ေဒါက္တာမိုးေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ (အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး) ေျဖၾကားသည္။
Q. ရက္အနည္းငယ္အၾကာက ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ဟာ ၀ူဟန္ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အေရးေပၚအေျခအေနအျဖစ္ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း သံသယလူနာအျဖစ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနရသူေတြ ရွိလာတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသူ/ႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ ၀ူဟန္ဗိုင္းရပ္စ္ ကာကြယ္ေရးအတြက္ ဘာေတြကို အထူးသိထားဖို႔ လိုအပ္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ၀ူဟန္ဗိုင္းရပ္စ္စျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္က ထိန္းသိမ္းမႈ ညံ့လို႔ဆိုၿပီး အေရးေပၚအေျခအေနလို႔ ေၾကညာတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြကို ဒီဗိုင္းရပ္စ္ေရာက္ခဲ့ရင္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈအပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပိုမိုဂ႐ုျပဳ စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေအာင္ဆိုၿပီး ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ကေန ထုတ္ျပန္လိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။ ၀ူဟန္ဗိုင္းရပ္စ္က ဗိုင္းရပ္စ္အသစ္ျဖစ္တယ္၊ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ ဇီ၀ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ကူးစက္မႈႏႈန္းေတြကို တိတိက်က် မသိေသးဘူး။ ဒီေတာ့ အမ်ဳိးအစားတူ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြရဲ႕ ပ်ံ႕ႏွံ႔ပံုေတြနဲ႔ပဲ ကာကြယ္ကုသေနရတာ ျဖစ္တယ္။ Incubation Periodက ၅ ရက္-၁၀ရက္၊ ဗိုင္းရပ္စ္၀င္ၿပီး လကၡဏာျပသခ်ိန္က ႏွစ္ပတ္ျဖစ္ႏုိင္တယ္ဆိုၿပီး ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ ထုတ္ျပန္ေနတုန္းပဲ။ ၿပီးေတာ့ ကူးစက္ပံုကလည္း အမႈန္အမႊားေတြကေန လူလူခ်င္း ကူးစက္တာေတြပါ ထပ္ေတြ႕လာရတဲ့အတြက္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက ဒီလိုထုတ္ျပန္တယ္လို႔ ယူဆရတယ္။ ဒီလိုထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့အတြက္ ေရာဂါႀကီးက ပိုဆိုးလာတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ေရာဂါက မူလျဖစ္ၿမဲအတိုင္း ဆက္ျဖစ္ေနတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံက လူေတြအေနနဲ႔ ဒီလိုေၾကျငာလိုက္တဲ့အတြက္ အိမ္ထဲေအာင္းေနရမယ္လို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီပိုးက တ႐ုတ္ျပည္၀ူဟန္က လူတခ်ဳိ႕မွာ ကူးစက္ခံရတယ္။ တျခားလူေတြက ႏွစ္ပတ္အထိ လကၡဏာမျပဘဲ ရွိေနႏိုင္တယ္။ အဲဒီလူေတြက ကိုယ့္ႏိုင္ငံထဲ ၀င္ေရာက္လာခဲ့လို႔ရွိရင္ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈမရွိေအာင္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ရမလဲဆိုတာ အဓိက အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ေက်ာင္း၊ အလုပ္သြားရမလားဆိုတာကို ျပည္သူျပည္သားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စဥ္းစားရမယ္ဆိုရင္ ဒီပိုးက ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္အနီးအနားမွာ မရွိေသးသေရြ႕ ဘာမွစိုးရိမ္စရာ မလိုပါဘူး။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ဒီပိုး၀င္မလာရင္ ေၾကာက္ေနစရာ မလိုပါဘူး။၀ူဟန္ဗိုင္းရပ္စ္ ဘယ္လိုပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္သလဲဆိုရင္ ဒီပိုးပ်ံ႕ေနတဲ့ ၿမိဳ႕ကလူေတြ ၀င္လာမွ ဒီဗိုင္းရပ္စ္က ပါလာႏိုင္တာပါ။ ေလဆိပ္၊ နယ္စပ္ေဒသေတြကေန Thermal Scannerနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္တာက ပိုးပါ၊ မပါ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဖ်ားတာ၊ မဖ်ားတာပဲ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ေရာဂါပိုးနဲ႔ထိေတြ႕ၿပီး အဲဒီေဒသက ျပန္လာသူေတြ ကိုယ့္ႏိုင္ငံထဲ ေရာက္ေနခဲ့ရင္ေတာ့ သူနဲ႔နီးစပ္ထိေတြ႕ေနသူေတြက ကူးစက္ႏိုင္ေျခ မ်ားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကိုယ့္အလုပ္ခြင္ထဲမွာ အဲဒီႏိုင္ငံကေန ႏွစ္ပတ္အတြင္း ျပန္လာသူေတြရွိေနရင္ စနစ္တက် ကာကြယ္နည္းေတြကို လိုက္နာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဆိုရင္ ကိုယ့္ဆီလာျပတဲ့ လူနာက အဲဒီႏိုင္ငံက ျပန္လာသူျဖစ္ၿပီး ပိုးရွိေနရင္ ကူးစက္ႏိုင္ေျခ ရွိပါတယ္။ ေရာဂါပိုးသယ္ေဆာင္ၿပီး ေရာဂါလကၡဏာ မျပေသးသူနဲ႔ ေတြ႕ဆံုမိရင္ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ လူအမ်ားႀကီးရွိတဲ့ ပြဲလမ္းသဘင္၊ ေရွာ့ပင္းေမာေတြကို အခုခ်ိန္မွာ မသြားသင့္ေသးပါဘူး။ အခုကူးစက္ႏႈန္းကို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ ကေလးေတြ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြ သိပ္မ်ားမ်ားစားစား မရွိဘဲနဲ႔ လူလတ္ပိုင္းေတြမ်ားတယ္။ ေသဆံုးသူေတြကို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကပဲ နာတာရွည္ေရာဂါရွိသူျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့သူေတြက နဂိုက်န္းမာတဲ့သူေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါက လူလတ္ပိုင္းေတြကပဲ အျပင္ထြက္၊ ခရီးသြားလုပ္တာမ်ားလို႔လည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားတဲ့ ေဒသက ျပန္လာတဲ့သူေတြကလည္း ႏွစ္ပတ္အတြင္း အျပင္မထြက္သင့္ေသးပါဘူး။ ေက်ာင္း၊ အလုပ္ေတြကို မသြားသင့္ေသးပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ဖ်ားနာရင္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေ၀ဘာဂီေဆး႐ံု၊ မႏၲေလးေဆး႐ံုေတြကို သြားျပဖို႔လိုပါတယ္။
အခုသံသယလူနာေတြကေတာ့ ေလဆိပ္မွာပဲေတြ႕တဲ့အတြက္ တစ္ခါတည္း ေ၀ဘာဂီေဆး႐ံုကို ပို႔လိုက္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ စိတ္ပူစရာရွိတာက ေရာက္လာသူေတြထဲက ပိုးရွိၿပီး လကၡဏာမျပေသးတဲ့သူေတြမ်ား ရွိေနမလားဆိုတာပါ။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ဘယ္သူမဆို ကိုယ္ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္တဲ့အခါ တစ္သွ်ဴး၊ လက္ကိုင္ပ၀ါ၊ လက္တံေတာင္နဲ႔ အုပ္မိုးတဲ့ Cough Etiquette ကို လိုက္နာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လက္ေဆးတဲ့အက်င့္ကိုလည္း ငယ္ငယ္ကတည္းက လုပ္ေဆာင္ျဖစ္ေအာင္ ေက်ာင္းေတြမွာ ကေလးေတြကို ဆရာ၊ ဆရာမေတြက စနစ္တက် သင္ေပးထားသင့္ပါတယ္။ တျခားအခ်က္ေတြကေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္း အာဟာရျပည့္ျပည့္၀၀စားတာ၊ အိပ္ေရး၀၀ အိပ္စက္အနားယူတာ၊ လူၾကားထဲ မျဖစ္မေန သြားရတဲ့အခါ ႏွာေခါင္းစည္း (Mask)တပ္တာေတြကို လိုက္နာဖို႔ အႀကံေပးခ်င္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
