ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦး (ေရာင္ျခည္သစ္ကုသိုလ္ျဖစ္ေဆးခန္း-တာ၀န္ခံ)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး. မႏွစ္က ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ဖူးသူေတြအေနနဲ႔ ဒီႏွစ္မွာ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ဖူးထားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျပန္ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားပါတယ္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ဖူးထားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျပန္ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားပါတယ္။ အဲဒီလို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျပန္ျဖစ္ခ်ိန္မွာ ပိုၿပီး ဂ႐ုစိုက္ေပးရပါတယ္။
ေမး. အဲဒီလိုေသြးလြန္တုပ္ေကြးျပန္ျဖစ္ခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုဂ႐ုစိုက္ေပးသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. အဲဒီလို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါျပန္ျဖစ္ခ်ိန္မွာ ပိုၿပီး ဂ႐ုစိုက္ေပးရပါတယ္။ မိဘအုပ္ထိန္းသူေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္ကေလးက အရင္တစ္ခါ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ဖူးတယ္ဆိုရင္ ဒီႏွစ္မွာ ဖ်ားတာ၊ နာတာေတြ ျဖစ္ၿပီဆိုတာနဲ႔ ကိုယ္ျပေနက် ဆရာ၀န္/ကေလးအထူးကု ဆရာ၀န္နဲ႔သြားျပဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဖ်ားတဲ့အခါမွာလည္း ကေလးကိုေသခ်ာဂ႐ုစိုက္ေပးရပါမယ္။
မ်ဳိးစိတ္အေနနဲ႔ ေလးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ေလးမ်ဳိးရွိတဲ့အတြက္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါက ေလးႀကိမ္အထိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အလုပ္သင္ ဆရာ၀န္ဘ၀တုန္းက ကေလးတစ္ေယာက္ဟာ ေလးႏွစ္ဆက္တိုက္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္တာကို ႀကံဳဖူးပါတယ္။ ဒီလိုေျပာျပလို႔ ေၾကာက္မသြားပါနဲ႔။ ကိုယ့္ကေလးကို ျခင္ကိုက္မခံရေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ေပးဖို႔နဲ႔ ဖ်ားနာခဲ့ရင္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း အျမန္ဆံုးသြားျပဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ေမး. ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ကိုယ့္အိမ္အနားမွာ ေရမ၀ပ္ေအာင္၊ ျခင္မေပါက္ပြားႏုိင္ေအာင္ ဖံုး၊ သြန္၊ လဲ၊ စစ္ စတာေတြကို ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္။ ကေလးကို ျခင္မကိုက္ေအာင္ လိမ္းေဆး (Mosquito Repellent)ေတြ လိမ္းေပးရပါမယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးဆိုတာေတာ့ ေပၚေနပါၿပီ။ အဲဒီအထဲမွာ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO)က အသိအမွတ္ျပဳထားတာလည္း ရွိပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္အရ လိုအပ္ခ်က္ရွိတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာပဲ စတင္သံုးမယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါက ကာကြယ္ေဆးကို ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ ေျပာျပေပးတာပါ။
ဘယ္အခ်ိန္မွာအိပ္အိပ္၊ ဘယ္ေနရာအိပ္အိပ္ ျခင္ေထာင္နဲ႔ အိပ္သင့္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဆးစိမ္ျခင္ေထာင္နဲ႔အိပ္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အိမ္မွာ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးထားသင့္ပါတယ္။ ျခင္ႏွိမ္နင္းေရး၊ ေလာက္လန္းႏွိမ္နင္းေရးေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ျခင္ေဆးဖ်န္းဖို႔လိုရင္ ဖ်န္းသင့္ပါတယ္။ အိမ္နဲ႔ အနီး၀န္းက်င္မွာ အိုးခြက္ပန္းကန္အကြဲေတြ၊ တာယာခြံ စတာေတြကို ေမွာက္ထားရပါမယ္။ ေၾကာင္အိမ္ေအာက္မွာ အင္ဂ်င္၀ိုင္ထည့္ထားတဲ့ အင္တုံေလးခံထားေပးသင့္ပါတယ္။
ေမး. ျခင္ႏွိမ္နင္းတဲ့ဖ်န္းေဆးကို ကေလးေတြမွာလိမ္းတဲ့အခါမွာ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ေတြကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ. ကေလးေတြ သိပ္ငယ္ေသးရင္ ပါးစပ္ထဲ လက္ထည့္တတ္တဲ့အက်င့္ရွိတာေၾကာင့္ တတ္ႏိုင္ရင္ သူတို႔လက္ထိပ္၊ လက္ဖ၀ါးေတြကို ျခင္ႏွိမ္နင္းေဆးမလိမ္းေပးသင့္ပါဘူး။ ေရြးခ်ယ္တဲ့ ျခင္ႏွိမ္နင္းေဆးကလည္း ဓာတုပစၥည္းနည္းပါးၿပီး ကေလးအေရျပားအတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးနည္းတာမ်ဳိး ေရြးရပါမယ္။ ကေလးကိုအက်ႌလက္ရွည္၊ ေဘာင္းဘီရွည္၀တ္ေပးထားၿပီးေတာ့ ဘယ္ေတာ့မဆို ျခင္ေထာင္ထဲ သိပ္ေပးသင့္ပါတယ္။
ေမး. ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံေျပာလိုတာရွိရင္ သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ. ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါက မိုးရာသီဆိုရင္ ျဖစ္ႏႈန္းမ်ားတဲ့အတြက္ အထူးဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။ အစိုးရေကာ ျပည္သူေကာ အားလံုးပူးေပါင္းၿပီး ျခင္ႏွိမ္နင္းေရး၊ ေလာက္လန္းႏွိမ္နင္းေရးကို ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီးဌာနက ဆရာ၀န္၊ ဆရာမ၊ က်န္းမာေရးမွဴး စတဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ျခင္က်ားနွိမ္နင္းေရး၊ ေလာက္လန္း ႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါ၀င္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ မိဘျပည္သူေတြကို ေလးစားစြာ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္လိုပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
