ဇြန္ခုိင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ကိုမ်ဳိးမင္းစိုး၏ လည္ပင္းရွိ မွဲ႔သည္ သိသိသာသာ ႀကီးမလာ၊ အေရာင္ေျပာင္းလဲမႈ မရွိေသာ္လည္း ေဘးဘက္သို႔ နည္းနည္းခ်င္း ျပန္႔လာၿပီး အက်ႌေကာ္လာႏွင့္ ထိေတြ႕မႈေၾကာင့္ စတင္ယားယံလာခဲ့သည္။
“အစ္ကိုကလည္း အဲဒီအခ်ိန္မွာ အားကစားလုပ္ေတာ့ ၾကက္ေတာင္႐ိုက္တဲ့အခါ ေခြၽးထြက္မ်ားၿပီး ေကာ္လာနားမွာ ယားတာနဲ႔ကုတ္မိတယ္။ အဲဒီမွာ မွဲ႔ေလးရဲ႕ အေပၚယံအေရျပားက ၿပဲသြားတယ္။ အရင္ကတည္းကလည္း ဒီမွဲ႔က ရွိေနေပမယ့္ ဘာမွမျဖစ္ဘူး။ ေငြေဆာင္သြားေတာ့ ဟိုတယ္ကေန ေခြၽးထြက္ရင္သုတ္ဖို႔ လက္ကိုင္ပ၀ါေလးေပးတယ္။ အဲဒီလက္ကိုင္ပ၀ါနဲ႔သုတ္ေတာ့ မွဲ႔ကိုတိုက္မိတယ္။ မွဲ႔အေရျပားၿပဲသြားတယ္။ ေသြးထြက္လာတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ မွဲ႔ကိုစၿပီး သတိထားမိတယ္။ အစ္ကို႔အမ်ဳိးသမီးကလည္း “မွဲ႔ေလးၿပဲၿပီး ေသြးထြက္ေနတယ္၊ ဆရာ၀န္သြားျပလိုက္ဦး” လို႔ သတိေပးတယ္။ ဒါနဲ႔ ၾကာရင္ေတာ့ မျဖစ္ဘူး။ အသက္ႀကီးမွဆိုရင္ ဒုကၡေပးေနမယ္ဆိုၿပီး ဆရာ၀န္ဆီသြားျပဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္” ဟု အသက္ ၄၈ ႏွစ္အရြယ္ ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးက မွဲ႔ကင္ဆာခရီးလမ္းအစကို ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။
မွဲ႔ကင္ဆာဆိုသည္မွာ အေတြ႕နည္းေသာ္လည္း အႏၲရာယ္မ်ားလြန္းသည့္ အေရျပားကင္ဆာ တစ္မ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေရာင္ျခယ္မႈန္ထုတ္ေပးသည့္ အေရျပားဆဲလ္မ်ားတြင္ စျဖစ္ေသာ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္း၊ မကုသဘဲၾကာသြားလွ်င္ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းမ်ားသို႔ ျပန္႔သြားတတ္ေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ အေရျပားေအာက္၊ ျပန္ရည္က်ိတ္၊ အသည္း၊ အဆုတ္၊ အ႐ိုး၊ အူလမ္းေၾကာင္း၊ ႏွလံုး၊ ပန္ကရိယ၊ ေက်ာက္ကပ္၊ သိုင္း႐ြိဳက္ဂလင္းႏွင့္ ဦးေႏွာက္အထိ ျပန္႔ႏွံ႔သြားႏိုင္ေၾကာင္း အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ကဆိုသည္။ ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးကမူ နဂိုကတည္းက က်န္းမာေရးလိုက္စားသျဖင့္ ကံေကာင္းသည္ဟု ဆိုရေပမည္။ “မွဲ႔ေလးက ေသြးထြက္ေနတာနဲ႔ ဆရာ၀န္ဆီသြားၿပီး ခြဲထုတ္လိုက္တယ္။ မွဲ႔ကို မႏၲေလးေဆး႐ံုႀကီးက ခြဲစိတ္အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးဆီမွာ သြားျပၿပီး အျပင္ကမႏၲလာေဆးခန္းမွာ မွဲ႔ဖ်က္လိုက္တာ
“Biopsy ရလဒ္အရ ကင္ဆာဆိုၿပီး အေျဖထြက္တယ္။ ဆရာ၀န္က “ပူစရာေတာ့မလိုပါဘူး။ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ အကုန္ပါေအာင္ အျမစ္ကေန ခြဲထုတ္ထားတယ္။ ဧရိယာအႀကီးႀကီး လွီးထားတယ္။ ဒါေပမဲ့” . . .
