ပါေမာကၡ ေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ (အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
Q. တခ်ဳိ႕လူေတြက ဘာေၾကာင့္ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္ၾကရတာပါလဲ ဆရာမ။
A. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တာက ဆံပင္ဆိုးေဆးမွာ ဓာတုပစၥည္းေတြပါ၀င္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကက PPD ဆိုတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေၾကာင့္ပါ။ PPD ကို လူ႔ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္က တံု႔ျပန္တဲ့အခါ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးအေရာင္ေပၚမူတည္ၿပီး PPD ပါ၀င္မႈက ကြာျခားတဲ့ အနက္ အနီေရာင္နဲ႔ အနက္ေရာင္ ဆံပင္ဆိုးေဆးေတြမွာ ပါ၀င္မႈက ပိုမ်ားေနပါတယ္။ ဓာတ္မတည့္ျဖစ္တတ္တဲ့ သူေတြမွာေတာ့ ဘယ္အေရာင္မဆို ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးက ဆံပင္ေခ်ာင္းေလးေတြကတဆင့္ အေရျပားထဲကို ၀င္ႏိုင္လို႔ပါ။
Q. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့အခါ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြက သံုးခုရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ –
(၁) ဓာတုပစၥည္း တံု႔ျပန္လြယ္ျခင္း (Allergic Contact Dermatitis)
ဆံပင္ဆိုးၿပီး ၆ နာရီ – ၁၀ ရက္အတြင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ ထိေတြ႕တဲ့ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ မ်က္ခြံ၊ ဆံပင္အနားစပ္၊ ဦးေရျပား၊ လည္ပင္းေတြအျပင္ ေနာက္ေက်ာနဲ႔ ကိုယ္လံုးေတြမွာပါ တံု႔ျပန္မႈ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေရျပားပူတာ၊ ယားတာ၊ နီတာ၊ ေရာင္ရမ္းတာ၊ အရည္ၾကည္ဖုေတြျဖစ္တာ၊ အဖုေတြေပါက္ၿပဲၿပီး သားငံရည္ထြက္တာ၊ ျပည္တည္တာ၊ မီးေလာင္ထားသလို အေရျပားအခြံကြာတာ၊ အေၾကးဖတ္ေတြ ျဖစ္လာတာတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ရင္း ဆံပင္ဆိုးေဆးစီးက်တဲ့ လည္ပင္း၊ ေနာက္ေက်ာနဲ႔ ကိုယ္လံုးအေရျပားေတြမွာ အင္ျပင္လိုအပိန္႔ေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးေတြနီရဲၿပီး မ်က္ခြံပိတ္တဲ့အထိ ေရာင္ရမ္းတတ္ပါတယ္။ တစ္ကုိယ္လံုး ျပန္႔သြားပါတယ္။
(၂) ထိေတြ႕မႈအင္ပ်ဥ္
ဟစၥတာမင္းဓာတ္ေၾကာင့္ မိနစ္ပိုင္း ဒါမွမဟုတ္ နာရီပိုင္းေလာက္အတြင္း အေရျပားနီရဲ ေရာင္ရမ္းလာ႐ံုသာမက အင္ျပင္လို အနီျပင္အနီဖုေတြ တစ္ကိုယ္လံုးမွာ ေပၚတတ္ပါတယ္။ အသက္႐ွဴက်ပ္မယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္၊ ႏွာေခ်မယ္၊ ႏွာရည္က်မယ္၊ အစာမ်ဳိရခက္မယ္၊ အန္မယ္။
(၃) ေသြးလန္႔ျခင္း (Anaphylactic Shock)
ျဖစ္ခဲေပမယ့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးၿပီး တစ္နာရီအတြင္း အသက္႐ွဴက်ပ္ကာ ေသြးေပါင္က်တတ္ပါတယ္။ အသက္အႏၲရာယ္ ထိခိုက္ႏိုင္လို႔ ေဆး႐ံုမွာ ခ်က္ခ်င္းေဆးကုသမႈ ခံယူဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တဲ့ လကၡဏာက ရက္သတၱပတ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကင္ဆာျဖစ္တတ္တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာေနၾကပါတယ္။
Q. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္ရပါမလဲ ဆရာမ။
A. ဆံပင္ဆိုးေဆးကို မဆိုးခင္ စမ္းသပ္ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ စမ္းသပ္ရမယ့္နည္းက ဆံပင္ဆိုးေဆးကို နားရြက္ေနာက္ ဒါမွမဟုတ္ လက္တံေတာင္အတြင္းဘက္မွာ ၂-၃ ရက္ေလာက္ သုတ္ထားရပါမယ္။ ၿပီးရင္ အေရျပားေျပာင္းလဲမႈ ရွိ၊ မရွိ သတိထားေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။ ဆံပင္မဆိုးခင္ ၄၈ နာရီ မတိုင္ခင္မွာ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးတဲ့အခါတိုင္း ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးဘူးမွာ ပါ၀င္တဲ့ ရည္ၫႊန္းခ်က္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ရပါမယ္။ သတိထားသင့္တာက ဆံပင္ဆိုးေဆးကို ၫႊန္ၾကားခ်က္မွာ ပါတာထက္ပိုၿပီး ၾကာၾကာမထားသင့္ပါဘူး။ ေရနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာစင္ေအာင္ ေလွ်ာ္သင့္ပါတယ္။
“ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တာက ေဗာက္ထတာ မ်ားတတ္ပါတယ္။ ဦးေရျပား ယားက်ိက်ိျဖစ္မယ္။ ရာသီဥတုပူလာရင္ ဦးေရျပားယားလာမယ္။ ပထမတစ္ခါ ဆံပင္ဆိုးေဆးမတည့္တဲ့ လကၡဏာေပၚဖို႔ ၁၀ ရက္ေလာက္ အခ်ိန္ယူရတတ္ေပမယ့္ ေနာက္တစ္ခါဆိုးလိုက္ရင္ နာရီပိုင္းေလာက္နဲ႔ လကၡဏာေပၚတတ္ပါတယ္” . . .
Q. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တဲ့ လကၡဏာေတြေပၚလာရင္ ဘယ္လုိကုသရပါမလဲ ဆရာမ။
A. ဆရာမေျပာထားတဲ့ ဓာတ္မတည့္လကၡဏာေတြ ေပၚလာရင္ ခ်က္ခ်င္းေခါင္းေလွ်ာ္ရပါမယ္။ ဦးေရျပားကို ဆပ္ျပာေပ်ာ့ေပ်ာ့နဲ႔ ေဆးေၾကာရပါမယ္။ အယားေပ်ာက္ေဆး၊ အေရာင္က်ေဆးေတြနဲ႔ စနစ္တက် ေဆးကုသမႈ ခံယူရပါမယ္။
Q. ဆံပင္အေရာင္ဆိုးသူေတြက ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို လိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ဆံပင္ဆိုးေဆးမဆိုးခင္ အရင္ဆံုး စဥ္းစားရပါမယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔မတည့္ရင္ ဘယ္ေတာ့မွ မဆိုးသင့္ပါဘူး။ မတည့္တဲ့ ဆံပင္ဆိုးေဆးဘူးမွာ ပါ၀င္တဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြကို တျခားအလွကုန္ေတြမွာ ပါရင္လည္း ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးအေရာင္ကို ထိန္းေပးႏိုင္မယ့္ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ကို သံုးသင့္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးၿပီးရင္ ေန႔တိုင္း ေခါင္းမေလွ်ာ္သင့္ပါဘူး။ ဆံပင္အေရာင္ဆိုးၿပီးကာစမွာ ေခါင္းေလွ်ာ္ရင္ မ်က္လံုးထဲမ၀င္ေအာင္ သတိထားရပါမယ္။ဆံပင္အေရာင္ဆိုးတဲ့ေန႔မွာ ဆံပင္ေကာက္တာ၊ ေျဖာင့္တာ၊ ေပါင္းတာ၊ ဖေယာင္းသြင္းတာေတြ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ဘာနဲ႔မတည့္မွန္း မသိဘဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေနခ်ိန္၊ ဆီးခ်ဳိတက္ေနခ်ိန္မွာလည္း