ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ျကီး)
ယခင္တစ္ပတ္မွအဆက္
အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါႏွင့္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ဆက္စပ္ပံု
ဆီးခ်ဳိျဖစ္ခါနီး Prediabedes အႀကိဳဆီးခ်ဳိ ရွိသူေတြ အပါအ၀င္ အမ်ဳိးအစား၂ ဆီးခ်ဳိရွိသူေတြဟာ အသက္ႀကီးလာရင္ အယ္လ္ဇိုင္းမားသူငယ္ျပန္ေရာဂါ ျဖစ္လာမယ့္အလားအလာ ပိုရွိပါတယ္။
သိပၸံပညာရွင္ေတြက ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိထိန္းသိမ္းတာ မေကာင္းရင္ မွတ္ဥာဏ္နဲ႔အသိဥာဏ္ေတြ ခ်ဳိ႕တဲ့တာ ပိုျဖစ္တတ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။
အံ့ၾသစရာတစ္ခုကေတာ့ Anzheimer’s အယ္လ္ ဇိုင္းမားေရာဂါနဲ႔ အမ်ဳိးအစား၂ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ႏွစ္ခုစ လံုးမွာ (degeneration)ဒီဂ်င္နေရးရွင္းလို႔ေခၚတဲ့ (aging)ေဟာင္းႏြမ္းအိုမင္းျခင္းရဲ႕ ျဖစ္ပ်က္စဥ္ေတြေတြ႕ၿပီး အေျခခံျဖစ္စဥ္ေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး တူေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ လူတိုင္းရဲ႕ ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းေတြဟာ အသက္ႀကီးလာရင္ Degeneration ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီဂ်င္နေရးရွင္းဆိုတာ ကလာပ္စည္းေတြ သက္တမ္းကုန္ၿပီး ေသသြားတာ (cell death or apoptosis)မ်ားၿပီး ကလာပ္စည္းအသစ္ ျပန္လည္ျဖည့္ဆည္းတာလည္း ေလ်ာ့သြားတဲ့ အိုျခင္း(Aging)ရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဂ်င္နေရးရွင္းျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ အသက္ႀကီးလာၿပီး အိုလာရင္ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းအားလံုးရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြ ေလ်ာ့က်သြားၿပီး အရြယ္အစားေတြဟာလည္း ေသးငယ္သြားၾကပါတယ္။ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦးမွာ ဒီဂ်င္နေရး
“ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြမွာေရာ အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါရွိသူေတြမွာပါ ႏွစ္ဦးစလံုးရဲ႕ဦးေႏွာက္မွာ အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါရဲ႕ ထင္ရွားတဲ့၀ိေသသျဖစ္တဲ့ (Amyloid peptide) အမိုင္လြိဳက္ဓာတ္တစ္မ်ဳိး ဦးေႏွာက္မွာ စုပံုမ်ားျပားေနတာေတြ႕ရတာခ်င္း တူေနပါတယ္” . . .
ရွင္းဟာ အေႏွးနဲ႔အျမန္သာ ကြာျခားၾကပါတယ္။ ဒီဂ်င္နေရးရွင္းျဖစ္စဥ္ေတြဟာ အယ္လ္ဇိုင္းမားရဲ႕ အေျခခံျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဂ်င္နေရးရွင္းျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါျဖစ္စဥ္ေတြ ဘယ္ေနရာမွာ တူေနၾကတာလဲဆိုတာ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါမယ္။ ကလာပ္စည္းတိုင္းမွာ ဂလူးကို႔စ္ကို သံုးၿပီး energy အင္နာဂ်ီေခၚ စြမ္းအားေတြရရွိဖို႔ အင္ဆူလင္ရဲ႕ ႏႈိးေဆာ္မႈ (Insulin signaling) လိုပါတယ္။ အင္ဆူလင္ပမာဏ လံုေလာက္မႈသာမကဘဲ ၎အင္ဆူလင္ရဲ႕ ထိေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။
ဒါက ဦးေနာက္အပါအ၀င္ တျခားတစ္ကိုယ္လံုးမွာ ေသြးတြင္းဂလူးကို႔စ္ကို အသံုးခ်ျခင္းရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ အင္ဆူလင္ဟာ ဦးေနာက္အပါအ၀င္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ကလာပ္စည္းတိုင္းမွာ Growth Factor ေခၚ ကလာပ္စည္းေတြ ပြားမ်ားျခင္းကိုလႈံ႔ေဆာ္တဲ့ ဓာတ္တစ္ခုအျဖစ္လည္း လုပ္ေဆာင္ေပးရပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ကလာပ္စည္းျဖစ္တဲ့ Neurons ေတြဟာ ဒီ Growth Factor အေပၚမ်ားစြာ မွီခိုေနပါတယ္။ ဒီအင္ဆူလင္ Growth Factor