———-၊ ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆးဝါးတကၠသိုလ္) ၊—————
ေမ့ေဆးဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေဒၚျမင့္ျမင့္စိန္သည္ ျပည္ေဆး႐ံုတြင္ ေပါက္ေခါင္းၿမိဳ႕မွ လူနာအမွတ္-၁၇ (ကြယ္လြန္) အား အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းထဲသို႔ အသက္႐ွဴစက္မွ Tube ထည့္ရာတြင္ မျမင္ရသျဖင့္ အကာအကြယ္ျဖစ္သည့္ Eye shield ကို ခြ်တ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ရင္း ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ကူးစက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ COVID-19 ဓာတ္ခြဲအတည္ျပဳ လူနာအမွတ္ (၃၀) ျဖစ္သည့္ ေဒါက္တာေဒၚျမင့္ျမင့္စိန္မွာ ေမလ (၁၁) ရက္ေန႔က ႏွစ္ႀကိမ္ဆက္တိုက္ ပိုးမေတြ႕ေတာ့ေၾကာင္း က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ရာ ဆရာမႀကီး၏ COVID-19 ေရာဂါ ေက်ာ္လႊားမႈခရီးလမ္းႏွင့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို စာဖတ္သူတို႔ သိရွိႏိုင္ရန္ ေမးျမန္းေဖာ္ျပေပးလိုက္ရပါသည္။
ေမး- ဆရာမမွာ COVID-19 ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ရွိေနၿပီလို႔ စသိရခ်ိန္မွာ ျမန္မာတျပည္လံုး စိတ္မေကာင္းျဖစ္ခဲ့ၾကရတယ္။ ဆရာမအေနနဲ႔ေကာ ဘယ္လိုခံစားခဲ့ရပါသလဲ။
ေျဖ- ကြ်န္မက က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခ်ိန္ကတည္းက အခ်ိန္မေရြး လူနာျဖစ္သြားႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ကြ်န္မအပါအဝင္ ICU အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕လံုးက သိေနပါတယ္။ တစ္ေယာက္မဟုတ္ တစ္ေယာက္ မေမွ်ာ္လင့္တဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အထဲက ကြ်န္မမဲေပါက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဝန္ကေန လူနာျဖစ္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားေပမယ့္ ျဖစ္သြားခ်ိန္မွာ စိတ္လႈပ္ရွားပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ စိတ္လႈပ္ရွားသလဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္ေရွ႕မွာပဲ ဆိုးရြားတဲ့ ကိုဗစ္လူနာတစ္ေယာက္ အသည္းအသန္ခံစားၿပီးမွ ေသသြားတာကို နီးနီးကပ္ကပ္ ေတြ႕လိုက္ရတာကိုး။ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈ ရွိေပမယ့္ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ ဗဟုသုတ၊ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ ကိုယ့္အဖြဲ႕အစည္းအေပၚမွာလည္း ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္စရာေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ သိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေၾကာက္စိတ္ကို ေလွ်ာ့ပစ္လိုက္ၿပီး ရင္ဆိုင္ဖို႔ ျပင္ဆင္လိုက္ပါတယ္။
ေမး- ဆရာမအေနနဲ႔ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြကို ခံစားခဲ့ရပါသလဲ။ အဲဒီလကၡဏာေတြကို ဘယ္လိုေက်ာ္ျဖတ္ အႏိုင္ယူခဲ့ပါသလဲ။
