ေဒါက္တာေဒၚ၀င္း၀င္းျမင့္ (အာဟာရဆိုင္ရာ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)မွ ေျဖၾကားေပးပါသည္။
Q. ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြ စိတ္ပူတဲ့အထဲမွာ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တာလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပေပးပါ ဆရာမ။
A. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တယ္ဆိုတာ အၾကမ္းဖ်ဥ္းေျပာရရင္ေတာ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေသြးတိုးတာေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးတဲ့အခါ ကိုယ္၀န္အပတ္၂၀နဲ႔ ၂၀ေက်ာ္မွေတြ႕ရၿပီး အခ်င္းထဲေသြးေရာက္တာ နည္းသြားကာ လမေစ့ဘဲ ကေလးေမြးရတာ၊ ေပါင္ခ်ိန္မျပည့္ဘဲေမြးတာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကိုယ္တြင္းမွာ ေသြးကတအားတိုးေနတဲ့အတြက္ သူ႔ရဲ႕ေသြးလည္ပတ္မႈကမွားၿပီး အခ်င္းထဲကို ေသြးေရာက္တာ ေလ်ာ့နည္းသြားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ေသြးေတြ မျပည့္၀ေတာ့ Placenta Ambratio ရပါတယ္။ ေသြးေတြဆင္းၿပီး၊ ေစာေစာစီးစီး ကေလးေမြးတာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီလိုကေလးမ်ဳိးက အသက္ရွင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အသက္ႀကီးလာရင္ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Q. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ရင္ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြ ျပသတတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ႐ုတ္တရက္ေခါင္းကိုက္တာ၊ အျမင္ေတြေ၀၀ါးေနတာ၊ ဗိုက္အေပၚပိုင္းနာက်င္တာ၊ အသက္႐ွဴၾကပ္တာ၊ အန္ခ်င္တာ၊ ေျခေထာက္ေတြေဖာေရာင္တာ၊ တစ္ရက္-ႏွစ္ရက္အတြင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ႐ုတ္တရက္ႀကီး ဆယ္ေပါင္ေလာက္တက္လာတာ၊ မူးေမာတာ၊ အန္ခ်င္တာ၊ ၀မ္းဗိုက္ အထက္ပိုင္းက နာတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ေရာင္တဲ့အခါ သိသာပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ Pulmonary Odema ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဆုတ္ထဲမွာ ေရေတြေရာက္ေနတာေၾကာင့္ အသက္႐ွဴၾကပ္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးခံစားရရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ေဆး႐ံုတက္တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္တဲ့သူေတြ ႐ိုး႐ိုးေမြးဖို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ခြဲေမြးတာပဲ ေကာင္းပါတယ္။
Q. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တာက ကိုယ္၀န္ဘယ္အခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားပါသလဲ ဆရာမ။
A. ကိုယ္၀န္သံုးလေလာက္အတြင္းမွာပဲ Morning Sickness ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ အပတ္၂၀ေက်ာ္တဲ့အထိေတာင္ အန္တာေတြ၊ အသက္႐ွဴၾကပ္တာေတြ ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ သတိထားရမွာပါ။ ေနာက္ၿပီး ဆီးသြားတာ နည္းလာတယ္ဆိုရင္လည္း စိတ္ပူရပါတယ္။ ေျခေတြ၊ လက္ေတြ ေဖာလာတဲ့အခါလည္း သတိထားရပါမယ္။ ဒီလို ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ ႐ိုး႐ိုးေဖာတာဆိုရင္ ျပန္က်တာျမန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသြးတိုးလို႔ ေဖာတယ္ဆိုရင္ေတာ့ မက်ဘဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသဖို႔ လိုပါတယ္။
“ကိုယ္၀န္ေဆာင္တဲ့အခါ ေသြးေပါင္မွန္မွန္ခ်ိန္ပါ၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလုပ္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီၫြတ္ေအာင္ စားေသာက္ပါ။ လိုအပ္တဲ့ဗီတာမင္ေတြမီွ၀ဲၿပီး မတည့္ေဆးေတြ မေသာက္မိေအာင္ သတိထားပါ။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ အရက္ေသာက္တာတို႔ေတာ့ လံုး၀မလုပ္ရပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ကေလးမေမြးခင္ Prenatal Care ဆိုၿပီး ဆရာ၀န္ထံ ႏွစ္ပတ္တစ္ခါ၊ ဒါမွမဟုတ္ တစ္လတစ္ခါျပဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။”
Q. ဘယ္သူေတြက အျဖစ္အမ်ားဆံုးလဲ ဆရာမ။
A. ဘယ္သူေတြမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးလဲဆိုေတာ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားတဲ့သူေတြပါ။ ၀တဲ့သူေတြေပါ႔။ ေနာက္ၿပီး အသက္ ၃၅ႏွစ္အထက္မွာ ကိုယ္၀န္စေဆာင္တဲ့ သူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကုိယ္က၀လည္း၀မယ္၊ ပထမဆံုးကေလးလည္းျဖစ္မယ္၊ အသက္ ၃၅ႏွစ္လည္း ေက်ာ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အစားအေသာက္နဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္တာေတာ့ အဓိကလုပ္ရမွာပါ။ ေနာက္ၿပီး နဂိုကတည္းက ႏွလံုးမေကာင္းဘူး၊ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတဲ့သူေတြမွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သတိေတာ့ထားရပါမယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ရင္း Sickle Cell Anemia ျဖစ္တဲ့သူေတြမွာလည္း ဒီလိုျပႆနာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
