Healthy Life Ad
Life Style

ဆီးခ်ဳိေရာဂါႏွင့္ ေလျဖတ္ျခင္း

ပါေမာကၡဦးကိုကို (ဆီးခ်ဳိႏွင့္အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေလျဖတ္ႏိုင္ေျခ မ်ားပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ. ဆီးခ်ဳိသက္တမ္းရင့္လာရင္ လူနာအမ်ားစုက ဆီးခ်ဳိထိန္းတာ မေကာင္းတတ္ၾကေတာ့ပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိသက္တမ္းရင့္လာတဲ့အခါမွာေရာ ဆီးခ်ဳိကိုထိန္းတာ မေကာင္းတဲ့အခါမွာေရာ ေလျဖတ္ႏိုင္ေျခမ်ားတတ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔တြဲၿပီး ေသြးတိုးေရာဂါ၊ အဆီမ်ားတာေတြ တြဲေနရင္ေတာ့ ေလျဖတ္ႏုိင္ေျခက ပိုၿပီးမ်ားပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ မရွိဘဲနဲ႔ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ခဏတာ ဆီးခ်ဳိတက္တာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ ေလျဖတ္လိုက္တဲ့အခါမ်ဳိးမွာလည္း စိတ္ဖိစီးၿပီး ဆီးခ်ဳိမရွိဘဲနဲ႔ ဆီးခ်ဳိေတြတက္သြားတာမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ေလျဖတ္ၿပီး ေလး-ငါး-ေျခာက္ရက္ေလာက္မွာ ဆီးခ်ဳိျပန္က်သြားတယ္ ဆိုရင္ကိစၥမရွိပါဘူး။

ဒါေပမဲ့ ေလျဖတ္တဲ့သူတစ္ေယာက္ကုိ ေသြးခ်ဳိဆီးခ်ဳိတိုင္းလိုက္လို႔ ၂၀၀ ေက်ာ္ေနရင္ ကုကုိကုသမႈေပးရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က ၂၀၀ ေက်ာ္ေနရင္ ကုကုိကုသမႈေပးရပါတယ္။ ေလျဖတ္တဲ့လူနာက အစကတည္းက ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိလုိ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အခုမွ စိတ္ဖိစီးလို႔ ဆီးခ်ဳိတက္သြားတာျဖစ္ျဖစ္ ကုဖို႔လိုပါတယ္။ မကုရင္ အသက္အႏၲရာယ္ရွိသလို ကုိယ္အဂၤါထိခိုက္ဆံုး႐ႈံးမႈေတြလည္း ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြ ေလမျဖတ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ. ဆီးခ်ဳိသမားတစ္ေယာက္က ဆီးခ်ဳိေရာဂါမရွိသူေတြထက္ ေလျဖတ္ႏုိင္ေျခက ၂ ဆကေန ၄ ဆအထိ ပုိမ်ားပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြ ေလမျဖတ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ကေတာ့ ဆီးခ်ဳိကို ႏုိင္ေအာင္ထိန္းပါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါပါတြဲရွိရင္ ေသြးတိုးကုိ ႏုိင္ေအာင္ထိန္းပါ။ အ၀မလြန္ပါေစနဲ႔။ အဆီနည္းေအာင္ေနပါ။ ေနာက္တစ္ခုက အစာအိမ္ေရာဂါမရွိရင္ အက္စပရင္ေဆးကုိ ပံုမွန္ေသာက္ေပးသင့္ပါတယ္။ အစာအိမ္ေရာဂါမရွိရင္ အက္စပရင္က ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါကုိ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္၊ အလားတူ ေလျဖတ္တာကုိလည္း ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစာအိမ္ေရာဂါျဖစ္ေနရင္ေတာ့ မေသာက္သင့္ပါဘူး။ ဆီးခ်ဳိသမားတစ္ေယာက္ေလ ျဖတ္ၿပီးသြားရင္ အက္စပရင္ကို တစ္သက္လံုး ေသာက္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ အစာအိမ္ေရာဂါရွိရင္ Clopidogrel ေဆးကုိ ေသာက္ေပးရပါမယ္။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေလမျဖတ္ေအာင္ ကာကြယ္တဲ့အပိုင္းက ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။

(၁) Primary Prevention

Primary Prevention ဆိုတာ ဆီးခ်ဳိသမားတစ္ေယာက္ ေလမျဖတ္ခင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္တာကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားက ေလမျဖတ္ေသးဘူး၊ Primary Prevention အေနနဲ႔ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မယ္ဆိုရင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိေပမယ့္ အက္စပရင္စ ေသာက္သင့္ပါတယ္။ အသက္ ၄၀ေက်ာ္ရင္၊ ၿပီးေတာ့ ဆီးခ်ဳိသမားက တျခားေသြးတိုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါနဲ႔ အဆီမ်ားတာေတြျဖစ္ေနရင္ေတာ့ အက္စပရင္ေဆးကို ေသာက္ရပါမယ္။