ဓာတ္ေတြမရွိရင္ ဦးေႏွာက္ကလာပ္စည္းေတြ ေစာေစာေသသြားၾကပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္ဆူလင္ အလံုအေလာက္ရွိျခင္းနဲ႔ အင္ဆူလင္လႈံ႔ေဆာ္မႈေကာင္းၿပီး အင္ဆူလင္ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိရွိ၊ မရွိရွိ အယ္လ္ဇိုင္းမားေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္မွာ အင္ဆူလင္ကိုတြန္းခံမႈ(Insulin Resistance)မ်ားျခင္းေၾကာင့္ အင္ဆူလင္ႏႈိးေဆာ္မႈ(Insulin signaling) ပံုမွန္မလုပ္ႏိုင္ဘဲ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ကလာပ္စည္းေတြပြားျခင္း(cell growth)၊ အထူးကလာပ္စည္းေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္း( differentiation) (ဥပမာ ႐ိုး႐ိုးအေျခခံ ကလာပ္စည္းမွ အထူးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ဦးေႏွာက္ကလာပ္စည္းေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္း) ကလာပ္စည္း ျပန္လည္ျပဳျပင္ျဖည့္ဆည္းျခင္း(cellular repair mechanism)ေတြလည္း ပံုမွန္မျပဳလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အေဟာင္းေနရာမွာ အသစ္ျပန္မျဖည့္ေပးႏိုင္ေတာ့ျခင္းပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အိုမင္းျခင္းရဲ႕ျဖစ္စဥ္နဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ဒီျဖစ္စဥ္မွာ အင္ဆူလင္ဓာတ္ဟာ အေရးပါလွပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရွိသူေတြမွာေရာ အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါရွိသူေတြမွာပါ ႏွစ္ဦးစလံုးရဲ႕ ဦးေႏွာက္မွာ အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါရဲ႕ ထင္ရွားတဲ့၀ိေသသျဖစ္တဲ့ (Amyloid peptide )အမိုင္လြိဳက္ဓာတ္တစ္မ်ဳိး ဦးေႏွာက္မွာစုပံုမ်ားျပားေနတာ ေတြ႕ရတာခ်င္း တူေနပါတယ္။ ဦးေႏွာက္မွာ အမိုင္လြိဳက္ပက္ပ္တိုက္ဒ္ေတြ မ်ားျခင္းနဲ႔ အင္ဆူလင္တြန္းခံမႈမ်ားျခင္းေတြ မ်ားစြာဆက္စပ္မႈရွိတဲ့သာဓကေတြေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ အယ္လ္ဇိုင္းမားျဖစ္စဥ္နဲ႔တူေနတာ အမွန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကလပ္စည္းမ်ားေသဆံုးျခင္း(ပ်က္စဥ္)ကို ပိုဆိုးေစတဲ့ အျခားအခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ခႏၶာကိုယ္မွာ Free radicals မ်ားလာျခင္း သို႔မဟုတ္ oxidative ေခၚ ဓာတ္တိုးျဖစ္စဥ္ မ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ Free radicals ေတြမ်ားလာရင္ apoptosis လို႔ေခၚတဲ့ ကလာပ္စည္းေတြ ေသဆံုးျခင္း၊ ပ်က္ဆီးျခင္းေတြ ပိုျဖစ္ေစပါတယ္။
အင္ဆူလင္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ရင္ Free radicals ေခၚ ဓာတ္တိုးျခင္းေတြမ်ားလာပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးနဲ႔ အယ္လ္ဇိုင္းမားႏွစ္ခုစလံုးမွာ ဒီ Free radicals ေၾကာင့္ ေရာဂါပိုဆိုးလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိမရွိဘဲ အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါပဲရွိသူေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခခံျဖစ္စဥ္ေတြဟာလည္း ဆီးခ်ဳိရဲ႕ ကလာပ္စည္းေတြမွာျဖစ္ေနတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြက အယ္လ္ ဇိုင္းမားေရာဂါကို ဆီးခ်ဳိေရာဂါအမ်ဳိးအစား (၃) Type 3 Diabetes လို႔ေခၚႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေရာဂါႏွစ္ခုစလံုးအတြက္ ကာကြယ္ကုသနည္းေတြလည္း တူႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။
See More
ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါနှင့် အယ်လ်ဇိုင်းမားသူငယ်ပြန်ရောဂါ (၁)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
