ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ကၽြန္ေတာ့ နာမည္က (—) ပါ။ အသက္က ၃၀ပါ။ လက္ရွိ(—)မွာေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္မရွိပါ။ ႐ုိးတြင္းျခင္ဆီနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြအေၾကာင္း စုံလင္စြာသိခ်င္လို႔ပါခင္ဗ်ာ။
႐ိုးတြင္းျခင္ဆီဆိုတာ အ႐ိုးထဲကအ႐ိုးပြကို ေခၚတယ္။ အ႐ိုးတိုင္းမွာေတာ့မရွိပါ။ Sternum ရင္ၫြန္႔႐ိုး၊ Pelvis တင္ပါးဆံု႐ိုး၊ Femur ေပါင္႐ိုးေတြမွာ ရွိတယ္။ သူ႔ထဲမွာ ကေန႔ေဆးပညာမွာ ေခတ္စားလာတဲ့ Stem cells (စတင္မ္-ဆဲလ္) ဆိုတာေတြ ရွိတယ္။ အမွန္က မရင့္က်က္ေသးတဲ့ Immature cells (ဆဲလ္)ေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကေန ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးမံႈေတြ ျဖစ္လာရတယ္။
Genetic makeup မ်ဳိးဗီဇနဲ႔ Environmental factors ပတ္၀န္းက်င္ သက္ေရာက္မႈေတြကေနလည္း ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီေရာဂါေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ တမ်ဳိးမ်ဳိးကို လိုတာထက္ပိုထုတ္ေနရင္ က်န္တာေတြ ထုတ္တာကို နည္းေစမယ္။
႐ိုးတြင္းျခင္ဆီမွာ ေရာဂါရရင္ အဲဒါေတြျဖစ္လာမွာကို နည္းေစ၊ မွားေစတယ္။ Leukemia ဆိုတာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြျဖစ္လာတဲ့ ကင္ဆာျဖစ္တယ္။ Aplastic anemia (ေအပလပ္စတစ္) ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ေနရင္ ေသြးျဖဴဥေတြ မထုတ္ႏိုင္ဘူး။ Lymphoma (လင္ဖိုးမား) ကင္ဆာျဖစ္ရင္လည္း ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီကိုျပန္႔လာမယ္။ Genetic makeup မ်ဳိးဗီဇနဲ႔ Environmental factors ပတ္၀န္းက်င္ သက္ေရာက္မႈေတြကေနလည္း ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီေရာဂါေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။
တမ်ဳိးမ်ဳိးကို လိုတာထက္ပိုထုတ္ေနရင္ က်န္တာေတြထုတ္တာကို နည္းေစမယ္။ တည္ေနႏိုင္ေအာင္ ေထာက္ကူရတဲ့(တစ္ရွဴး)ေတြက ပိုမ်ားမ်ားျဖစ္ေနရင္ (ဆဲလ္)အေရအတြက္နဲ႔ ပံုသဏၭာန္ေျပာင္းေစမယ္။ (ဆဲလ္)ေတြ သက္တမ္းကုန္တာ ေနာက္က်ရင္လည္း မ်ားေနမယ္။ ေသတာျမန္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သံဓာတ္နည္းေနရင္လည္း Microcytic anemia ေရာဂါရေစမယ္။ တျခားေနရာကေရာဂါေတြ သူ႔ဆီကူးလာရင္လည္း သူ႔အလုပ္ထိခိုက္တဲ့ေရာဂါ ရေစတယ္။
– Leukemia အေၾကာင္းေရးၿပီးျဖစ္ပါတယ္။
– Myeloproliferative disorders (MPD) ဆိုတာက အုပ္စုလိုက္ရွိတယ္။ သက္တမ္းႏုေသးတဲ့ (ဆဲလ္)ေတြ ပိုထုတ္ေပးေနတယ္။ ေသြးျဖဴဥ ၅မ်ဳိးထဲက တမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ေသြးနီဥနဲ႔ ေသြးမံႈကဲၿပီး ျဖစ္လာမယ္။ မရင့္ေသးရင္ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီကေန မထြက္လို႔ အထဲမွာ ရင့္မွည့္မႈမတူတာေတြ ေရာေထြးေနမယ္။
– Myelodysplastic Syndrome (MDS) ဆိုတာကလည္း အုပ္စုလိုက္ရွိတယ္။ (ဆဲလ္) ထုတ္လုပ္မႈ မူမမွန္တာျဖစ္ေနတယ္။ အေရအတြက္နည္းလို႔ ေသြးအားနည္းမယ္။ ေရာဂါပိုး၀င္လြယ္မယ္။ ေသြးထြက္လြယ္မယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Acute myeloid leukemia ဆိုတာျဖစ္လာေစတယ္။
– Aplastic anemia (ေအပလပ္စတစ္) ေသြးအားနည္းေရာဂါဆိုတာ ေသြးနီဥျဖစ္လာေစမယ့္ Stem cell ေတြ ထုတ္ေပးတာ နည္းလို႔ျဖစ္လာတယ္။ Benzene (ဘင္ဇင္း)၊ Radiation ဓါတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ တခ်ိဳ႕ေဆး၀ါးေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်ဳိးဗီဇခ်ဳိ႕ယြင္းလို႔ Fanconi’s anemia လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Human parvovirus ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
– Plasma cell disorders ဆိုတာ B Lymphocyte နဲ႔ သူ႔ Antibody protein ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီေရာဂါ လကၡဏာေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ႏိုင္တယ္။
– Fever ဖ်ား၊
– Weakness, fatigue, and pallor due to anemia အားယုတ္၊ ေသြးအားနည္း၊ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္၊
– Weight loss ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်၊
– Swollen lymph nodes, liver, spleen, kidneys, and testicles တက္စိ၊ ေဘလံုး၊ ေက်ာက္ကပ္၊ က်ား-အစိေတြႀကီးလာ၊
– Bleeding and bruising ေသြးယို၊ ေသြးျခည္ဥ၊
– Night sweats ညေခြၽးထြက္၊
– Bone and joint pain အ႐ိုး၊ အဆစ္ေတြနာ၊
– Frequent infections ေရာဂါပိုးခဏခဏ၀င္၊
– Headaches, vomiting, confusion, and seizures ဦးေႏွာက္မွာသက္ေရာက္ရင္ ေခါင္းကိုက္၊ အန္၊ စိတ္႐ႈပ္ေထြး၊ တက္တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Tests စစ္ေဆးနည္းေတြ –
– Complete blood count (CBC) and differential ေသြးစစ္ရမယ္။
– Bone marrow aspiration/biopsy လုပ္မယ္။
– Flow Cytometry စမ္းသပ္နည္းလုပ္မယ္။
– Genetic Tests မ်ဳိးဗီဇစစ္ႏိုင္တယ္။
– Lumbar puncture ခါး႐ိုးဆစ္က အရည္ေဖာက္စစ္မယ္။
– X-rays ဓါတ္မွန္႐ိုက္မယ္။
Treatment ဘယ္လိုကုသမလဲ
ကာကြယ္လို႔မရပါ။ ကုသနည္းေတြမွာ Medicines ေဆး၀ါး၊ Blood transfusions ေသြးသြင္းတာလုပ္တယ္။ တျခားကုသနည္းေတြနဲ႔ မသက္သာရင္ Bone marrow transplant ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ အစားထိုးနည္းေတြသံုးရတယ္။ Leukemia ျဖစ္ရင္ Chemotherapy or Radiation နည္းေတြနဲ႔ ကုသတယ္။ Acute leukemia ကို တခါတေလ ကုလို႔ရတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