ေျဖ-COVID-19 ရဲ႕ လကၡဏာေတြထဲမွာ တုပ္ေကြးလကၡဏာေတြပါတယ္၊ တခ်ိဳ႕ဆို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ မခံစားရဘဲ အိမ္မွာေနရင္းနဲ႔ပဲ ေပ်ာက္သြားတာရွိတယ္၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ Quarantine မွာေနၿပီး ေပ်ာက္သြားတာလည္း ရွိတယ္။ ကြ်န္မက သာမန္လကၡဏာထက္ေတာ့ ပိုတယ္။ ဖ်ားတယ္၊ ေခ်ာင္းအရမ္းဆိုးတယ္၊ ဝမ္းသြားတယ္၊ အသိသာဆံုးက အရမ္းႏံုးတယ္၊ ပင္ပန္းတယ္၊ အိပ္ရာထဲေခြေနခ်င္တယ္၊ အနံ႔အရသာေတြ ေပ်ာက္တယ္၊ ေခါင္းကိုက္တယ္၊ ကိုယ္ေတြလက္ေတြ ေညာင္းတယ္၊ ဒါေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြ်န္မတို႔ေရွ႕မွာ အသည္းအသည္ခံစားရၿပီး ေသဆံုးသြားတဲ့ လူနာအမွတ္ (၁၇) ေလာက္ေတာ့ ကြ်န္မကမခံစားရဘူး။ အသက္႐ွဴၾကပ္တာ မျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ကိုဗစ္လကၡဏာ အတန္းအစားခြဲလိုက္ခ်ိန္မွာ ကြ်န္မက Category B ထဲမွာ ပါေပမယ့္ ေအာက္ဆီဂ်င္႐ွဴၿပီး အသက္႐ွဴၾကပ္တဲ့အထိ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။
ေမး- ေရာဂါတြန္းလွန္ရာမွာ စိတ္ခြန္အားကလည္း အေရးႀကီးတယ္ဆိုေတာ့ ဒီကာလအတြင္း စိတ္ဓာတ္က်တာမ်ား ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါသလား။
ေျဖ-စိတ္ဓာတ္က်တာက ကိုဗစ္မျဖစ္ခင္မွာလည္း ျဖစ္ဖူးတယ္၊ ကိုဗစ္ျဖစ္ခ်ိန္မွာလည္း ျဖစ္တယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကြ်န္မတို႔က ခံစားမႈအမွားေတြရတယ္လို႔ပဲ ေျပာရမလား မသိဘူး။ ကိုယ့္ေရွ႕မွာ ကိုဗစ္မတိုင္ခင္ ICU Care ေပးရေတာ့ အဲဒီကိုေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြက သက္ေသာင့္သက္သာ တစ္ေယာက္မွမရွိဘူးေလ။ ကိုဗစ္ကေတာ့ ပိုဆိုးတာေပါ့။ ကိုဗစ္မျဖစ္ခင္ကတည္းက ဒါေတြကို ကြ်န္မတို႔ဟာ လူနာေတြဆီက သင္ယူခဲ့ရတယ္။ ဒီလူနာေတြၾကည့္ရင္း ငါကလည္း တစ္ခ်ိန္မဟုတ္တစ္ခ်ိန္ ဒီလိုအသည္းအသန္ လူနာျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ေတြးၿပီး လူနာေတြ ဘယ္လိုရင္ဆိုင္သလဲ၊ လူနာေတြ သူ႔အသိဥာဏ္အဆင့္အလိုက္ ေရာဂါခံစားမႈ ေက်ာ္လႊားပံုေတြကို ကြ်န္မသင္ယူလာခဲ့တယ္။ ကိုဗစ္မွာက်ေတာ့ ပိုၿပီး ႐ႈပ္ေထြးျပင္းထန္လာတဲ့အတြက္ ဒါကို ပိုၿပီး သတိရွိတယ္။ ငါျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာကို ျပင္ဆင္ထားခဲ့တယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ ေရေႏြးေသာက္မယ္၊ ခ်င္းျပဳတ္ရည္ေသာက္မယ္၊ အသက္႐ွဴၾကပ္ရင္ ေအာက္ဆီဂ်င္႐ွဴမယ္၊ ဒါေပမဲ့ အသက္႐ွဴစက္တင္ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မတင္ေတာ့ဘူးဆိုၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္မွာေတာင္ ေရးခဲ့ေသးတယ္။ တစ္ခုက အသက္႐ွဴစက္တင္ရင္ ေသႏႈန္းမ်ားၿပီး ရွင္ႏိုင္စြမ္းနည္းတယ္၊ ေနာက္တစ္ခုက သိပ္မေသခ်ာတာကို အရမ္းႀကိဳးစားျခင္းအားျဖင့္ ေနာက္တစ္ေယာက္ကို ကူးစက္မွာကိုလည္း မလိုလားဘူး။ ဒီလိုမ်ိဳး ျပင္ဆင္တာေတြေတာ့ ရွိတယ္။
ေမး-ကိုဗစ္ေရာဂါျဖတ္သန္းမႈမွာ စိတ္ခြန္အားကို ဘယ္လိုတည္ေဆာက္ အႏိုင္ယူခဲ့ပါသလဲရွင့္။
