Healthy Life Ad
Life Style

အူမႀကီးေရာင္ရမ္းျခင္း (Colitis)

ပါေမာကၡဦးေအးမြန္ (ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းျခင္းေၾကာင္း သိပါရေစဆရာ။

ေျဖ. ၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ အူသိမ္ (Small Intestine)နဲ႔ အူမႀကီး (Large Intestine) ဆိုၿပီးရွိတဲ့အနက္ အူမႀကီးကို Colon လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္တယ္ဆိုရင္ Colitis လို႔ေခၚပါတယ္။ အူမႀကီးဟာ ၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ ညာဘက္ေအာက္ေျခကေန စၿပီး ဂငယ္လိုပတ္ရာက ရင္ေခါင္းေအာက္ေျခကေန ျပန္ဆင္းေနပါတယ္။ အူမႀကီးရဲ႕ တစ္ေနရာျဖစ္ေစ၊ တစ္ခုလံုးျဖစ္ေစ ေရာင္ရမ္းတာကို အူမႀကီးေရာင္ရမ္းတယ္လို႔ ေခၚပါတယ္။

ေမး. အူမႀကီး ေရာင္ရမ္းတာက အျဖစ္မ်ားပါသလား ဆရာ။

ေျဖ. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းတာက အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေဆးခန္းမွာ အၿမဲေတြ႕ေနရပါတယ္။ လူနာေတြက အူမႀကီးေရာင္ရမ္းရင္ အထူးကုဆရာ၀န္နဲ႔ လာျပေလ့ရွိပါတယ္။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းျခင္းက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရပါသလဲဆရာ။

ေျဖ. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းမႈ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးအေၾကာင္းကေတာ့-

(၁) ပိုးမႊား၊ ဘက္တီးရီးယား၊ ဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔ ကပ္ပါးပိုးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္က မသန္႔ရွင္းတဲ့ အစားအေသာက္ျဖစ္ရင္၊ အပူအစပ္စာ စားမိရင္၊ ပိုးပါ၀င္ရင္ အူမႀကီးေရာင္ရမ္းတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ အသုပ္နဲ႔အခ်ဥ္အစပ္ေတြ စားမိရင္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

(၂) တခ်ဳိ႕ဓာတ္ပစၥည္း (Chemical) ေတြနဲ႔ မတည့္တာမ်ဳိးပါ။ ကိုယ္နဲ႔မတည့္တဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းပါတဲ့ အစာေတြကိုစားမိရင္ အူမႀကီးေရာင္တတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ ပင္လယ္စာကိုစားမိရင္ ပင္လယ္စာနဲ႔ မတည့္တာေၾကာင့္ ၀မ္းပ်က္တာ၊ ေအာ့အန္တာေတြျဖစ္တတ္သလိုမ်ဳိးပါပဲ။

(၃) တခ်ဳိ႕လူေတြက်ေတာ့ အသက္ႀကီးလာတဲ့အခါ ေသြးေၾကာက်ဥ္းၿပီး ေသြးမ၀တာေၾကာင့္ အူေရာင္တတ္ပါတယ္။ Ischaemic Colitis လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီေရာဂါအမ်ဳိးအစားက ႏိုင္ငံျခားမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အသက္ႀကီးလာတဲ့အခါ ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းေရာဂါရွိသူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။

(၄) အူမႀကီးေရာင္တာက မ်ဳိး႐ိုးဗီဇနဲ႔လည္း ပတ္သက္မႈရွိပါတယ္။ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အူမႀကီးေရာင္တာက သူမ်ားထက္ပိုၿပီး ျဖစ္လြယ္တတ္ပါတယ္။

(၅) တခ်ဳိ႕ေဆး၀ါးေတြေၾကာင့္လည္း အူမႀကီးေရာင္တတ္ပါတယ္။

ပုိး၀င္တာေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္ရင္ ဗိုက္ေဖာင္းတင္းတတ္ပါတယ္။ မအီမလည္ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယား၀င္တာပိုဆိုးလာရင္ ဖ်ားတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါအေျခအေနက ျပင္းထန္တယ္ဆိုရင္ အူမႀကီးလမ္းေလွ်ာက္တစ္ခုလံုး နာေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနဆိုရင္ . . .

