ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ေမး ။ ကြၽန္မေရာဂါအေၾကာင္းကို ကြၽန္မကိုယ္တုိင္ေရာ ကြၽန္မ၀န္းက်င္မွာေရာ မ်ဳိးစံုသံုးသပ္သံေတြၾကားေနရလို႔ပါ။ အသက္က ၄၁ ႏွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္သည္ပါ။ ကေလးတစ္ေယာက္ရွိပါတယ္။ အလုပ္က အေညာင္းထုိင္ရတာ အင္မတန္ မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လမ္းေလွ်ာက္တာတုိ႔၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာတို႔လည္း ပံုမွန္မဟုတ္ေတာင္ က်န္းမာေရးအသိစိတ္နဲ႔ လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္မက လည္ပင္းႀကီးလည္း ခြဲဖူးပါတယ္။ ကင္ဆာမဟုတ္ဘူးလို႔အေျဖထြက္ပါတယ္။ (အယ္လ္ထေရာက္ဆင္)ေဆးကို တစ္ေန႔တစ္ျခမ္း ပံုမွန္ေသာက္ေနဆဲပါ။ အခုကြၽန္မ ၀မ္းသြားတိုင္း ေသြးတေပါက္ေပါက္နဲ႔က်ေနတာ သံုးႏွစ္ေလာက္ရွိပါၿပီ။ က်က်ျခင္းလန္႔ၿပီး အေထြေထြနဲ႔ျပေတာ့ အတြင္းလိပ္ေခါင္းလို႔ေျပာပါတယ္။ ေသြးတိတ္ေဆးေသာက္ခိုင္း ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ေနလာတာ သံုးႏွစ္ေလာက္ရွိပါၿပီ။ ေသြးကလည္း ေန႔တိုင္းလိုလို ၀မ္းသြားတိုင္း ပါပါတယ္။ ၀မ္းလံုး၀မခ်ဳပ္တတ္ပါဘူး။ ေသြးပါပံုပါနည္းက ေပါက္ကနဲက်ရင္က်၊ မက်ရင္ ၀မ္းထဲမွာေရာပါတတ္ပါတယ္။ လိပ္ေခါင္းေရာ ေသခ်ာရဲ႕လားရွင္။ အူမႀကီးကင္ဆာေတြ ဘာေတြမ်ားျဖစ္ႏိုင္လားဟင္။ ဘာအႏၲရာယ္မွမရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီတိုင္းဆက္ေနႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္ေတာ့ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ရတာေပါ့။
ေျဖ ။ ေသြးက ဘယ္ေတြကေနလာႏိုင္သလဲ။ အစာေျခလမ္း အထက္ပိုင္းေခၚတဲ့ အစာအိမ္နဲ႔ အစာမ်ဳိ ျပြန္ကေနလာႏိုင္တယ္။ အစာေျခလမ္းေအာက္ပိုင္းျဖစ္တဲ့ အူမႀကီး၊ အစာေဟာင္းအိမ္နဲ႔ စအိုကေနလာႏိုင္တယ္။ ဒီႏွစ္မ်ဳိးၾကားထဲက အူသိမ္ကေန ေသြးယိုတာရွားတယ္။ အူမႀကီးရဲ႕အလုပ္ကေၾကခ်က္လို႔ မရတဲ့ အစားအေသာက္ထဲက ေရကိုဖယ္ရွားေပးတယ္။ အူမႀကီးရဲ႕ေအာက္ဆံုး ၁၅ စင္တီမီတာဟာ အစာေဟာင္းအိမ္ျဖစ္တယ္။ အဖ်ားဆံုးမွာ စအိုရွိတယ္။
၀မ္းထဲေသြးပါတယ္လို႔ ေျပာၾကေပမဲ့ ေသြးရဲ႕အေရာင္က မတူၾကပါ။ ေသြးဘယ္ကေနလာသလဲ အေပၚမွာ ေသြးအေရာင္မူတည္တယ္။
အၾကမ္းေျပာရရင္ စအိုနဲ႔နီးရာကေနလာရင္ေသြး အေရာင္က နီရဲေနမယ္။ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ သေဘာျဖစ္တယ္။
စအို၊ အစာေဟာင္းအိမ္နဲ႔ အူမႀကီးေအာက္ပိုင္းကေနလာရင္ နီမယ္။
အူမႀကီး အလယ္ပိုင္းနဲ႔ အထက္ပိုင္းကေနလာရင္ နီညိဳမယ္။
အစာေဟာင္းအိမ္ကေနလာလဲအဲလိုဘဲ။ နီညိဳမယ္။
အစာအိမ္နဲ႔ အူသိမ္အစပိုင္းကဆိုရင္ မဲနက္ေနမယ္။ ကတၱရာေစးလို ေစးကပ္ေနၿပီး အနံ႔ဆိုးတယ္။ Melena ေခၚတယ္။
၀မ္းထဲမွာ ေသြးေရာေနတာျမင္ရမွ ေသြးပါတယ္လို႔ေျပာတာ မျပည့္စံုေသးပါ။ ၀မ္းထဲမွာ မ်က္စိနဲ႔ မျမင္ရေပမယ့္ ေသြးပါေနတာကို အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူးနဲ႔စစ္လို႔ေတြ႕တာကို Occult bleeding လို႔ ေခၚတယ္။ ေသြးက ေျဖးေျဖးျခင္း ယိုထြက္ေနတာမ်ဳိးျဖစ္တယ္။ အစာလမ္း အထက္ပိုင္းေရာ ေအာက္ပိုင္းကေန လာႏိုင္တယ္။
