ပါေမာကၡဦးကိုကို(ဆီးခ်ဳိႏွင့္အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကုသရာမွာ ထားရွိတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကုသရာမွာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို HbA1c က ၆ ဒသမ ၅-၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အစာမစားခင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က ၉၀-၁၃၀ mg/dl ၊ ႀကံဳႀကိဳက္သလို ေဖာက္စစ္တဲ့ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က ၁၁၀-၁၅၀ mg/dl ၊ အစာစားၿပီး ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က ၁၈၀ mg/dl ေအာက္မွာ ထိန္းထားဖို႔လိုပါတယ္။
ေသြးေပါင္က 130/80 mmHg ေအာက္ထိန္းထားသင့္ပါတယ္။ ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္က Total Cholesterol 200 mg/dl ေအာက္၊ LDL ကို လက္စထေရာ ၁၀၀ mg/dl ေအာက္၊ HDL ကိုလက္စထေရာ ၅၀ mg/dl ေအာက္၊ ထ႐ိုင္ဂလစ္စ႐ုိက္ ၁၅၀ mg/dl ေအာက္ရွိေအာင္ ကုသမႈခံယူၿပီး ထိန္းသိမ္းသင့္ပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ကုသတဲ့အခါ ဘယ္အခ်က္ေတြကို သတိထားရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါက ဘယ္ေတာ့မွ တစ္ခုတည္း မလာပါဘူး။ အ၀လြန္ေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေသြးတြင္းအဆီမ်ားတာ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတာ၊ ေလျဖတ္တာစတာေတြနဲ႔ တြဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ကုသရင္း ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေနၿပီလားဆိုတာ အၿမဲဆန္းစစ္ေနရပါတယ္။ အ၀လြန္ေနရင္ ကုသမႈေပးရပါမယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ေကာင္းေကာင္းမထိန္းခ်ဳပ္တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ဘာေတြအျဖစ္မ်ားပါ သလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။
ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔လြတ္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါဘာမွမရွိပါဘူး။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ေကာင္းေကာင္း မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရင္ အကုန္လံုးကုိ ထိခိုက္ႏုိင္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ေတာ့ ႏွစ္မ်ဳိးခြဲလို႔႔ရပါ တယ္။ ဒီႏွစ္မ်ဳိးက ေသြးေၾကာနဲ႔ခြဲတာပါ။ တစ္မ်ဳိးက ေသြးေၾကာအႀကီးကုိထိခိုက္တာ Macrovascular နဲ႔ ေသြးေၾကာအငယ္ေတြကိုထိတာ Microvascular ဆိုၿပီးရွိပါတယ္။ ေသြးေၾကာအႀကီးေတြကုိ ထိတာဆိုရင္ ေလျဖတ္တာ၊ ေလျဖန္းတာ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတာ ဒါမွမဟုတ္ ပိတ္တာ IHD , PVD လို႔ ေခၚတဲ့ ေျခေထာက္ကုိသြားတဲ့ ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းသြားတာ.. အဲဒါေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာေသးေတြကုိထိတာဆိုရင္ မ်က္စိကိုထိတယ္၊ ေက်ာက္ကပ္ကုိထိတယ္၊ အာ႐ံုေၾကာေတြကုိ ထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမား ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးၾကပါတယ္။ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေက်ာက္ကပ္ေၾကာင့္ ေသဆံုးပါတယ္။ ၁၀ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ေလျဖတ္ၿပီး ေသတတ္ပါတယ္။ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က ေျခေထာက္ျဖတ္ၾကရပါတယ္။