ေမး. အူမႀကီး ေရာင္ရမ္းမႈရဲ႕ လကၡဏာေတြကို သိပါရေစဆရာ။

ေျဖ. အူမႀကီးေရာင္ေနရင္ အဓိကျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြက ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ ဗိုက္ေအာင့္တာနဲ႔ ၀မ္းပ်က္တာပါ။ ၀မ္းပ်က္တယ္ဆိုတာ မၾကာခဏ ၀မ္းပ်က္တတ္တာမ်ဳိးပါ။ တစ္ေန႔တစ္ႀကိမ္ ၀မ္းပံုမွန္သြားေနရာက တစ္ေန႔ သံုးေလးငါးခါေလာက္ ၀မ္းသြားတတ္တာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ငါးႀကိမ္ထက္ပိုၿပီး ၀မ္းသြားရင္ အေရးတႀကီး ကုသမႈခံယူဖို႔ လိုပါတယ္။ တကယ္လို႔ သြားတဲ့၀မ္းထဲမွာ ေသြးပါရင္လည္း ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းကို အျမန္ဆံုးသြားျပဖို႔ လိုေနပါၿပီ။

ပုိး၀င္တာေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္ရင္ ဗိုက္ေဖာင္းတင္းတတ္ပါတယ္။ မအီမလည္ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယား၀င္တာ ပိုဆိုးလာရင္ ဖ်ားတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါအေျခအေနက ျပင္းထန္တယ္ဆိုရင္ အူမႀကီးလမ္းေလွ်ာက္တစ္ခုလံုး နာေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနဆိုရင္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းကို အျမန္ဆံုးသြားျပဖို႔လိုအပ္ေနပါၿပီ။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းမႈျဖစ္လာရင္ ေဆးကုသေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါသလားဆရာ။

ေျဖ. ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ ပိုးကူးစက္မႈေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္တယ္ဆိုရင္ ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ ကုသရပါမယ္။ ဓာတ္ပစၥည္း(Chemical) ေတြနဲ႔မတည့္တာေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္ရင္ မတည့္တာေတြကို ေရွာင္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေသြးေၾကာက်ဥ္းလို႔ျဖစ္တဲ့ အူမႀကီးေရာင္တဲ့အေျခအေနကိုေတာ့ ရာသက္ပန္ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး ကုသဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ေဆး၀ါးေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္တယ္ဆိုရင္ အဲဒီေဆးကို ရပ္ပစ္ရပါမယ္။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းတာက ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တာလဲဆိုတာကို ဘယ္လိုစမ္းသပ္ရွာေဖြေလ့ရွိပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ. (၁) အူမႀကီးေရာင္ၿပီဆိုရင္ အရင္ဆံုး ေရာဂါရာဇ၀င္ကို ေမးျမန္းရပါတယ္။ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္ေတြကို ေမးျမန္းရသလို မၾကာေသးခင္က ခရီးသြားၿပီး ျပန္လာသလားဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလည္း ထည့္သြင္းေမးျမန္းရပါတယ္။ ခရီးသြားခဲ့ရင္ မတည့္တဲ့အစာ၊ မစားဖူးတဲ့အစာေတြ စားမိတာေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္ရမ္းႏိုင္လို႔ပါ။ ဓာတ္မတည့္တဲ့အစာေတြ စားမိသလား၊ မတည့္တဲ့ေဆးေတြ ေသာက္ထားသလားစတာေတြကိုသိရွိေအာင္လည္းေမးျမန္းရပါတယ္။

(၂) ၿပီးေတာ့ လူနာကို စမ္းသပ္ရပါတယ္။ စမ္းသပ္လိုက္ရင္ ဆရာ၀န္က သိပါတယ္။ အူလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ဘယ္ေနရာမွာေအာင့္တာလဲ၊ တင္းေနသလားဆိုတာ စမ္းသပ္ၾကည့္ရင္ သိႏိုင္ပါတယ္။

(၃) ပိုးေၾကာင့္လား၊ ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ဘာပိုးေၾကာင့္လဲဆိုတာကိုသိေအာင္ ေသြးနဲ႔၀မ္းကို ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ စစ္ေဆးၾကည့္ရပါတယ္။

