ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Q. ဆရာရွင့္ သားေလးက အသက္ ၆ ႏွစ္ပါ။ ပန္းနာရင္ၾကပ္ေရာဂါ ခံစားေနရပါတယ္။ အထိေရာက္ဆံုးနဲ႔ အျမန္ဆံုးေပ်ာက္ေအာင္ ကုသခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္လိုနည္းလမ္းမ်ဳိးျဖစ္ျဖစ္ အႀကံေပးပါဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။
ႏွစ္စဥ္ေမလရဲ႕ ပဌမအဂၤါေန႔ကို ကမၻာ့ပန္းနာေရာဂါေန႔လို႔ သတ္မွတ္တာမို႔ ဒီစာက ရာသီစာျဖစ္သြားေရာ။ ေမးတဲ့လူကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကိုယ့္၀မ္းနာ ကိုယ္ပိုသိတဲ့လူေတြထဲမယ္ ပန္းနာသမားေတြလည္းပါတယ္။ နာတာရွည္ေရာဂါျဖစ္ၿပီဆိုရင္ လူနာကိုယ္တိုင္က သူ႔ေရာဂါအေၾကာင္းကို ေဆးဆရာေတြလို သိေနပါၿပီ။ ပန္းနာသည္၊ ေသြးတိုးသမား၊ ဆီးခ်ဳိရွိသူမ်ားေပါ့။ အခုမွျဖစ္စ ေရာဂါသည္လက္သစ္ (ဖရက္ရွာ)ေတြကေတာ့ ေလ့လာရဦးမွာေပါ့ေလ။ ကဲ စ ဖတ္ေပ-မွတ္ေပေတာ့။
လူဦးေရ ၅% မွာ ျဖစ္တယ္။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ေအာက္ ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တာ သိသာတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လို႔ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ေရာဂါေတြထဲမယ္ ကုဖို႔ခက္တာဆိုရင္ ေဆးစာအုပ္ေတြမယ္ အရွည္ႀကီးေရးၾကတယ္။ သီအိုရီေတြအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြ အဖံုဖံု၊ စံုေနေအာင္ေရးတာ။ မေသခ်ာရင္ ေဆးဆရာေတြ လွ်ာရွည္ပံုေျပာရရင္၊ ၿဗိတိန္-ပန္းနာေရာဂါအသင္းက ပန္းနာကုထံုးကိုေရးထားတာ စာမ်က္ႏွာ ၄၄၀ေတာင္
“ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ မ်ဳိးဗီဇနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္တို႔ ဆက္စပ္ၿပီး ပန္းနာေရာဂါရတာပါ။ မ်ဳိး႐ိုးျဖစ္ေတာ့ ပိုက္ဆံတမတ္ေပး ေမြးစားခိုင္းယံုနဲ႔ မရဘူးေလ။ စိတ္ဖိအားမ်ားျခင္းနဲ႔လဲ ဆိုင္တဲ့လူေတြမွာ ဆိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီေတာ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတာေကာင္းတယ္။ ငယ္ရြယ္တံုးက ပဋိဇီ၀ေဆး ေပးရတာတို႔၊ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး အ၀င္ခံဘူးတာတို႔ကိုလည္း ထည့္စဥ္းစားရတယ္” . . .
