Healthy Life Ad
Health Tips

အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ျခင္း

ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး) ဦးေႏွာက္လွ်ပ္စစ္လႈိင္း

“မစၥက္ေကက အသက္ ၃၅ ႏွစ္၊ ႐ံုး၀န္ထမ္းတစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္စားပြဲမွာထိုင္ၿပီး ႐ံုးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴမ၀ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ရင္တုန္ျခင္း၊ ေျခလက္တုန္တုန္ယင္ယင္ ျဖစ္ျခင္းနဲ႔ အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္း လကၡဏာေတြကို ျဗဳန္းကနဲခံစားရတယ္။ “ႏွလံုးေလျဖတ္တာျဖစ္မယ္၊ ငါေသေတာ့မွာပဲ” စတဲ့ အေတြးေတြလည္း ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ၀န္ထမ္းေတြက မစၥက္ေကကို ေဆး႐ံုအေရးေပၚဌာနကို ေခၚေဆာင္လာပါတယ္။

အေရးေပၚ႒ာနမွာ သမားေတာ္ႀကီးက မစၥက္ေကကို လိုအပ္သလို စစ္ေဆးစမ္းသပ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရးက ေကာင္းမြန္ေနတာ ေတြ႕ရွိရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္သင္ဆရာ၀န္က စာေရးသူကို အေၾကာင္းၾကားၿပီး စစ္ေဆးေပးဖို႔ လႊဲေျပာင္းေပးလိုက္တာပါ။

ကြၽန္ေတာ္ေမးျမန္းၾကည့္ေတာ့ ျဗဳန္းကနဲ အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔တဲ့ အလားတူအျဖစ္အပ်က္မ်ဳိး လြန္ခဲ့တဲ့တစ္လအတြင္း ႏွစ္ႀကိမ္ျဖစ္ဖူးတယ္လို႔ မစၥက္ေကက ေျပာပါတယ္ ေဒါက္တာအုန္း”

“ဒီေတာ့ ခင္ဗ်ား ဘာေရာဂါလို႔ ထင္သလဲ”

“အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ျခင္းေရာဂါ (Panic Disorder) လို႔ ထင္ပါတယ္”

“မစၥက္ေက ဒီေန႔ခံစားရတာက “အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းတိုက္ခိုက္မႈ” (Panic Attack) ျဖစ္ပါတယ္။ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ျခင္းေရာဂါလို႔ ေျပာဆိုသတ္မွတ္ႏိုင္ဖို႔ စံုစမ္းေမးျမန္းရမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြ ရွိေသးတယ္။

အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ျခင္းတိုက္ခိုက္မႈ ခံစားရတိုင္း ခႏၶာကိုယ္ေရာဂါလကၡဏာေတြနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြ ရွိပါတယ္”

“အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေတြ႕ရွိရတဲ့ ခႏၶာကိုယ္လကၡဏာေတြကို သိလား”

“သိပါတယ္။ ႏွလံုးခုန္ရင္တုန္ျခင္း၊ ေခြၽးျပန္ျခင္း၊ ေျခလက္တုန္တုန္ယင္ယင္ျဖစ္ျခင္း၊ အသက္႐ွဴမ၀သလို၊ အသက္႐ွဴက်ပ္သလို ခံစားရျခင္း၊ ရင္ဘတ္နာက်င္ျခင္း၊ ပ်ဳိ႕အန္ခ်င္သလို ျဖစ္ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ ယိမ္းယိုင္ၿပီး လဲက်မလိုျဖစ္ျခင္း၊ ကိုယ္ပူသလို ခ်မ္းစိမ့္စိမ့္ရွိသလို ခံစားရျခင္း၊ ေျခလက္ထံုက်ဥ္ျခင္း စတဲ့ လကၡဏာေတြပါ”

“မွန္ပါတယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြက . . . ”

“အလြန္အမင္း ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ေၾကာက္စိတ္ျဖစ္ေပၚလာျခင္း၊ တစ္စံုတစ္ခု အႏၲရာယ္ျဖစ္ေတာ့မလို အသက္ေသဆံုး သြားေတာ့မလို ခံစားရတာေတြပါ။ မစၥက္ေက ခံစားရသလိုေပါ့။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အလြန္အမင္း ထိတ္လန္႔ေနခ်ိန္မွာ ႐ူးသြပ္သြားမွာကို ေၾကာက္တဲ့စိတ္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မိမိ ဘယ္ေနရာကို ေရာက္ရွိေနတယ္ဆိုတာ မေ၀ခြဲႏိုင္ဘဲ ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ စိတ္နဲ႔ခႏၶာ ကင္းကြာသြားသလိုလည္း ခံစားရတာ ရွိပါတယ္”

