ပါေမာကၡဦးကိုကို (ဆီးခ်ဳိႏွင့္အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး ။ HbA1cဆိုတာ ဘာကို ေခၚတာပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ HbA1c ဆိုတာ ေဟမိုဂလိုဘင္ A1c ကို ဆိုလို တာျဖစ္ၿပီး ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္အားလံုးကို ရက္၉၀(သံုးလ)နဲ႔ စားၿပီး ပ်မ္းမွ်ယူတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ သံုးလကာလအတြင္း ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆိုတာကို ပ်မ္းမွ်တြက္ခ်က္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ထိန္းတာ ေကာင္း၊ မေကာင္းတိုင္းတာတဲ့ စနစ္ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ HbA1c ကို ဘယ္ေလာက္ တစ္ႀကိမ္စစ္ေဆးရပါသလဲဆရာ။
ေျဖ ။ သံုးလတစ္ခါ ပ်မ္းမွ် စစ္ေဆးရပါတယ္။ ဒီသံုးလ အတြင္းမွာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ ျမင့္တက္ေနခဲ့ရင္ HbA1c ရာခိုင္ႏႈန္းလည္းမ်ားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ HbA1c က ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွင္ေတြအတြက္ အေရးႀကီးပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။ HbA1c က အေရးႀကီးပါတယ္။ ႏွစ္ေနရာမွာ သံုးပါတယ္။
(၁) သံုးလအတြင္း ဆီးခ်ဳိကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းအား ေကာင္း၊ မေကာင္း တိုင္းတာႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာ ဂါရွိသူေတြမွာ HbA1c စစ္လို႔ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ၇ ေအာက္ ေရာက္တယ္ဆိုရင္ ေကာင္းပါတယ္။
(၂) အခုေနာက္ပိုင္းမွာ HbA1c ကို ေရာဂါရွာေဖြေရးအတြက္ပါ သံုးလာၾကပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ HbA1c က ၆ ဒသမ ၅ ေက်ာ္ရင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရွိသူေတြဟာ HbA1c ကိုအၿမဲတမ္း စစ္ေနဖို႔ လိုပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြအေနနဲ႔ မိမိရဲ႕ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္အတိုင္းအတာကို သိႏိုင္ဖို႔ HbA1c ကို ၃ လတစ္ႀကိမ္ စစ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ သံုးလအတြင္း ဆီးခ်ဳိ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေကာင္း၊ မေကာင္း သိႏိုင္ပါတယ္။
တကယ္လို႔ဆီးခ်ဳိထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းအားက သိပ္ေကာင္းေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေျခာက္လတစ္ခါ စစ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ စစ္ရပါမယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္မႈေကာင္း၊ မေကာင္းသိေအာင္စစ္ေဆးႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္း ဘယ္ႏွမ်ဳိး ရွိပါသလဲဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေကာင္း၊ မေကာင္းသိႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။
(၁) SMBG(Self Monitoring Blood Glucose) လို႔ ေခၚတဲ့ ကိုယ့္အိမ္မွာကိုယ္ စက္ေလးနဲ႔ စစ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အိမ္မွာ စစ္တဲ့အခါ Fasting က ၉၀ နဲ႔ ၁၃၀ ၾကားမွာ ရွိရပါမယ္။ အစာစားၿပီး ႏွစ္နာရီမွာစစ္ရင္ ၁၄၀နဲ႔ ၁၈၀ ၾကား ရွိရပါမယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ စစ္စစ္ (Random) က ၂၀၀ ရွိရပါမယ္။ ဒါကေတာ့ပံုေသမရွိပါဘူး။ အမ်ဳိးအစား(၁) ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါဆိုရင္ တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ေလာက္ စစ္ရပါတယ္။ အမ်ဳိးအစား(၂)ဆီးခ်ဳိေရာဂါဆိုရင္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေကာင္းရင္ေကာင္းသလို၊ မေကာင္းရင္မေကာင္းသလို စစ္ရပါတယ္။ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေကာင္းေနရင္ သံုးရက္ေနမွ တစ္ခါစစ္လည္း ရေပမယ့္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ မေကာင္းရင္ေတာ့ ေန႔တိုင္းစစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီစစ္နည္း သံုးမ်ဳိး ထဲမွာ Fastingကို ဦးစားေပးၿပီး စစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။
လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ အတိုင္းအတာက တစ္ေန႔တည္းမွာပင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပ်မ္းမွ်အတိုင္းအတာကို အဓိကယူပါတယ္။
(၂) HbA1c ကိုလည္း စစ္ဖို႔လိုပါတယ္။
အၾကမ္းအားျဖင့္ ဒီစစ္နည္းအားလံုးနဲ႔ စစ္လို႔ အတိုင္းအတာအတြင္း ရွိေနမွသာ ဆီးခ်ဳိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းအား ေကာင္းတယ္လို႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
ေမး ။ HbA1c စစ္ေဆးတဲ့အခါမွားႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။
HbA1c က နည္းလမ္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေပမယ့္ အခုေတာ့ စံခ်ိန္စံၫႊန္းနဲ႔ကိုက္ညီတဲ့စနစ္ကိုပဲ သံုးရမယ္ လို႔သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စံခ်ိန္ စံၫြန္းနဲ႔အညီ စစ္ေဆးတဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြရွိပါတယ္။ အဲဒီလို စံခ်ိန္စံၫႊန္းနဲ႔ မညီတဲ့ စနစ္ကို သံုးၿပီး စစ္ရင္ေတာ့ HbA1c က မွားႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ HbA1c စစ္တဲ့အခါ Fasting လုပ္ဖို႔ လိုပါသလားဆရာ။
ေျဖ ။ မလိုပါဘူး။ ႐ိုး႐ိုး ေသြးေဖာက္စစ္ေဆးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ HbA1c ကတျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။ HbA1c က တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ ဆိုပါစို႔၊ ေသြးအားနည္းတဲ့ေရာဂါေတြမွာဆိုရင္ HbA1c က မွားႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ HbA1c ကဘယ္ေနရာမွာ အသံုးက်ပါသလဲဆရာ။
ေျဖ ။ အဓိကကေတာ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ရာမွာ အသံုးၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေရာဂါရွာေဖြေရးမွာလည္း အသံုး၀င္ပါတယ္။
တစ္ခါတေလ ဆရာတို႔ ေဆး႐ံုေတြမွာ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ ျမင့္တက္တဲ့ အေျခအေန (Stress Hyperglycaemia) ျဖစ္ေနတဲ့ လူနာေတြကို ေတြ႕ရတတ္တယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔မွာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါက မရွိဘူး။ စိတ္ဖိစီးမႈ အေျခအေန တစ္ခုခုေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိက ခဏတက္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ တကယ္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္တာလား၊ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိ ခဏ တက္ေနတာလားဆိုတာ ေဆး႐ံုမွာ ခြဲရခက္ပါတယ္။ နဂိုက ဆီးခ်ဳိလကၡဏာ တစ္ခုမွ မရွိခဲ့ဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ေသြးေဖာက္စစ္လိုက္ေတာ့ လည္း ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က ျမင့္တက္ေနတယ္၊ ဒီလို လူနာေတြမွာ HbA1c ကို ေဖာက္စစ္လိုက္ရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးလက ဆီးခ်ဳိကို ျပတာဆိုေတာ့ HbA1c သာ Positive ျဖစ္ေနရင္ နဂိုကတည္းက ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရွိေနတာကို မသိလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ HbA1c က Negative ျဖစ္ေနရင္ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိ ခဏတက္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြကို ဘာမွာၾကားလိုပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ အဓိက အေနနဲ႔ SMBG လည္း မွန္ရမယ္၊ Fasting လည္းမွန္ရမယ္၊ HbA1c လည္း မွန္ရမယ္၊ ဒီသံုးမ်ဳိးစလံုး မွန္ေနရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ဒါ ေၾကာင့္ HbA1c ကို စစ္ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
