ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဟာ လူ႔ကိုယ္ခႏၶာထဲကေန ထြက္လာရင္ ေရာက္ေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနအေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ရွင္သန္ႏိုင္တယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ရက္သတၱပါတ္ေတြအထိ ရွင္တယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ဒီေလာက္ၾကာၾကာ မရွင္ႏိုင္ပါ။ သူတို႔ရွင္သန္ႏိုင္စြမ္းဟာ ကိုယ္ကေနထြက္တဲ့ အရည္ေတြအေပၚမွာ မူတည္တယ္။ အရည္ထုထည္ ဘယ္ေလာက္မ်ားသလည္း။ အရည္ရဲ႕အပူခ်ိန္၊ အက္စစ္ဓါတ္၊ ေရေငြ႕ဓာတ္နဲ႔ ေနေရာင္္္။ အခုထိ ကိုယ္ထဲကေန ထြက္ၿပီးသား ေသြး၊ သုက္ရည္၊ တျခားအရည္ေတြကေနတဆင့္ HIV ကူးစက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ လူနာမရွိေသးပါ။ အဲလိုအရည္နဲ႔ ေသြးေတြထဲမွာ မွန္ဘီလူးနဲ႔စစ္ရင္ေတာ့ HIV ပိုးေတြ ပါေနတာ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ အေရအတြက္အရ ကူးစက္ႏိုင္ေအာင္ မမ်ားလို႔ျဖစ္မယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သတိထားကိုင္တြယ္ဖို႔ လမ္းၫႊန္ခ်က္ကို တိတိက်က် ထုတ္ထားပါတယ္။
HIV ပိုးဟာ အပူဒဏ္ကို မခံႏိုင္ပါ။ ေအးလြန္းတာလည္း မခံႏိုင္ပါ။ 60°C ေက်ာ္ရင္ ေသကုန္တယ္။ အခန္းတြင္းအပူခ်ိန္မွာ ရွိေနရင္ ပိုးအေရအတြက္နည္းေတာ့ မသြားပါ။ 4°C မွာထားရင္ ေျခာက္ေနတဲ့ေသြးထဲမွာ ၇ ရက္ေနႏိုင္တယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္း စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္ဖို႔ HIV ပိုးပါတဲ့ေသြးကို သိမ္းထားခ်င္ရင္ – 70°C မွာထားရတယ္။ အပူခ်ိန္ 4°C မွာ သိမ္းထားရင္ ၾကာၾကာရွင္တယ္။ 27 to 37°C မွာထားရင္ ၇ ရက္ထက္ပိုမရွင္ဘူး။ အခန္းတြင္းအပူခ်ိန္မွာထားရင္ ေျခာက္ေနတဲ့ ေသြးထဲမွာ ၅ ရက္ကေန ၆ ရက္အထိ ရွင္မယ္။ pH level ကလည္း ထိန္းထာၿပီး စမ္းသပ္ရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျခာက္ေနတဲ့ေသြးကေန မကူးပါ။
“အခန္းတြင္းအပူခ်ိန္မွာထားရင္ ေျခာက္ေနတဲ့ေသြးထဲမွာ ၅ ရက္ကေန ၆ ရက္အထိ ရွင္မယ္။ pH level ကလည္း ထိန္းထာၿပီး စမ္းသပ္ရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျခာက္ေနတဲ့ေသြးကေန မကူးပါ။”
HIV ပိုးရွိလူနာေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္ဆီကေန ေသြးထုတ္ယူၿပီး အေျခအေနအမ်ဳိးမ်ဳိးမွာထားၿပီး ျပန္စစ္ေဆးေတာ့ ေဆးထိုးအပ္ ၁၀% မွာ ပိုးက ၁၁ ရက္အထိရွင္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ေသြးထုထည္က ၄၇% အပ္ေတြထဲမွာ 2µl နဲ႔ ၅၃% မွာ 20µl ူ ထက္ နည္းတယ္။ ေဆးထိုးအပ္ထဲက ေသြးထဲမွာ သည္အတိုင္းထားရင္ ၄ ပါတ္အထိ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ မိလႅာေရထဲမွာလည္း မရွင္ႏိုင္ပါ။ ၀မ္းနဲ႔ဆီးထဲကေန HIV ပိုး ရွာမရပါ။ စမ္းသပ္မႈတခုမွာေတာ့ အဲလိုအညစ္အေၾကးထဲမွာ ရက္မ်ားမ်ားအထိ ရွင္ေနႏိုင္တယ္လို႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ပင္လယ္ေရထဲမွာလည္း တျခားဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြထက္ ပိုမရွင္ႏိုင္ပါ။ လူေသအေလာင္းကေန HIV ပိုးကို ၁၁ ရက္ ကေန ၁၆ ရက္အထိ ရွာလို႔ေတြ႕ပါတယ္။ ေရခဲတိုက္အပူခ်ိန္က 2°C ရွိတယ္။
လူေသနဲ႔ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းကို အပူခ်ိန္ 20°C မွာထားရင္ HIV ပိုးဟာ ၁၄ ရက္အထိ ရွင္ႏိုင္တယ္။ ၁၆ ရက္ေနာက္မွာေတာ့ သိသာတဲ့အေရအတြက္အထိ မရွိေတာ့ပါ။ အခုလိုစမ္းသပ္မႈေတြမွာ ေလနဲ႔မိုးကို ထည့္မစဥ္းစားခဲ့ပါ။ HIV ပိုးဟာ(အယ္လ္ကာလီ)နဲ႔ အက္စစ္ဓာတ္ေခၚ pH level မတူရင္လည္း ခံႏိုင္ရည္မတူပါ။ pH 7 ထက္ နည္းတာေရာ pH 8 ထက္ မ်ားတာမွာပါ ေကာင္းေကာင္းမရွင္ႏိုင္ပါ။ က်န္းမာေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးရဲ႕ ဗဂ်ိဳင္းနာထဲမွာ အက္စစ္ဓါတ္အေျခအေနရွိလို႔ HIV ပိုးဟာ ၾကာၾကာမရွင္ႏိုင္တာ ျဖစ္တယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ၾသစေတးလ်မွာလုပ္တဲ့ သုေတသနအရ HIV ဟာ လူ႔ကိုယ္ခႏၶာအျပင္ဖက္မွာ ရက္သတၱပတ္ေတြအထိ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုရွင္ဖို႔ ဗိုင္းရပ္ပမာဏ၊ ေသြးထုထည္၊ အရည္ထုထည္၊ အပူခ်ိန္၊ စိုထိုင္းဆနဲ႔ ေနေရာင္ေတြအေပၚမွာ မူတည္တယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်တယ္။
