Healthy Life Ad
Q & A

၀မ္းမည္းမည္းသြားေစႏိုင္သည့္ ေရာဂါမ်ား (Melena)

Q. ဘယ္လိုလူေတြမွာ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။

ပါေမာကၡဦးေအးမြန္ (ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း

A. ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာက အသက္ ၂၄-၂၅ ႏွစ္ကေန ၆၀-၇၀ အထိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလူနာေတြကို ေန႔စဥ္နီးပါးေတြ႕ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးမွာ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ လူနာ၁၀ေယာက္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ အဓိက အသည္း၊ အစာအိမ္ေရာဂါ (PU)နဲ႔ ေသြးေၾကာေပါက္တာေတြေၾကာင့္ လာတာမ်ားပါတယ္။ နယ္မွာ သိပ္အျဖစ္မမ်ားေပမယ့္ ရန္ကုန္မွာ အေတြ႕ရမ်ားတာက ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းလို႔ ေက်ာက္ကပ္ေဆးေနရတဲ့ လူနာေတြကလည္း ၀မ္းမည္းမည္းပါတာနဲ႔အတူ ေသြးအန္တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုလူနာရွိတဲ့ Ward ထဲကိုသြားလိုက္ရင္ ဆရာ၀န္ေတြ သိပါတယ္။ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေရာဂါေ၀ဒနာေတြက အစာေရမ်ဳိျပြန္ေအာက္ပိုင္း (Lower Oesophagus)နဲ႔ အစာအိမ္၊ အူသိမ္ဦးေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတဲ့ အေျခအေနကို မေပါ့ဆပါနဲ႔လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

Q. ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး အျဖစ္မ်ားဆံုးေရာဂါေတြကို သိပါရေစ ဆရာ။

A. (၁) ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး အျဖစ္အမ်ားဆံုးေရာဂါက အစာအိမ္အနာ(Peptic Ulcer) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစာအိမ္မွာျဖစ္တဲ့ Gastric Ulcer ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အူသိမ္ဦးမွာ ျဖစ္တဲ့ Duodenal Ulcer ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာအနာျဖစ္ၿပီး ေသြးစိမ့္ထြက္ရင္ ၀မ္းမည္းမည္း သြားတတ္ပါတယ္။

(၂) နံပါတ္ႏွစ္အျဖစ္မ်ားဆံုးက Oesophageal Varices ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

(၃) ေနာက္ထပ္အျဖစ္မ်ားတာကေတာ့ ေသြးေၾကာေပါက္တာ(Erosion) ေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ Erosionက အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး (NSAIDs) ေတြအမ်ားႀကီးေသာက္တာ၊ စတီး႐ြိဳက္ေတြ မ်ားမ်ားေသာက္တာ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြဆိုရင္ ဘာမွန္းမသိဘဲ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ ပါေနတဲ့ ျမန္မာေဆးေတြကို အမ်ားႀကီး ေသာက္လိုက္မိတာေၾကာင့္ ေသြးေၾကာေပါက္ထြက္ တတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ အရက္ကို အမ်ားႀကီးေသာက္လိုက္ရင္လည္း အစာအိမ္နဲ႔ အူသိမ္ဦးမွာ ေသြးေၾကာေပါက္တတ္ပါတယ္။

(၄) ေနာက္ဆံုး ျဖစ္တတ္တာက အစာအိမ္ကင္ဆာပါ။ အစာအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ရင္ ေသြးစိမ့္ထြက္ၿပီး ၀မ္းမည္းမည္းသြားတတ္ပါတယ္။

Q. သံဓာတ္ပါတဲ့ ေဆးေသာက္ရင္လည္း ၀မ္းမည္းတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ မွန္ပါသလား ဆရာ။

A. သံဓာတ္(Iron)ပါတဲ့ ေဆးေသာက္တာက ၀မ္းအေရာင္ကိုမည္းေစပါတယ္။ ကလီစာေတြ၊ အသည္းအျမစ္ေတြ ၀မ္းမည္းတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟင္းရြက္ေတြကို မ်ားမ်ားစားရင္လည္း ၀မ္းအေရာင္မည္းတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါက

“ စအိုကေန ေသြးေတြ ေတာက္ေတာက္ေတာက္ေတာက္နဲ႔ က်တာကေတာ့ လိပ္ေခါင္းျဖစ္တာပါ။ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာက အစာအိမ္ကေန ေသြးယိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က ၀မ္းမည္းမည္းသြားေနၿပီ၊ ကတၱရာေစးလိုလည္း ေစးကပ္ေနတယ္၊ အနံ႔လည္း အရမ္းနံတယ္ဆိုရင္ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတဲ့ အေျခအေနကို မေပါ့ဆပါနဲ႔” . . .

၀မ္းအေရာင္ပဲမည္းတာပါ။

Melena ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀က်ေတာ့ ၀မ္းမည္း႐ံုတင္မကဘူး၊ ၀မ္းက ကတၱရာေစးလို ေစးကပ္ေနတတ္ပါတယ္။ ေရေလာင္းလိုက္ရင္ေတာင္ ေစးကပ္ေနတတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အရမ္းနံပါတယ္။ ေသြးညႇီနံ႔လို အနံ႔မ်ဳိး ရတတ္ပါတယ္။ အရင္ဆံုး လူနာကို ရာဇ၀င္စေမးရပါတယ္။ လူနာကို ဘာေရာဂါရွိဖူးသလဲလို႔ေမးလိုက္လို႔ အစာအိမ္ေရာဂါရွိဖူးတယ္။ နဂိုကတည္းက Peptic Ulcer ရွိဖူးတယ္၊ အခု အစားအေသာက္မမွန္ဘူးဆိုရင္ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ေနာက္တစ္ခ်က္က အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးရွိတယ္၊ စီပိုးရွိတယ္၊ အသည္းေျခာက္တယ္ဆိုရင္ Oesophageal Varices ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ခါးကိုက္တယ္၊ ဒူးနာတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေသာက္ေနတာၾကာၿပီ၊ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာေဆးေတြကို ေလးငါးေျခာက္ပတ္ေလာက္စြဲေသာက္ေနတယ္၊ အခု ၀မ္းမည္းမည္း သြားတယ္ဆိုရင္ ေသြးေၾကာေပါက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္လည္း အစားအေသာက္ ပ်က္ေနတာၾကာၿပီ၊ ပိန္တာၾကာၿပီ၊ လည္ပင္းအက်ိတ္လည္း ထြက္လာတယ္ဆိုရင္ အစာအိမ္ကင္ဆာကို သံသယ ရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သံဓာတ္ပါတဲ့ ေဆးေတြေသာက္ထားသလားလို႔လည္း ေမးပါတယ္။ သံဓာတ္ပါတဲ့ ေဆးေတြေသာက္ရင္ေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး၀မ္းက ေစးကပ္တာ၊ အနံ႔နံတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။

စအိုကေန ေသြးေတြ ေတာက္ေတာက္ေတာက္ေတာက္နဲ႔ က်တာကေတာ့ လိပ္ေခါင္းျဖစ္တာပါ။ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာက အစာအိမ္ကေန ေသြးယိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က ၀မ္းမည္းမည္းသြားေနၿပီ၊ ကတၱရာေစးလိုလည္း ေစးကပ္ေနတယ္၊ အနံ႔လည္း အရမ္းနံတယ္ဆိုရင္ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတဲ့ အေျခအေနကို မေပါ့ဆပါနဲ႔၊ ဆရာ၀န္နဲ႔ သြားျပပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

Q. ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံပညာေပးလိုတာရွိရင္ ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။

A. လူေတြက ေသြးအန္တယ္ဆိုရင္ ေၾကာက္ေပမယ့္ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတယ္ဆိုရင္ ေပါ့ဆတတ္ပါတယ္။ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာက ကတၱရာေစးလို ေစးကပ္ၿပီး အနံ႔လည္း အရမ္းနံတယ္၊ ၀မ္းမည္းမည္းသြားတာ ေသခ်ာတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေဆး႐ံုကိုအျမန္ဆံုး သြားျပဖို႔ အႀကံျပဳလိုပါတယ္။

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top