ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)
ေဆးေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားတဲ့ စိတ္ေ၀ဒနာေတြအေၾကာင္းကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။ စာေရးသူက စတင္ေမးျမန္းတယ္။
“အရက္မူးလကၡဏာ (Alcohol Intoxifi-cation) ေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔ သိသလား”
စာေရးသူရဲ႕ ေမးခြန္းက ေဆးေက်ာင္းသားတခ်ဳိ႕ကို ရယ္ေမာေစပါတယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကေတာ့ ေနာက္ေျပာင္တဲ့ ေလသံနဲ႔ေျဖဆိုတယ္။ “အရက္မူးရင္ ကြၽဲခိုးေပၚတာေပါ့ဆရာ”
စာေရးသူက အခ်က္ေကာင္းယူၿပီး ရွင္းျပပါတယ္။
“မွန္ပါတယ္။ အရက္မူးရင္ မိမိစိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့စြမ္းအား က်ဆင္းလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေျပာခ်င္တာကို ေျပာမိ၊ မျဖစ္သင့္တာကို လုပ္မိတာေပါ့။ အရက္ရဲ႕ အဓိက အာနိသင္က ဦးေႏွာက္ ဇီ၀သဘာ၀လုပ္ငန္းေတြကို ေလးလံထိုင္းမႈိင္းေစပါတယ္။ ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ အရက္အခ်ိန္အတြယ္ ပမာဏေပၚမူတည္ၿပီး အရက္မူးလကၡဏာ အဆင့္ဆင့္ေတြ ရွိရမယ္”
“ရွင္းျပပါ ဆရာ”
“ေသြးထဲမွာ အရက္ (Ethanol) ပမာဏ ၂၀မွ ၃၀ mg/dl ရွိရင္ ေျခလက္လႈပ္ရွားမႈ ေလးလံလာတယ္။ စိတ္ထဲမွာ သာယာၾကည္ႏူးသလိုခံစားရမယ္”
ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၅၀ mg/dl ရွိလာရင္ မ်က္ႏွာနီလာမယ္၊ တစ္ကိုယ္လံုးေႏြးေထြးသလို ခံစားရမယ္၊ အသိဥာဏ္က စိတ္ခံစားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာ အားနည္းလာတယ္။ ဦးေႏွာက္ေရွ႕ပိုင္း (Frontal Lobe) ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ ထံုထိုင္းေလးလံလာလို႔ ျဖစ္တာပါ။ ဆင္ျခင္စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းလည္း က်ဆင္းလာပါတယ္။ စကားေျပာသြက္လာမယ္ . . .
“ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၅၀ mg/dl ရွိလာရင္ မ်က္ႏွာနီလာမယ္၊ တစ္ကိုယ္လံုး ေႏြးေထြးသလိုခံစားရမယ္၊ အသိဥာဏ္က စိတ္ခံစားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာ အားနည္းလာတယ္။ ဦးေႏွာက္ေရွ႕ပိုင္း (Frontal Lobe) ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ ထံုထိုင္းေလးလံလာလို႔ ျဖစ္တာပါ။ ဆင္ျခင္စဥ္းစား ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းလည္း က်ဆင္းလာပါတယ္။ စကားေျပာ သြက္လာမယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ ေသြးထဲ အရက္ပမာဏ ၅၀ mg/dl ရွိရင္ ကားေမာင္းခြင့္မရွိဘူး။ အရက္မူးေနစဥ္ ကားေမာင္းျခင္း (Drink Driving)လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔သတိထားၾက”
“ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၁၀၀ mg/dl ေရာက္လာရင္ အာေလးလွ်ာေလးျဖစ္လာမယ္။ ေျခလက္လႈပ္ရွားမႈကို မထိန္းႏိုင္ျဖစ္မယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ရင္ ဒယိမ္းဒယိုင္ရွိမယ္။ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရည္ က်ဆင္းလာတယ္။ စိတ္ခံစားတုန္႔ျပန္မႈက တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္မရွိေတာ့ဘူး။ မလိုအပ္ဘဲ ရယ္ေမာတတ္တာမ်ဳိးကိုေတြ႕ရမယ္”
“ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၂၀၀ mg/dl ေရာက္ရွိလာရင္ေတာ့ စကားေျပာရင္ နားမလည္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ဗလံုးဗေထြးေျပာမယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ရင္ မထိန္းႏိုင္ဘဲ ေခ်ာ္လဲတတ္တယ္။ ထိုင္ေနတဲ့ အေနအထားက မတ္တပ္ရပ္ဖို႔ခက္ခဲမယ္။ မွတ္ဥာဏ္ပ်က္ျပားလာမယ္”
“ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၄၀၀ mg/dl ရွိရင္ သတိေမ့ေမ်ာသြားမယ္။ ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၅၀၀ mg/dl ေက်ာ္ရွိရင္ အသက္႐ွဴရပ္၊ ေသြးတိုးက်ၿပီး အသက္ဆံုး႐ႈံးႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါ အရက္ေသာက္ရင္ လူတိုင္းခံစားရမယ့္ အရက္မူးလကၡဏာ ေတြျဖစ္ပါတယ္။ “သာမန္” အရက္မူးလကၡဏာေတြ ဆိုပါေတာ့”
စာေရးသူ စကားဆံုးေတာ့ ေဆးေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က ေမးခြန္းထုတ္တယ္။
“အရက္ဘယ္ေလာက္ေသာက္ရင္ ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၅၀ mg/dl အထိေရာက္ရွိႏိုင္သလဲ။ ကြၽန္ေတာ္က တစ္ခါတစ္ရံ အရက္ေသာက္ၿပီး ကားေမာင္းရလို႔ပါ”
ေဆးေက်ာင္းသူတခ်ဳိ႕က မဲ့ၿပံဳးၿပံဳးၾကတယ္။
“အၾကမ္းအားျဖင့္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေပါင္ ၁၅၀ ရွိတဲ့ ေယာက်္ားဆိုပါေတာ့။ ဘီယာတစ္ဘူး၊ ၀ိုင္အရက္ ၁၀၀ ml တစ္ခြက္ ဒါမွမဟုတ္ အရက္ျပင္းတစ္ပက္ (Peg)ေသာက္ၿပီးရင္ ေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏ ၁၅ မွ ၂၀ mg/dl အထိ တက္သြားပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္နည္းရင္ အရက္ပမာဏပိုၿပီး မ်ားသြားႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္နာရီအတြင္း ဘီယာသံုးဘူးေသာက္ထားရင္ အရက္ပမာဏ ၅၀ mg/dl အထိ ေရာက္ရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။ ခ်င့္ခ်ိန္ၾကည့္ေပါ့ဗ်ာ”
ေဆးေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္က အရက္မူးရင္ ေသြးတိုးတတ္တဲ့အေၾကာင္းကို ေမးျမန္းပါတယ္။
“ကြၽန္မတို႔ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ေနထိုင္တဲ့ လူတစ္ေယာက္ကိစၥပါ။ သူက အရက္မူးတိုင္း အိမ္နီးနားခ်င္းေတြကို ရန္ေထာင္ပါတယ္။ သူ႔ဇနီးကိုလည္း အျပစ္မရွိ အျပစ္ရွာၿပီး ႐ိုက္ႏွက္တတ္တယ္ဆရာ။ အဲဒါ အရက္မူးလကၡဏာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အရက္႐ူးလကၡဏာလား”
စာေရးသူက အနည္းငယ္အခ်ိန္ယူစဥ္းစားၿပီး ျပည့္ျပည့္စံုစံုေျဖၾကားေပးပါတယ္။
“အရက္မူးလာရင္ ေသြးဆိုးတဲ့ အျပဳအမူဟာ သာမန္အရက္မူးတာမဟုတ္ပါဘူး။ ကာယကံရွင္မွာ မူလခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္တစ္ခုခု ရွိႏိုင္ပါတယ္။
နံပါတ္ (၁) အရက္မူးရင္ ေသြးဆိုးတဲ့ အျပဳအမူေတြကို ဦးေႏွာက္ဒဏ္ရာရရွိထားသူ၊ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈအားနည္းၿပီး ေဒါသထြက္လြယ္တဲ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးရွိသူနဲ႔ လူမႈဆန္႔က်င္ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး (Anti-social Personality) ရွိသူေတြမွာ ပိုမိုေတြ႕ရွိရတယ္။ အရက္အရွိန္ရလာရင္ အလြယ္တကူ ေဒါသအိုး ေပါက္ကြဲတတ္သူမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။