(၄) အာထရာေဆာင္းဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ၾကည့္ရပါတယ္။ အူမႀကီးေရာင္ေနတာလား၊ အူအတက္ေရာင္တာလားဆိုတာကို ခြဲျခားသိႏိုင္ပါတယ္။

အူမႀကီးေရာင္တာက ေသြးေၾကာက်ဥ္းၿပီး ေသြးမ၀တာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ Ulcerative Colitis ဆိုရင္ သိပ္ဆိုးတဲ့ အေျခအေနမွာ အူေပါက္ထြက္ တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုေပါက္ထြက္တတ္တဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းက ၁၀၀မွာ ငါးရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းမႈမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ရမယ့္နည္းလမ္းေတြကိုလည္း သိပါရေစဆရာ။

ေျဖ. အစားအေသာက္ကို ဆင္ျခင္စားေသာက္ရပါမယ္။ အရက္မေသာက္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါ။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အရက္ေသာက္တာကို ေလွ်ာ့ရပါမယ္။ အဆီပါတဲ့ အစာေတြကို ေလွ်ာ့စားရပါမယ္။ အရြက္ၾကမ္းေတြ၊ အသီးၾကမ္းေတြနဲ႔ အသားစိမ္းေတြကို လံုး၀မစားသင့္ပါဘူး။ အပူ၊ အစပ္စာေတြေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ အူမႀကီးေရာင္တတ္တဲ့အတြက္ ေရွာင္ဖို႔လိုပါတယ္။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းမႈကို ခံစားေနရသူေတြက ဘယ္လိုအစားအေသာက္ေတြကို စားေသာက္သင့္ပါသလဲဆရာ။

ေျဖ. အူမႀကီးေရာင္ေနခ်ိန္မွာ အစာၾကမ္းေတြကို မစားသင့္ပါဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ဆန္ျပဳတ္လို အစာေပ်ာ့ေပ်ာ့ ပူပူေႏြးေႏြးကိုပဲ စားသင့္ပါတယ္။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းတာကို ေဆးကုသမႈခံယူေနခ်ိန္မွာ ေရွာင္ရွားသင့္တဲ့အခ်က္ေတြကိုလည္း သိပါရေစဆရာ။

ေျဖ. အူမႀကီးေရာင္ေနခ်ိန္မွာ ဗိုက္ကိုမႏွိပ္ပါနဲ႔။ ဗိုက္တင္းလာရင္ ေပါက္ထြက္တတ္ပါတယ္။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔ လြဲမွားတတ္တဲ့ေရာဂါ အေျခအေနေတြရွိရင္လည္း ေျပာျပေပးပါဆရာ။

ေျဖ. အူမႀကီးေရာင္ရင္ အမ်ားအားျဖင့္ ၀မ္းဗိုက္ဘက္ ဘယ္ျခမ္းကေအာင့္တာမ်ားပါတယ္။ ဘယ္ဘယ္ျခမ္းမွာ ေအာင့္ရင္ ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တာမ်ားပါတယ္။ ၀မ္းဗိုက္အေပၚဘက္ ေအာင့္တာဆိုရင္ေတာ့ ေသြးေၾကာက်ဥ္းလို႔ ေသြးမ၀တဲ့အေျခအေနေၾကာင့္ အူမႀကီးေရာင္တာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ၀မ္းဗိုက္ရဲ႕ညာဘက္ေအာက္ေျခမွာ နာတယ္ဆိုရင္ အူအတက္ေရာင္တာနဲ႔ လြဲမွားတတ္ပါတယ္။

ေမး. အူမႀကီးေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကိုေပးလိုတဲ့ က်န္းမာေရးအႀကံျပဳခ်က္ကိုလည္း သိပါရေစဆရာ။

ေျဖ. အူမႀကီးေရာင္တာက နာတာရွည္ျဖစ္ေနရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀မ္းမၾကာခဏပ်က္တယ္၊ ၀မ္းသြားရင္ ေသြးပါတယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ အျမန္ဆံုးျပသဖို႔ လိုပါတယ္။ အူမႀကီးကို မွန္ေျပာင္းနဲ႔ၾကည့္တဲ့ စစ္ေဆးမႈ (Colonoscopy) ယူသင့္ပါတယ္။

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top