ငယ္စဥ္ကာလ မိဘေတြပ်ိဳးေထာင္တာနဲ႔လည္း ဆိုင္မယ္ထင္တယ္။ ကြ်န္မမိဘေတြက လြပ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ကာလထဲက ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးမိသားစုဝင္ေတြပါ။ သူတို႔ဟာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအျဖစ္ အခ်ိန္ေတာ္ၾကာ ခံခဲ့ရတာေၾကာင့္ သူတို႔ျပန္ေျပာျပတဲ့ အျပင္ေလာကနဲ႔ အဆက္အသြယ္ျပတ္ၿပီး သီးျခားေနထိုင္ရတဲ့ ကာလေတြမွာ သူတို႔ဘယ္လို ျဖတ္သန္းလာရသလဲဆိုတာကို က်မငယ္စဥ္ကာလမွာ ျပန္မွ်ေဝခဲ့တဲ့အတြက္ ကြ်န္မအခုလို သီးျခားေစာင့္ၾကည့္ခံရတဲ့ အခါမွာလည္း အဲဒီၾကားနာခဲ့ဖူးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြေၾကာင့္ ပိုၿပီးခံႏိုင္သြားတယ္လို႔လည္း ေျပာနိုင္ပါတယ္။ သင္ယူခဲ့ရတဲ့ ဆရာေကာင္း သမားေကာင္းေတြရဲ႕ ေက်းဇူးလည္းပါတာေပါ့။ ပညာရွာပမာ သူဖုန္းစားဆိုသလို ဆရာတိုင္းဆရာတိုင္းရဲ႕ ေကာင္းတာကိုမွတ္သားၿပီး ပင္ကိုယ္အစြမ္းအစနဲ႔ ဆြဲထုတ္ရတယ္။ ဒါက ႀကံ့ခိုင္ေစတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြ်န္မတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းအရ ေနာက္ထပ္ေက်းဇူးရွင္လို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့ လူနာေတြက သက္ရွိေဆးစာအုပ္ေတြလိုပါပဲ။ သူတို႔ခံစားမႈ၊ သူတို႔အေတြ႕အႀကံဳေတြကို စာအုပ္ႀကီးတစ္အုပ္လို ေသခ်ာနားေထာင္တဲ့အခါ သင္ၾကားတာထက္ပိုၿပီး ေတာက္ေျပာင္လာပါတယ္။ ကြ်န္မလုပ္သက္ ၂၉ ႏွစ္ကာလလံုး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေလ့က်င့္သင္ၾကား ဆံုးမေနခဲ့တာေပါ့။ အခုလိုမ်ိဳး အေရးအေၾကာင္း ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ တန္ဖိုးရွိတဲ့ ကိုယ္ခံအားေတြ ရွိလာပါတယ္။
ေမး-လူနာနံပါတ္ (၁၇) ကို ကုသမႈေပးရတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳက ဆရာမအတြက္ ဘာသင္ခန္းစာ ရခဲ့ပါသလဲ။
ကိုဗစ္က အထူးအဆန္းေရာဂါသစ္ တစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဘယ္သူမွလည္း အျပည့္အစံုမသိႏိုင္ဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အစီအစဥ္တက် ဆက္စပ္လုပ္ေဆာင္တာ၊ ပူးေပါင္းဝန္းရံတာ (Co-orperative and co-ordination) ေတြ အမ်ားႀကီးလိုတယ္။ ေမ့ေဆးဆရာဝန္တစ္ေယာက္တည္း လုပ္လို႔မရဘူး၊ သမားေတာ္တစ္ေယာက္တည္းလည္း လုပ္လို႔မရဘူး။ အားလံုးဝိုင္းဝန္းၿပီး ပံုမွန္နိစၥဓူဝကိစၥေတြကို ညႇိႏိႈင္းေလွ်ာ့ခ်ၾကမလဲ၊ ဘယ္လိုမ်ိဳး မထိခိုက္ေအာင္ လုပ္ၾကမလဲဆိုတာေတြကို ေဆး႐ံုက အားလံုးလိုအပ္ပါတယ္။ ဘယ္သူကမွ ပိုအေရးႀကီးတယ္၊ ဘယ္သူကမွ ပိုအဓိကက်တယ္ဆိုတာ မရွိဘဲနဲ႔ အားလံုးပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းက အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ဆိုတာ ဒီကိုဗစ္ကိစၥမွာ ကြ်န္မသိလိုက္ပါတယ္။ လူအင္အား၊ ပစၥည္းအင္အား လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ဒီတိုင္းျပည္မွာ အရင္ကတည္းက ရွိတယ္။