နံပါတ္ (၂) စိတ္ေရာဂါတစ္ခုခုနဲ႔ အရက္စြဲေရာဂါ ပူးတြဲခံစားေနရသူေတြမွာလည္း ေတြ႕ရွိရႏိုင္တယ္။ ဥပမာ-စိတ္ၾကြေရာဂါ၊ စိတ္က်ေရာဂါ၊ စိတ္ကစဥ့္ကလ်ား စိတၱဇေရာဂါနဲ႔ သံသယစိတ္လြန္ကဲေရာဂါ ခံစားေနရသူေတြ အရက္မူးရင္ ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္လာတတ္တယ္”
စာေရးသူက ခုနကေမးခြန္းေမးတဲ့ ေဆးေက်ာင္းသူကုိ ၾကည့္ၿပီးစူးစမ္းပါတယ္။
“ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ အရက္မူးလာရင္ သူ႔မိန္းမကို ႐ိုက္ႏွက္တတ္သူက သူ႔မိန္းမအေပၚမွာ သ၀န္တိုစိတ္ လြန္ကဲေနတာရွိသလား”
“အဲဒါေတာ့ ကြၽန္မ မသိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ ေမးတာလဲ ဆရာ”
“နံပါတ္ (၃) အရက္စြဲေရာဂါရွိသူေတြမွာ ျဖစ္ပြားတတ္တဲ့ စိတ္ေရာဂါတစ္ခုရွိတယ္။ “သ၀န္တို စိတၱဇေရာဂါ” (Pathological Jealousy) လို႔ ေခၚတယ္။ အဲဒီေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြကို ေျပာျပမယ္။ မိမိရဲ႕ဇနီးက တျခားေယာက်္ားေတြကို ၾကည့္႐ႈပံုက မ႐ိုးဘူး၊ တျခားေယာက္်ားေတြကို အေရးေပးလြန္းတယ္ စသျဖင့္ စြပ္စြဲမယ္။ လမ္းထိပ္မွာ နင့္ကို ၿပံဳးျပသြားတဲ့ ေယာက်္ားက နင္နဲ႔ ဘယ္လိုစပ္ယွက္ေနသလဲလို႔ စပ္စုေမးျမန္းမယ္။ မိမိဇနီးကို ဟိုမသြားရဘူး၊ ဒီမလာရဘူး စသျဖင့္ လူမႈေရးကိစၥေတြမွာ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မယ္။ မိမိဇနီးရဲ႕ ေစ်း၀ယ္အိတ္ကို ရွာေဖြစစ္ေဆးမယ္။ မိမိဇနီးရဲ႕ အ၀တ္အစားေတြမွာ မသကၤာဖြယ္ရာ အနံ႔အသက္၊ အစြန္းအကြက္ေတြ ရွိ၊ မရွိ စူးစမ္းေလ့လာမယ္။
အရက္သမား လင္ေယာက်္ားရဲ႕ဒဏ္ေၾကာင့္ စိတ္ညစ္ညဴးၿပီး စိတ္မပါျဖစ္ေနလုိ႔ အတူအိပ္ဖို႔ ျငင္းဆန္ရင္ ဘယ္ေနရာမွာ ေက်နပ္မႈရခဲ့သလဲ၊ ဘယ္သူနဲ႔ ေပ်ာ္ပါးခဲ့လို႔ ဒီလိုျဖစ္ေနတာလဲ စသျဖင့္ ရန္ၿငိႇဳးဖြဲ႕မယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ ရွိေသးတယ္။ အရက္စြဲေရာဂါေၾကာင့္ ေယာက်္ားပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါ ရရွိႏုိင္တယ္။ ကိုယ္မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္တာကို အျပစ္မျမင္ဘဲ နင့္ေၾကာင့္ ငါဒီလိုျဖစ္ရတာလို႔ ဇနီးကိုစြပ္စြဲမယ္။ အဲဒီလို သ၀န္တို သံသယစိတ္လြန္ကဲေနေပမယ့္ အရက္မေသာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ထိန္းႏိုင္ေသးတယ္။ အရက္မူးလာရင္ေတာ့ မီးခဲေပၚကို ဓာတ္ဆီေလာင္းလိုက္သလိုျဖစ္လာတယ္။ တအံုေႏြးေႏြးခံစားေနရတဲ့ အမ်က္ေဒါသကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အၾကမ္းဖက္လာတတ္ပါတယ္။
အရက္စြဲေရာဂါခံစားရသူက မိမိဇနီးအေပၚ သ၀န္တိုစိတ္ပြားမ်ားလာရင္ “သ၀န္တိုစိတၱဇေရာဂါ” ရွိ၊ မရွိစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အခ်ိန္မီ ေဆးကုသမႈ ခံယူရမယ္” ေဆးေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က လက္ေထာင္ျပၿပီးေမးျမန္းတယ္။
“အရက္စြဲသူေတြထဲမွာ သ၀န္တိုစိတၱဇေရာဂါ ခံစားလာရသူ ဘယ္ေလာက္မ်ားျပားသလဲ ဆရာ”
“ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းမ်ားတယ္လို႔ေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ အရက္စြဲေရာဂါရွိသူ ၃ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ စိတၱဇေရာဂါ (Psychosis) ခံစားလာရတာကို ေတြ႕ရွိရတယ္။ အဲဒီအထဲက ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က သ၀န္တို စိတၱဇေရာဂါရရွိပါတယ္။ အရက္စြဲေရာဂါရွိသူတစ္ေထာင္မွာ ၃ ေယာက္ႏႈန္းေပါ့ဗ်ာ”