“အလြန္အမင္းေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ ျဖစ္ပြားဖို႔ အလားလာမ်ားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ရွိပါတယ္။ မိသားစု၀င္ထဲမွာ ဒီလိုေရာဂါရွိရင္ က်န္မိသားစု၀င္ေတြထဲမွာ အလားတူေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္းက ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္တယ္။ ငယ္စဥ္က ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရျခင္း၊ လိင္အဓမၼျပဳမူခံရျခင္း စတဲ့ ဖိစီးမႈဒဏ္ေၾကာင့္ အလြန္အမင္းေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ ရရွိႏိုင္တယ္” . . .

“အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြ႔ံ႕ထိတ္လန္႔တဲ့ အျဖစ္အပ်က္က ဘယ္ေလာက္ၾကာရွည္ႏိုင္သလဲ”

“မိနစ္ပိုင္းအတြင္း အျပင္အထန္ ခံစားရၿပီး အရွိန္တက္ေနတာက မိနစ္ ၂၀ မွ မိနစ္ ၄၀ အတြင္း ၾကာႏိုင္တယ္။ ၿပီးရင္ လူနာက ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ စိတ္တင္းက်ပ္ျခင္း စတဲ့ လကၡဏာေတြ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ခံစားေနရပါတယ္။ မစၥက္ေက ေဆးခန္းေရာက္လာေတာ့ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ေနသလိုပါပဲ”

“မစၥက္ေက ဒီေရာဂါစျဖစ္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီလဲ”

“ေျခာက္လေက်ာ္ရွိၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ တစ္လမွာ ႏွစ္ႀကိမ္-သံုးႀကိမ္ အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ ခံစားရပါတယ္”

“ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းမရွိတဲ့ ေန႔ရက္ေတြမွာ ဘယ္လိုေရာဂါလကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရွိရသလဲ”

အလုပ္သင္ဆရာ၀န္က ၀န္ခံေျပာၾကားတယ္။

“အဲဒါေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ေမးမၾကည့္ရေသးပါဘူး”

“ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းမရွိတဲ့ ေန႔ေတြမွာ လူနာက ႀကိဳတင္စိုးရိမ္ပူပင္စိတ္ ရွိေနတတ္တယ္။ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ ခံစားလာရမွာကို ႀကိဳတင္ပူပင္စိတ္၊ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ ငါစိတ္ေဖာက္ျပန္႐ူးသြပ္သြားမွာလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စိတ္ စတဲ့ လကၡဏာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး လူေရွ႕သူေရွ႕မွာ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔လာမွာကို ေၾကာက္လို႔ လူေတြကိုေရွာင္တဲ့ အက်င့္ေပၚလာတယ္။ အိမ္ကုပ္ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒါ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာတစ္ခုပဲ”

“အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းက မ်ားလို႔လား ေဒါက္တာအုန္း”

“လူထုအတြင္းမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း အလြန္အမင္းေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ ခံစားေနရသူ ၂ ဒသမ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္။ လူ႔သက္တမ္းတေလွ်ာက္ ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ လူတစ္ရာမွာ ၂ မွ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားလာတာ ေတြ႕ရွိရတယ္။ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ေရာဂါက ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္နဲ႔ အသက္ ၃၀ အတြင္း စတင္ျဖစ္ပြားတာ မ်ားတယ္။ အသက္ ၄၅ ႏွစ္ေက်ာ္မွ အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္း စတင္ခံစားရရင္ ခႏၶာကိုယ္ေရာဂါ တစ္ခုခုေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တာကို ဦးစားေပး စဥ္းစားရမယ္”

“ဘယ္လိုေရာဂါေတြလဲ”