ဒီကပ္ေရာဂါျဖစ္လာေတာ့ ရွိတဲ့လူအင္အား၊ ပစၥည္းအင္အားနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမွာပါ။ ပူးေပါင္းမႈ၊ စည္းလံုးမႈနည္းတဲ့အတြက္ ICU မွာ အဓိကလိုအပ္တဲ့ Video Laryngoscope ကလည္း အခ်ိန္မီမေရာက္လာခဲ့ဘူး။ အဲဒီလို အဆင္မေျပမႈေတြ ရွိတဲ့အခါ အႏၱရာယ္အမ်ားဆံုး အနီးကပ္ျပဳ စုရတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြမွာ ဖိစီးမႈေတြအမ်ားႀကီး ျဖစ္ရပါတယ္၊ စိတ္မလံုၿခံဳမႈေတြ ျဖစ္တယ္၊ အဲဒီေတာ့ အဓိကအခ်က္ေတြ လြတ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ Failure ရတယ္။ ဟိုးအရင္ကတည္းက ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ပစၥည္းလိုအပ္ခ်က္၊ လူအင္အားလိုအပ္ခ်က္ေတြက ကပ္ေရာဂါမွာ ဘူးေပၚသလို ေပၚတာပဲ။ ပစၥည္းေတြကို ျဖည့္လို႔ရေပမယ့္ လူကိုခ်က္ခ်င္း ျဖည့္လို႔မရပါဘူး။ သင္တန္းေတြေပးရမယ္၊ ေလ့က်င့္ရမယ္၊ ဇာတ္တိုက္ရမယ္။ အေကာင္းဘက္က ဘာျမင္သလဲဆိုေတာ့ ကိုဗစ္အေရးအခင္းတင္မက ကြ်န္မတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အားနည္းေလ်ာ့က်ေနတဲ့ က်န္းမာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းေရးေတြမွာပါ တိုးတက္ေအာင္ျမင္လာမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ေနာက္မ်ိဳးဆက္အတြက္ ကြ်န္မတို႔တာဝန္တစ္ခုလို႔လည္း ခံယူပါတယ္။
ေမး- ဆရာမႀကီးရဲ႕ ေဆးကုသမႈ အေစာပိုင္းသတင္းေတြအရ ပိုးက Negative ျပလိုက္၊ Positive ျပလိုက္ ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ေဆးပညာရပ္အေနနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ရတယ္လို႔ ထင္ပါသလဲရွင့္။
အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္က အဓိကခိုေအာင္းေနပါတယ္။ ႏွာေခါင္းကေန အဆုတ္ . .ေလအိတ္အထိ ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်တဲ့အခါ အခ်ိန္မေရြး အာေခါင္ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရွိေနႏိုင္တဲ့အတြက္ ႏွာေခါင္းတို႔ဖတ္၊ လည္ေခ်ာင္းတို႔ဖတ္ယူပါတယ္။ လာယူတဲ့အခါ ဓာတ္ခြဲခန္းပညာရွင္ေတြရဲ႕ ကြ်မ္းက်င္မႈအရ ဘယ္လိုေနရာကို ယူရသလဲဆိုတာ သူတို႔သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲလိုယူတဲ့အခါ နာက်င္မႈနည္းနည္းရွိတယ္၊ ခံႏိုင္တဲ့လူနာနဲ႔ မခံႏိုင္တဲ့လူနာဆိုတာ ရွိျပန္ေရာ။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ႏွာေခါင္းထဲ၊ ပါးစပ္ထဲကို တစ္ခုခုဝင္သြားရင္ကို မခံႏိုင္ဘူး။ အဲလို တုတ္ကေလးနဲ႔ ယူေနတဲ့အခ်ိန္ လိုအပ္တဲ့ေနရာကို မေရာက္ခင္မွာ နာလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္ဆုတ္လိုက္တဲ့အခါ လိုအပ္တဲ့ေနရာမေရာက္ရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ မပါလာဘူး။ အာေခါင္ထဲ ယူတဲ့အခါမွာလည္း အန္တာ/ေအာ့တာ လုပ္လိုက္ရင္လည္း လိုတဲ့ေနရာကို မေရာက္ဘူး။ ဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ အေကာင္ေရေပၚမွာလည္း မူတည္တာေပါ့။