ရွိတယ္။
ပန္းနာအေၾကာင္းေျပာရင္ (အလာဂ်ီ)နဲ႔ ဆက္ေျပာရတယ္။ မတည့္တာကို ေျပာမွန္းသိမွာေပါ့။ (အက္စ္မာ)လို႔ ေခၚတာလည္း လူအေတာ္မ်ားမ်ား သိတာဘဲ။ Asthma ကို အသံထြက္ရင္ (သ)သံ မထြက္ရဘူးဆိုေပမဲ့ ႔You Tube သြားၿပီးရွာရင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ သမားေတာ္လုပ္ေနသူ အသံထြက္တာ (အက္စ္သ္မာ)လို႔ (သ) သံကို မေဖ်ာက္ႏိုင္ဘဲ၊ (လက္ခ်ာ႐ိုက္)တာေတြ႕ရတယ္။ တခ်ိဳ႕လူမ်ိဳးေတြဟာ အသံထြက္ရင္ မိခင္လွ်ာေၾကာင့္ ဂြက်တတ္တာကိုး။ ကုလားမ်ားၾကေတာ့ (အာရ္)သံကို ပီပီသသေျပာမွ အားရၾကတယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ (မီဇိုရမ္)ကို စေရာက္ေတာ့ ဆရာ၀န္ပါလို႔ေျပာရင္ ေအာ္(ေဒါက္တားရ္)လားတဲ့။
ေရႊဗမာမ်ားကေတာ့ ဒီစာရင္းထဲမွာ မပါဘူးဗ်။ ဗိုလ္သံဆို သင္ထားရင္ ပီပါတယ္။ အဲ ႕႕႕ ဗမာလိုၾက၀ဲတယ္။ လြဲတယ္။ ကိုယ့္စာ၊ ကိုယ့္စကားကို တတ္တယ္၊ လြယ္တယ္ဘဲ ထင္တာကိုး။ ေရဒီယိုေတြ နားေထာင္ၾကည့္ပါလား။
ပဌမဆံုး ေပးခ်င္တဲ့ အႀကံကေတာ့ ေတာသြားေနၾကေပေတာ့လို႔။ ၿမိဳ႕သားေတြမွာ ၂၅ ရာႏႈန္း အျဖစ္မ်ားေနသတဲ့။ တမတ္သားဆိုတာကလည္း ေခတ္စားတယ္ မဟုတ္လား။ ကေလးေတြမွာ ပိုမ်ားလာေနသတဲ့။ ကေလးမွာမ်ားေတာ့ ေရာဂါကလည္း ေပ်ာက္ႏိုင္ခဲတာမို႔ သူတို႔ႀကီးလာတာနဲ႔ ကေလးေရာ၊ လူႀကီးေရာ အျဖစ္မ်ားတာ ျဖစ္လာေရာ။ ဂုဏ္ယူခ်င္လဲ ယူေပါ့ေလ၊ ခ်မ္းသာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္ဆိုဘဲ။ အဲ ဒါေပမဲ့ ၀င္ေငြနည္းတဲ့ အုပ္စုမွာ ပိုမ်ားျပန္ေရာ။ ပန္းနာျဖစ္သူေတြ ဂုဏ္တင္ေျပာႏိုင္တာလဲ တကယ္ရွိပါတယ္။ Hygiene hypothesis တကုိယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး ဂ႐ုစိုက္လြန္းလို႔ ျဖစ္တာလဲရွိသတဲ့။ ေမာင္သန္႔ရွင္း၊ မသန္႔ရွင္းတို႔ကို ေျပာတာေပါ့။ ဒီေတာ့ သိပ္သန္႔ခ်င္ေနတာျဖစ္ရင္ ေလွ်ာ့ေပါ့။ အလုပ္အမ်ဳိးအစားနဲ႔လဲ ဆိုင္ႏိုင္တာမို႔ လက္ရွိအလုပ္မ်ိဳးကေန ေျပာင္းသင့္ရင္ ေျပာင္းပါ။ က်ဳပ္တို႔ျပည္မွာ အလုပ္ေတြေပါလွဆိုဘဲ။ သတင္းစာမွာ ဖတ္ရတာ။ သံသယမ်ားတဲ့ အလုပ္မ်ဳိးေတြက ခ်ည္-သိုးေမႊး-သားေမႊး၊ အ၀တ္အထည္၊ ဓာတုပစၥည္း၊ အမံႈ႕လုပ္ငန္း၊ အနံ႔အသက္မ်ားတဲ့လုပ္ငန္း စတာေတြပါ။ ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ မ်ဳိးဗီဇနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္တို႔ ဆက္စပ္ၿပီး ပန္းနာေရာဂါရတာပါ။ မ်ဳိး႐ိုးျဖစ္ေတာ့ ပိုက္ဆံတမတ္ေပး ေမြးစားခိုင္းယံုနဲ႔ မရဘူးေလ။