အစာအိမ္နာ၊ Colon polyps အူမႀကီး-အသီး၊ ကင္ဆာကေနလာတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လူကလည္း ေသြးအားနည္းေနမယ္။
(၁) Anal fissure စအိုကြဲနာ = စအိုလမ္းမွာ စုတ္ၿပဲေနတာမို႔ နာတယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္ရာကေနျဖစ္တယ္။ ေသြးထြက္တာ မမ်ားပါ။ နီရဲေနမယ္။
(၂) Hporrhoids လိပ္ေခါင္း = ေသြးထြက္တာ မမ်ားလွပါ။ နာတာရွည္ျဖစ္ေနမွသာ ေသြးအားနည္းတတ္တယ္။
(၃) Colon cancer and polyps အူမႀကီးကင္ဆာ နဲ႔ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ အသီးလံုး = ေသြးက အသင့္အတင့္သာမ်ားမယ္။ ျဖစ္လိုက္ရပ္လိုက္ ေနမယ္။ ေသြးကနီရဲေနမယ္။ ညဳိေနႏိုင္တယ္။ မည္းတာလဲ ရွိတတ္တယ္။
အူမႀကီးကင္ဆာ လကၶဏာမ်ား = ျဖစ္ကာစ ဘာမွမခံစားရဘူး၊ ၀မ္းသြားတာ ပံုမွန္မဟုတ္ျဖစ္လာတာ၊ ၀မ္းခ်ဳပ္မယ္၊ ၀မ္းပ်က္မယ္၊ ၀မ္းေပ်ာ့မယ္၊ ၀မ္းမာမယ္။ ၀မ္းထဲေသြးပါမယ္။ ဗိုက္အၿမဲလိုေအာင္းေနမယ္၊ ၀မ္းသြားၿပီးေပမဲ့ သြားခ်င္စိတ္မကုန္ျဖစ္ေနမယ္၊ အားယုတ္မယ္၊ ဘာလို႔မွန္းမသိဘဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်က်လာမယ္၊
(၄) Polypectomy အူမႀကီးကင္ဆာ မဟုတ္တဲ့ အသားလံုးကိုခြဲစိတ္ျခင္း လုပ္ေပးထားသူကေန ေသြးယိုတတ္တယ္။
(၅) Angiodysplasias ဆိုတာ အူမႀကီးနံရံေအာက္မွာ ေသြးေၾကာေလးေတြ ပံုမွန္မဟုတ္ျဖစ္ေနလို႔ ေသြးယုိတယ္။ မ်က္စိနဲ႔ မျမင္ရတဲ့ အမ်ဳိးအစားျဖစ္တယ္။
(၆) Colitis အူမႀကီးေရာင္တာနဲ႔ Proctitis အစာေဟာင္းအိမ္ေရာင္တာေတြက ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ေရာဗုိင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ပါျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Crohn’s colitis, Ischpic colitis ဆိုတာ ေတြလဲရွိေသးတယ္။ Radiation colitis ဓာတ္ကင္ရလို႔လည္းျဖစ္မယ္။ ေသြးယိုႏိုင္တယ္။
(၇) Salmonella, Shigella ၀မ္းကိုက္ေရာဂါေတြနဲ႔ Campylobacter, C. difficile, E. Coli, Cytomegalovirus ပိုးေတြေၾကာင့္လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။
(၈) Meckel’s diverticulum ဆိုတာကေန ေသြးအနီေရာင္ ဗိုက္မနာဘဲထြက္မယ္။
ဘယ္ကေန ေသြးဆင္းေနသလဲ အေသအခ်ာ သိေအာင္လုပ္ၿပီးမွ ကုသရမယ္။
History and physical examination ေရာဂါရာဇ၀င္၊ စမ္းသပ္ျခင္း၊
Anoscopy ကိရိယာနဲ႔ၾကည့္ျခင္း၊
Flexible sigmoidoscopyကိရိယာနဲ႔ၾကည့္ ျခင္း၊
Colonoscopy ကိရိယာနဲ႔ၾကည့္ျခင္း၊
Radionuclide scans (စကင္) ႐ိုက္ျခင္း၊
Visceral angiogram ႐ုိက္ျခင္း၊
Video capsule and small intestine entero-scopy ကိရိယာေတြနဲ႔ၾကည့္ျခင္း၊
MRI and CT tomographic angiography ေတြ႐ုိက္ျခင္း၊
Nasogastric tube aspiration အရည္စုပ္ထုတ္စစ္ေဆးျခင္း၊
Esophagogastroduodenoscopy ကိရိယာ နဲ႔ၾကည့္ျခင္း၊
Blood tests ေသြးစစ္ျခင္းေတြ လုပ္ရမယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