ဆရာဝန္၊ ဆရာမေလးေတြ ယူတဲ့အခါမွာလည္း ဒီလိုေလးေတြ ျဖစ္ႏိုင္တာပဲ။ ၿပီးရင္ ေရခဲပံုးထဲထည့္၊ ရန္ကုန္ပို႔ရတယ္။ အဲဒီအခါ တစ္ခုခုေျပာင္းလဲသြားရင္ Test က Negative ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တစ္ခါတေလ Test က Negative ျဖစ္ေနတဲ့တိုင္ ကိုဗစ္လကၡဏာ ေတြရွိေနရင္ေတာ့ လူရဲ႕မ်က္ျမင္လကၡဏာေတြအရ Positive သေဘာအေနနဲ႔ ၾကည့္ေပးရပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူက Positive ျပန္ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိလို႔ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္မက ပထမ Positive ျဖစ္တယ္၊ ၁၄ ရက္အတြင္း ျပန္စစ္ေတာ့ Negative ျပတယ္။ ၄၈ နာရီအတြင္း ျပန္စစ္ေတာ့ Positive ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ၁၅ ရက္အတြင္း ေရာဂါလကၡဏာေတြက မေပ်ာက္ေသးဘူး။ ၂ ပတ္မွာထြက္တဲ့ Negative က False Negative ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Test က မေသခ်ာတာ မဟုတ္ဘူး။ တတိယပတ္က်မွ လကၡဏာေတြ ေလ်ာ့လာတယ္။ ေနာက္ထပ္ ၆ ရက္အၾကာမွာ ျပန္စစ္ေတာ့ Negative ျဖစ္ေနတယ္။ ၄၈ နာရီမွာ ျပန္ယူေတာ့ Positive ျပန္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြ်န္မရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ျပန္ေကာင္းတဲ့ဘက္ ေရာက္လာတယ္။ စိုးရိမ္စရာ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါက်ေတာ့ False Positive ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ေတာင္ကိုးရီးယားက ေလ့လာမႈအရ ဒီလိုမ်ိဳးေရာဂါလကၡဏာမရွိဘဲနဲ႔ Positive ျပတာေတြ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ႏွစ္ခါ Negative ျပၿပီး ေဆး႐ံုကျပန္လႊတ္လိုက္တဲ့ လူနာေတြမွာ Positive ျပန္ျပတာ ေတြ႕တယ္။ ဒါက ျပန္ကူးတာလားဆိုၿပီး ျပန္စစ္ေဆးတဲ့အခါ Positive စေတြ႕တဲ့အခ်ိန္ကေန ေလးပတ္ေက်ာ္တဲ့အထိ တခ်ိဳ႕ေတြမွာ Positive ျဖစ္ေနတာ ေတြရွိတယ္။ လူနာကေတာ့ ေကာင္းေနၿပီ၊ ဒါေပမဲ့ Positive ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါက ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေသသြားတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြရဲ႕ RNA အပိုင္းအစေတြကလည္း Positive အေျဖထြက္ႏိုင္တယ္လို႔ေတာင္ ကိုရီးယားက ေျပာလိုက္တယ္။
ကြ်န္မမွာ ေျခာက္ႀကိမ္ေျမာက္ Positive ကလည္း ေသသြားတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ေတြရဲ႕ RNA အပိုင္းအစေတြ႕လို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ဒါက စက္မွားတာမဟုတ္ဘူး။ NHL မွာစမ္းတဲ့ PCR Test က ဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ RNA ကိုပဲ စမ္းတာကိုး။ အရွင္ရဲ႕ RNA ေကာ၊ အေသရဲ႕ RNA ပါ Positive ထြက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာနဲ႔ခြဲမလဲဆိုေတာ့ ဒီလူနာက လကၡဏာခံစားရေသးသလား၊ ျပင္းထန္လာလား၊ သက္သာသြားလားဆိုတာနဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။ ကြ်န္မ ၇ ႀကိမ္ေျမာက္စစ္ေတာ့ Negative ျပတယ္၊ ေနာက္ထပ္ ၄၈ နာရီမွာ ထပ္စစ္ေတာ့လည္း Negative ျပပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အဖ်ားမရွိ ကိုဗစ္လကၡဏာ ဘာမွမရွိေတာ့ဘဲ ကြ်န္မရဲ႕ အေျခခံက်န္းမာေရး အခ်က္အလက္ေတြကလည္း ပံုမွန္ျပန္ေရာက္ေနၿပီမို႔ test အေျဖနဲ႔လည္း ကိုက္ညီသြားပါတယ္။ ခုႏွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ႏွာေခါင္းလည္ေခ်ာင္းတို႔ဖတ္နဲ႔ သလိပ္ေတြကို ေစတနာေမတၱာမ်ား၊ ဇြဲလံုလနဲ႔ ဂ႐ုတစိုက္ စစ္ေဆးေပးတဲ့ NHL နဲ႔ WBG က တာဝန္ရွိသူမ်ားနဲ႔ ညီအကိုေမာင္နွမ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားကို အထူးေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ေမး- ကိုဗစ္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးအတြက္ လူေတြအေနနဲ႔ ဘာေတြကို အဓိကလိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေရာဂါပိုးရွိသူပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မရွိသူပဲျဖစ္ျဖစ္ အဓိကလိုက္နာရမွာကေတာ့ Social Distancing ပဲ။ လူတိုင္းလူတိုင္းက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ရွိေနႏိုင္လို႔ ၃ေပ- ၆ေပက ခြာကို ခြာရမွာ။ လူစုလူေဝးေရွာင္ရမွာ။ အဲဒီထက္ပိုေကာင္းတာက Mask တပ္ရမွာ။ ပိုျပည့္စံုသြားေအာင္ လက္ခဏခဏ ေဆးရမွာ။ ေရာဂါလကၡဏာမျပဘဲ ပိုးရွိသူေတြက လူထုထဲရွိေနႏိုင္တာေၾကာင့္ ဒါေတြကို လိုက္နာေနရမွာပါ။ လူထုရဲ႕ အသိပညာေရခ်ိန္ကို ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ သက္ဆိုင္ရာကလည္း New Normal ပံုစံနဲ႔ လုပ္ရပါမယ္။ ေမတၲာရပ္ခံတယ္၊ ပညာေပးတယ္၊ ပညာေပးလို႔မရလာရင္ လိုက္နာလာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတာ တာဝန္ရွိသူေတြကလည္း တိက်တဲ့ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။
ေမး- ဆရာမအေနနဲ႔ အခုဆို ပိုးမေတြ႕တာ ႏွစ္ႀကိမ္ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိဘယ္မွာ Quarantine ဝင္ေနပါသလဲ၊ က်န္းမာေရးအေျခအေနက အရင္လိုျပန္ေကာင္းေနပါၿပီလား။
ေဝဘာဂီမွာ ပိုးမေတြ႕ Negative Room က လြတ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီမွာႏွစ္ပတ္ၾကာေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရေတာ့ သိပ္မျပင္းထန္တဲ့ လူနာထဲမွာ ပါတဲ့အတြက္ရယ္၊ ေဝဘာဂီက ဆရာႀကီး၊ ဆရာမႀကီးေတြကလည္း ဝိုင္းကူညီၾကတာရယ္၊ ကြ်န္မလည္း ႀကိဳးစားတာရယ္ေၾကာင့္ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပန္ေကာင္းလာပါတယ္။ ကြ်န္မမွာ နဂိုကတည္းက ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတာ၊ လည္ပင္းႀကီးေရာဂါေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ထားလို႔ ကယ္လ္ဆီယမ္၊ ဗီတာမင္ဒီ ေလ်ာ့နည္းေနတာ ရွိတယ္။ ကြ်န္မအသက္ ၅၈ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ေတာ့ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္လာပါၿပီ။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရေတာ့ တည္ၿငိမ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ေနေကာင္းရင္ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ျပန္သြားရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ စိတ္ဓာတ္ႀကံ့ခိုင္ေအာင္ အခ်ိန္ယူရပါဦးမယ္။
