ပါေမာကၡဦးေအးမြန္ (ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး. ခြဲစိတ္မႈမတိုင္ခင္မွာ အစားအေသာက္ေတြကို ခဏတာ ရပ္ထားတဲ့အေၾကာင္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ. လူနာေတြ မခြဲခင္ နာရီပိုင္းအလိုမွာ အစာမစားရဘူး။ အထူးသျဖင့္ ေမ့ေဆး (General Anaes-thesia) ေပးတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ထံုေဆး (Local Ana-esthesia) ေပးတာပဲျဖစ္ျဖစ္ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာဆိုရင္ ည ၁၀ နာရီေနာက္ပိုင္း အစာမစားရဘူးဆိုၿပီး စာလိုက္ကပ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ ၿပီးရင္ လူနာေတြကို မနက္ပိုင္းမွာ အလွည့္က် ခြဲစိတ္ကုသမႈ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။
အျပင္ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြမွာဆိုရင္ အဖတ္ကို မခြဲစိတ္ခင္ ေျခာက္နာရီအလိုမွာ မစားရဘူး၊ အရည္ကို မခြဲစိတ္ခင္ ေလးနာရီအလိုမွာ မေသာက္ရဘူးလို႔ သတိေပးထားတာ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားမွာေတာ့ အဖတ္ကို မခြဲစိတ္ခင္ ေလးနာရီအလိုမွာ မစားရဘူး၊ အရည္ကို မခြဲစိတ္ခင္ ႏွစ္နာရီအလိုမွာ မေသာက္ရဘူးဆိုၿပီး နည္းနည္းေလွ်ာ့ၿပီး သတိေပးထားပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ဆရာတို႔ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ေတြကေတာ့ လူနာကို မခြဲစိတ္ခင္ အဖတ္ကို ေျခာက္နာရီအလိုမွာ မစားရဘူး၊ အရည္ကို ေလးနာရီအလိုမွာ မေသာက္ရဘူးလို႔ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။
ေမး. ဘာေၾကာင့္ ခြဲစိတ္မႈမတိုင္ခင္ အစားအေသာက္ေတြကို ျဖတ္ထားရတာပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေမ့ေဆးေပးတဲ့အခါ အန္မွာစိုးလို႔ပါ။ လူနာကို ေမ့ေဆးေပးၿပီး ခြဲစိတ္ကုသမႈေပးေနတုန္းမွာ အန္လို႔မျဖစ္ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အစာစားထားလို႔ အန္လိုက္ရင္ အန္ဖတ္ဆို႔ မွာစိုးလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. သာမန္အခ်ိန္မွာ အန္တာနဲ႔ ေမ့ေဆးေပးထားခ်ိန္အန္တာ ဘာကြာျခားမႈရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. သာမန္လူေတြ သာမန္အခ်ိန္မွာ အစာစားၿပီး အန္လိုက္ရင္ ေလျပြန္ထဲမေရာက္ေအာင္ ခႏၶာကိုယ္က ကာကြယ္ထားေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေမ့ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ လူနာက အန္လို႔မျဖစ္ပါဘူး။ အန္ဖတ္ဆို႔ႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. ထံုေဆးေပးၿပီး ခြဲစိတ္မႈခံယူေနခ်ိန္မွာ အန္ရင္ေကာ ဘာျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. လူနာက မေမ့ဘဲ ထံုေနမယ္ဆိုရင္လည္း လွဲေလ်ာင္းေနရတာေၾကာင့္ လူနာက လႈပ္လို႔မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မခြဲစိတ္ခင္မွာ လူနာေတြရဲ႕ အစာအိမ္ထဲ အစာမရွိေအာင္ ခဏတာ ျဖတ္ထားရတာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. အေရးေပၚ ခြဲစိတ္ရတဲ့အခါဆိုရင္ အန္ဖတ္မဆို႔ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. အေရးေပၚခြဲစိတ္ရတဲ့အခါေတြမွာဆိုရင္ ႏွာေခါင္းထဲ ပိုက္ထည့္ရပါတယ္။ ႀကိဳတင္ၿပီး ခြဲစိတ္ဖုိ႔ သတ္မွတ္ထားတယ္ဆုိရင္ ႏွာေခါင္းထဲ ပိုက္ထည့္စရာမလိုေအာင္ အစားအေသာက္ေတြကို ႀကိဳၿပီးျဖတ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. မခြဲစိတ္ခင္ အစာနဲ႔အရည္ကို ခဏတာ ျဖတ္ထားတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူနာေတြရဲ႕ နားလည္မႈအလြဲ အမွားေလးေတြကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ. လူနာအေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ မခြဲစိတ္ခင္ အစားအေသာက္ မစားေသာက္ရဘူးဆိုတာကို သိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ႕လူနာေတြကေတာ့လာျပလို႔ ခြဲစိတ္ရမယ့္ကိစၥဆိုရင္ ခြဲစိတ္ရမယ့္ အခ်ိန္သတ္မွတ္ေပးထားၿပီး မခြဲစိတ္ခင္ ေျခာက္နာရီအတြင္း ဘာအစာမွမစားနဲ႔၊ ေလးနာရီအတြင္း ဘာအရည္မွမေသာက္နဲ႔ဆိုၿပီး မွာလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူနာေတြက လာျပၿပီဆိုတာနဲ႔မနက္က ဘာစားခဲ့လဲလို႔ ေမးလိုက္ရင္ “မနက္ကေတာ့ ဘာမွမစားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အခုနေလးတင္ အစာသြားစားခဲ့တယ္”လို႔ ေျဖၾကပါတယ္။ “ဘာျဖစ္လို႔ သြားစားတာလဲ”လို႔ ေမးလိုက္ရင္ ခြဲစိတ္ကုသမႈၿပီးရင္ ဘာမွမစားရမွာ စိုးလို႔ဆိုၿပီး ျပန္ေျဖတတ္ၾကပါတယ္။
တခ်ဳိ႕လူနာေတြက်ေတာ့ မခြဲစိတ္ခင္ ေျခာက္နာရီအတြင္း ဘာမဖတ္မွ မစားထားဘူး၊ ေလးနာရီအတြင္း ဘာအရည္မွ မေသာက္ထားဘူး . . အဆင္ေျပၿပီ၊ ခြဲေတာ့မယ္ဆိုၿပီး နာရီ၀က္ေလာက္ ျပင္ဆင္ေနတုန္း လူနာက လွစ္ခနဲ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ လူနာဘယ္သြားတာလဲလို႔ ေမးလိုက္ရင္ ခြဲၿပီး ဘာမွမစားရမွာစိုးလို႔ တစ္ခုခုသြားစားတာလို႔ ေျပာတတ္ပါတယ္။ မေကြးက လူအေတာ္မ်ားမ်ား၊ ပညာတတ္ေတြေတာင္ ဒါကိုသိပ္မသိၾကဘူး။ မခြဲခင္ ေျခာက္နာရီအတြင္း အဖတ္မစားနဲ႔၊ ေလးနာရီအတြင္း အရည္မေသာက္နဲ႔၊ ဒါေတြကို လိုက္နာခဲ့ၿပီးေနာက္ မိနစ္ပိုင္းအတြင္း ခြဲေတာ့မယ္ဆိုကာမွ အစားအေသာက္ကို သြားစားေသာက္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုအျဖစ္အပ်က္ေတြကို ဆရာခြဲစိတ္မႈေပးေနတဲ့ အခုတေလာမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႕ေနရပါတယ္။
လူနာက ခြဲခါနီး အစားအေသာက္စားထားေတာ့ ေနာက္ထပ္ အခ်ိန္ေျခာက္နာရီ ျပန္ေစာင့္ရပါတယ္။ နယ္မွာဆိုရင္ လူနာက မနက္ေစာေစာေရာက္လာၿပီး ခြဲစိတ္ကုသမႈၿပီးတဲ့အခါ ညေနျပန္လုိ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလို အစားအေသာက္ကို ခြဲခါနီး သြားစားလိုက္ေတာ့ ခြဲဖို႔ တစ္ခါျပန္ေစာင့္ရနဲ႔ ညေနေစာင္းသြားပါတယ္။