၁၀ မိနစ္-၁၅ မိနစ္ေလာက္ပဲၾကာတယ္။ ေဆးစစ္တာနဲ႔ဘာနဲ႔ တစ္နာရီပဲၾကာတယ္။ “ထံုးစံအရ Biopsy (အသားစယူ စစ္ေဆးမႈလုပ္ဖို႔ ယူထားမယ္)ဆုိၿပီးယူထားတယ္။ ခ်ဳပ္႐ိုးျဖည္ဖို႔ ရက္ခ်ိန္းေပးလိုက္တာနဲ႔ မႏၲေလးကေန မိတၳီလာကို ကားေမာင္းၿပီး ျပန္ခဲ့တယ္။ ရက္ခ်ိန္းအတိုင္း ျပန္ျပခ်ိန္မွာ Biopsy ရလဒ္အရ ကင္ဆာဆိုၿပီး အေျဖထြက္တယ္။ ဆရာ၀န္က “ပူစရာေတာ့မလိုပါဘူး။ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ အကုန္ပါေအာင္ အျမစ္ကေန ခြဲထုတ္ထားတယ္။ ဧရိယာအႀကီးႀကီး လွီးထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကင္ဆာအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးရဲ႕ အႀကံဥာဏ္ကိုေတာ့ ယူပါ” ဆိုၿပီး ကင္ဆာေဆာင္ကို လႊဲေပးလုိက္တယ္” ဟု ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးက ေျပာသည္။ ကင္ဆာအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာေဒၚေအးေအးႏိုင္ႏွင့္ သြားျပရန္ မႏၲေလးကင္ဆာေဆးကုသေဆာင္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့ရာ ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ဳိးစံုကို ေတြ႕ရခ်ိန္၌ ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးတစ္ေယာက္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားကာ ေသြးဖိအား ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။
“တစ္ခါမွ ေသြးမတက္ဖူးဘဲ အဲဒီအခ်ိန္က်မွ ေသြးတိုးေတာ့ ကင္ဆာအထူးကုဆရာ၀န္က ကင္ဆာေၾကာင့္ မေသႏိုင္ဘူး၊ ေသြးတိုးတာေၾကာင့္ ခ်က္ခ်င္းေသႏိုင္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ သမားေတာ္နဲ႔ျပရမယ္” ဆိုၿပီး အႀကံေပးတာနဲ႔ မိတၳီလာကသမားေတာ္ ေဒါက္တာျမင့္သိန္းေအာင္ဆီ သြားျပရတယ္။ ေသြးက်ေဆးကို တစ္လေလာက္ စားခဲ့ရတယ္။ နဂိုက ေသြးတိုးေရာဂါမရွိဘူး။ ကင္ဆာေဆာင္ထဲ သြားလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ေၾကာင့္ ခ်က္ခ်င္းေသြးတိုးသြားတာ” ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ဌာနမွ ကင္ဆာအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာေဒၚမိုးမိုးလႈိင္ႏွင့္ ထပ္ျပခဲ့ရာ လိုအပ္မွ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပး ကုသမႈေပးမည္ဆိုၿပီး မွဲ႔ဖ်က္ထားသည့္ ေနရာတ၀ိုက္ကို ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့သည္။
“တစ္လၾကာတဲ့အထိ ဘာမွ အေျခအေနကထူးမလာဘူး၊ အေျပာင္းအလဲမရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ တိက်ေအာင္ သံလိုက္ဓာတ္မွန္(MRI)႐ိုက္မယ္ဆိုၿပီး ႐ိုက္ခိုင္းခဲ့တယ္။ အေျဖအရ ဘာမွမရွိဘူး၊ ျပန္႔ႏွံ႔မႈလည္း မရွိဘူး၊ ဒီေတာ့ စိုးရိမ္စရာ မလိုဘူးလို႔ေျပာတယ္။ ဆရာ၀န္က ေၾကာက္စရာမလိုဘူးေျပာေပမယ့္ သြားျပတိုင္း ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္ေတြ၊ ဆံပင္ကြၽတ္တဲ့သူေတြ၊ ေဆးသြင္းတဲ့သူေတြပဲ ေတြ႕ေနေတာ့ ကိုယ္ကလန္႔တယ္” ဟု ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးက ေျပာသည္။ ဒုတိယအႀကိမ္ျပန္ျပၿပီး သံလိုက္ဓာတ္မွန္ (MRI) ႐ိုက္ရာတြင္လည္း အေျဖအရ ထူးျခားမႈမရွိေၾကာင္း သိရသည္။ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္လွ်င္ အညိဳေရာင္၊ အမည္းေရာင္ အေရျပားအဖု သို႔မဟုတ္ အေရာင္ေျပာင္းေနေသာ အေရျပားအဖု၊ အနာ၊ အလံုးေလးမ်ားအေနျဖင့္ ေတြ႕ႏိုင္ေၾကာင္း၊ လက္သည္း၊ ေျခသည္းတြင္ျဖစ္လွ်င္ ေဘးကအေရျပား၌ပင္ အမည္းေရာင္ေျပာင္းသြားသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္ေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသားမ်ားဆိုလွ်င္ ေနာက္ေက်ာ၌ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္သည္ကို ပိုေတြ႕ရတတ္ေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဆိုလွ်င္ ေျခေထာက္၌ ပိုအျဖစ္မ်ားတတ္ေၾကာင္း၊ ေျခဖ၀ါး၊ လက္ဖ၀ါး၊ ေျခသည္းႏွင့္ လက္သည္းမ်ားတြင္လည္း ေတြ႕ရတတ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ခႏၶာကိုယ္ရွိ ဒီအင္န္ေအ (DNA)ကို ေနေရာင္ျခည္ထိတာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ေနေရာင္ျခည္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနပူဆာလႈံသူေတြ၊ ေနေရာင္ထဲ တာရွည္အလုပ္လုပ္သူေတြနဲ႔ ေနေလာင္လြယ္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေနေရာင္ျခည္ထိတာမ်ားရင္၊ ၾကာရင္၊ ေနေလာင္ရင္၊ မွဲ႔မ်ားရင္၊ အသားျဖဴရင္၊ မွဲ႔ေျခာက္မ်ားရင္၊ ဆံပင္အေရာင္ႏုရင္ (ေရႊေရာင္၊ အနီေရာင္)၊ မ်က္လံုးအေရာင္ေဖ်ာ့ရင္၊ မိသားစုထဲမွာ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္သူရွိရင္၊ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္ဖူးရင္၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားနည္းရင္ (ဥပမာ AIDS) ၊ ေသြးေရာဂါရွိရင္၊ အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ရင္၊ ေမြးရာပါ ေနေရာင္မခံႏိုင္တဲ့ ေရာဂါရွိရင္ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေတြက ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။
မွဲ႔ကင္ဆာအႏၲရာယ္မ်ားတဲ့သူေတြက အသားျဖဴတဲ့သူ၊ ေနေလာင္မခံႏိုင္သူ၊ မွဲ႔ေျခာက္ရွိသူ၊ ဆံပင္အနီေရႊေရာင္ရွိသူေတြ၊ တစ္ကိုယ္လံုးမွာ မွဲ႔အေရအတြက္ ၅၀ ထက္ ပိုရွိသူေတြ၊ မွဲ႔ေျပာင္းလဲသူေတြနဲ႔ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ မွဲ႔ရွိသူေတြ သတိထားရပါမယ္။ မိသားစု၊ ေဆြမ်ဳိးမွာ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္ဖူးတဲ့သူေတြလည္း အထူးသတိထားသင့္ပါတယ္” ဟု အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ကလည္း ေျပာျပခဲ့သည္။ မွဲ႔ကင္ဆာအေစာပိုင္းအဆင့္တြင္ သိရွိကာ ခြဲထုတ္ခဲ့သည့္ ကိုမ်ဳိးမင္းစိုး၏ ခြဲထုတ္ထားသည့္ မွဲ႔တ၀ိုက္ အေရျပားမွာ ထူးျခားမႈမရွိသျဖင့္ ဆရာ၀န္က ရက္ျခားၿပီးျပန္ျပရန္ ခ်ိန္းဆိုခဲ့သည္။ “ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျပန္ျပခိုင္းတဲ့အခ်ိန္က ျခားျခားသြားပါတယ္။ အေရျပားကင္ဆာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွားတယ္။ အဲဒီအထဲမွာမွ မွဲ႔ကင္ဆာက ပိုရွားတယ္လို႔ ဆရာ၀န္က ေျပာတယ္။ မွဲ႔ကင္ဆာထဲမွာေတာင္ အစ္ကိုျဖစ္တဲ့အေျခအေနက ေဆး၀ါးစရိတ္ႀကီးတယ္လို႔ေျပာတယ္။ မွဲ႔ကို နဂိုမူလခြဲထုတ္ေပးတဲ့ ဆရာ၀န္က စင္ေအာင္ခြဲေပးတယ္ဆိုရင္
“အခုေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္း အစားအေသာက္ေတြကို စားေသာက္ေနထိုင္ေနပါတယ္။ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္လည္း ေၾကာက္စရာ၊ စိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။ အစ္ကို႔လိုမ်ဳိး မွဲ႔ကအေရျပားၿပဲတာ၊ ေသြးထြက္တာေတြျဖစ္လာရင္ အျမန္ဆံုး ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းျပၿပီး ခြဲထုတ္လိုက္ပါ။ ဒါဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဘာျပႆနာမွမရွိဘဲ က်န္းမာေနပါလိမ့္မယ္” . . .
ဘာမွ ျပႆနာမရွိဘူးလို႔ ေျပာတယ္။
အဲဒါနဲ႔ မူလျပထားတဲ့ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီးဆီကို ျပန္ျပလိုက္ေတာ့ ဆရာ၀န္ကလည္း ေသခ်ာခြဲထုတ္ေပးခဲ့တယ္၊ တျခားေနရာေတြအထိ လွီးထုတ္ထားတယ္လို႔ ေျပာတယ္” ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးသည္ သူ႔ေရာဂါကို စိတ္ခ်ေသခ်ာမႈရွိေစရန္ ဘန္ေကာက္ရွိ ဘမ္ရြန္ဂရက္ေဆး႐ံုကို သြားေရာက္၍ အသားစယူစစ္ေဆးမႈ ထပ္မံျပဳလုပ္ခဲ့ရာ မွဲ႔ကင္ဆာဟုပင္ အေျဖထြက္ေၾကာင္း သိရသည္။ “ျမန္မာျပည္ျပန္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ခ်င္လည္းၾကည့္ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးထိုးၿပီး ကင္ဆာဆဲလ္ျပန္႔သလား ၾကည့္ခ်င္လည္းၾကည့္၊ ဆဲလ္ျပန္႔ေနရင္ လွီးထုတ္လို႔ရတယ္လို႔ေျပာတယ္။ စစ္လိုက္ေတာ့ ဘာမွမရွိတာနဲ႔ စိတ္ေအးလက္ေအး ျဖစ္သြားပါတယ္” ဟု ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးက ေျပာသည္။ ကင္ဆာဟု သိရသည့္အတြက္ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေသြးတိုးျခင္းကလည္း ျပန္လည္သက္သာသြားၿပီျဖစ္ကာ မူလကတည္းက အျခားမည္သည့္ေရာဂါေ၀ဒနာမွ မရွိေသာ ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးအတြက္ ယခုအခါ လူေကာင္းပကတိအတိုင္း ေနထိုင္သြားလာ စားေသာက္ေနႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။