“သိုင္း႐ိြဳက္ေဟာ္မုန္း ထုတ္လုပ္မႈမ်ားတဲ့ Hyperthyroidism ေရာဂါမွာ စိုးရိမ္စိတ္လြန္ကဲတာ၊ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔တာ ရွိတယ္။ Adrenal Gland အက်ိတ္ေရာဂါ (Pheochromocytoma) မွာ “ေျပး-တိုက္လႈံ႕ေဆာ္မႈ (Flight-Fight) ေဟာ္မုန္း”အထြက္မ်ားလို႔ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္း ျဖစ္တတ္တယ္။ အင္ဆူလင္ေဟာ္မုန္း အထြက္မ်ားတဲ့ Insulinoma ေရာဂါမွာ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ ျဗဳန္းကနဲ က်ဆင္းသြားရင္ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါနဲ႔ နာတာရွည္အဆုတ္ျပြန္ပိတ္ေရာဂါ(COPD) ေတြမွာ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းနဲ႔ ခြဲျခားဖို႔ခက္တဲ့ လကၡဏာေတြ ရရွိႏိုင္တယ္။ ပန္းနာေရာဂါရွိသူေတြလည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ စိတ္ၾကြမူးယစ္ေဆး၊ ကိုကိန္းမူးယစ္ေဆး၊ ေဆးေျခာက္မူးယစ္ေဆး သံုးစြဲသူေတြထဲမွာ အဆင္မသင့္ရင္ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔တဲ့စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တယ္”

“သမားေတာ္ႀကီးကေျပာေတာ့ မစၥက္ေကရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရးက ေကာင္းတယ္တဲ့။ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာလို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္”

“မွန္ပါတယ္။ တျခားစိတ္ေရာဂါေတြေၾကာင့္ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ ရရွိႏိုင္တယ္။ မစၥက္ေကကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆက္လက္စစ္ေဆးရမွာပါ”

“ဘယ္လိုစိတ္ေရာဂါေတြမွာ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔တာ ျဖစ္တတ္သလဲ”

“ေဘးအႏၲရာယ္ႀကံဳၿပီးျဖစ္တဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈေရာဂါ (PTSD)၊ အစြဲအလန္းႀကီး ထပ္တလဲလဲ ျပဳမူေရာဂါ(OCD)နဲ႔ အေထြေထြစိုးရိမ္ပူပင္စိတ္ လြန္ကဲေရာဂါေတြမွာ ျဗဳန္းကနဲ ေၾကာက္လန္႔တတ္တာရွိတယ္။ ဂနာမၿငိမ္စိတ္က်ေရာဂါခံစားရရင္ အလိုလိုေနရင္း ေၾကာက္လန္႔ေနတဲ့စိတ္ရွိတယ္။ စိတၱဇေရာဂါ (Psychosis) ျဖစ္ပြားစမွာ ထူးျခားတဲ့ စိတ္အာ႐ံုေတြ ခံစားရတဲ့အခါ အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းကို ေတြ႕ရွိရမယ္။ အရက္စြဲသူ အရက္ျဖတ္စမွာ ဘိန္းျဖဴစြဲသူေဆးျဖတ္စမွာ ေဆးျပတ္လကၡဏာေတြနဲ႔အတူ စိုးရိမ္စိတ္ ေၾကာက္စိတ္ကိုလည္း ခံစားရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ မစၥက္ေကမွာ တျခားစိတ္ေရာဂါေတြ ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးၾကရမယ္”

အလုပ္သင္ဆရာ၀န္နဲ႔အတူ မစၥက္ေကကို စာေရးသူကိုယ္တိုင္ စစ္ေဆးေမးျမန္းပါတယ္။

“မစၥက္ေကမွာ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ တျခားစိတ္ေရာဂါေတြ မရွိဘူး။ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ေရာဂါလို႔ပဲ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္”

“အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ ရွိသလား”

“အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ ျဖစ္ပြားဖို႔ အလားအလာမ်ားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ရွိပါတယ္။ မိသားစု၀င္ထဲမွာ ဒီလိုေရာဂါရွိရင္ က်န္မိသားစု၀င္ေတြထဲမွာ အလားတူေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏႈန္းက ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္တယ္။ ငယ္စဥ္က ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရျခင္း၊ လိင္အဓမၼျပဳမူခံရျခင္း စတဲ့ ဖိစီးမႈဒဏ္ေၾကာင့္ အလြန္အမင္း ေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ ရရွိႏိုင္တယ္။ မိသားစု၀င္တစ္ဦးဦး ေသဆံုးျခင္း၊ အိမ္ေထာင္ပ်က္ျခင္း၊ မေတာ္တဆ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိျခင္း စတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရလို႔ အလြန္အမင္းေၾကာက္လန္႔ေရာဂါ စတင္ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုအေၾကာင္းရင္းေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ မၾကာခဏ ေၾကာက္လန္႔တဲ့ လကၡဏာရွိရင္ စိတ္က်န္းမာေရး စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ထိေရာက္တဲ့ကုထံုးေတြ ရွိပါတယ္”

ေနာက္တစ္ပတ္ ဆက္လက္ဖတ္႐ႈပါရန္

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top