Q. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုသတိေပးလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ဆီးထဲမွာ ပ႐ိုတင္းေတြ ပါလာတာဟာ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တတ္ေတာ့မယ္ဆိုတာ အႀကိဳျပတဲ့လကၡဏာနဲ႔ တူပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ေလ်ာ့သြားၿပီး စြန္႔ထုတ္ႏိုင္စြမ္းေတြ က်သြားတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ၿပီဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ စနစ္တက်တိုင္ပင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္ အရင္ကေသာက္ဖူးတဲ့ ေဆးေတြပဲဆိုၿပီး ေသာက္လိုက္လို႔မရပါဘူး။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြနဲ႔ မတည့္တဲ့ ေသြးက်ေဆးကေတာ့ ACEI အမ်ဳိးအစားေသြးက်ေဆးရယ္၊ Renal Inhibitors ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေသခ်ာတိုင္ပင္ၿပီးမွ ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားတဲ့ေဆးေတြကို ေသာက္သင့္ပါတယ္။
Q. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တာမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုႀကိဳတင္ကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ကိုယ္၀န္ေဆာင္တဲ့အခါ ေသြးေပါင္မွန္မွန္ခ်ိန္ပါ၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလုပ္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီၫြတ္ေအာင္ စားေသာက္ပါ။ လိုအပ္တဲ့ ဗီတာမင္ေတြ မီွ၀ဲၿပီး မတည့္ေဆးေတြ မေသာက္မိေအာင္ သတိထားပါ။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ အရက္ေသာက္တာတို႔ေတာ့ လံုး၀မလုပ္ရပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ကေလးမေမြးခင္ Prenatal Care ဆိုၿပီး ဆရာ၀န္ထံ ႏွစ္ပတ္တစ္ခါ၊ ဒါမွမဟုတ္ တစ္လတစ္ခါျပဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္း ေသခ်ာမသိေပမယ့္ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ အေမမွာျဖစ္ဖူးရင္ သမီးမွာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ- ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ အဆီအအိမ့္ေတြ၊ အငန္ေတြ အမ်ားႀကီးစားတာမ်ဳိးဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ယူဆထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Prenatal Care က အေရးႀကီးတယ္လို႔ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
Q. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ျခင္းမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုစားေသာက္သင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ကိုယ္၀န္စေဆာင္တာနဲ႔ Healthy Eating ျဖစ္ရပါမယ္။ အသီးအႏွံမ်ားမ်ားစားပါ။ ဆားေလွ်ာ့စားပါ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ဆား (ဆိုဒီယမ္ဓာတ္)ကို ၂၃၀၀ မီလီဂရမ္ထက္ ပိုမစားရပါဘူး။ ဆားလက္ဖက္ရည္ဇြန္း တစ္ဇြန္းမွာ ၆ ဂရမ္ရွိၿပီး ဆိုဒီယမ္က ၂၄၀၀ မီလီဂရမ္ပါပါတယ္။ ဒါဟာ တစ္ေန႔လံုးအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ဆားပမာဏျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္သည္ေတြသာမက သာမန္လူေတြအတြက္လည္း ဒီပမာဏက အသင့္ေတာ္ဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေသြးတိုးတာျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ဆားစားတဲ့ပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ခိုင္းပါတယ္။ လက္ဖက္ရည္ဇြန္းရဲ႕ သံုးပံုတစ္ပံုထိေလွ်ာ့ၿပီး စားသင့္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ငါးပိရည္၊ ငါးပိေထာင္း လံုး၀မစားသင့္ပါဘူး။
Q. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တာက ကိုယ္၀န္ဘယ္အခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားပါသလဲ ဆရာမ။
A. ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တာကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္လို႔ မရေပမယ့္ ေသြးမတိုးေအာင္ေတာ့ လုပ္လို႔ရပါတယ္။ ေသြးတိုးၿပီးမွ ဒီလိုအေျခအေနေတြ ျဖစ္လာတာဆိုေတာ့ ေသြးမတိုးေအာင္ အဓိက တားဆီးတာဟာ ထိေရာက္တဲ့ကာကြယ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးမတိုးေအာင္ ျပဳလုပ္ဖို႔က Healthy Eating , Healthy Living ျဖစ္ေအာင္ေနဖို႔ စားေသာက္တာနဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေဆာင္ရြက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျဖည့္စြက္စာအေနနဲ႔ကေတာ့ သံဓာတ္ပဲေပးပါတယ္။ Prenatal Care ရွိေအာင္ျပဳလုပ္ရင္း ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ ႀကိဳတင္တိုင္ပင္ႏိုင္ပါတယ္။ အၿမဲတမ္းေသြးဖိအားကို မွန္မွန္ခ်ိန္ေပးေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ႏုစမွာ ဘာလိုပံုစံအေျခအေနမ်ဳိးမွ မျပေပမယ့္ ကိုယ္၀န္အပတ္၂၀ ၀န္းက်င္ေလာက္လည္းေရာက္ေရာ ႐ုတ္တရက္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က ၁၄၀/၉၀ အထက္ ေရာက္သြားတာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ တစ္နာရီ- ႏွစ္နာရီေလာက္ပဲ ျဖစ္ေပမယ့္ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း ေတာက္ေလွ်ာက္ျဖစ္ေနတာမ်ဳိး ရွိပါတယ္။