Macrovascular ထိခိုက္မႈမျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ ဘာလုပ္ရမလဲဆိုရင္
(၁)ေသြးတိုးကုိကုပါ၊
(၂)အက္စပရင္ဆိုတဲ့ ေသြးက်ဲေဆးကုိ လိုရင္ေသာက္ပါ၊
(၃) အဆီက်ေဆးေသာက္ပါ။
Microvascular ထိခိုက္တာကုိ ကာကြယ္ဖို႔ကေတာ့ ဆီးခ်ဳိကုိ ႏုိင္ေအာင္ ထိန္းထားဖို႔ပဲ လိုပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြနဲ႔ ကာကြယ္ပံုေလးေတြပါ။
ဆီးခ်ဳိရဲ႕ျပႆနာက နာတာရွည္ေရာဂါ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တစ္သက္လံုးမေပ်ာက္ကင္းပါဘူး။ တစ္သက္လံုး ေဆးေသာက္ေနရပါတယ္။ တစ္သက္လံုး ဂ႐ုစုိက္ေနရတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားေတြက တစ္သက္လံုးလုပ္ရေတာ့မယ္ဆိုၿပီး ေပါ့ပါတယ္။ ေဆးေတြကုိ မွန္မွန္မေသာက္တာ၊ တိုးတာ၊ ေလွ်ာ့တာေတြလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိသည္ စနစ္တက် ပံုမွန္ကုေနရင္ သက္တမ္းေစ့ထိ ဘာေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမွမျဖစ္ဘဲ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ေနထိုင္ေနသူေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိျဖစ္ရင္ စိတ္ဓာတ္မက်ဘဲနဲ႔ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ကုသမႈခံယူၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ဂ႐ုစုိက္ေနထိုင္ရင္ လူတန္းေစ့ေနႏုိင္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိသမားေတြကုိ ကုသတဲ့အခါမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ ျပႆနာေတြကေတာ့ ေဆးကုိ မွန္မွန္ေသာက္ႏုိင္တာေတြ၊
တစ္သက္လံုးေသာက္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေငြေၾကးမတတ္ႏုိင္လို႔ မကုႏုိင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုလူနာေတြအတြက္ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိျပင္ပလူနာဌာနေတြ ဖြင့္ၿပီးေတာ့ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေဆး၀ါးေတြကုိ အခမဲ့ ကုသေထာက္ပံ့ေနတာေတြေတာ့ရွိပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ကုသရာမွာ အေျခခံအခ်က္ေတြကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကုသတဲ့ေနရာမွာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္တဲ့ အစားအေသာက္စားတာနဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တာ၊ ေသာက္ေဆးတစ္မ်ဳိးတည္း ေပးတာ၊ ေသာက္ေဆးကို ေပါင္းစပ္ေပးတာ၊ ေသာက္ေဆးနဲ႔ အင္ဆူလင္ထိုးေဆး ေပါင္းစပ္ေပးတာနဲ႔ အင္ဆူလင္ ေပးတာဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ကုသရာမွာ အေရးပါတဲ့ ေဆး၀ါး ေတြကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ကုသရာမွာ အေရးပါတဲ့ ေဆး၀ါးေတြက မက္ေဖာ္မင္ (Metformin)၊ ဂလစ္တာဇုန္း (Glitazones)၊ ဆာဖိုႏိုင္းယူရီယား (Sulphonylureas) စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ကုသရာမွာ အင္ဆူလင္ေဆးထိုးၿပီး ကုသတဲ့ အပိုင္းကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ အင္ဆူလင္ဆိုတာ ၀မ္းဗိုက္အတြင္း အစာအိမ္ရဲ႕ေနာက္ဘက္မွာရွိတဲ့ ပန္ကရိယေခၚ ဂလင္းအက်ိတ္ကထုတ္ေပးတဲ့ ေဟာ္မုန္းဓာတ္တစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔ အဓိက သက္ဆိုင္တဲ့ ေဟာ္မုန္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဆူလင္ေဟာ္မုန္းက ဆဲလ္ကလာပ္စည္းေတြထဲကို ဂလူးကို႔စ္သၾကားဓာတ္၀င္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးၿပီး ကလာပ္စည္းေတြအတြက္ အင္အားဓာတ္ရရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။