(၂) Secondary Prevention

Secondary Prevention ဆိုတာ ဆီးခ်ဳိသမားတစ္ေယာက္ ေလျဖတ္သြားၿပီး ေနာက္တစ္ေခါက္ ျပန္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တာကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားတစ္ေယာက္ ေလျဖတ္ၿပီးရင္ အက္စပရင္ကုိ တစ္သက္လံုး ေသာက္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ အက္စပရင္ေဆးနဲ႔ မတည့္တဲ့သူေတြနဲ႔ အစာအိမ္ေရာဂါရွိသူေတြကေတာ့ Clopidogrel တစ္ေန႔တစ္လံုးကို တစ္သက္လံုး ေသာက္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားတစ္ေယာက္ ေလမျဖတ္ေအာင္ကာကြယ္ဖို႔ဆိုရင္ တစ္သက္လံုးေသြးေပါင္ရယ္၊ ေသြးခ်ဳိရယ္၊ အဆီရယ္ကုိ အၿမဲထိန္းထားဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူတစ္ေယာက္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေလျဖတ္ႏုိင္သလဲ ဆရာ။

ေျဖ. ဆီးခ်ဳိေရာဂါက ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔တြဲေနရင္၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔ အဆီမ်ားတာနဲ႔တြဲေနရင္၊ ေလျဖတ္တာနဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာေတြ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေသြးတုိးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္တာ၊ အဆီမ်ားတာနဲ႔ ေသြးေၾကာပိတ္တာေတြက တစ္တြဲတည္းပါပဲ။ ဒီအထဲက ေရာဂါတစ္ခု- ႏွစ္ခုျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ က်န္တဲ့ေရာဂါေတြလည္း ဆက္ဆက္ၿပီး ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားေသြးတိုးရွိေနရင္၊ အဆီမ်ားေနရင္၊ ေသြးေၾကာပိတ္သလားဆုိတာေတြ စစ္ေပးရပါတယ္။ ထိုနည္းတူ တျခားေသြးတိုးေနသူဆိုရင္လည္း ဆီးခ်ဳိရွိသလား၊ အဆီမ်ားေနလား၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ပိတ္ေနလားဆိုတာေတြ ျပန္စစ္ေပးရပါတယ္။ ဒီငါးခုက အၿမဲတမ္းတြဲေနပါတယ္။ ေလျဖတ္တာက အဓိကကေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေနာက္တစ္ခုက အဆီမ်ားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမား ေသြးတိုးရွိေနၿပီး ေသြးတိုးကုိ မထိန္းႏုိင္ရင္၊ အဆီမ်ားေနၿပီး အဆီကုိမေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ဘူးဆိုရင္ ေလျဖတ္တတ္ပါတယ္။

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူ ေလျဖတ္တာနဲ႔ ႐ိုး႐ိုးေလျဖတ္တာက ဘာကြာျခားမႈရွိပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ. ဆီးခ်ဳိသမားေလျဖတ္တာက တျခားလူေတြ ေလျဖတ္တာနဲ႔အတူတူပါပဲ။ သီးသန္႔လကၡဏာမျပပါဘူး။ ေလျဖတ္တာက ႐ုတ္တရတ္ႀကီးျဖတ္တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ႐ုတ္တရတ္ အေကာင္းႀကီးကေန မူးတယ္၊ မူးတယ္ဆိုၿပီး လဲက်သြားတယ္။ ၿပီးရင္ ပါးရြဲ႕သြားတာမ်ဳိး၊ ကုိယ္တစ္ျခမ္း၊ လက္တစ္ျခမ္းက ေလးတယ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လႈပ္မရေတာ့ဘူးေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ စကားမပီေတာ့တာ၊ သတိလစ္သြားတာေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ Major အဆင့္ဆိုရင္ သတိလစ္သြားတတ္ပါတယ္။ Minor အဆင့္ဆိုရင္ သတိမလစ္ပါဘူး။ မနက္ပိုင္းမွာေတာ့ အေကာင္းႀကီးပဲ. . ညေနက်မွေလျဖတ္သြားတယ္ဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြမွာ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ေလျဖတ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ. ေလျဖတ္တာကလည္း ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ေသြးေၾကာပိတ္သြားရင္လည္း ေလျဖတ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာေပါက္သြားရင္လည္း ေလျဖတ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ ေလျဖတ္တာဆိုရင္ ႏွလံုးေသြး ေၾကာပိတ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေၾကာင့္ ေလျဖတ္တာဆိုရင္ ေသြးေၾကာေပါက္တာ ပုိျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔ ေသြးတိုးေရာဂါတြဲေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေလျဖတ္တာက ေသြးေၾကာပိတ္သြားတာဆိုရင္ေတာ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိမႏုိင္လုိ႔ ေလျဖတ္သြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာေပါက္သြားတာဆိုရင္ေတာ့ ေသြးတိုးကုိ ေကာင္းေကာင္းမထိန္းႏုိင္လို႔ ေလျဖတ္သြားတာျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိက ေသြးေၾကာေတြကုိထိတယ္။ ေသြးေၾကာအႀကီးကုိလည္း က်ဥ္းေစသလို ေသြးေၾကာအေသးကုိလည္း ပုိက်ဥ္းသြားေစပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားေတြက အဆီေတြပုိမ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာထဲမွာ အဆီေတြစုပံုဖို႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းပုိမ်ားပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားကုိယ္တုိင္က ေသြးကုိပုိခဲေစတတ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာကလည္းက်ဥ္းမယ္၊ အဆီေတြလည္း ပုိမ်ားလာမယ္၊ ေသြးေတြကလည္း ပိုျပစ္လာတဲ့အတြက္ ေသြးေၾကာပိတ္သြားၿပီး ေလျဖတ္ဖို႔ အခြင့္အလန္းအရမ္းမ်ားပါတယ္။

