ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ေမး – ကြၽန္ေတာ္က အစိုးရ ႐ုံး၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ပါ။ Fistula-in-Ano (FIA) ဂရင္ဂ်ီနာေရာဂါရဲ႕ sign က ဘယ္လိုပါလဲခင္ဗ်ာ။ ကန္ေတာ့ပါဆရာ။ ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕ စအိုေဘးကေန အေရျပား ပြန္းသလိုမ်ိဳး ျဖစ္ေနၿပီး စပ္ဖ်င္းဖ်င္းျဖစ္ေနပါတယ္ဆရာ။ ျဖစ္တာ ၂ ရက္ေလာက္ေတာ့ရွိေနပါၿပီ။ ၀မ္းသြားရင္ေတာ့ စအိုက နာတာတို႔၊ ဘာတို႔ မရွိဘူးဆရာ။ ဒါေပမဲ့ ခုန ေျပာတဲ့ စပ္ဖ်င္းဖ်င္း ျဖစ္တဲ့ေနရာက ခ်ဳိင့္ခြက္လို ျဖစ္ေနတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တာ၀န္က်တဲ့ေနရာက ၿမိဳ႕နဲ႔ ေ၀းတယ္။ တကယ္လို႔ (FIA) ဂရင္ဂ်ီနာျဖစ္တယ္ ဆိုလည္း မခြဲစိတ္ဘဲ ေဆးေသာက္၊ ေဆးထိုးကုလို႔ရပါသလား။ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာတိုင္းရင္းေဆးနဲ႔ေရာ ကုလို႔ရပါသလား။ ခြဲရင္ ပိုက္ဆံအမ်ားႀကီး ကုန္တယ္လို႔လဲၾကားဖူးတယ္။
ဂရင္ဂ်ီနာဆိုတာ ေရွးကတည္းက ရွိခဲ့တယ္။
လူ ၁ သိန္းမွာ ၉ ေယာက္နီးပါး ျဖစ္ၾကတယ္။ ေယာက်္ားက ၂ ဆျဖစ္တယ္။ အသက္ ၄၀ နီးနီး (၃၈ ဒသမ ၃ ႏွစ္)မွာ အျဖစ္မ်ားဆံုးပါ။ ကေလးေတြ မွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးပညာဖခင္ႀကီး ဟပ္ပိုက ေရးတီးစ္ (ဘီစီ ၄၆၀-၃၇၀) က ၫႊန္းခဲ့ဖူးသလို၊ ျပင္သစ္ဘုရင္ လူ၀စ္-၁၄ (၁၆၃၈-၁၇၁၅) မွာ ဒီေရာဂါ ရွိခဲ့တယ္။
၀မ္းသြားေပါက္ စအိုေဘးမွာ အနာေပါက္ရင္ ႀကီးႀကီး-ေသးေသး မေပါ့ပါနဲ႔။ မရွက္ပါနဲ႔။ ဖိထိုင္ေတာ့ ျပည္- မန္းရည္-ငန္းရည္က ေကာင္းေကာင္း မထြက္ႏိုင္ဘူး။ ဒီေတာ့ အနာက အထဲမွာ လႈိက္စားမယ္။ အထဲဆိုတာ အဆီ၊ အသားေတြ လြန္သြားရင္ ၀မ္းေတြကို ေလွာင္ထားတဲ့ အစာေဟာင္းအိမ္အထိ ေရာက္ၿပီး၊ အထဲေပါက္တခု ျဖစ္လာမယ္။ အဲလို တူးေျမာင္းလို ျဖစ္လာတာကို ဗမာလို အမ်ဳိးမ်ဳိး ေခၚေနၾကတယ္။ ျမန္မာအဘိဓာန္က “ဂရင္ဂ်ီနာ” ေရာ “ဘရင္ဂ်ီနာ” လို႔ပါ ေရးပါတယ္။ ဆရာေတာ္ အရွင္ၾသဘာသာဘိ၀ံသ စီရင္တဲ့ သုေတသန သ႐ုပ္ျပ အဘိဓာန္မွာ ဘဂႏၶလာ “ဂယင္ဂ်ီနာ” လို႔ ပံုႏွိပ္ ထားတယ္။ ေျမာင္းကေန ေဘးကို လက္တံေတြ ထြက္ႏိုင္ေသးတယ္။ ကြန္ကရစ္ေတြနဲ႔ မံထားတဲ့ ေျမာင္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ၊ အနာႏႈတ္ခမ္းသားလို မက်က္ႏိုင္တဲ့ အသားႏုေတြသာ ျဖစ္တယ္။ စအိုအနားမွာ အျပင္ေပါက္က တခုမက ရွိသလို အထဲေပါက္ကလည္း မ်ားႏိုင္တယ္။ မ်ားလြန္လြန္းလို႔ တခ်ဳိ႕ ကရြတ္ေခြနဲ႔ ထိုင္ရတယ္။
