ယခင္တစ္ပတ္မွ အဆက္
ေဒါက္တာမိုးေအာင္ေက်ာ္ႏုိင္ (အေထြေထြေရာဂါ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
(အတြင္းေရးမွဴး၊ ေရႊေရာင္ႏွင္းဆီ ကင္ဆာေဖာင္ေဒးရွင္း)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
(၈) အေရျပားကင္ဆာ
Q. အေရျပားကင္ဆာက ဘာေၾကာင့္ အဓိကျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာ။
A. အေရျပားကင္ဆာကုိ အဓိကသုံးမ်ဳိးခြဲျခားထားၿပီး အဓိကက ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ထိေတြ႕မႈမ်ားသူေတြ၊ ေန ပူထဲအလုပ္လုပ္သူေတြ၊ တမင္ေနေရာင္ျခည္ဓာတ္ခံယူသူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ အသားျဖဴသူ၊ အသက္ႀကီးသူ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုသမႈခံယူရသူ၊ အဏုျမဴဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္သူေတြမွာလည္း အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈမ်ားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ Aresenic ၊hydorcarbon စတဲ့ ဓာတ္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕သူေတြမွာလည္း ျဖစ္ပြားႏုိင္ပါတယ္။
Q. အေရျပားကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာေတြက ဘာေတြပါလဲ ဆရာ။
A. အေရျပားကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာေတြကေတာ့ အေရျပားေပၚမွာ ေနပူေလာင္ကြက္ေတြလုိျဖစ္လာၿပီး အနီေရာင္ျပင္ဖုလုိျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အေရျပား အနာျဖစ္သလုိျဖစ္ၿပီး ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပ်ာက္ရင္ အေရျပားကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေျခ ရွိပါတယ္။ ဦးေရျပား၊ မ်က္ႏွာ၊ နားရြက္နဲ႔ လက္ခုံေတြမွာ ေတြ႕ရမ်ားပါ တယ္။ တခ်ဳိ႕ကင္ဆာက အေရာင္ညိဳၿပီး အခ်ဳိ႕က မည္းပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က အသားေရာင္အတုိင္းျဖစ္ၿပီး အဖုေလးလုိ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
Q. အေရျပားကင္ဆာကုိ သံသယရွိပါက ဘာလုပ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
A. သံသယရွိရင္ေတာ့ အေရျပားအထူးကုဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္စစ္ေဆးရပါမယ္။
Q. အေရျပားကင္ဆာအတြက္ ဘယ္လုိစမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈေတြကုိ ခံယူဖုိ႔လုိအပ္ပါသလဲ ဆရာ။ A.တခ်ဳိ႕အေရျပားကင္ဆာအမ်ဳိးအစားကုိ အေရျပားကုိျခစ္ယူၿပီး အသားစစ္ေဆးလုိ႔ရသလုိ တခ်ဳိ႕အေရျပားကင္ဆာအမ်ဳိးအစားေတြကုိေတာ့ လွီးထုတ္ၿပီး အသားစ စစ္ေဆးရပါတယ္။
(၉) သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ
Q. သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာက ဘာေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာ။
A. သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းအားလုံးကုိ မသိႏုိင္ေသးေပမယ့္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ဟာ လိင္ဆက္ဆံရာမွ ကူးစက္တဲ့ HPV လုိ႔ေခၚတဲ့ ဗုိင္းရပ္စ္ပုိးေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္တဲ့သူအားလုံးနီးနီးမွာ အဲဒီပုိးကုိ ေတြ႕ရွိရႏုိင္ပါတယ္။ တျခားျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြကေတာ့ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳတာ၊ လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားတာ၊ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါရွိသူနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံမိတာ၊ မိန္းမကုိယ္နဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းေတြမွာ <ကက္ႏုိ႔(Viral Warts)ေပါက္တာ၊ တစ္ကုိယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးမေကာင္းတာ၊ သားသမီး မ်ားမ်ားေမြးတာနဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ စတာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
Q. သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာေတြက ဘာေတြပါလဲ ဆရာ။
A. သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဟာ အေစာပုိင္းအဆင့္
“လိင္မႈကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ အိမ္ေထာင္မျပဳသင့္ပါ။ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ လိင္မဆက္ဆံသင့္ပါ။ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီးခ်ိန္မွာ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ က်င့္သုံးသင့္ပါတယ္။ တစ္လင္တစ္မယား စနစ္မဟုတ္ရင္ ကြန္ဒံုးကုိ အသုံးျပဳရပါမယ္” . . .