“ကင္ဆာမ်ဳိး႐ိုးလည္း မရွိပါဘူး။ အဘိုးအဘြားေတြကလည္း အသက္ ၉၀ ေက်ာ္အထိ အသက္ရွည္တဲ့သူေတြ က်န္းမာတုန္း။ အခုေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္း အစားအေသာက္ေတြကို စားေသာက္ေနထိုင္ေနပါတယ္။ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္လည္း ေၾကာက္စရာ၊ စိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။ အစ္ကို႔လိုမ်ဳိး မွဲ႔ကအေရျပားၿပဲတာ၊ ေသြးထြက္တာေတြျဖစ္လာရင္ အျမန္ဆံုး ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းျပၿပီး ခြဲထုတ္လိုက္ပါ။ ဒါဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဘာျပႆနာမွ မရွိဘဲ က်န္းမာေနပါလိမ့္မယ္” ဟု ကိုမ်ဳိးမင္းစိုးကသူ၏အေတြ႕အႀကံဳကို အေျခခံ၍ ေျပာျပခဲ့သည္။
အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ကလည္း-“မွဲ႔ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ မွဲ႔ကိုစစ္ေဆးရပါမယ္။ ကိုယ့္ဘာသာစစ္ေဆးသင့္သလို တစ္လတစ္ခါေလာက္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့သူနဲ႔ အေရျပားကို ပံုမွန္စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ေနေရာင္ျပင္းထန္တဲ့အခ်ိန္ကို ေရွာင္ရပါမယ္။ အျပင္ထြက္ရင္ ေနေရာင္ကာခရင္မ္ကို သံုးရပါမယ္။ မနက္ ၁၀ နာရီနဲ႔ ညေန ၄ နာရီၾကား ေနပူကို ေရွာင္ရပါမယ္။ အက်ႌလက္ရွည္၊ ေဘာင္းဘီရွည္ ၀တ္ရပါမယ္။ ေနကာမ်က္မွန္တပ္ၿပီး ဦးထုပ္ေဆာင္းရမယ္၊ ထီးေဆာင္းရပါမယ္ . မွဲ႔ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ မွဲ႔ကို မိမိဘာသာ စစ္ေဆးသင့္သလို တစ္လတစ္ခါေလာက္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့သူနဲ႔ အေရျပားကို ပံုမွန္စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ေဆးလိပ္ေလွ်ာ့ေသာက္သင့္ပါတယ္။ အေရျပားေျပာင္းလဲတာကို အထူးစစ္ေဆးရပါမယ္။ ေစာေစာသိလို႔ ေစာေစာကုသရင္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းတာကို သိေစခ်င္ပါတယ္။
မွဲ႔ေျခာက္၊ ေမြးရာပါအမွတ္၊ မွဲ႔စတာေတြ ေျပာင္းလဲတဲ့အခါ၊ အမည္းေရာင္အစက္ ဒါမွမဟုတ္ မွဲ႔အသစ္ေတြ အမ်ားႀကီးထြက္လာတဲ့အခါ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းျပသင့္ေနပါၿပီ။ မွဲ႔ကင္ဆာလို႔ သံသယရွိလာရင္ အသားစယူ စစ္ေဆးရပါမယ္။ မွဲ႔တစ္ခုလံုးခြဲထုတ္ရပါမယ္။ ေစာေစာသိ၊ ေစာေစာခြဲစိတ္တဲ့နည္းနဲ႔ ကုသရင္ ေပ်ာက္ပါတယ္။ တျခားကုသနည္းေတြက ကိုယ္ခံစြမ္းအားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေဆးေတြနဲ႔ ကုသတာ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ကုသတာ၊ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုသတာ၊ ေပါင္းစပ္ကုသတာဆိုၿပီး နည္းေတြရွိပါတယ္” ဟု အမ်ားျပည္သူမ်ားသို႔ အသိပညာဗဟုသုတမ်ား ျဖန္႔ေ၀ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ကိုမ်ဳိးမင္းစိုး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အယ္ဒီတာ)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
