ပါေမာကၡေဒါက္တာေဒၚ၀င္း၀င္းေဆြ (အသည္းအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)
ေမး. အသည္းေရာင္ အသား၀ါပိုးေတြအေၾကာင္း သိပါရေစ ဆရာမ။
ေျဖ. အသည္းေရာင္အသား၀ါ ေအ၊ ဘီ၊ စီ၊ ဒီ၊ အီးဆိုတဲ့ ပိုးေတြရွိတဲ့အနက္ ဘီပိုးနဲ႔ စီပိုးက နာတာရွည္ ေရာဂါျဖစ္ၿပီး ဒီနာတာရွည္ေရာဂါကို မသိဘဲနဲ႔ေနရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ အသည္းေျခာက္၊ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ကာ လူ႔သက္တမ္း တိုေစႏုိင္ပါတယ္။ ဘီပိုးက ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္၊ ကုသႏိုင္ပါတယ္။ စီပိုးက ေပ်ာက္ကင္းတဲ့အထိ ကုသႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. ဘီပိုးကူးစက္မႈႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ဘီပိုးက ဒီအင္န္ေအဗိုင္းရပ္စ္အမ်ဳိးအစားျဖစ္ၿပီး မ်ဳိးကြဲအမ်ဳိးအစားေပါင္း ၁၀ မ်ဳိး ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။ ကမာၻ႕လူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတစ္ပံုက အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးကူးစက္ခံရၿပီး ဘီပိုးရွိသူ သန္း ၃၀၀ မွာ ပိုးသယ္ေဆာင္သူ နာတာရွည္ အသည္းေရာဂါကို ခံစားေနရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ စာရင္းအရ ဘီပိုးရွိသူက ၆ ဒသမ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။
ေမး. ဘီပိုးရွိရင္ လကၡဏာမျပတာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္တတ္ပါသလား ဆရာမ။
ေျဖ. ဘီပိုးရွိရင္ ဘာေရာဂါလကၡဏာမွမျပဘဲ ရွိေနသူ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိပါတယ္။ ႏွစ္ကာလ ၾကာရွည္လာေတာ့မွ နာတာရွည္အေနနဲ႔ အသည္းေျခာက္လာမယ္၊ အသည္းကင္ဆာျဖစ္လာမယ္၊ နာတာရွည္အသည္းေရာဂါအေနနဲ႔ ျဖစ္လာတာေတြ႕ရပါတယ္။
ေမး. ဘီပိုးက ဘယ္လိုကူးစက္ႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးက စီပိုး၊ HIV ပိုးနဲ႔ယွဥ္ရင္ အမ်ားႀကီးကူးစက္ႏုိင္ပါတယ္။ နံပါတ္တစ္အေရးႀကီးဆံုးက ေသြးကေန ကူးစက္တာပါ။ လူေတြဟာ ေရာဂါပိုးရွိတဲ့သူနဲ႔ ထိေတြ႕ရာက ေပါက္ၿပဲေနတဲ့ အေရျပား၊ ေသြး၊ ေသြးရည္ၾကည္စတာေတြကေနတစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြဆိုရင္ မေတာ္တဆ အပ္စူးမိရာက ဘီပိုးကူးစက္လြယ္တဲ့အတြက္ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံထားရပါမယ္။ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးတဲ့အခါ တစ္ခါသံုးအပ္နဲ႔မဟုတ္ဘဲ မွ်ေ၀ထုိးရင္ ကူးစက္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘီပိုးရွိတဲ့သင္တုန္းဓားနဲ႔ ေခါင္းရိတ္တယ္၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္တယ္ဆိုရင္ ကူးစက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ လူတိုင္းလူတိုင္း သီးသန္႔ဓားေဆာင္ထားသင့္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ သြားၾကားထိုးတံ၊ လက္သည္းညႇပ္၊ ေခါင္းဘီးေတြကို မွ်ေ၀သံုးစြဲရင္ ကပ္ၿငိေနတဲ့ ေသြးအမႈန္အမႊားကေန ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘီပိုးရွိသူနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံရင္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိမ္တစ္အိမ္မွာ ဘီပိုးရွိသူတစ္ဦးပါရင္ တစ္အိမ္သားလံုး ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး ထိုးထားသင့္ပါတယ္။ ဘီပိုးရွိတဲ့ မိခင္ကေန ေမြးကင္းစကေလးကို ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘီပိုးရွိတဲ့ မိခင္က ကေလးေမြး ၿပီးၿပီးခ်င္းမွာ ကေလးကို ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ Immunoglobulin ထုိးေပးရင္ ဘီပိုးမကူးစက္ေတာ့ပါဘူး။
ေမး. ဘီပိုး ရွိ၊ မရွိ ဘယ္လိုသိႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ဘီပိုး ရွိ၊ မရွိ သိႏိုင္ဖို႔ လူတိုင္းလူတိုင္း ေသြးစစ္ေဆးမႈခံယူဖို႔လိုပါတယ္။ ေသြးေဖာက္စစ္လို႔ HbsAg ဆိုတာ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးရွိေၾကာင္းျပသတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ဘီပိုးက ေျခာက္လဆက္တိုက္ရွိတယ္ဆိုရင္ နာတာရွည္ဘီပိုး သယ္ေဆာင္သူအျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး အၿမဲတမ္း စစ္ေဆးကုသရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဘီပိုးရွိတဲ့အခါ အေကာင္ေရ (Viral Load)ကိုလည္း စစ္ေဆးရပါတယ္။ ဒါကေစ်းႀကီးလို႔ လူတိုင္းမစစ္ေဆးႏုိင္ပါဘူး။ E antigen Positive မွာ ဘီပိုးေကာင္ေရ ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ရင္ ဘီပိုးေသေဆးတိုက္ရပါတယ္။ E antigen Negative မွာ ဘီပိုးေကာင္ေရ ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ရင္ ဘီပိုးေသေဆး တိုက္ရပါတယ္။ ဘီပိုးကို အျမစ္ျပတ္ကုသလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။ တစ္ခါတရံ လူနာေတြမွာ ေဆးထိုးကုသလို႔ရပါတယ္။ ေဆးထိုးရင္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားပါတယ္။ ေဆးထိုးရင္ တစ္ပတ္တစ္ခါထိုးရၿပီး ဆိုးက်ဳိးေလးေတြျဖစ္တဲ့ အစားအေသာက္ပ်က္တာ၊ ပ်ဳိ႕ခ်င္တာ၊ အန္ခ်င္တာ၊ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္တာ စတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘီပိုးေသေဆးကေတာ့ တစ္ေန႔တစ္လံုးမွန္မွန္ ေသာက္ေပးရင္ ေျခာက္လအၾကာမွာ သိသိသာသာ ေလ်ာ့ပါးသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးကို မွန္မွန္မပ်က္မကြက္ေသာက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘီပိုးေသေဆးကို စနစ္တက်ေသာက္ရင္ ေသြးထဲမွာ ပိုးေကာင္ေရသုညအထိ ေရာက္သြားတဲ့အထိ ထိေရာက္မႈရွိပါတယ္။ ေဆးေသာက္တဲ့အခါ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ေပးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
ေမး. ဘီပိုးမရွိရင္ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္လိုထိုးႏွံထားသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ဘီပိုးမရွိရင္ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးကို ထိုးသင့္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးအမ်ဳိးအစားႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ေသြးရည္ၾကည္ကထုတ္တဲ့ Plasma derived vaccine ကေတာ့ လက္ရွိမွာ အသံုးမျပဳေတာ့ပါဘူး။ လက္ရွိမွာေတာ့ ဗီဇနည္းပညာနဲ႔ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ Reconvinant Vaccine ကေတာ့ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကို ကာကြယ္မႈေပးပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးနည္းကေတာ့ ၀-၁-၆ ဆိုတဲ့ နည္းရွိပါတယ္။ အခုတစ္လံုးထိုးတယ္၊ ေနာက္တစ္လေနရင္ တစ္လံုးထိုးတယ္၊ ေနာက္ ၆လၾကာမွ တစ္လံုးထိုးတယ္။ ေနာက္အျမန္နည္းကေတာ့ ၀-၁-၂ ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ကေလးေတြကို ပံုမွန္ကာကြယ္ေဆးထိုး အစီအစဥ္အေနနဲ႔ ေမြးကင္းစအခ်ိန္မွာ ထိုးႏွံေပးေနပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးကေတာ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမရွိသေလာက္ပါပဲ။ လက္ေမာင္းေအာင့္တာေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿပီး တစ္လခြဲအၾကာမွာ ေအာင္၊ မေအာင္ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
ဘီပိုးရွိတဲ့သူက ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ ကြမ္းေရွာင္ရပါမယ္။ တခ်ဳိ႕က ကြမ္းစားရင္ ဘာမွမျဖစ္ဘူးလို႔ ထင္ေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကြမ္းက အသည္းေျခာက္တာကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ ေရွာင္ရပါမယ္။ အကင္ေတြ၊ တာရွည္ခံဆိုးေဆးပါတဲ့ အစာေတြ၊ အဆီေတြ၊ အငန္ေတြကို ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးနဲ႔ သံဓာတ္ပါတဲ့ေဆးေတြ မမွီ၀ဲရပါဘူး . . .
ေမး. ဘီပိုးရွိသူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လိုေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကို လိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ဘီပိုးရွိတဲ့သူက ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ ကြမ္း ေရွာင္ရပါမယ္။ တခ်ဳိ႕က ကြမ္းစားရင္ ဘာမွမျဖစ္ဘူးလို႔ ထင္ေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကြမ္းက အသည္းေျခာက္တာကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ ေရွာင္ရပါမယ္။ အကင္ေတြ၊ တာရွည္ခံဆိုးေဆးပါတဲ့ အစာေတြ၊ အဆီေတြ၊ အငန္ေတြကိုဆင္ျခင္ရပါမယ္။ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးနဲ႔ သံဓာတ္ပါတဲ့ ေဆးေတြမမွီ၀ဲရပါဘူး။ အဆီလြန္ကဲတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ မစားသင့္ပါဘူး။ Gas ပါတဲ့ အခ်ဳိရည္ေတြေရွာင္ၿပီး သဘာ၀အသီးအရြက္၊ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြကို စားေသာက္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
