တီထြင္ထားတဲ့ ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အ၀လြန္ျခင္းကို AI ေအအိုင္ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္အတုနဲ႔ ကုသႏိုင္ျခင္းေတြကို သိရွိရတဲ့အတြက္ ေဆးေလာကမွ ဆရာ၀န္မ်ား၊ လူနာေတြရဲ႕ အျမင္ေတြကို ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ လူနာမ်ားအဖို႔ ရရွိႏိုင္တဲ့ သင္ခန္းစာေတြကေတာ့ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀ျခင္းဟာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ပိုျဖစ္ေစတယ္၊ ပိုဆိုးေစတယ္၊ က်န္းမာေရးကို ေငြဘယ္ေလာက္ရွိရွိ အဆင္သင့္၀ယ္ယူလို႔ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔လို ခ်မ္းသာတဲ့သူပင္လွ်င္ မိမိကိုယ္ကိုမိမိ ျပဳျပင္မွရမည့္အေၾကာင္း ၊ ၿခိဳးၿခံၿပီးစား၊ စားသင့္တာကိုပဲ ေရြးခ်ယ္စားသင့္ေၾကာင္း၊ မိမိကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈကို မိမိကသာ လုပ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာ၀န္နဲ႔ ေဆးေတြကိုသာ အားမကိုးသင့္ေၾကာင္း စတဲ့ သင္ခန္းစာေတြ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ လူနာေတြအဖို႔ ဂ်ယ္ရီကဲ့သို႔ မိမိေရာဂါအေၾကာင္းကို မိမိ အေသးစိတ္ နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ အေကာင္းဆံုးရလဒ္ေတြ ရရွိႏုိင္ေၾကာင္း သင္ခန္းစာယူသင့္ပါတယ္။ ေဆးကုသမႈ ေပးသူေတြဘက္ကလည္း မိမိလူနာေတြနဲ႔ လူနာမိသားစုေတြကို က်န္းမာေရးပညာေပးေတြ ပိုေပးဖို႔ ပညာေပးတာကို အေလးထားၿပီး ေဆးတစ္ခြက္တိုက္သကဲ့သို႔ သေဘာထားသင့္ပါတယ္။
တစ္ကမၻာလံုးမွာ ေဆးကုေနၾကတဲ့ ဆီးခ်ဳိဆရာ၀န္အားလံုးနဲ႔ အာဟာရပညာရွင္ေတြ အားလံုးရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ရွိေနေသးတဲ့ အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ စားေသာက္ေနထိုင္မႈပံုစံ (Lifestyle) ေျပာင္းလဲျခင္းကို စာေတြ႕သာ ေဆာင္ရြက္ေနၾကၿပီး လက္ေတြ႕မွာ မေအာင္ျမင္ၾကေသးျခင္းကို မီးေမာင္းထိုးျပထားပါတယ္။ တကယ္လုပ္မွ တကယ္ေအာင္ျမင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ A1c သံုးလပ်မ္းမွ်ေသြးခ်ဳိ အေျဖေကာင္းဖို႔ တစ္ခုတည္းသာမက လူေတြရဲ႕ စားေသာက္ေနထိုင္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲဖို႔ အားစိုက္ၾကဖို႔ ႏႈိးေဆာ္ေပးတဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
စာေရးသူအေနနဲ႔ ဤအေတြ႕အႀကံဳေတြကို ဆီးခ်ဳိလူနာအေပါင္းနဲ႔တကြ ဆီးခ်ဳိမျဖစ္ေသးသူေတြ အားလံုးသာမက ဆီးခ်ဳိျပဳစုေစာင့္ေရွာက္သူ ေဆးေလာကပညာရွင္ေတြ အားလံုးကပါ ဒီေဆာင္းပါးကို ဖတ္႐ႈသင္ခန္းစာေတြ ယူႏိုင္ၾကပါေစဟု ဆႏၵျပဳရင္း ဂ်ယ္ရီတစ္ေယာက္ အသက္မ်ားစြာရွည္ၿပီး ဆက္လက္က်န္းမာလ်က္ ရွိပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။
