ပါေမာကၡဦးေန၀င္း (အ႐ိုးခြဲစိတ္အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး. ဘာေၾကာင့္ ေျခေထာက္ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေျခေထာက္ေသြးေၾကာပိတ္တာက အသက္ႀကီးတဲ့သူေတြမွာ Atherosclerosis (ေသြးလႊတ္ေၾကာ အတြင္းသားမာေက်ာျခင္း)ေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ လူငယ္၊ လူရြယ္ေတြမွာေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တာေၾကာင့္ Burger’s Disease လို႔ေခၚတဲ့ ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေသြးေၾကာပိတ္ေစတဲ့ တျခားအေၾကာင္းရင္းေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးခဲပိတ္တဲ့ Embolism ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ေျခေထာက္ေသြးေၾကာပိတ္တာက ဘယ္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ အသက္ႀကီးတဲ့သူ၊ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့သူနဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ လူငယ္၊ လူလတ္ပိုင္းမွာ ေျခေထာက္ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္တာကို အေတြ႕ရမ်ားပါတယ္။ ေျခေထာက္ ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္လာရင္ေသြးက မွန္မွန္မေလွ်ာက္ေတာ့ပါဘူး။ ေသြးက မွန္မွန္မေလွ်ာက္ေတာ့ အနာျဖစ္လာရင္ အနာကမက်က္ေတာ့ဘူး။ တစ္ခါတေလ အနာကမည္းၿပီး ေျခေထာက္က ေသြးမေလွ်ာက္ေတာ့မည္းၿပီး ပုပ္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေျခေထာက္ျဖတ္ပစ္ရတတ္ပါတယ္။
ေမး. ေျခေထာက္ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္ၿပီး ေျခေထာက္ျဖတ္ရတဲ့အခါ ဘယ္ေနရာက ျဖတ္ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ဒါက ျပႆနာနည္းနည္းရွိပါတယ္။ ေသြးေၾကာက ဘယ္ေနရာက စပိတ္ေနသလဲဆိုတာ သိဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒီလူနာေတြလာျပရင္ ေကာင္းတဲ့ေျခေထာက္နဲ႔ေသြးေၾကာပိတ္ေနတဲ့ ေျခေထာက္ႏွစ္ဖက္ ကိုယွဥ္ၾကည့္လိုက္ပါတယ္။ ယွဥ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ေသြးေၾကာပိတ္ေနတဲ့ ေျခေထာက္က ေသြးမေလွ်ာက္ တဲ့အပိုင္းေတြက ေအးေနပါတယ္။ ေပါင္ကေနစၿပီး စမ္းသပ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ေသြးမေလွ်ာက္တဲ့ ေနရာေရာက္တဲ့အခါ ေႏြးရာကေနေအးသြားပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ အဲဒီေအးေနတဲ့ ေနရာက ေသြးေၾကာပိတ္ေနၿပီဆိုတာ သိလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာေစဖို႔ စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္ပါတယ္။
ေမး. ဘယ္လို စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေျခေထာက္ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္တဲ့ အပိုင္းကိုသိႏိုင္ဖို႔ Angiogram စစ္ေဆးမႈလုပ္ရပါတယ္။ အဲဒီစစ္ေဆးမႈအရ ေတြ႕ရၿပီဆိုရင္ လူနာကို ေျခေထာက္က ပုပ္ေနၿပီဆိုတာ ရွင္းျပရပါတယ္။ လူနာေတြကေတာ့ ပုပ္ေနၿပီ၊ ျဖတ္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေျခေထာက္ကို မျဖတ္ခ်င္ၾကပါဘူး။ ျဖတ္မွျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနမွာေတာင္ အနာနားကပ္ၿပီး ျဖတ္ေပးပါ ဆရာလို႔ေျပာၾကပါတယ္။ ျပႆနာက အဲဒီလို အနာနားကပ္ၿပီး ျဖတ္လိုက္ရင္ အနာကမက်က္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေသြးေၾကာေတြဆက္ပိတ္ၿပီး ေနာက္တစ္ေခါက္ထပ္ျဖတ္ရတာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားတယ္၊ ဒုကၡပိုမ်ားတယ္၊ အလုပ္ပို႐ႈပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိတ္တဲ့ ေျခေထာက္ေသြးေၾကာအေပၚနားက ကပ္ၿပီးျဖတ္ရပါတယ္။ ဒါမွ အနာလည္း ေကာင္းေကာင္းက်က္တယ္။ ေသြးေၾကာလည္း ထပ္မပိတ္ေတာ့ပါဘူး။
လူငယ္ေတြမွာျဖစ္ရင္ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔ပဲဆိုတာ သိသာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြကို ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ၊ ေဆးလိပ္မျဖတ္ရင္ ေျခေထာက္ျဖတ္ရလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါအမွန္ပါပဲ။ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ သက္တမ္းကၾကာေလေလ၊ ေျခေထာက္ေသြးေၾကာပိတ္ႏိုင္ေျခမ်ားေလေလပါပဲ။ အၾကမ္း အားျဖင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြက ေျခ၊ လက္ ေသြးေၾကာေတြပိတ္တတ္ပါတယ္ . . .