စိတ္ဖိအားမ်ားျခင္းနဲ႔လဲ ဆိုင္တဲ့လူေတြမွာ ဆိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီေတာ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတာေကာင္းတယ္။ ငယ္ရြယ္တံုးက ပဋိဇီ၀ေဆးေပးရတာတို႔၊ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး အ၀င္ခံဘူးတာတို႔ကိုလည္း ထည့္စဥ္းစားရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကေလးေတြကို ေဆးကုရင္ ပိုၿပီးသတိရွိရပါလိမ့္မယ္။ (အက္စမာ)မွာ ႏွစ္မ်ဳိးရွိတာပါ။ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာက Bronchial asthma အသက္႐ွဴတာနဲ႔ဆိုင္ၿပီး ေနာက္တမ်ဳိးက ႏွလံုးေရာဂါကေန ဆက္ျဖစ္တာ Cardiac asthma ပါ။ မသိရင္ ရင္ၾကပ္လို႔ဆိုတိုင္း ရမ္းကုရင္ ဒုကၡပိုေရာက္ေစတယ္။ အသက္႐ွဴလမ္းကို က်ယ္ေအာင္လုပ္တဲ့ေဆးက ႏွလံုးမေကာင္းသူေတြအတြက္ ေရနစ္သူ၀ါးကူထိုး ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဘာေရာဂါျဖစ္ျဖစ္ ေဆးကုတာမွာ ေရာဂါတရားခံကို ရွင္းရတာနဲ႔ သူ႔ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လကၡဏာေတြကို သက္သာေအာင္ လုပ္တာဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းရွိရပါတယ္။ ရင္ၾကပ္-ပန္းနာ(Asthma)ကိုကုတာမွာ အေၾကာင္းရင္းကို မသိတာမ်ားလို႔ ျဖစ္လာတာကိုသာ သက္သာေစမဲ့ ေဆးကိုပဲ ေပးရတာျဖစ္တယ္။ အေပ်ာက္ကုႏိုင္တာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျပန္ျပန္ျဖစ္ရတာပါ။ အေတြ႕အႀကံဳကေန သင္ေပးလို႔ ပန္းနာလူနာကို မေျပာခင္ ျမင္တာနဲ႔ သိႏိုင္တယ္။ အမွန္က ၾကားတာနဲ႔ သိတာပါ။ သူ႔အသက္႐ွဴသံက ေလခြၽန္သလို အသံပါေနတယ္ေလ။ အေပြးျမင္၊ အပင္သိ။ ရႊီရႊီသံၾကားရင္ ပန္းနာလို႔သိ။ သိၿပီးရင္ ကုေတာ့မယ္ဗ်ာ။ ဆက္ဖတ္ပါ။
ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အေၾကာင္းကိုရွာပါ။ ေဆးေၾကာင့္လား၊ ဥပမာ(အက္စ္ပရင္)။ တကယ္လို႔ ေရွာင္မရမဲ့ အရာျဖစ္ေနရင္၊ ဆိုပါစို႔ ပတ္၀န္းက်င္ေၾကာင့္ ျဖစ္တာဆိုရင္ အဲဒါေတြကို ကိုယ္နဲ႔ယဥ္ပါးေအာင္လုပ္နည္း(Desensitization) ကိုသံုးႏိုင္ပါတယ္။ ကရိကထေတာ့မ်ားတာေပါ့။ က်န္တာေတြကေတာ့ သက္သာေစမဲ့ ေဆးနည္းေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါမွာလည္း ေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတာပါ။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ သံုးမ်ဳိး။ သက္သာေဆး၊ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ အေရးေပၚေဆး။ ေဆး႐ံုႀကီးေတြမွာ ဆရာ၀န္ေတြ အားအားေနေန ေလၿပိဳင္ေျပာၾကတာရွိတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ ခြဲစိတ္ေဆာင္၊ ေဆးကုေဆာင္၊ သားဖြား-မီးယပ္၊ ကေလး-အထူးကု စသျဖင့္ ရွိရာမွာ အၿပိဳင္ဆံုးက ေဆးေပးကုတဲ့ သမားေတာ္မ်ားနဲ႔ ဒါးသံုးကုတဲ့ ခြဲစိတ္-ဆရာ၀န္ေတြပါ။ ေျပာၾကတယ္. . လူနာက အသက္မ႐ွဴႏိုင္လို႔ ေသလုေျမာပါး၊ ဆိုက္ကားတစီးနဲ႔ ေဆး႐ံုေရာက္လာ၊ သမားေတာ္မ်ားက ေဆးေလးတလံုးထိုးတာနဲ႔ လူေကာင္းျဖစ္ၿပီး၊ ေက်ာ့ေမာ့ျပန္သြားတယ္ေပါ့။ အဲဒါ ပန္းနာသည္ကိုေျပာတာ၊ (အဖီဒရင္း)ထိုးေဆးကို တလံုးေတာင္မဟုတ္ဘူး၊ တ၀က္ထိုးတာနဲ႔ ၅ မိနစ္ဆိုေကာင္းသြားၿပီ။ ေနာက္လူနာတမ်ဳိးက လာတံုးကေတာ့ သူ႔ဘာသာသူ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး၊ ေဆး႐ံုလာတက္တယ္။ ခြဲစိတ္ေဆာင္ကဆင္းေတာ့ ခ်ဳိင္းေထာက္နဲ႔ ျပန္သြားရတယ္ေပါ့။ အမွန္က ေျခတဖက္လံုး မျဖတ္ရေအာင္၊ ဒူးေအာက္က ျဖတ္ေပးခံရတဲ့လူနာပါ။
ေလျပြန္က်ယ္ေဆးေတြကို ေရတိုအတြက္ ပန္းနာသည္တိုင္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ခဏခဏ ၾကပ္ေနသူမ်ားကို စတီးရြိဳက္ရွဴေဆး သိပ္မမ်ားေအာင္ေပးရမယ္။ အရင္က Theophylline (Aminophylline)ကို ပါးစပ္က ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ေန႔တိုင္းဆက္ျဖစ္သူမ်ားကိုေတာ့ စတီး႐ြိဳက္ရွဴေဆးနဲ႔ B-၂ agonist ႐ွဴေဆးတြဲေပးရမယ္။ ဒီထဲကမွ သိပ္ဆိုးေနရင္ စတီးရြိဳက္ေသာက္ေဆးပါ တြဲလိုက္ရင္ သက္သာမွာပါ။ Metered-dose inhalers (MDI) ဆိုတာ ေခတ္မီပန္းနာသည္မ်ားရဲ႕ လက္ကိုင္အိပ္ထဲ အၿမဲထားရမဲ့ အေဆာင္ပစၥည္းတစ္ခုပါ။ ဒီေဆးက အျမန္ထိေရာက္တဲ့ ႐ွဴေဆးေပါ့။ ဒါနဲ႔အဆင္မေျပတဲ့ လူအိုေတြ၊ ေျပာတဲ့အတိုင္း မလုပ္ခ်င္တဲ့ လူနာေတြအတြက္ကေတာ့ Asthma spacer ဆိုတာကို သံုးေစပါတယ္။ Nebulizer ဆိုတဲ့ အေငြ႕႐ွဴတာမ်ိဳးလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္သက္သာေဆးအုပ္စုထဲမွာ ေရတိုအတြက္ Salbutamol, Levalbuterol, Terbutaline, Bitolterol ေခၚတဲ့ ေဆးေတြရွိေသးတယ္။ ဒီေဆးေတြက ပါးစပ္ကေပးရင္ ေျခတံု-လက္တံု-ရင္တံုျဖစ္တတ္တယ္။ Epinephrine, Ephedrine စားေဆး၊ ထိုးေဆးက သမား႐ိုးက် ထိေရာက္တဲ့ေဆးေတြပါ။ သံုးေနၾကဆဲပါ။ ပိုစိတ္ခ်ခ်င္ရင္ Ipratropium bromide ကိုေပးပါတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါရွိရင္ေတာင္မွ ေပးႏိုင္တယ္။ နဲနဲေတာ့ၾကာလို႔လာမယ္-ၾကာမယ္အစားေပါ့။
ပန္းနာမွာ ကာကြယ္ေဆးဆိုတာက တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ သေဘာသဘာ၀ မတူဘူး။ မျဖစ္ေအာင္ဆိုတာ မၾကပ္ေအာင္နဲ႔ ၾကပ္ရင္လဲ သက္သာေအာင္ ေပးတဲ့နည္းပါ။ (စတီးရြိဳက္) ေဆးေတြပါပဲ။ ၾကာၾကာသံုးသူမ်ားဆိုရင္ သတိထားဖို႔က အဆီစုတတ္လို႔ ၀မယ္။ အစားသိပ္စားခ်င္လို႔လည္း ၀မယ္။ အ႐ိုးပြတတ္တယ္။ အသံၾသတာတို႔၊ မွက္ခ႐ုျဖစ္တာတို႔လည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ အလာဂ်ီအတြက္ Burmeton, Citrizine တို႔လိုေဆးမ်ိဳးပါ တြဲေပးရတတ္ပါေသးတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး အသံုးမ်ားတဲ့ေဆးတြဲေတြကေတာ့ စတီးရြိဳက္႐ွဴေဆးနဲ႔ တာရွည္ခံေလျပြန္က်ယ္ ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။ Advair Seretide, Bude-sonide, Formoterol, Symbicort တို႔လည္းပါတယ္။
ၾကည့္ဖူးၾကမွာပါ။ Panic room ဇာတ္ကားထဲမွာ Jodie Foster ရဲ႕သမီးအျဖစ္ ကေလးဇာတ္လိုက္ Kristen Stewart ဟာ ပန္းနာသည္ေလးအျဖစ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ရတယ္။ တကယ့္ဘ၀ပန္းနာသည္ မင္းသမီးကေတာ့ နာမည္ႀကီး Lindsay Lohan ေပါ့။ အေရးေပၚေဆး႐ံုေတာင္ တက္ယူရသတဲ့။ ေဆး႐ံုဆင္းေတာ့ အေလးခ်ိန္ ၁၅ ေပါင္ႀကီးမ်ားေတာင္ က်သြားတာကို ျမင္တဲ့လူေတြက၊ “You look great မင္းသိပ္ဟုတ္သြားပါလား” လို႔ ခ်ီးမြမ္းၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ပန္းနာသည္မင္းသမီး ျပန္ေျပာတာက “သူတို႔ေျပာပံုကျဖင့္ အရင္က ကြၽန္မအေတာ္မလွဘူးလို႔ ေျပာေနတဲ့အတိုင္းပဲ” တဲ့။ (လင္းေဆး-လိုဟန္) လို အေရးေပၚျဖစ္ရင္ ေအာက္စီဂ်င္ေပးဖို႔ လိုရင္လိုမယ္။ Salbutamol or Terbutaline wdkYudk Ipratropium နဲ႔တြဲၿပီး၊ အေငြ႕အျဖစ္ ႐ွဴခိုင္းမယ္။ ပါးစပ္ကေန စတီး႐ြိဳက္ေပးတယ္။ Ketamine ဆိုတဲ့ ေမ့ေဆးလည္း ေပးႏိုင္တယ္။ Magnesium Sulfate ဆားခါးကိုလည္း ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပးႏိုင္တယ္။ အသက္ရွဴစက္နဲ႔ ကူေပးတာမ်ဳိး သံုးပါတယ္။