ေမး- ေဆး႐ံုကဆင္းရင္ ဆရာမႀကီး ေသြးလွဴခဲ့မယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ ေသြးရည္ၾကည္ကုထံုးအေၾကာင္းလည္း သိပါရေစ။
COVID-19 ကုထံုးေတြက တိတိက်က် မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ အားလံုးက စမ္းသပ္ေနဆဲပဲ။ ေသြးရည္ၾကည္ကုထံုးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိပ္မထူးျခားဘူးလို႔ ေျပာတဲ့တိုင္းျပည္ေတြလည္း ရွိသလို ထူးျခားတယ္လို႔ ေျပာတဲ့တိုင္းျပည္ေတြလည္း ရွိတယ္။ ေသခ်ာတာမရွိတဲ့အတြက္ ေသြးရည္ၾကည္ကုထံုးကို ကုထံုးတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ႀကိဳးစားဖို႔ လုပ္ေနပါတယ္။ ကိုဗစ္ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမေတြ႕လူနာေတြမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ခုခံႏိုင္တဲ့ ပဋိပစၥည္းေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ ေသြးကို သိမ္းဆည္းထားမယ္။ ပံုမွန္လူနာေတြကို မကုသဘူး။ ျပင္းထန္ၿပီး အဆုတ္မွာ ဒဏ္ရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရေနတဲ့ လူနာေတြကိုေတာ့ စမ္းသပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာပါ။ ပဋိပစၥည္း ဘယ္ေလာက္ပါလဲဆိုတဲ့ စစ္ေဆးမႈမ်ိဳးကို ျမန္မာျပည္မွာ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး။ အခုေလာေလာဆယ္က ဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔ လူအေျပးၿပိဳင္ေနသလိုပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ မတ္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ေနာက္ထပ္ဆန္းသစ္တဲ့ မ်ိဳးဗီဇ ေပၚေနတယ္လို႔လည္း ေလ့လာမႈတခ်ိဳ႕က ေျပာတယ္။ ေနာက္ထပ္ ဇြန္၊ ဇူလိုင္မွာ ျဖစ္လာမယ့္ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ဒီေသြးရည္ၾကည္ကုထံုးက ဘယ္ေလာက္ကုေပးႏိုင္မလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွ မသိေသးဘူး။ ကာကြယ္ေဆး ဆိုတာကလည္း အရင္ကိုဗစ္နဲ႔ ေနာက္ေပၚမယ့္ ကိုဗစ္နဲ႔ မတူရင္ ဘယ္လိုမွ အဆင္မေျပႏိုင္ဘူး။ ေသြးရည္ၾကည္ကုထံုးေရာ ကာကြယ္ေဆးေပၚလာဖို႔ကိုေရာ တိက်တဲ့အေျဖထြက္လာဖို႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြက ဆက္လက္စမ္းသပ္ ရွာေဖြေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး- COVID-19 အေျခအေနတင္မက ေန႔စဥ္ကုသရာမွာ ေမ့ေဆးဆရာဝန္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကိုလည္း ျပည္သူအမ်ားသိေအာင္ ေျပာျပေပးပါဦး ဆရာမ။