ဆံပင္မဆိုးသင့္ပါဘူး။ ဦးေရျပားေပါက္ၿပဲၿပီး အနာျဖစ္ေနရင္၊ ႏွင္းခူ၊ယားနာ၊ ဒက္စတာေတြ ေပါက္ေနရင္ ဆံပင္အေရာင္ မဆိုးသင့္ပါဘူး။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္နဲ႔ ငယ္လြန္းတဲ့ကေလးေတြ ဆံပင္အေရာင္မဆိုးသင့္ပါဘူး။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ဆံပင္အေရာင္ဆိုးရင္ ဆိုးေဆးမွာပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြကို ေသြးကစုပ္ၿပီး ကေလးကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တဲ့သူက ဆံပင္ဆိုးေဆး (Hair Dye) အားလံုးကို ေရွာင္ရပါမယ္။ယာယီဆံပင္ဆိုးေဆးေတြက PPD နည္းေပမယ့္ PPD နဲ႔ မတည့္သူ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ယာယီဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔လည္း မတည့္ပါဘူး။
Q. ဆံပင္ဆိုးေဆး ဆိုးေပးတဲ့သူေတြကေကာ ဘာေတြကို လိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ဆံပင္ဆိုးေဆး ဆိုးေပးတဲ့သူေတြက လက္အိတ္စြပ္တာ၊ အက်ႌလံုေအာင္၀တ္တာ စသျဖင့္ အကာအကြယ္ ယူသင့္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔မတည့္ရင္ သူတို႔လက္မွာ အေရျပားဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္တာ ေတြ႕ႏိုင္သလို ဆံပင္ဆိုးေဆးအနံ႔ကို ႐ွဴရဖန္မ်ားရင္လည္း ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
Q. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တဲ့သူက တျခားဘာေတြကိုေရွာင္ဖို႔ လိုပါသလဲ ဆရာမ။
A. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တဲ့သူေတြက ေဘာပင္မင္၊ ဒီဇယ္ဆီ၊ အေရာင္ဆိုးထားတဲ့ အစားအေသာက္၊ Benzocaine နဲ႔ Procaine ပါတဲ့ထံုေဆး၊ ဆာလဖာပါတဲ့ေဆးနဲ႔ Paraaminobenzoic Acid (PABA) ပါတဲ့ ေနေရာင္ကာခရင္မ္ေတြကို ေရွာင္ရပါမယ္။ ဒီဓာတုပစၥည္းေတြက မိတ္ကပ္၊ ကာျခယ္၊ အ၀တ္အစားအနက္ေတြမွာ ပါ၀င္တတ္ပါတယ္။
Q. ဆရာမ အေတြ႕အႀကံဳအရ ေတြ႕ရမ်ားတဲ့ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တဲ့သူေတြမွာ ေတြ႕ရတဲ့ ဓာတ္မတည့္မႈေတြအေၾကာင္း ရွင္းျပေပးပါ ဆရာမ။
A. ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ မတည့္တာက ေဗာက္ထတာ မ်ားတတ္ပါတယ္။ ဦးေရျပား ယားက်ိက်ိျဖစ္မယ္။ ရာသီဥတုပူလာရင္ ဦးေရျပားယားလာမယ္။ ပထမတစ္ခါ ဆံပင္ဆိုးေဆးမတည့္တဲ့ လကၡဏာေပၚဖို႔ ၁၀ ရက္ေလာက္ အခ်ိန္ယူရတတ္ေပမယ့္ ေနာက္တစ္ခါဆိုးလိုက္ရင္ နာရီပိုင္းေလာက္နဲ႔ လကၡဏာေပၚတတ္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးေဆးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာကို ဆံပင္အလွျပင္သူေတြရဲ႕ လက္မွာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ဆံပင္ဆိုးေပးသူေတြက လက္အိတ္၀တ္ၿပီး မ်က္ႏွာကိုလည္း ႏွာေခါင္းစည္းနဲ႔ အုပ္ထားသင့္ပါတယ္။ ဆရာမအေတြ႕အႀကံဳအရ ေနာက္ေတြ႕ရတာတစ္ခုက ဆံပင္ဆိုးေဆးက ဆိုးတာမ်ားလာရင္ ဆံပင္ပ်က္စီးတတ္ပါတယ္။ ဆံပင္ကြၽတ္လြယ္တတ္ပါတယ္။ ဆံပင္ေျခာက္လာတတ္ပါတယ္။ ဆံပင္ဆိုးတာရပ္လိုက္ၿပီး ၾကာမွ သက္သာတတ္ပါတယ္။