ေမး. လူနာက အစားအေသာက္ စားထားေတာ့ ဆရာတို႔ခြဲစိတ္ကုသတဲ့ ကိစၥကို ဘယ္လိုေျပာင္းလဲရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. လူနာက ခြဲခါနီး အစားအေသာက္စားထားေတာ့ ေနာက္ထပ္ အခ်ိန္ေျခာက္နာရီ ျပန္ေစာင့္ရပါတယ္။ နယ္မွာဆိုရင္ လူနာက မနက္ေစာေစာ ေရာက္လာၿပီး ခြဲစိတ္ကုသမႈၿပီးတဲ့အခါ ညေနျပန္လုိ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုအစားအေသာက္ကို ခြဲခါနီး သြားစားလိုက္ေတာ့ခြဲဖို႔ တစ္ခါျပန္ေစာင့္ရနဲ႔ ညေနေစာင္းသြားပါတယ္။ လူနာေတြအတြက္လည္း အခ်ိန္ကုန္ၿပီး ဆရာ၀န္ေတြအတြက္လည္း အလုပ္မ်ားသြားပါတယ္။
ေမး. ဘယ္လို ခြဲစိတ္မႈမ်ဳိးမဆို မခြဲခင္အစားအေသာက္ ခဏျဖတ္တာကို လက္ခံရတာပါလား ဆရာ။
ေျဖ. ဘယ္ခြဲစိတ္ကုသမႈမ်ဳိးမဆို Major ခြဲစိတ္မႈေတြ ခ်ည္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဘာခြဲခြဲ၊ ကုတင္ေပၚ လွဲေနရတာပဲဆိုေတာ့ အစာအိမ္ထဲ အစာမရွိထားတာ ပိုေကာင္းပါတယ္။ တကယ္လို႔ ခြဲစိတ္ေနတုန္း အစားအေသာက္ရွိထားလို႔ ေအာ့အန္ေနရင္ ထလို႔မရ၊ လႈပ္လို႔မရနဲ႔ အန္ဖတ္ဆို႔တတ္ပါတယ္။ အစာအိမ္မွာ အစာရွိေနရင္ တုန္႔ျပန္မႈ (Reflex) လုပ္တဲ့အေနနဲ႔ အစာေတြ ျပန္အန္ထြက္ႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. မခြဲခင္ အစာစားထားတာေၾကာင့္ အန္ဖတ္ဆို႔တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ဟိုးအရင္က ႏိုင္ငံျခားမွာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြကို ဗုိက္ခြဲၿပီး ကေလးေမြးတဲ့အခါ အစာစားထားတဲ့အတြက္ အန္တာေၾကာင့္ ဗိုက္ထဲ ဖိအား (Pressure) မ်ားလာၿပီး ဗိုက္ႀကီး ေဖာင္းထြက္ကာ အစာအိမ္က အစာေတြ ထြက္လာပါတယ္။ အစာေတြက ေလျပြန္မွာပိတ္ရင္း အန္ဖတ္ဆို႔ ေသတယ္ဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္ဖူးပါတယ္။ ဒါေတြကေနစၿပီး မခြဲစိတ္ခင္အခ်ိန္ ေျခာက္နာရီအတြင္း အစာမစားရ၊ အခ်ိန္ေလးနာရီ အတြင္းအရည္မေသာက္ရဆိုၿပီး စတင္ သတ္မွတ္လာၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို Aspiration Pneumonia လို႔ ေခၚပါတယ္။ လူေကာင္းဆိုရင္ အန္လို႔သီးတဲ့အခါ ေထြးထုတ္လို႔ရေပမယ့္ ေမ့ေနတဲ့အခါ ေထြးထုတ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေလျပြန္မွာ အန္ဖတ္ဆို႔တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံပညာေပးလိုတာရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ. လူနာေတြက ခြဲစိတ္ကုသမႈၿပီးရင္ အစာမစားရမွာစိုးလို႔ ဆိုၿပီး ခြဲခါနီးမွ အစာကို အေျပးအလႊား သြားစားတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ခြဲၿပီး သတိေကာင္းေကာင္းရတယ္ဆိုရင္ အစာစားရပါတယ္။ အရင္တုန္းက မခြဲခင္ အစာမစားရဘူးဆိုတာ ေရာဂါေပၚမူတည္ၿပီး သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတာ ရွိပါတယ္။ အခုကေတာ့ ဘာကိုပဲ ခြဲခြဲ မခြဲခင္ အစားအေသာက္ကို ခဏျဖတ္ထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက အေရးႀကီးလို႔ သတိေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ လူနာအတြက္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္လို႔ အစားအေသာက္ကို ခဏေရွာင္ခိုင္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို လူနာေတြကို သိေစလိုပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