ကြ်န္မတို႔ေမ့ေဆးဆရာဝန္ေတြက သီးျခား ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ထားတဲ့ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာရပ္ တတ္ကြ်မ္းသူ ပညာရွင္ေတြပါ။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဳထားတာပါ။ ကြ်န္မတို႔က အသင္းအဖြဲ႕စိတ္ဓာတ္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခြဲစိတ္တဲ့အပိုင္းမွာ ေမ့ေဆးဆရာဝန္ေတြကသာ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ခြဲသင့္၊ မခြဲသင့္ကို တာဝန္ယူစဥ္းစား၊ ဆံုးျဖတ္ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိခြဲစိတ္ရမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္အေျခအေနမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအမ်ားဆံုး အႏၱရာယ္၊ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြကို လူနာရွင္ကို အသိေပးၿပီး ညႇိႏွိုင္းသေဘာတူညီခ်က္ယူၿပီးမွ ခြဲစိတ္ျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ၿပီးခ်ိန္ ကိုယ္ခံအားက်သြားခဲ့ရင္လည္း ICU မွာထားၿပီး ေမ့ေဆးဆရာဝန္ေတြက ဆက္လက္ေစာင့္ေရွာက္ေပးရပါတယ္။ တစ္တိုင္းျပည္လံုးမွာ ေမ့ေဆးဆရာဝန္ေတြ အရမ္းနည္းေနပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ကိုဗစ္ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ ပစၥည္းမလံုေလာက္မႈေတြေၾကာင့္ ဖိစီးမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တာဝန္ေက်ေအာင္ ကြ်န္မလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မလိုေတာ့ ေနာက္ထပ္မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အဖြဲ႕လိုက္ေဆာင္ရြက္မႈ၊ နားလည္ပံ့ပိုးမႈေတြ အမ်ားႀကီးလိုအပ္တဲ့အေၾကာင္း ေမ့ေဆးဆရာဝန္ေတြအားလံုးကိုယ္စား ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေမး- COVID-19 ေရာဂါနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈအေျခအေနေတြကို ဆရာမႀကီး ထပ္မံအႀကံေပးလိုတာရွိရင္ ေျပာေပးပါဦး။
ကြ်န္မတို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေျခအေနက လူတိုင္းသိတာပဲေလ။ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြေတာင္ ရာႏႈန္းျပည့္မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ခုနကြ်န္မေျပာသလို ရွိတဲ့အင္အားနဲ႔ ပိုၿပီး စည္းစည္းလံုးလံုး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ယံုယံုၾကည္ၾကည္ ေလးေလးစားစား လုပ္ၾကမယ္ဆိုရင္ ဒီ့ထက္ပိုၿပီး လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ အေနအထား ေရာက္မယ္ထင္ပါတယ္။ ေျမျပင္အေျခအေနမွာ တကယ္လုပ္ေနရတဲ့ လူေတြက လိုအပ္ခ်က္ေတြေျပာတဲ့အခါ တာဝန္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက အခ်ိန္မီအခ်ိန္ကိုက္ ျဖည့္ဆည္းပံ့ပိုးဝန္းရံေပးဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခြင့္ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ၊ ဆရာႀကီးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာျမင့္ေထြးနဲ႔တကြ WBG၊ NHL၊ ျပည္ၿမိဳ႕ကုတင္ ၅၀ဝ ေဆး႐ံုႀကီးမွ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားနဲ႔ ေစတနာေမတၲာေတြနဲ႔ ဆုေတာင္းေပးၾကတဲ့ ျပည္သူတရပ္လံုးအား အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါေၾကာင္း၊ ကပ္ေရာဂါဆိုးကို အမူအက်င့္အသစ္ေတြနဲ႔ အႏိုင္ယူ၊ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းပါတယ္။