အင္ဆူလင္ထိုးေဆးလိုအပ္သူေတြက အမ်ဳိးအစား (၁) ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြနဲ႔ အမ်ဳိးအစား(၂) ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြအနက္ ေရတိုကာလမွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆင့္ပြားေရာဂါရွိသူေတြ(ဥပမာ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ မ်ားလြန္းၿပီး ေသြးပ်စ္ခဲလာတာ)၊ အေရးေပၚ ေရာဂါ ျဖစ္သူေတြ (ဥပမာ- ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာ၊ အႀကီးစားခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူရတာ)နဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ကာလမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းသိမ္းသင့္သူေတြမွာ လိုအပ္ပါတယ္။ အင္ဆူလင္ေဟာ္မုန္းကို လက္ေမာင္း၊ ၀မ္းဗိုက္နဲ႔ ေပါင္ေတြမွာထိုးႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူတိုင္း မျဖစ္မေန သိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို ေျပာျပေပးပါဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူတိုင္း မျဖစ္မေန သိထားသင့္တဲ့ အခ်က္သံုးခ်က္က ဒီေရာဂါဟာ-
(၁)ဆင္းရဲခ်မ္းသာ မေရြးျဖစ္တယ္၊
(၂)အသက္ ႀကီးငယ္မေရြးျဖစ္တယ္၊
(၃)ေတာေရာ ၿမိဳ႕ပါ မက်န္ အကုန္ ျဖစ္ေနပါတယ္ ဆိုတာပါပဲ။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ စားေသာက္တဲ့ ပံုစံကို ဘယ္လို ျပဳျပင္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကို ကာကြယ္လုိ႔ ရပါတယ္။ ကာကြယ္ခ်င္ရင္ C သံုးလံုးကို မွတ္ထားသင့္ပါတယ္။
Count the calorie – ကယ္လိုရီကို တြက္ခ်က္ပါ
ေပါက္စီတစ္လံုး စားလိုက္တယ္ဆိုရင္ ဒီကယ္လုိရီ ျပန္ေၾကဖို႔ တစ္ကီလိုမီတာခြဲေလာက္ လမ္းေလွ်ာက္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ဟမ္ဘာဂါတစ္ခု စားလိုက္ရင္ ကယ္လိုရီ ၃၀၀ ရတဲ့အတြက္ ဒါကို ျပန္ေၾကဖို႔ တစ္နာရီတိတိ လမ္းေလွ်ာက္ရပါမယ္။ ဟမ္ဘာဂါတစ္လံုးစားတိုင္း တစ္နာရီ လမ္းေလွ်ာက္ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္စားမယ့္ အစားအေသာက္ရဲ႕ ကယ္လိုရီကို သတိထားပါ။
Choose the diet အစာကို ေရြးခ်ယ္စားပါ
ခ်ဳိလြန္း၊ ငန္လြန္း၊ အဆီမ်ားလြန္းတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို မစားသင့္ပါဘူး။ ကိုယ္ဘာစားေနသလဲဆိုတာ သိဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ေရဆာရင္ ေရပဲ ေသာက္ပါ။ အခ်ဳိရည္ မေသာက္ပါနဲ႔။ ဘီယာမေသာက္ပါနဲ႔။ အခ်ဳိရည္ေသာက္တာေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အားေပးပါတယ္။
Comply – လိုက္နာပါ
ဒီလို စားေသာက္ေနထိုင္နည္းေတြကို ပံုမွန္ လုိက္နာေပးဖို႔ လိုပါတယ္။အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္အေနနဲ႔ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားရင္လည္း ဆီးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အားေပးတဲ့အတြက္ တစ္ေန႔ကို မိနစ္ ၃၀၊ တစ္ပတ္မွာ မိနစ္ ၁၅၀ လမ္းေလွ်ာက္ေပးလိုက္ပါ။ ဒါဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈလည္း ေလ်ာ့ပါးေစ၊ ကယ္လိုရီအပိုေတြလည္း က်ေစတဲ့အျပင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို ၃၅-၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ သတိျပဳရမွာကေတာ့ ေမာရမယ္၊ ရင္တုန္ရမယ္၊ ေခြၽးျပန္ရပါမယ္။ ဒါမွထိေရာက္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