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြ ေလျဖတ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုသတိေပးလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြမွာ ေလျဖတ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ သတိေပးလကၡဏာမရွိပါဘူး။ တခ်ဳိ႕မွာေတာ့ ေလျဖန္းတယ္ဆိုၿပီး လကၡဏာျပတတ္ပါတယ္။ ေလျဖန္းတာက ေလမျဖတ္ခင္စပ္ၾကားမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေလျဖန္းတာေၾကာင့္ ႐ုတ္တရက္ႀကီးစကားေျပာမပီဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ခ်က္ခ်င္းပဲ ျပန္ေကာင္းသြားတယ္။ ႐ုတ္တရတ္ႀကီး လက္တစ္ျခမ္းလႈပ္လို႔မရေတာ့ဘူး၊ ခ်က္ခ်င္းျပန္ေကာင္းသြားတယ္။ ႐ုတ္တရတ္ႀကီး မ်က္လံုးက မျမင္ရေတာ့ဘူး ေမွာင္သြားတယ္၊ ခ်က္ခ်င္းျပန္ေကာင္းသြားတယ္ဆိုရင္ ေလျဖန္းတာ (TIA) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ေလျဖန္းတာက ေလျဖတ္ဖို႔ အႀကိဳလို႔ေျပာလို႔ရပါတယ္။

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြ ေလျဖတ္ၿပီဆိုရင္ အရင္ဆံုး ဘာလုပ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ. ဆီးခ်ဳိရွိတဲ့သူ ေလျဖတ္ၿပီဆိုရင္ လူနာရွင္အေနနဲ႔ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းကုိ အျမန္ဆံုးျပၿပီးေတာ့ သက္ဆုိင္ရာဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသဖို႔လိုပါတယ္။ အေျခအေနသိပ္ဆိုးရင္ေတာ့ ေဆး႐ံုတက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေဆး႐ံုေရာက္ရင္ ဆီးခ်ဳိကုိ ထိန္းေပးရပါတယ္။ ေသြးတိုးေနရင္နဲ႔ အဆီမ်ားေနရင္လည္း ထိန္းေပးရပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမားေလျဖတ္ရင္ အသက္အႏၲရာယ္လည္း စိုးရိမ္ရပါတယ္။ ေလျဖတ္တာကုိလည္း ပုိဆိုးေစတတ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိသမားေတြရဲ႕ အဓိကအခ်က္သံုးခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဆီးခ်ဳိကုိႏုိင္ေအာင္ ထိန္းပါ၊ ေသြးတိုးကုိထိန္းပါ၊ အဆီကုိထိန္းပါ. .ဒါဆို ေလျဖတ္ဖို႔ ကာကြယ္ၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမား ေလျဖတ္ရင္ ဆီးခ်ဳိကုိထိန္းမယ္၊ ေသြးတိုးနဲ႔အဆီမ်ားတာကိုပါ ထိန္းေပးရတာက တစ္ပုိင္းပါ။ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ . . .

ေမး. ဆီးခ်ဳိေရာဂါနဲ႔ ေလျဖတ္ေ၀ဒနာ ဆက္စပ္ပံုအေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ပညာေပးလိုတာရွိရင္ ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။

ေျဖ. ဆီးခ်ဳိသမားေတြရဲ႕ အဓိကအခ်က္သံုးခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဆီးခ်ဳိကုိႏုိင္ေအာင္ထိန္းပါ၊ ေသြးတိုးကုိထိန္းပါ၊ အဆီကုိထိန္းပါ. .ဒါဆို ေလျဖတ္ဖို႔ ကာကြယ္ၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိသမား ေလျဖတ္ရင္ ဆီးခ်ဳိကုိထိန္းမယ္၊ ေသြးတိုးနဲ႔ အဆီမ်ားတာကိုပါ ထိန္းေပးရတာက တစ္ပုိင္းပါ။ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ ေလျဖတ္တာကုိ ကုသမႈက တစ္ပုိင္းပါ။ အသက္အႏၲရာယ္ရွိသလို ဒုကၡိတျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္းေတြ လုပ္ေပးရပါတယ္။ လက္ေတြ၊ ေျခေထာက္ေတြကုိ ေလ့က်င့္ခန္းေတြ ျပန္လုပ္ေပးရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ ျပန္မျဖစ္ေအာင္လည္း တားဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top