မွာ လုံး၀ေရာဂါလကၡဏာမျပပါဘူး။ ပုံမွန္မဟုတ္ဘဲ ေသြးဆင္းတာ၊ လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳစဥ္ ေသြးဆင္းတာနဲ႔ နာက်င္တာ၊ အျဖဴဆင္းတာတုိ႔ဟာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါရင့္လာၿပီဆုိရင္ေတာ့ အစားအေသာက္ပ်က္တာ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့က်တာ၊ ႏုံးတာ၊ တင္ပဆုံအ တြင္းနာက်င္တာ၊ ခါးနာတာ၊ ေျခေထာက္ေရာင္တာ၊ ေသြးဆင္းမ်ားတာနဲ႔ အ႐ုိးက်ဳိးတာတုိ႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Q. သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကုိ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးလုိ႔ ရပါသလား ဆရာ။
A.သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကုိ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးလုိ႔ ရပါတယ္။ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ဆရာ၀န္က သားအိမ္ေခါင္းမွ အေျမႇးပါးကုိျခစ္ယူၿပီး မွန္ျပားေပၚတင္ကာ ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးရပါတယ္။ Pap smear လုပ္တယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာရဲ႕ ကနဦးအဆင့္ေတြကုိ ေတြ႕ရွိႏုိင္လုိ႔ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခြဲစိတ္ကုသလုိက္ရင္ ေပ်ာက္ကင္းပါတယ္။ အသက္ ၂၀ နဲ႔ ၆၀ႏွစ္ၾကား လိင္ဆက္ဆံမႈရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတုိင္း တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္နဲ႔ သုံးႏွစ္ဆက္တုိက္ Pap smear စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ဆရာ၀န္ရဲ႕အႀကံျပဳခ်က္အတုိင္း ဆက္လက္စစ္ေဆး သြားသင့္ပါတယ္။
Q.သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအတြက္ ဘယ္လုိစမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြကုိ ခံယူဖုိ႔ လုိအပ္ပါသလဲ ဆရာ။
A.ေရာဂါလကၡဏာရွိသူေတြနဲ႔ Pap smear စစ္လို႔ သံသယရွိသူေတြကုိ Colposcopy ေခၚတဲ့ မိန္းမကုိယ္ပုိက္ထည့္ၿပီး ၾကည့္႐ွဴစစ္ေဆးကာ အသားစယူၿပီး စစ္ေဆးတဲ့နည္းနဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကုိ ေရာဂါေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ေနၿပီဆုိရင္ေတာ့ အဆင့္သတ္မွတ္ဖုိ႔အတြက္ Ultrasound ရင္ဘတ္ဓာတ္မွန္၊CT Scan Bone Scan ေတြ ထပ္မံစစ္ေဆးဖုိ႔ လုိအပ္ႏုိင္ပါတယ္။
Q.ကင္ဆာေရာဂါေတြမျဖစ္ေအာင္ လူေတြဂ႐ုစုိက္သင့္တဲ့ ေနထုိင္စားေသာက္မႈပုံစံေတြကုိ ေျပာျပေပးပါဆရာ။
A.ကင္ဆာေရာဂါအမ်ားစုဟာ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာျဖစ္ၿပီး မိမိရဲ႕အမူအက်င့္ေတြကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လုိအပ္ႏုိင္ပါတယ္။
ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနထဲမွာ လုပ္ငန္းခြင္မွ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ အရာေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ ဓာတ္ေငြ႕စက္႐ုံအပါအ၀င္ စက္႐ုံေတြမွာ အကာအကြယ္အျဖစ္ထားတဲ့ ၀တ္စုံ၊ ႏွာေခါင္းစည္း၊ လက္အိတ္၊ မ်က္မွန္စတာေတြကုိ အသုံးျပဳၿပီး ၫႊန္ၾကားခ်က္အတုိင္း တိတိက်က်လုိက္နာရပါမယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈနည္းေအာင္ စက္႐ုံ၊ အလုပ္႐ုံ၊ ေမာ္ေတာ္ကားေတြကေန ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။ အိမ္ေတြနဲ႔ စားေသာက္ဆုိင္ေတြကထြက္တဲ့ မီးခုိးေငြ႕၊ ျခင္ေဆးေငြ႕ေတြကုိလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။
မိမိရဲ႕ အမူအက်င့္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္တာကုိ လုံး၀ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး အရက္ကုိအလြန္အကြၽံမေသာက္ရပါ။ ေဆးရြက္ႀကီးငုံတာ၊ ကြမ္းစားတာတုိ႔ကုိလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ အစားအေသာက္စားေသာက္တဲ့ အမူအက်င့္အတြက္ အဆီမ်ားတဲ့အစာ၊ တိရစၦာန္အသားေတြ၊ ေၾကာ္ထားတဲ့အစာ၊ ၾကာရွည္ခံေအာင္ျပဳျပင္ထားတဲ့အစာေတြ၊ က်ပ္တင္ထားတဲ့အစာ၊ မီးကင္ထားတဲ့အစာ၊ င႐ုတ္သီးေျခာက္မႈိေတြ၊ ဆုိးေဆးပါတဲ့အစာေတြ၊ ပုိးသတ္ေဆးဖ်န္းထားတဲ့ အသီးအရြက္ေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ ကယ္လုိရီမ်ားတဲ့အစာေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ၿပီး ပုိးသတ္ေဆးကင္းတဲ့ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံနဲ႔ ငါးေတြကို မ်ားမ်ားစားေပးရပါမယ္။
လိင္မႈကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ အိမ္ေထာင္မျပဳသင့္ပါ။ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ လိင္မဆက္ဆံသင့္ပါ။ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီးခ်ိန္မွာ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ က်င့္သုံးသင့္ပါတယ္။ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္မဟုတ္ရင္ ကြန္ဒံုးကုိ အသုံးျပဳရပါမယ္။
တစ္ကုိယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးကုိ ဂ႐ုစုိက္ျပဳလုပ္ရမွာျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္း ပုံမွန္ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္။ အနည္းဆုံးတစ္ေန႔နာရီ၀က္ခန္႔ လမ္းသြက္သြက္ေလွ်ာက္ေပးဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ေနပူထဲသြားတဲ့အခါ ထီး၊ ဦးထုပ္အကာအကြယ္ယူသင့္ၿပီး ေနပူခံေဆး(Sun Block)လိမ္းဖုိ႔ လုိအပ္ႏုိင္ပါတယ္။
လူတုိင္း အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပုိး ကာကြယ္ေဆးထုိးသင့္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ေက်ာ္ကစၿပီး သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးထုိးႏွံထားသင့္ပါတယ္။
အထက္ပါအတုိင္း ဂ႐ုစုိက္ေနထုိင္စားေသာက္မယ္ဆုိရင္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားႏုိင္မႈ က်ဆင္းသြားမယ္လုိ႔ အႀကံျပဳေျပာၾကားလုိပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