စအိုေဘးမွာ အနာေပါက္လို႔ မဟုတ္ဘဲလဲ ျဖစ္ေသးတယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ၊ စအိုကြဲနာ(FIA ေနာက္တမ်ဳိး)၊ တီဘီ၊ ကင္ဆာ၊ ဓာတ္ကင္တာ၊ Steroid ေဆးေပးတာ၊ Chlamydia ပိုး၀င္တာေတြကေနပါ ျဖစ္တတ္တယ္။ HIV နဲ႔လဲ ဆက္ေနေသးတယ္။ Ulcerative colitis, Diverticulitis, Crohn’s disease ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ေသခ်ာၾကည့္ရင္ အျပင္ေပါက္ကိုသာ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ရမယ္။ ျပည္-မန္းရည္ဆိုတာ ထြက္လာလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္၊ စအိုထဲ လက္ထည့္ စမ္းနည္း PR exam လုပ္ရတယ္။ စအိုထိန္းၾကြက္သား၀ိုင္းနဲ႔ အဆက္အစပ္ကို စစ္ေဆးရမယ္။ Goodsall rule ဆိုတာကို ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္တိုင္း အားကိုးၾကရတယ္။ “အျပင္က ၿပြန္ေပါက္ဟာ စအိုေပါက္ ေရွ႕ပိုင္း တ၀က္ မွာရွိရင္ အထဲလမ္းဟာ မ်ဥ္းေျဖာင့္ စပုတ္တံလို သြားတယ္။” “စအိုေပါက္ ေနာက္ပိုင္း တ၀က္မွာရွိ ရင္ မ်ဥ္းေကာက္၊ ျမင္းခြာပံုလို သြားမယ္။”
ဆင္တူယိုးမွား တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ Fissure in ano (FIA) စအိုကြဲနာ၊ Internal piles အတြင္းလိပ္ေခါင္း၊ External piles အျပင္ လိပ္ေခါင္း၊ Periproctal abscess ျပည္တည္နာ၊ Anal polyp စအိုအသားပို၊ Sentinel tag အ၀ေစာင့္ အသားပို။
အနာ-အနာေတြက ေပ်ာက္သြားလိုက္ ျပန္ေပၚလိုက္။ ေပ်ာက္သြာတာ မဟုတ္ဘဲ ၿမံဳေနတာပါ။ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္တယ္ဆိုတာမရွိပါ။ ေဆးကုပါ။
ကြၽန္ေတာ္တို႔လို ဆရာ၀န္ေတြ သင္ၾက-သံုးၾကတဲ့ ခြဲစိတ္နည္းေတြထဲမွာ အမ်ားဆံုးသံုးနည္းကေတာ့ Fistulectomy ၿပြန္ကို အနာသစ္လုပ္၊ အသားႏုကို အေျခကေန အထက္တက္ က်က္ေစတဲ့ နည္းပါ။ ပဋိဇီ၀ေဆး အရင္ ေပးရတယ္။ မခြဲခင္ တညနဲ႔ မနက္ထ ၀မ္းျခဴေပး၊ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ခြဲပါတယ္။ ခြဲၿပီးစမွာ ကရိကထေတာ့ မ်ားမယ္။ ၂-၃ ရက္ ရာဘာပိုက္တခု ထည့္ထားေပးပါမယ္။ ေလလည္ႏိုင္ ေအာင္ေပါ့။ အစာကို ေရ-အရည္၊ ေနာက္ ဆန္ ျပဳတ္-စြပ္ျပဳတ္၊ ေနာက္မွ ထမင္းစားခိုင္းတယ္။ ၀မ္းမျဖစ္ေအာင္ ဆင္ျခင္ခိုင္းတာပါ။ ေန႔တိုင္း ေဆးထည့္ေပးမယ္။ ေကာင္းသြားပါလိမ့္မယ္။ အေျခခံ ေရာဂါ ရွိရင္လည္း ကုရပါတယ္။
Fibrin glue injection ဆိုတဲ့ ေဆးထိုးကု နည္းလည္း သံုးလာၾကတယ္။ Fistula plug က အဲဒါကို ပိုဆန္းသစ္ထားတဲ့ နည္းပါ။ ၈၀% ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ Endorectal advancement flap ေစနည္းက အထဲေပါက္ကို ျပဳျပင္ေပးတဲ့ ခြဲစိတ္နည္း၊ Anal Fistula Plug နည္းကေတာ့ အျပင္ေပါက္ကို ျပဳျပင္ေပးတဲ့ ေနာက္သံုး ခြဲစိတ္နည္းပါ။
“မုဆိုး စိုင္သင္” ဆရာ၀န္ေတြလည္း အေကာင္းဆံုး ထင္တာနဲ႔ ကုေပး၊ ပိုေကာင္းတာေတြ႕ရင္ ျပင္ၾကရပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