“နံပါတ္ (၄) အရက္စြဲေရာဂါေၾကာင့္ နားထ မွာ စကားေျပာသံေတြၾကားတဲ့ စိတၱဇေရာဂါတစ္မ်ဳိး ရရွိႏိုင္တယ္။ ဘယ္သူ သိသလဲ”
ေဆးေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က ေလသံေပ်ာ့စိစိနဲ႔ အေျဖေပးပါတယ္။
“အရက္စြဲ လႈံ႔ေဆာ္မႈမဲ့အာ႐ံုမွားေရာဂါ (Alcoholic Hallucinosis) ကို ေျပာတာလား ဆရာ”
“မွန္ပါတယ္။ အရက္စြဲေရာဂါ ႏွစ္ၾကာလာရင္ ျဖစ္ပြားတတ္တယ္။ အရက္အလြန္အကြၽံေသာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ကာလပိုင္းမွာျဖစ္ျဖစ္၊ အရက္ျဖတ္လိုက္ စအခ်ိန္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ျဖစ္ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ အရက္စြဲသူ တစ္ေထာင္မွာ ၇ ေယာက္ႏႈန္းေလာက္ ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို ေျပာျပမယ္။ လူနာက ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ နားထဲမွာ သူ႔ကို ေ၀ဖန္တဲ့အသံ၊ သူ႔ကို အမိန္႔ေပးတဲ့ အသံေတြကို ၾကားေနရတယ္။ အသံေတြ ေစခုိင္းတဲ့အတိုင္း ျပဳလုပ္မိမယ္။ အသံေတြၾကားေနလို႔ ေဘးက လူေတြအေပၚမွာ သံသယျဖစ္လာမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္တဲ့ အျပဳအမူေတြကို ေတြ႕ရွိရတယ္”
စာေရးသူက စကားထာ၀ွက္ပါတယ္။
“အရက္စြဲေရာဂါလည္း မရွိဘူး။ အရက္ေသာက္တာမ်ားၿပီး အရက္မူးတဲ့ လကၡဏာေတြလည္း မရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ အရက္နည္းနည္းေသာက္ၿပီး ေသြးဆိုးတဲ့ ေ၀ဒနာတစ္မ်ဳိးရွိေသးတယ္။ အဲဒါဘာလဲ”
“မသိပါဘူးဆရာ”
“နံပါတ္ (၅) “ထူးထူးျခားျခား အရက္မူးျခင္း (Idiocyncratic Intoxication) ဒါမွမဟုတ္ “ေရာဂါဆန္တဲ့ အရက္မူးျခင္း” (Pathological Intoxication) လို႔ ေခၚတယ္။
အရက္အနည္းငယ္ (ဥပမာ ဘီယာတစ္ဘူး၊ ၀ိုင္ခြက္တစ္၀က္)ေလာက္ ေသာက္လိုက္ၿပီးတာနဲ႔ ေ၀ဒနာရွင္က ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္လာတယ္။ ထၾကြလႈပ္ရွားလာတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ကို အမွန္အတိုင္းသိရွိေ၀ခြဲႏိုင္စြမ္းမရွိျဖစ္ေနမယ္။ အျမင္အာ႐ံုမွားေတြကို ခံစားရမယ္။ မ်က္စိထဲမွာ ႐ုပ္ပံုကားခ်ပ္ေတြကို ျမင္ေယာင္ေနတယ္။ ေဘးက လူေတြအေပၚမွာ မယံုသကၤာစိတ္ျဖစ္ေပၚလာမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေ၀ဒနာရွင္မွာ တျခားအရက္မူးလကၡဏာ (ဥပမာ-စကားေျပာရင္ အာေလးလွ်ာေလးတာ၊ ဒယီးဒယိုင္လမ္းေလွ်ာက္တာ)ေတြကို မေတြ႕ရွိရဘူး။ ေသြးစစ္ၾကည့္ရင္လည္းေသြးထဲမွာ အရက္ပမာဏက နည္းနည္းေလးပဲရွိမယ္။ အဲဒီလို ထူးထူးျခားျခား အရက္မူးလကၡဏာေတြက နာရီအနည္းငယ္ ၾကာရွည္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ၿပီး အိပ္ေပ်ာ္သြားတယ္။ အိပ္ရာကႏိုးရင္ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကို ေ၀ဒနာရွင္က မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ အရက္ေသာက္ၿပီးရင္ ေသြးဆိုးတဲ့ေ၀ဒနာတစ္မ်ဳိးေပါ့ဗ်ာ။
See More
အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားတဲ့ စိတ္ေ၀ဒနာ(၁) အရက္စြဲတယ္ဆိုတာ . . .
အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားသည့္ စိတ္ေ၀ဒနာ(၃) ‘အရက္နာက်ျခင္း’
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