ေမး. ေျခေထာက္ေသြးေၾကာပိတ္တာက အျဖစ္မ်ားပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ ေျခေထာက္ပုပ္တာ(Gangrene)လည္း အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ လူငယ္ေတြမွာျဖစ္ရင္ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔ပဲဆိုတာ သိသာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြကို ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ၊ ေဆးလိပ္မျဖတ္ရင္ ေျခေထာက္ျဖတ္ရလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါအမွန္ပါပဲ။ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ သက္တမ္းကၾကာေလေလ၊ ေျခေထာက္ေသြးေၾကာပိတ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေလေလပါပဲ။ အၾကမ္းအားျဖင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြက ေျခ၊ လက္ေသြးေၾကာေတြ ပိတ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ေျခေထာက္ေသြးေၾကာေတြပိတ္တဲ့အခါ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြကို ခံစားရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေျခေထာက္ေသြးေၾကာေတြပိတ္တဲ့အခါ Vascular Claudification လို႔ ေခၚတဲ့ ေသြးေၾကာေတြေတာင့္တင္းတာ၊ လမ္းေလွ်ာက္ရင္ ေျခသလံုးကေတာင့္တင္းၿပီး နာတာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ရပ္လိုက္ရင္ သက္သာသြားတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ျပန္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္လိုက္ရင္ ျပန္နာျပန္ေရာ.. အဲဒီလို ေ၀ဒနာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဒီလိုလမ္းေကာင္းေကာင္းေလွ်ာက္လို႔ မရလို႔ဆိုၿပီး လာျပတတ္ေပမယ့္ တခ်ဳိ႕လူနာေတြက်ေတာ့ ေျခေထာက္က မည္းပုပ္ၿပီးမွ လာျပတာရွိပါတယ္။ ဒီလူနာေတြကို စမ္းၾကည့္ရင္ ေျခေထာက္ေသြးေၾကာေတြက ေသြးမခုန္ေတာ့ပါဘူး။ ေျခေထာက္ေတြက ေအးေနပါတယ္။
ေမး. ေျခေထာက္ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့အတြက္ ျဖတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ပံုမွန္အတိုင္းသြားလာႏိုင္ဖို႔ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ေပးရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေျခေထာက္ျဖတ္လိုက္ရတဲ့အခါ ဘ၀ဆံုးသြားတယ္လို႔ တခ်ဳိ႕လူနာေတြက ထင္ေနၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ေျခေထာက္ ႏွစ္ဖက္ျဖတ္ၿပီးမွ ဟိမ၀ႏၲာေတာင္ကိုတက္ေနတဲ့သူ၊ ေအာင္ျမင္တဲ့သူေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အခုေခတ္မွာ ေျခေထာက္အတု (Prothesis) ေတြက ေတာ္ေတာ္ေကာင္းလာပါၿပီ။ ေျခေထာက္အတုတပ္ထားတဲ့သူက လူေကာင္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ေျပးႏိုင္ေနပါၿပီ။ အတုေတြက အစစ္ထက္ ပိုေကာင္းတာမ်ဳိးေတာင္ရွိေနပါၿပီ။ ေျခေထာက္အတုေတြက သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းေနပါၿပီ။ ဆရာတို႔ႏိုင္ငံမွာလည္း သိပ္မၾကာခင္အခ်ိန္အေတာအတြင္းမွာ အမ်ဳိးအစားေကာင္းမြန္တဲ့ ေျခေထာက္အတုေတြရွိလာေတာ့မွာပါ။ အခုလည္း ေျခေထာက္အတုနဲ႔သြားႏိုင္၊ လာႏိုင္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။
ေမး. ေျခေထာက္ျဖတ္ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေကာင္းတဲ့ေသြးေၾကာေတြထပ္မပုပ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္ပါ သလဲဆရာ။
ေျဖ. ေသြးေၾကာေကာင္းတဲ့ ေနရာကေနစၿပီး ျဖတ္လိုက္တဲ့အခါ အနာက ေကာင္းေကာင္းက်က္သြားပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဆးလိပ္ကို ျဖတ္သင့္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ဆက္ေသာက္ေနရင္ အေပၚက ေသြးေၾကာေတြ ဆက္ထိခိုက္ၿပီး ေသြးေၾကာပိတ္ႏိုင္ေျခ ရွိေနပါတယ္။ ေဆးလိပ္မေသာက္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ ထပ္ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းက ေတာ္ေတာ္နည္းသြားပါတယ္။
ေမး. ေျခေထာက္ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ပညာေပးလိုတာရွိရင္ သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ. ေျခေထာက္ေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး ေျခေထာက္ေသြးမေလွ်ာက္တာက အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေျခေထာက္မွာ အနာျဖစ္လာရင္၊ ပုပ္လာရင္ အျမန္ဆံုးျပသပါ။ မဟုတ္ရင္ ပိုး၀င္တာေတြျဖစ္ၿပီး ပိုဆိုးလာႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ပိုၿပီး ျဖတ္ရတဲ့ အဆင့္အထိ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျခေခ်ာင္းေတြ ညိဳလာတယ္၊ မည္းလာတယ္၊ ပုပ္လာတယ္၊ ေျခေထာက္က ေအးလာတယ္ဆိုရင္ ေဆးၿမီးတိုေတြ ေလွ်ာက္မလုပ္ပါနဲ႔၊ မေကာင္းႏိုင္ပါဘူး။ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ ေသာက္လည္းမေကာင္းႏိုင္ပါဘူး။ ညဘက္ဘယ္လိုမွအိပ္လို႔ မရဘူးဆိုၿပီး ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ကိုျဖတ္ေပးလိုက္မွ သက္သာသြားတာပါ။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