ဆရာ၀န္ေတြက ဘယ္လိုပဲ အဲဒီနည္းေပါင္းစံုနဲ႔ ကုႏိုင္ပါတယ္ေျပာေျပာ၊ ပန္းနာသည္ ၁၀ ေယာက္ရွိရင္ ၅ ေယာက္က ဆရာ၀န္ေတြကို အားမကိုးပါ။ တျခားနည္းေတြ ရွာၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလထဲကပိုးေတြ၊ အမႈန္ေတြကို သန္႔ေပးနည္းကို လက္ေတြ႕မွာ ထိေရာက္တယ္လို႔ သက္ေသမျပႏိုင္ပါ။ စိတ္ပညာနည္း၊ ေယာဂနည္း၊ တရားထိုင္နည္းေတြကိုလည္း ထိေရာက္တယ္လို႔ ၫႊန္းမေပးခ်င္ပါ။ အပ္စိုက္ကုတာကိုေတာင္ စာရင္းမသြင္းေသးပါ။ (ဟိုမီယိုပက္သစ္) နည္းကေတာ့ နည္းနည္းနီးစပ္လာပံုရေနပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႐ုရွားပညာရွင္တဦး တီထြင္တဲ့ Buteyko method အသက္႐ွဴနည္းကိုေတာ့ သံုးႏိုင္ပါတယ္လို႔ ဆရာ၀န္ေတြက ေထာက္ခံထားၿပီးပါၿပီ။
ျဖစ္ေနမွေတာ့ စိတ္မပ်က္နဲ႔။ ညားၿပီးသား ခြဲဖို႔ခက္သလို ၾကည့္ေပါင္းေပါ့။ နည္းေပါင္းစံုရွိတာဘဲ။ အႀကံေပးခ်င္တာက ၾကပ္လာၿပီဆိုရင္ အၾကာႀကီး ေစာင့္မေနပါနဲ႔။ ျမန္ျမန္ ေဆးကုလိုက္ပါ။ ညဥ့္နက္သန္းေကာင္မွာ ထျဖစ္တတ္တယ္။ ပန္းနာဆိုတာေသခ်ာသူ၊ ႏွလံုးေရာဂါမရွိသူ၊ ဆန္းဆန္းျပားျပားေတြလည္း လက္လွမ္းမမီသူမ်ားအတြက္ ေဆးထိုးပိုက္ ၂ စီစီတေခ်ာင္းနဲ႔ (အဖီဒရင္း)ထိုးေဆး တလံုးေဆာင္ထားရင္ အေရးေပၚအတြက္ အလြယ္ဆံုးပါ။ လက္ဖ်ံအေရျပားေအာက္မွာ ၁ စီစီသာပါတဲ့ ထိုးေဆးကို တ၀က္ေလာက္ ထိုးေပးလိုက္ရင္ ၁၀ မိနစ္ထက္မၾကာပါ။ ၾကပ္တာေတြ ေခ်ာင္သြားပါလိမ့္မယ္။ လိုမွက်န္တဲ့တ၀က္ထိုးပါ။ ရင္တုန္တာေလးေတာ့ သီးခံေပါ့။ စိတ္မပ်က္နဲ႔ေနာ္။ အံ့စရာတခုေျပာမယ္။ အားကစားသမားေတြမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား ပန္းနာရွိၾကသတဲ့။ ဆိုပါစို႔ အိုလံပစ္ ကစားသမားေတြရဲ႕ ၁၅ ရာႏႈန္းမွာ ပန္းနာရွိတယ္ဆိုပဲ။ ဒါကေတာ့ ႐ွဴနာ႐ွိဳက္ကုံး ပန္းနာသည္လံုးလံုးျဖစ္ပါေစ၊ အားကစားလုပ္လို႔ရတာကို ေျပာခ်င္တာ။ ဒီေတာ့ ပန္းခ်င္ပန္းပါေစ၊ ေရႊတံဆိပ္သာမွန္း။
ပန္းနာကင္းရွင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္းနဲ႔ ျပည့္စံုၾကေစေသာ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
